n,
'P'
K
SC1UE0DI.
Tweede Blad.
lie Oorlog.
A",
Zaterdag 26 Juni 1915.
No. 2088
If'.i 2 5
mm.
Twee Bladen.
r.Z.
AAT
erc. 3765.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
PLAATSELIJK NIEUWS.
III.
•EN
aat 33,
8992
LAN 36
8986
wond.
8279
umis.
3 TER
ttioon 4
IIS.
511.8605
IN H0C SIGNO WSRS
Dit nummer bestaat uit
Het offensief der geallieerden bij Atrecht.
ige
n
|f 1.10
1.30
1.40
1.50
1.50
1.60
Jöoars.
20
In
;ken
o-
dal vanaf
als volgt:
er H.L.
kende ver-
Framjoise,
:Stad a h.
we-Tonge
lidzijde bij
wordt de
tat en Stad
we-Tonge
8383
4,9
-ö-
Asphalt-
it. Spaden,
taamhorren
eters, Melk-
'aterkranen.
nmerlieden
nsingklem-
RGD. -
8990
Hoe nten „stemming" maakt.
Wat men al niet aanwendt, om een vijan
delijke sieintning te maken en aan te blazen
tegen dén bepaalde partij, n.l. die der Duit
schers en tegen hun vorst, blijkt uit hetgeen
b.v. „Le Réfugé", het blad der Waalsche
kerken in Nederland van Keizer Wilhelm
heeft verteld.
Deze zon aan zijn leger in het Oosten een
proclamatie hebben gericht, waarin hij ge
zegd zou hebben:
„Weet wel, dat gij het uitverkoren volk
zijt. De geest des Meereti is op mij gedaald,
omdat ik de keizer der Germanen ben. Ik
ben het werktuig des Allerhoogsten. On
geluk en dood aan allen, die niet in mijne
zending gelooven".
De „Telegraaf" was er natuurlijk als de
kippen bij, om die woorden door geheel Ne
derland te verbreiden.
Nu weet ieder, die zichzelf kent, dat ook
keizer Wilhelm zijn gebreken heeft.
Maar als hij niet krankzinnig geworden is,
waarvan de Duitsche opperleiding nog
geen blijken geeft dan tón hij zoo iets
niet gezegd hebben. Naar onze vaste over
tuiging moeten Fransche journalisten op
sluwe wijze den tekst eener proclamatie zóó
vertaald hebben, dat zij godslasterlijk ge
worden is.
't Was daarom flink van den bekenden arts
Van Dieren uit Amsterdam, dat hij publiek
durfde schrijven over „de zwarte ziel van
een leugenachtigen Franschen journalist".
Men kan er bepaaldelijk in Amsterdam
Boor op zijn baadje krijgen 1 Gelukkig is deze
^trts niet bang uitgevallen en we wachten
met belangstelling af, wat zijn uitdaging, om
eens met den oorspronkelijken tekst voor
den dag te komen opleveren zal
Intusschen heeft de laster in elk geval zijn
werk gedaan, de gemoederen opgehitst.
En daar is 't maar om te doen
(Friesch Dagblad.)
Drankwetsherziening.
Naar het Centr. Bureau van den Volksbond
ons meldt, wordt door den Minister van
Binnenlandsche Zaken bij de Gewestelijke
besturen en andere autoriteiten wier oordeel
ten deze van gewicht mag worden geacht,
een onderzoek ingesteld omtrent de vraag in
hoeverre de tijd kan worden geacht te zijn
gekomen, over te gaan tot een ander stelsel
van drankwetgeving waardoor waarschijnlijk
het misbruik van sterkeudrank nteer afdoende
zou kunnen worden bestreden.
De Minister bedoelt, hel stelsel van nio-
opoliseering van den groothandel en klein
handel in sterken drank door den Staat en
van een daardoor mogelijke beperking van
den verkoop tot zekere hoeveelheden per
hoofd der bevolking.
„Wat dit laatste betreft, zou ieder meer
derjarig mannelijk persoon, die sterken drank
wenscht te gebruiken zich bij 't Gemeente
bestuur ten zijnen name van een koopcon
sent moeten voorzien.
