Woensdag 21 Juli 1915.
30*!" Jaargang N°. 2095,
voor de Znidliollandsche en Zeeuwsclie Eilanden.
lie Oorlog.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Herstemming DEN BOMSTEL
BORGDORFF.
BORGDORFF
BORGDORFF.
TUINBOUW.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Telefoon Interconn. Ho. S.
Advertentiën 10 Cent per regel en maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal.
Dion staan vragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Oroote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Menschenliefde in
den oorlog.
Derse Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling ƒ4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER I
W. BOEKHOVEN,
SOMMEL.SDIJK.
Alle sttskfeeis voor de üedactie bestemd,
Adverteistiën en verdere Admlnliiratie trasseo toe te zenden «tan den Uitgever.
Borgdorff of Mooiiaaid, zóó staat de keus
niet. Dat zijn maar twee menschen,
waarover een strijd nooit en nimmer mag
gaan. Een politieke strijd, hetzij voor de
Kamer, voor de Staten of den Raad wordt
verlaagd, en elk kiezer verlaagt zich zelf
door blootweg te stemmen omdat de eene
candidaat dit en een andere dat gebrek
heeft; of niet heeft. Borgdorff heeft fouten
en Mooijaard heeft foutenelk mensch moet
naar zijn eigen kijken maar elke Raads
verkiezing wordt beheerscht door dat ééne,
machtige beginsel, dat op alle terrein des
levens zich openbaart: Rechte of Links.
Waarom had Mooijaard zooveel stemmen
Omdat alle Liberalen dachten: Mooijaard
is een heilige? Ze vroegen niet naar zijn
deugden en gebreken, maar stemden hem,
omdat hij hun beginsel vertegenwoordigt;
de Liberalen voelden en voelen zich met
hem een in al hun politieke begeerten om
den Raad om te zettenom den Wethou
derszetel te bemachtigen; om het roer in
handen te krijgen en den Antirev. Bur
gemeester te kunnen kortwiekenhem, die
sinds zijn benoeming voor de belangen van
al zijn Gemeentenaren met ingespannen
ijver, dag aan dag gearbeid heeft. Daarom
en daarom stemmen de Liberalen Mooijaart,
Het wil een ander personeel in den Raad-
hebben en een anderen geest en een ander
beginsel, dat ingaat tegen 't antirev. be
ginsel. Want 't Rechtsche en Linksche be
ginsel staan als water en vuur tegenover
elkaar. Wie dat niet weet; wie dat niet
ziet: die verstaat zijn roeping als man van
Rechts niet.
Rechts is altijd de partij geweest van
de zuinigheid, omdat ze de partij is der
kleine luijden, bij wie weinig te halen is.
Links is de roijale partij, die geld heeften
uitgeeft en zelfs uitgeeft van eens anders
beurs. Belastingsdruk en opjaging van uit
gaven is nooit van Rechts te wachten,
omdat ze de waarde van elk dubbeltje door
armoe geleerd heeft.
Ea daarom, kiezers van den Bommel:
alle man van Rechts moet naar de bus! Geen
één thuis blijven. En niet en nooit vragen
Heeft Mooijaard gebreken; heeft Borgdorff
ze: 't zijn allebei onvolmaakte menschen;
maar onderzoek asjeblieft eerst je zelf wie
je al3 Rechtsch man ben voor God en voor
je partij.
Doe als Rechtsche man je plicht en stem
Rechtskies
Kies hem met schitterende meerderheid:
dat is plichtsbetrachting tegenover een me
debelijder uwer politieke beginselen, tegen
over een Rechtsehen Begiuseldrager, die
altijd een krachtigen steun is geweest bij
alle besluiten en voorstellen, die 't Gemeen
tebelang op 't oog hadden; dat is plicht
tegenover een antirev. wethouder van zoo
ïijke ervaring als hij.
Kies
opdat de meerderheid Rechts blijve, waar
voor ge vroeger zoo kloek gestreden hebt om
die te krijgen. Moet die na zooveel inspanning
verkregen meerderheid door uw lakschheid
verdwijnen. Moet Links victorie kraaien!
