Woensdaö 7 Juli 1915
30 Jaargang N°. 2001.
voor lie Zuiflliollaiidsclie en Zeeuwselie Eilanden.
flle Oorlog.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
"Ft de persT
plaatselijk NIEUWS.
W. BOEKHOVEN,
Onze Regeering aSs
zorgende Jozef.
BUITENLAND.
SOMMELSDÏJK.
Alle stoSikera voor sie Siedactle bestemd, Asfvertesitiëii em verdere Administratie franco toe te eenden aan den Uitgever.
Deze Courant verschijnt eiken "Woensdag en Zaterdag»
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling ƒ4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Gent.
UITGKBYER
Telefoon Intercom». aio. S.
Advertentiën 10 Cent per regel en lji maal. Beclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s niaal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing,
öroote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zjj beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nur.
Zal in dit jaar 15 de oorlog eindigen?En
hoe lang mllen de vredesou dei handelingen
duren? Ei we'.ke gevolgen kunnen er weer
uit voortvloeieu als de Mogendheden elkaar
niet verstaan en weer gaan dreigen met
nieuwen oorlog? Heel de toekomst is on
zeker. Er zijn broodetende profeten, die den
vrede op 't Najaar stellener zijn er ook
geweest, die den vrede nog lange niet in
zicht hadden en spraken over 1917 als 't
eind van den oorlog.
Allemaal gissingen, die weinig om 't lijf
hebben.
Het beate is, dunkt ons, dat elke Regee
ring als Jozef in Epypte, toen de magere jaren
geprofeteerd waren, maar vast ging zorgen
dat er schuren werden gebouwd om 't op
gekochte koren onder dak te brengeu.Toen
kon Egypte tegen een stootje en de zeven
magere jaren levende van den overvloed
der zeven vette, hadden geen reden tot
•overvloedig klagenalthans de Heilige Schrift
gewaagt in Genesis' laatste hoofdstukken
er nergens van dat er in Kan aan noch in
Egypte van den honger gestorven zijn..
En geloof ook maar vrij, dat 't pientere
Duitschland van nu af al bezig is om de
■wereld door te kijken en optelsommen te
maken over de mogelijke graanproductie
en den graaninkoop, Geloof maar nooit, dat,
al duurt de oorlog nog 12 maanden, de
buitsckers gebrek zullen lijden aan brood
koren. Ook de andere oorlog voerende Mo
gendheden zuilen 't er niet bij laten zitten.
Maar wat voor de oorlogvoerenden geldt,
geldt ook voor de Neutralen. Niemand weet,
in wat moeilijke positie Nederland nog ko
men kanniemand weet, hoe onze handel
en scheepvaart nog belemmerd kunnen wor
den, als Duitschland eens op 't Oostelijke
front zijn oorlogswals volledig heeft laten
rollen en zijn troepen van daar terugtrekt
naar 't Westfront, Wat zal Engeland dan
doen als ie eens in de moeite kwam? Duitsch
land aanvallen in de flank over Nederland
heen? De Schelde oversteken InZeeuws-
Vlaanderen vallen? 't Zijn toch geen on
mogelijkheden voor een kat, die in'tnauw
zit?
En daarom dunkt 't ons verstandig als
onze Regeering eens gaat rekenen met den
in Nederland aanwezigen graanvoorraad en
daar naar handelt, zoo dat er van den
winter brood genoeg is en de prijs gema
tigd; zóo-gematigd, dat er bij eer? werkend
gezin met eenvoudig daggeld toch brood
genoeg in huis kan zijn. Zoo ook met an
dere artikelen van mondgebruik! Ze in voor
raad zien te krijgen; pakhuizen vol en
daarna verdoelen als de nood aan döü man
komt.
Maar daar dient haast gemaakt. Want
als alle Landen bezig zijn aan 't rekenen
en cijferen over de graanproductie en de
graanafneming door de bevolking, bestaat
er ook kans, dat door de opkooperij van
den een of anderen Staat de graanprijzen
geweldig gaan stijgen. Elke handelsbeweging
richt zich voortdurend naar de Landen met
de grootste vraagen die groote vraag
heeft stijging tot gevolg. Gaat nu een Re
geering pas vragen, als een andere Regee
ring al klaar is met 't opvragen, dan zijn
de prijzen al gestegen en de goedkoopte is
voor maanden weg.