Hótels, restaurants en sociëteiten zouden
voor het gebruik der gasten aan een admi
nistratieve controle moeten worden onder
worpen, opdat het gebruik van sterken drank
tot het geoorloofde beperkt zou blijven.
Ten aanzien van het biergebruik zou het
stelsel van de drankwet behouden kunnen
worden, behoudens de heffing door het
Rijk van een hoog verlofsrecht.
ENKRATE1A.
Heden vergaderde Enkrateia, Bond van
Protestantsch-Christelijke Drankbestrijders-
vereenigingen.
Vertegenwoordigd waren de Nationale
Christen Geheelonthouders Vereeniging, de
Gereformeerde Vereeniging voor Drankbe
strijding, de Ned. Chr. Geh. Onthoudersbond,
de Predikanten Geheelonthouders Vereeni
ging, de Ned. Vereen. „Hoop der Toekomst"
en de Gomm. voor Drankbestrijding door Ge
heelonthouding (in het Ned. Jongel. Verbond).
Nadat verschillende finantieele zaken waren
geordend, werd tot penningmeester benoemd
Ds. D. van Krevelen, de secretaris van den
Bond.
Vervolgens werden mededeelingen gedaan
betreffende de samenwerking in de Nationale
Commissie tegen het Alcoholisme (N. C. A.)
en besprekingen daarover gehouden.
Wat den nieuw aan te vangen arbeid be
treft, werd besloten,
deel te nemen aan de stichting van een
Bond voor Plaatselijke Keuze, ook aan sa
menwerking met den N. A. O. R., mits En
krateia niet mede de verantwoordelijkheid
drage voor wat met het beginsel van den
Bond niet strookt.
De Commissie van voorbereiding van den
arbeid ten bate der Zeelieden, wordt ontbon
den. Het werk zal ten deele worden opge
dragen aan de N. C. A., namelijk voor zoover
aangaat het doen van stappen bij de Regee
ring en hij reederijen en stoomvaartmaat
schappijen. Voor het werk met het oog op
visschers en matrozen wordt een nieuwe
commissie benoemd.
Aan voorzitter en secretaris wordt opge
dragen, voor te bereiden de internationale
organisatie der Protestantsch-Christelijke
drankbestrijders.
Besproken worden wenschen voor ideale
drankwetsherzing. Door Enkrateia worden
overgenomen de wenschen reeds geruimen
tijd geleden door een der Vereenigingen ge
formuleerd: Plaatselijke Keuze aangevuld
door Gotheuburgerstelsel, daar waar men den
drankverkoop nog niet bannen wil; bovendien
Zondagssluiting, sluiting op Lotingsdagen en
dergel., vaststelling bij de wet van sluitings
uren op andere dagen.
DE TOESTAND.
Wat te verwachten was is geschiedt.
„Lemberg is gevallen".
Woensdag kwamen de telegrammen daar
over los. Zoo meldde Weenen: „Ons leger
veroverde heden Lemberg na een hevig ge
vecht".
Gok Galicië's hoofdstad is dus in handen
van de „centralen" gevallen, na ongeveer 9
maanden in Russisch bezit te zijn geweest.
Nadere bijzonderheden over het gevecht
ontbreken nog.
We willen hopen dat we daar later meer
over kunnen melden.
Alleen dat weten we dat het centrum streed
onder het oog van de Duitsche Keizer.
Zeker van de overwinning schikte Mac-
kenzen zijn troepen zóó, dat eenOostenrijksch
leger, te midden der Duitsche troepen kwam
te staan.
Het was o.rn. 't 34e Oostenrijksche infanterie
regiment, waarvan de Duitsche Keizer chef is.
Dit werd de eer der overwinning gegund.
Het bestormde met weergaloozen moed het
Lasygoud-bolwerk en plaatste er de Oos
tenrijksche vlag.
Der Russen tegenstand was gebroken en
Dinsdag deed het Oostenrijksche leger zijn
intochtjn Galicië's hoofdstad.
De moreele indruk der herovering is groot.