Denk om 't Gebed in den Raad; denk om
de afgeschafte kermis; om de verlichting
der belasting; om de moeilijke positie van
uwen Antirev. Burgervader bij een Linksche
meerderheid en dat alles bedenkend; gij
kunt en moogt niet anders stemmen dan:
Op één stem komt 't aan.
Stemt vroeg!
Vooruit, mannen broeders van den Bom
mel! Borgdorff moet herkozen.
't Geldt de eere der partij!
't Bovenste blokje zwart.
Tijdelijk gezantschap bij den Paus.
Bij Koninklijk Besluit van 10 dezer is
tot tijdelijk en buitengewoon gezant bij den
Paus benoemd, de Oud-Minister van Wa
terstaat, nu lid der Eerste Kamer: Mr. L.
H. W. Regout.
In 1861 geboren, promoveerde hij op 22
j. leeftijd als civiel-ingenieur aandeHooge-
school te Leuven en later in 1896 tot dok
tor in de rechten van de Gemeentelijke
Hoogeschool te Amsterdam. In 1909 werd
hij Minister in 't Heemskerk kabinet door
't overlijden van Minister Bevers, ook R.
Kath., en minister van Waterstaat. Naden
val van dat Kabinet werd hij weer Kamer
lid. Al deze hooge functies en ambten wij
zen er reeds op, dat mr. Regout een man
van buitengewone bekwaamheden isvoor
de R. Katholieken een man van zeer hoog
aanzien en gezag; en ia de Eerste Kamer
door alle Man van Rechts zeer gewaardeerd.
Is 't echter waar, dat dus de R. Kath. een
geducht kampioen verliezen, daar staat
weer tegenover, dat 't Vaderland in zijn
geheel een man naar 't Vaticaan ziet ver
trekken, die door al zijn bekwaamheden
en takt zeer zeker de Vredesbelangen daar
zal kunnen behartigen. Moge zijn invloed
van verstrekkende gevolgen zijn tot een
door Nederland zoo verlangden vrede.
De heer Rambonnet, minister van Marine
vroeg 28 millioen gulden aan voor kruisers
en onderzeeërs. De heele Kamer verzette er
zich tegen, maar toen begon de Minister te
dreigen met de porte feuille-kwestie, dat is
hij zou weg gaan, als hij 't geld niet kreeg.
De Kamer bezweek voor dat paardenmid
del en de Minister kreeg zijn zin. We vin
den 't een miserabel optreden van dezen
Minister, 't Is misbruik maken van den
oorlogstoestand om daarmee de Kamerleden
't mes op de keel te zetten.
Toch zal dit zich wreken. Nu wilde de
Kamer toegeven, om des lieven vredes wil
maar de eerste de beste gelegenheid wordt
de heer Rambonnet gewipt. En bij heeft 't
aan zich zelf te wijten, want dat is geen
optreden tegenover de Kamer: zóo wordt
de Volksvertegenwoordiging een keten aan
gelegd, waarbij van Volkswil geen sprake
meer is. Zoo wordt 't Parlementaire Stel
sel; dat toch al in slechten reuk gekomen
is, een belaching.
Dreigen is alleen noodig tegenover een
incompetente, onbekwame Kamer.
Maar zoo staat 't gelukkig in Nederland
nog niet met onze Honderd.
De Proeftuin,
Het doel van den Proeftuin is vooral om
op ons eiland den tuinbouw te bevorderen.
Een van de middelen is o.a. ook het ver
vroegen van groenten en het kweeken van
gewassen onder glas. Die glascultures voor
al wekken veler belangstelling, wat ook
eenigszins kan blijken uit het getal bezoe
kers, dat nu sedert 1 Januari van dit jaar is
gestegen tot 800. De tomatenteelt en de per-
zikkas trekken in 't bijzonder de aandacht en
ook de komkommerteelt is voor velen be
langwekkend. De grootste komkommers wa
ren bijna 70 c.M. lang. De vorige week zijn
1560 stuks verzonden; 880 eerste soort en
680 tweede soort. De hoogste prijs die be
dongen werd was f 4.50 per 100 stuks, de
laagste f 1.80.