Gewis, een Regeeriug kan al vast begin
nen met eigen tarwe vast te leggen; alle
speculatie den nek om te draaien; opkoo
pen dus zoover de voorraad toelaat; in
Nederland is daar gesn sprake van omdat
we ze'.f millioenen KG, graan en meel
moeten invoaren. Maar daarom, omdat we
zooveel in voeren, zooveel te Jroopen heb
ben van graan en meal; daarom klemt des
te meer de drang: de Nederlandsche Re
geering moet zich haasten vóór de prijzen
te duur worden, Eu 't wil ons voorkomen,
dat de prijzen zullen stijgen, zelfs bij groo-
tere graanproductie dan verleden jaar, om
dat de oorlogvoerende Staten tegen alle
gebeurlijkheden gewapend zouden zijn.
En zooals 't met de tarwe is, is 't ook
met de andere spijzen. Er is spek, vleesch,
visch, rijst, rogge, enz. enz. noodig. Wat
is er in een huishouden al niet een behoefte.
Eu 't is de plicht van de Regeering om
voor de hoofdartikelen een wakend oog te
houden.
Zie naar de steenkolen. Wat moet ervan
den winter van komen bij gebrek aau steen
kool. Nu reeds gaat 't praatje, dat zever-
bazend duur zal zijn. Nu reeds, de voor
beelden zijn ons bekend, wordt er al op
gekocht,, Kan daarin niet worden voorzien
van Regeeringswege Regeeren is vooruit
zien, zegt een spreekwoord en waar onzes
inzien voor Nederland de gevaarlijkste tijd
nog komen moet met 'toogop dan toestand
op 't Westfront, daar zouden we gaarne van
de Regeering eenige meerdere teekenen van
leven zien. Maar 't, is nu Juli; doch van
proviandaering hoort men niets. Toch zijn
't deze maanden Juli en Augustus, waarin
zeer veel zal moeten beslist over 't lot van
den winter. Van opslagplaatsen en inkoop
op groote schaal: men hoort niets. TGaat
alles ziju ouwe gangetje. Ons komt 'tyoor
dat wat meer bezorgdheid in dezen niet
misplaatst zou zijn. Voor de Landstormwet
maakt men propaganda I Maar er is iets
dat nog meer waard is dan een 700.000
soldaten. Er moet voedsel voorzijn, volop I
ook als er eens nood kwam van oorlog.
Eu voor de soldaten, maar ook voor de
niet-soldaten
Merkwaardig.
Het is zoo moeilijk rechtvaardig te oor-
deelen over de strijdvoerende volken.
De Duitschers hebben den naam van echte
oorlogs-mannen te zijn. Het militairisme zit
hun in merg en been.
De andere volken zijn van vredelievender
aanleg. Zij gruwen van den oorlog,
Wij maken die tegenstelling niet,
Reeds tof tweemaal toe werden wij echter
getroffen door een merkwaardig verschijnsel.
Vooreerst weet ieder, dat de entente-mo-
gettdheden alles in het werk hebben gesteld
om iralië tot oorlogsverklaring te verlokken.
En zij slaagden in hun poging. Niets zou
hun ook meer verblijden, dan dat de Balkan-
staten, ja Amerika en alle neutralen, liever
vandaag dan morgen, den vrede vaarwel zei
den, en een ultimatum naar Berlijn zonden.
En in de tweede plaatsUit Duitschland
kwamen nu reeds meermalen vredesklanken.
Zij werden door de regeering onderdrukt.
Volkomen waar. Maar ze werden toch tot
buiten de grenzen gehoord. Zelfs zóó, dat
men in Petersburg en elders er al den draak
mee stak, en repte van zwakheid, die er zich
in openbaarde.
En daartegen nu hoort men van den an
deren kant, onder alle serieuze partijen tot,nu
toe sleehtséén roep de oorlog moet doorge
zet tot het uiterste. Eerst als j German je lam
geslagen is kan aan vrede worden gedacht.
Dit geschied dan natuurlijk meteen prach
tig doel: het Duitsche militairisme moet ver
nietigd «worden alleen zoo kan er een duur
zame vrede komen.
Maar dit herinnert toch eenigzins aan Na
poleon, die niets deed dan vechten om
een vrederijk te kunnen stichten.
Nieuwe Haagsche Courant.
Dr. De Visser en de Eed.
Merkwaardig was de houding, die dr. De
Visser in de vergadering der Chr.-Historische
Unie inzake de eedskwestie aannam. De cou
ranten melden er n.l. van
Eenigzins uitvoerig staat spreker stil bij
het door de Eerste Kamer verworpen Eèds-
wetje. Spreker constateert dat het princi-
piëele van de quaestie door de rechterzij
de niet is onderzocht. In „De Nederlander"
wordt de verwerping betreurd, doch voor
namelijk omdat daardoor de toestand van
rechtsonzekerheid voortduurt. De oorzaak
van het conflict wijt spreker echter a.an de
linkerzijde in de Tweede Kamer, die niet
binnen de grenzen van 't bestand is ge
bleven.