Ten eerste zullen de Balkanstaten, met
name Rumenië, wel een weinig de lust voe
len verkoelen om nu nog het terugtrekkende
leger van de Russen bij te springen, en zich
wel drie maal geluk hebben gewenscht neu
traal te zijn gebleven.
Ten tweede is het misschien we! van groot
gewicht voor de verdere loop van den oor
log tegen Rusland primo en 't Westfront se-
cundo.
Dit is almee de groote politieke beteekenis
van de verovering.
En ai moge hetwaar zijn, dat een verloren
stelling vaak van meer beteekenis is in mi
litair opzicht, dan deze herwonnen stad, toch
zal de moreele indruk in geheel Europa groot
blijken, en het zal lang duren, eer de bladen
van de geallieerden, weer de stoomwals the
orie naar voren brengen.
't Is te begrijpen, dat de vreugde de laatste
dagen in Duitschiand en Oostenrijk groot is.
De Lokal Anzeiger schrijft naar aanleiding
van de val van Lemberg.
Het Oostenrijksch-Hongaarsche land haalt
adem zooals wij na den slag bij Tannenberg
en den winterslag aan de Masurische me
ren, want reeds ziet het volk het vaderland
van vijanden gezuiverd. Wij deelende vreugd
der bondgenooten en bet is ons een voldoe
ning, dat wij er ook bij waren. De Oos-
tenrijksch-Duitsche bond, waartoe het
Turksche rijk zich als nieuwen vriend heeft
toegevoegd, vormt een eenheid, waarvan
de fyzieke kracht door innerlijke moreele
kracht gesterkt wordt. Wij zijn in trouw
verbonden als een voorbeeld van hetgeen
ware wapenbroederschap bctcekent. Aan
dit eerlijke samenwerken danken wij de
onderlaag van het machtige Rusland.
De Vossische schreef:
Sedert het begin van Mei is er geen
sprake meer van een Russisch offensief;
langzaam aan brokkelt ook het Russische
defensief af. Te Lemberg heeft het sterk
ste paard uil den stal der vier bondge
nooten een slag ontvangen, waar het niet
nteer van bovenop kan komen.
De Noord-Deutsche algetneene Ztg:
Na iange vreemde overheersching daagde
in Lemberg de vrijheid. Als een suizelende
wervelwind joegen de troepen der bond
genooten den vijand voor zich uit. Heel
de grootheid der daden, die door de geniale
aanvoering en de verbijsterende offervaar
digheid en taaiheid der troepen zijn vol
bracht, zal eerst later bekend worden en
ons een machtig aangrijpend beeld toonen.
Eerst later zal blijken wat een voortreffelijke
aanvoering onder de moeilijkste omstan
digheden heeft volbracht. De heldhaftig
heid en de toewijding onzer troepen zullen
dan nog schitterender aan 't licht treden.
De onwrikbare wapenbroederschap tusschen
Duitschiand en Oostenrijk-Hongarije zal
andermaal in zijn oppersten vorm zich
schitterend aan heel de wereld openbaren.
Hier heeft de bondgenootschappelijke broe
derschap zijn ernstige proef op onover
trefbare wijze doorstaan. De geest van
samenhoorigheid zal de volkeren van beide
staten ook verder van zege tot zege voe
ren in den strijd, niet alleen voor de eigen
vrijheid, doch in waarheid voor de Europee-
sche beschaving en zeden.
Nog zouden we zoo door kunnen gaan.
Zelfs bladen uit Neutrale landen schrijven
over deze overwinning. Zoo zegt en hier
zullen we het bij laten Svenska Dagbladet
(Zweden).
„De kracht, de slelselmatigheid en de
volharding der Duitschers hebben weder
de overwinning behaald." Andere Zweed-
sche bladen, als Svenska Morgenbladet,
laten zich in gelijken zin uit.
Van het Westfront is weinig te vertellen.
Zoolang de geallieerden niet meer bereiken
dan plaatselijke suecesjes kan men moeilijk
een prettig overzicht geven.