Een ander doel van den Proeftuin is, om
door het verstrekken van zaden, stekken, ent
hout enz. aan leden en donateurs den tuin
bouw te bevorderen.
Dit heeft men o.a. toegepast met de teelt
van bloemkool en wordt tegenwoordig weer
gedaan met de teelt van [aardbeziënblanten.
Tal van bezoekers willen jonge planten uit
den Proeftnin betrekken en er zullen zeker
weinigen teleurgesteld behoeven te worden.
Tegen één ding mag zeker wel gewaar-
schnwd worden, en dat is tegen de gewoon
te om de planten na afloop van den oogst
gelijk met den grond af te snijden. Daardoor
wordt het gewas te zeer verzwakt en de op
brengst van een volgend jaar lijdt er veel
onder.
Hoe de grond tusschen de aardbeiën nut
tig en met voordeel kan worden aangewend,
wordt in den Proeftuin aangetoond en be
langhebbenden wordt aangeraden ook daar
van goede nota te nemen.
De positie van Nederland.
Onderhoud met Minister Churchill.
De Londensche correspondent van de N.
R. Ct. heeft 5 Juli een onderhoud met Mi
nister Churchill gehad, waarvan het verslag
zoolang door de censuur is opgehouden.dat
het eerst in het ochtendblad van Zaterdag
j.l. verschijnen kon.
De correspondent schrijft dan onder meer
het volgende:
op doortocht. Dat wij in het vervolg van
den oorlog ons tot eenigen aanslag op Ne-
derland's onzijdigheid zouden laten verleiden,
is onmogelijk, ondenkbaar. Wij gaan het
beginsel waarom wij strijden, niet zelf ver
nielen, nadat we er zoo ontzettend veel voor
hebben opgeofferd. Gij kunt er volkomen ver
zekerd van zijn, dat wij er onder geen om
standigheden aan zullen denken om op Ne
derland eenigen druk te oefenen, ten einde
het zijn onzijdigheid te doen verlaten.
„Ik geloof wel, dat de Hollanders goed
doen, zich gereed te houden.Maar het gevaar
dreigt nimmer van onzen kant. Ik behoef
aan een Hollander wel niet uit te leggen, dat
België in handen van de Duitschers het ein
de van Nederland's onafhankelijkheid zou
beteekeneneen vrij Nederland is onbestaan
baar met een Duitsch Antwerpen. Maar dit
zijn zaken, waarin uw eigen staatslieden
en uw eigen volk moeten beslissen. Er zijn
intusschen mogelijkheden van wezenlijk
gevaar. Duitschland kan ertoe gedreven
worden om Holland aan te vallen. Duitsch
land raakt in de positie van het wilde beest
in zijn kooi, dat de vlammen nader en nader
ziet komen en links en rechts zijn wanho
pige uitvallen doet. Gelukkig dat gij een
goed en dapper leger hebt, en dan uw be-
Dat er in den oorlog nog staal
tjes van menschenliefde voorkomen,
bewijst ons deze foto. Een matroos,
op een Engelsch schip, is door een
schot, dat de „Uitkijk" vernielde,
gewond, zoodat hij niet alleen naar
beneden kon komen, Een van zijn
kameraden gaat vlug naar boven
en klimt met zijn zwaren last langs
de touwladder naar beneden.