Spreker meent, dat een principiëel debat
over de eedsquaestie binnen zeer korten
tijd niet kan uitblijven.
Is dit korte verslag ook jütst, dan dunkt
ons, staat dr. de Visser niet zoo ver van dr.
Kuyper af in deze kwestie en zou hij zeker
niet zoo fel over deze zaak tegen De Stand.
zijn opgevlogen, ware hij hoofdredacteur van
De Nederl. geweest. j
Ook hij meent, dat dés schuld van de ont
stane rechtsonzekerheid bij Links ligt, waar
men zich niet bij een tijdelijken maatregel
wou neerleggen.
En ten slotte is hij het blijkbaar niét eens
met de De Rottd., die meent dat de zaak be
slist heeten kan, wijl de hoogleeraren Diepen
horst en Anema geen betere oplossing der
eedskwestie hebben kunnen vinden en dit in
geschrifte te kennen gaven. Hij staat integen
deel aan de zijde van dr. Kuyper en zegt
als deze Het principiëel debat en de hoofd
slag moeten nog komen.
Kalm en zakelijk heeft dr. de Visser hier
o.i. het pad gewezen, waarlangs de gansche
Rechterzijde in deze beginselkwestie tot een
heid komen kan.
De drie Provincieën.
Cijfers
We leven nu reeds meer dan tien maan
den midden in den grooten wereldoorlog,
en we kunnen ons toch niet voorstellen, hoe
groot de ellende eigenlijk wel is. Want wij
zien het niet van nabij, en we denken ons
niet in, hoe groot de getallen wel zijn. Men
kan de bevolking van Europa rekenen op
ongeveer 440 millioen, dat is zeventig maal
de bevolking van- ons land. Welnu daarvan
zijn slechts 64 millioen neutraalin Neder
land, in de drie Noordsche landen, in Span
je, Portugal, Zwitserland, Boelgarije, Roeme
nië en Griekenland, louter kleine mogend
heden.
De overige 376 millioen Europeanen zijn
in oorlogstoestand. Dat wil zeggen dat van
die honderden millioenen bijna elk gezin en
in elk geval elke familie wel een harer leden
aan het front heeft; dat de huisgenooten
eiken dag uitzien naar de allerernstigste be
richten, dat in die landen de nijverheid en
de handel voor een groot deel stiltaat, en
de landbouw en de veeteelt moeite hebben,
om staande te blijven. Europa is in twee
kampen verdeeld, het eene juist twee maal
zoo groot als het andere.
Er zijn 68 millioen Duitschers, 53 millioen
Oostenrijkers en 4 millioen Europeesche Tur
ken dat is samen 125 millioen menschen,
deze vormen het eene kamp. Er zijn 105
millioen Europeesche Russen, 40 millioen
Franschen, bijna 8 millioen Belgen, 47 mil
lioen Engelschen, 5V2 millioen Serviërs en
Montenegrijnen, en 35ljS millioen Italianen
dat is te zamen 251 millioen menschen, die
het tweede kamp vormen.
Doch ook de andere werelddeelen doen
mee, ai is het niet in die mate. Turkije heeft
in Azië nog 15 millioen, de Duitsche kolo
niën 12 millioen, zoodat de verbondenen al
les te zamen tot 152 millioen komen. Enge
land heeft in zijn bezittingen en koloniën nog
363 millioen, Rusland 27 millioen, Frankrijk
35 millioen, Italië 10 millioen, België 15 mil
lioen, terwijl bovendien Japan met-68 milli
oen aan de zijde der geallieerden staat. Zoo
dat op dit oogenblik van de bevolking der
wereld 152 millioen aan de eene zijde en
780 millioen aan den anderen kant staan.
Meer dan 900 millioen der aardbewoners
in oorlog! Daarbuiten zijn er dan nog 100
millioen bewoners van Noord-Amerika, 30
of 40 van Middel- en Zuid-Amerika, 450 mil
lioen Chineezen, de 64 millioen neutralen
van Europa, en dan misschien nog een 50
millioen van de bijna onbekende volken van
Afrika en Australië.
Over de legers het volgende.
Men schat dat de geallieerden 12.800.000
man in het veld hebben, en de verbonde
nen 8.950.000 man, samen bijna 22 millioen
mannen, die tegenover elkander staan en
elkander trachten te dooden en te vernie
len.
Dagelijks kost de oorlog 100 millioen gul
den, nu Italië ook meedoet. Van 1 Aug. tot
2 April is er 24000 millioen gulden uitge
geven. Als het jaar vol is zal het 36000
millioen gulden zijn. In goud zou dat een
gewicht zijn van 24 millioen K.G. en de
geheele goudproductie in de iaatste 500 jaar
heeft slechts 15 millioen K.G. bedragen. Alle
grond in ons land zal een waarde hebben
van 5000 millioen; de oorlog kost dus in
een jaar meer dan zeven maal zoo veel als
de bodem van ons land waard is.
Dat zijn schrikkelijke cijfers!
Het zal tientallen van jaren duren, eer
Europa de financieele verliezen weer te bo
ven is, terwijl het verlies aan menschenle-
vens en menschengeluk nooit te vergelden
is. En wat is tegenover dit verlies de winst
(„Timotheus")
DE TOESTAND.
Thans schijnen de Duitschers het offensief
van hun vijanden op 't Westfront overgeno
men te hebben.
Zoo geheel onverwachts bereikten ons Za
terdag de berichten uit Berlijn die dienaan
gaande zeiden
„In het Westelijk deel van de Argonne
hebben afdeelingen van het leger van den
Kroonprins een mooi succes behaald. Wur-
tembergsche en Rijnlandsche troepen heb
ben ten N.W. van Four de Paris vijande
lijke loopgraven en steunpunten over een
breedte van 3 K.M. en een diepte van 200
tot 300 M. stormenderhand genomen. De
buit bedraagt 25 officieren en 1710 man
gevangen genomen, 18 machinegeweren,
40 mijnwerpers en een revolverkanon ver-
meesterd. De verliezen der Franschen zijn
aanzienlijk."
De Fransche communiqué schijnen wel iets
te willen erkennen van deze nederlaag, maar
uit alles blijkt, dat het niet van harte gaat.
De Duilschers schijnen met deze verove
ring nog niet tevreden te zijn geweest,
althans de laatste berichten die wij van dit
gevechtsfront ontvingen luidenUit Berlijn
„In de Argonnen hebben onze troepen
het offensief voortgezet, De buit is aan
merkelijk toegenomen. Hij bedraagt voor
de eerste twee dagen van Juli 2556 gevan
genen, onder wie 37 officieren, 25 machine
geweren, 72 mijnwerpers en een revolver
kanon."
Ook hier is het Fransche avondbericht weer
pover als het zegt:
„In Argonne is de dag gunstiger ge
weest. Na de nederlaag die de vijand bij
zijn jongste pogingen heeft geleden, heeft
hij geen verdere infanterie-aanvallen ge
daan."
We hopen dat we Vrijdag daarover meer
kunnen schrijven. Hoe 't echter zijhet lijkt
ons dat de Duitschers hier een mooi succes
hebben te boeken.
De overige berichten van dit front zijn van
weinig beteekenis.
Over het Oostfront is al heel wat geschre
ven en nog steeds blijven uil dien hoek de
verschillende berichten ons toestroomen.
Er schijnt copie in die zaak te zitten.
Dat het er daar warm naar toe gaat, is
al sinds 1 Mei bekend, want blijkens de laatste
berichten trekken de Russen nog steeds terug
en heeft Von Lissingen's leger de Russen in
Galicië thans gedwongen tot een voliedigen
terugtocht van de Gnila Lipa-stelling. Halicz
ligt nu reeds weer een goed eind achter de
D.-O. linie en reeds wordt gesproken van de
streek van Mariampol, een stad die 15 K.M.
Z.O. aan de Dnjestr ligt. „Het leger van Von
Lissingen vervolgt den verslagen vijand"
zegt het Beriijnsche bericht en het deelt
voorts mede, dat de buit sinds Donderdag
avond vermeerderd is met 5765 gevangenen,
waaronder 11 officieren en 18 machine
geweren.
Verder stroomafwaarts aan de Dnjestr is
volgens het Oostenrijksche bericht, niets ge
beurd, Het leger van Pflanzer Baltin krijgt
dus na de aanvallen die de Russen daar vóór
eenigen tijd herhaaldelijk deden, rust, om
straks, als de Russen gedwongen zijn zich
ook achter de Zlota Lipa en verder terug te
trekken, weer opnieuw aan het algemeen
offensief te kunnen deelnemen.
„Meer naar het Noorden, aansluitend aan
dit front (het Gnila Lipa-front), duren de
gevechten nog voort", dus deelt het Oosten
rijksche communiqué mede. De Russen hou
den dus stand achter dc Boeg doch ook hier
wordt door de centralen getracht hen tot het
voortzetten van hun terugtocht te dwingen.
Niet alleen Von Lissingen maar ookMac-
ken's leger schijnt snelle vorderingen te
maken. Krasnit is reeds door het leger be~
reikt en bezet.