De heer Churchill, om tot het interview te
komen (en ik zal wat een gesprek was, zoo
veel mogelijk in monoloogvorm overbrengen),
verheelde mij zijn opvatting niet, dat, aar
drijkskundig en strategisch beschouwd, de
territoriale regeling aan den Scheldemond
hem onnatuurlijk voorkwam. En zij had de
zaak der bondgenooten zonder twijfel ge
schaad. Indien Antwerpen transporten langs
de Schelde had kunnen toegevoerd krijgen,
had het niet behoeven te vallenhet Belgi
sche leger zou op de Nethe-linie hebben
kunnen standhouden in plaats van op de
Yser-linie. Ik zei dat niet iedereen in Neder
land er zoo over dacht en de Minister sprak
mij niet tegen, toen ik te verstaan gaf, dat
de nadeelen van onze heerschappij over de
Schelde niet uitsluitend de ëene partij trof
fen, aangezien zij op het oogenblik Antwer
pen gesloten hield voor de Duitschers. Maar
wat hiervan zij, „versta mij niet'verkeerd",
sprak hij„ik bedoel geen verwijt. Indien
Nederland deze zending van haar onzijdig
heid had toegestaan, zou het zijn aangeval
len en misschien voor een groot deel zijn
bezet door de Duitsche legers. Dit zou een
offer zijn geweest, dat niemand het recht had
van Nederland te vragen of te verwachten.
Niemand heeft het recht om Nederland van
zijn onzijdigheid een verwijt te maken. Als
onafhankelijke staat zag het zijn belang daar
en het had het volste recht om in overeen
stemming ermee te handelen. En hebben wij
geen bewijs gegeven, dat wij dat recht mee-
nen te erkennen Op het kritiekste oogen
blik hebben wij het stipt ontzien. Wij hebben
zelfs niet gevraagd, zelfs niet gezinspeeld
wonderenswaardige waterlinie.
„In elk geval zult gij begrijpen, dat wij,
die ons hebben opgeworpen als de kampi
oen van een verdrukte kleine natie, zonder
ons zelf onmogelijk te maken geen andere
kleine natie in haar onbetwisbare rechten
kunnen gaan krenken. En gij begrijpt ook,
dat na dezen oorlog, wanneer wij hem tot
een overwinning hebben gebracht en dat
zullen wij zeker! de positie der kleine
staten sterker zal zijn dan ooit te voren. De
misdadiger die zich aan het kleine België
vergrepen heeft, zal daar staan, na zijn tuch
tiging, als een afschrikkend voorbeeld. En
wat gij nu zegt, dat sommigen in Holland
beducht zijn, dat op het vredescongres, wan
neer de bondgenoten daar de lakens hebben
uit te deelen, zou ter sprake komen, dat men
Nederland zou voorstellen om Zeeuwsch-
Vlaanderen af te staan tegen een stuk Duitsch
grondgebied, Oost-Friesland of iets derge
lijks, wij zijn nog zoo ver van den vrede
af: deze zaken zijn nog nauwelijks, zoo al,
besproken. Maar nog eens, het zou tegen 't
diepste wezen van onze zaak indruischen om
een land als Nederland slecht te behandelen
of te dwingen met bedreigingen of met ge
weld, nu of later, en onder wat voorwend
sels of omstandigheden ook".
Dat de bondgenooten gaan winnen, is voor
den heer Churchill geen zaak van twijfel.
„Wij moeten winnen", zei hij. „De Russen
trekken terug Niet van 't jaar dus misschien
dan volgend jaar! Ons volk is taai en vast
houdend. Met iedere maand groeit onze vast-
beradendheid. En onze macht. De mannen
stroomen nog toe. Wij hebben hen niet zoo
snel kunnen wapenen als zij binnenkwamen.
Nu worden 's lands industrieele hulpmidde
len grondig georganiseerd. De productie van
munitie zal ontzagwekkend zijn. De vloot
wordt al sterker. De Italianen zijn gaan mee
doen zij zijn frisch. Meer zullen er volgen.
En de Duitschers hebben zich misrekend in
het Frankrijk waarmee zij te doen hebben.
Zij hebben nooit begrepen wat dat Frankrijk
in bondgenootschap met Engeland zou kun
nen doen. Maar is het bevreemdend dat wij
niet van den eersten dag even sterk waren
als de Duitschers Die menschen hebben zich
veertig jaar voorbereid,, Wij hadden onze
militaire toebereidselen al vechtende weg uit
te breiden, te improviseeren ten deele
DE TOESTAND.