En weder als gevolg daarvan, trekken de
Russen ook ten Westen van de Weichsel
steeds verder terug en hebben zij Tarnow
reeds moeten prijs geven en zijn zij ook ten
Zuidoosten van Senno en bij Ilsha terug
geworpen door de troepen van den Duit-
schen generaal Von Woyrsch.
Ook de stad Juzefow aan den Wechsel
werd bij de vervolging bezet.
Van uit zee komen de vage berichten vanuit
St. Petersburg dat in de Oostzee op 2 Juli
Om 3 uur namiddag een duikboot met twee
torpedoschoten een vijandelijk oorlogschip
van het type Deutschland, in de lucht laten
vliegen.
We moeten voorloopig hier nog een?zet
ten en wachten nadere berichten af.
Uit Amerika bereikten ons berichten over
een moordaanslag die gepleegd zijn zou op
de millionair Morgan door een geboren Duit-
scher. (Dit laatste onder voorbehoud.)
Uit latere telegrammen blijkt dat de dader
in den ochtend van 3 Juli met den trein naar
Glencove is gegaan, een auto heeft gehuurd
en daarmede naar Morgan's huis is gereden.
Hij belde en vroeg Morgan te spreken, voor
gevend een oud vriend van hem te zijn. Toen
de bediende hem den toegang weigerde, hield
hij dezen een revolver tegen de borst, duwde
hem daarna op zij en drong het huis binnen.
Op het geschreeuw van den bediende kwam
Morgan door de gang aanloopen en vroeg
den indringer wat hij wilde. Als eenig ant
woord schoot de man op Morgan, die wan
kelde en op een stoel neerviel.
De bediende had intusschen een kolen
schop genomen en sloeg daarmede van ach
teren den misdadiger op het hoofd. Deze
had echter nog den tijd gehad een tweede
schot af te vuren. De bediende greep den
man daarop aan, ontwrong hem zijn wapen
en wist hem te overmannen.
Middelerwijl kwamen ook andere bedien
den toeloopen en telefoneerden om een dok
ter.
De dader werd in hechtenis genomen en
naar Glencove gebracht. Hij weigerde iets
mee te deelen en zelfs zijn naam op te ge
ven.
Een tasch die de dader bij zich had ge
had en die bij het huis van Morgan is ge
vonden, was met dynamiet gevuld.
Beweerd wordt dat de dader gisteren reeds
bij het huis van Morgan was gezien.
De Engelsche gezant, die bij Morgan de
jeuneerde, is getuige geweest van den aan
slag.
In hoeverre dezen aanslag een politieke be
teekenis heeft zullen we moet afwachten.
SOMMELSDÏJK. Zaterdagmiddag hadden
eenige jongetjes de aardigheid bij den alleen
wonenden groentenkoopman Iz. S. alhier
door de ruiten te gaan kijken.
S. in drift ontstoken, sloeg de ruit stuk en
wierp een der kinderen n.l. het zoontje van
A. J. Hartensveld de kokende inhoud van een
ketel water over het lichaampje, waardoor
eenige brandwonden ontstonden en genees
kundige hulp moest worden ingeroepen.
De zaak is in handen der politie.
De tweede zitting van den Militieraad
zal voor dit eiland plaats hebben te Dirks
la nd op 15 Juli a.s.
Van G. Razenberg is een varken aan
vlekziekte gestorven.
Door den Rijksveldwachter L. Nagtegaal
is proces-verbaal opgemaakt tegen C. H.
van Dirksland, wegens overtreding van het
Motor- en Rijwielreglement.
Zaterdagmiddag had de landbouwer
C. J. Lzn. het ongeluk een riek in zijn hand
t? steken. Geneeskundige hulp moest terstond
worden ingeroepen.
MIDDELHARNIS. M. C. Weber werd met
een steen zoodanig tegen zijn hand gegooid
waardoor bij geneeskundig onderzoek bleek
dat dit lichaamsdeel ernstig gekneusd was.
DEN BOMMEL. De collecte voor den ge-
wapenden dienst heeft na aftrek der onkos
ten opgebracht f 9.
Gedeputeerde staten van Zuid-Holland
hebben niet goedgekeurd het besluit tot op
hooging der Spuikade en de daarvoor aan te
gane geldleening, zoodat thans de aannemer
niet door de gemeente kan worden betaald.
Ten einde een en ander te beoordeelen heb
ben Ged. Staten de verschillende stukken en
bestek opgevraagd. Hoewel zij misschien het
stakingsrecht niet zullen toepassen schijn-
een geheele verandering van den opgehoogt