In spannende verwachting, vol nieuws
gierige blikken ziet ieder die thans meeleeft
met de oorlogvoerende partijen naar het
Oostfront, wetende dat déér een stuk oorlog
staat afgespeeld te worden.
In spannende verwachting zien aller oogen
naar dit front, waar ieder oogenblik een ge*
wichtige verandering kan intreden.
En daar geen gevechtsterrein zoo vol ver
rassingen is als juist het Oosten, verbaast
het niet bijzonder dat wij vandaar weer
plotseling hoorden van een grooten aanval
der verbonden Duitsche en Oostenrijksche
troepen.
Herhaaldelijk werd van Engelsche zijde
beweerd dat Von Hindenburg was terugge
roepen. Dat hij bij den Keizer in ongenade
zou zijn gevallen, omdat hij den Keizer den
raad zou gegeven hebben den strijd te sta
ken. Van Duitsche zijde werd dit beslist
tegen gesproken, wat wij trouwens wel had
den verwacht.
Van wel ingelichte zijde komt de corres
pondent van „De Tijd" mededeelen, dat Von
Hindenburg integendeel bezig was met de
voorbereiding van iets dat binnenkort de
wereld zal verrassen, wellicht den oorlog
zal beslissen. We deelden dit volledigheids
halve reeds mede onder de „verspreide be
richten" in ons vorig nummer.
En om dit Engelsche bericht met feiten te
logenstraffen, zet Von Hindenburg een aan
val op het geheele Noorderfront in en wordt
verluid, dat hij een nieuw verbazingwekkend
plan ten uitvoer gaat leggen.
De Duitschers spraken in 't laatst van de
vorige week van plaatselijke.
Doch hun laatste telegrammen luiden:
„Het eenige dagen geleden onder de
opperste leiding van maarschalk Von Hin
denburg begonnen offensief heeft groote
resultaten opgeleverd. Het leger van gene
raal Von Below, dat den 14den dezer bij
en ten Noorden van Kurschany de Windau
is overgetrokken, heeft sedert dien zijn
zegevierenden opmarsch voortgezet. Onze
ruiterij heeft herhaaldelijk de vijandelijke
op de vlucht gedreven. 2450 Russen zijn
gevangen genomen, drie kanonnen en vijf
machinegeweren buitgemaakt. Onder de
gevangen genomen officieren bevindt zich
de bevelhebber van het 18de Russische
regiment jagers.
Het leger van generaal Von Gallwitz
heeft de sedert het begin van Maart sterk
bevestigde Russische stelling in de streek
ten Zuiden en Zuidoosten van Mlawa aan
gevallen. In een schitterenden stormloop
werden de drie achter elkaar gelegen Rus
sische linies ten N. W. en N. O. van
Przasnysz doorbroken en genomen en
Dzielin en Lipa bereikt. Door de van beide
plaatsen uitgeoefenden druk in het nauw
gebracht, trokken de opnieuw aangevallen
Russen na ontruiming van Przasnysz den
14den dezer op hun sedert geruimen tijd
voorbereide en bevestigde verdedigings
linie Ciechanow (aan de Lidynia)—Kras-
nosielc (aan de Orzyc) terug. Reeds den
volgenden dag namen de vervolgende
Duitsche troepen ook deze vijandelijke
stelling stormenderhand, braken er ten
Zuiden van Zielona over een breedte van
zeven K.M. doorheen en dwongen den vijand
tot den terugtocht. Zij werden ondersteund
door artillerie-troepen van generaal Von
Scholtz, die aan de vervolging deelnemen.
Sedert gisteren trekken de Russen op
het geheele front tusschen Pissa en Weich-
sel naar de Narew terug. Het leger van
generaal Gallwitz heeft in deze dagen 880
officieren en 17.500 man gevangen geno
men, 13 kanonnen (waaronder een zwaar),
40 machinegeweren en 7 mijnwerpers buit
gemaakt. De buit van het leger van gene
raal von Scholtz is|tot 2500 gevangenen
en acht machinegeweren gestegen.