Zij moeten, willen zij slagen het Duitsche
front hebben doorgebroken voor de Duitsche
troepen met de Russen „klaar" zijn. En dat de
Duitsche troepen het nog zoo erg voor het
Westfront niet inzien, blijkt wel daaruit dat
nog deze week, naar de Russen berichten,
bij Lemberg nieuwe regementen, die uit Bel
gië kwamen, aan den slag hebben deelge
nomen.
Maar de verbondenen schijnen vol goeden
moed te zijn, nu hun aanhoudende aanvallen
hun eenige suecesjes brengt.
Zij komen nog steeds iets, al is het wei
nig vooruit benoorden Atrecht in de omge
ving van Souchet en Neuville.
in de Argonne deden de Duitschers een
plotselinge uitval die hen in het bezit stelde
van eenige rijen loopgraven en waarbij 650
Franschen gevangen raakten.
Maar in het algemeen zijn de geallieerden
aanvallers en winnen zij ook voel voorvoet
terrein.
Ten koste van ontzettende verliezen.
Van het zuidelijk front komt zoo langza
merhand weer nieuws.
Gedurende de volle maand die Italië thans
aan den oorlog deelneemt hebben kleine
schermutselingen plaats gehad, met terug
trekkende Oostenrijksche voorposten.
Hoewel er niets van belang gebeurd, gaf
toch steeds de Italiaansche generale staf
groote dagberichten uit, alsof hij met zeven
mijlslaarzen door Oostenrijk stapi.
Doch nu zullen voor Item de moeielijk-
lieden pas beginnen.
Het terrein dat nu achter hun licht is effen,
maar wat voor hen is, is heuvelachtig, rots
blokken van torens hoog.
En daar achter wacht littn de Oostenrijkers.
De eerste klappen schijnen al gevallen ie
zijn, want de Italianen aldus Weenen
zijn bij Gör/, Gradisca en Monfalcone met
zware verliezen teruggeslagen.
'1 Is daarmee dus ook op het Zuidfront
begonnen.
Gedurende deze maand vechtens is Italië
dus nog niet zooveel rijker geworden. En als
men de berichten weer gelooven mag, schijnt
er onder de bondgenooten mopperaars te zijn
over het zwakke offensief van Italië.
Maar niet alleen voor het Zuidelijk front.
Voor alie fronten schijnt er oneenigheden
ouder de bondgenooten te komen. De Ween-
sche Nette Freie Presse meent daarop te
mogen hopen en beweert o.nt dat in Frank
rijk Joffre liet vertrouwen begint kwijt te
raken. Als de Duitschers en Oostenrijkers
door de linies der Russen kunnen breken,
vragen de Franschen, waarom dan Joffre niet
door die van de Duitschers? En de vreese-
lijke verliezen waarop hun in het Westen
het veroveren van wat loopraven te staan
komt, worden verzwegen. Rusland mokt, om
dat het Fransche leger niet de kracht heeft,
Duitschjand door zijn aanvallen van Galicië
af te trekken. De oorlog in Italië duurt al 4
weken en wat heeft hij opgeleverd De Dar
danelles is een groot graf geworden voor
Engelschen en Franschen. Servië is vergramd
op^Jden nieuwen bondgenoot en de Grieken
zijn vol wantrouwen tegen het volk, dat hun
met zijn landhonger zelfs de Egeïsche Zee
wil versperren.
Zóó begint men in Frankrijk en elders
te te mopperen meent het Weensche
blad.
paaltjes liet omverhalen
Bijna twce-en-lwintighonderd dagen (en
nachten!) zal het duren voor de Zuid-Afri-
kaansche held de vrijheid terugkrijgt, om
dan als gebroken zeventiger te wachten
op het einde.
Zes jaar gevangenisstraf en tweeduizend
pondDat geld beteekend nietsde che
ques en goudstukken dwarrelen en klet
teren neer bij wie die som moet ontvan
gen. Dat gaat in Zuid-Afrika in zoo'n geval
vlug genoeg. Maar de zes jaar gevange
nisstraf? Wie helpt hem daarvan af?
Laat De Wet niet gratie krijgen van zijn
politieke tegenstanders, van hen die hem
brachten waar hij nu staat. Laten niet
stamverwanten smeekschriften aan de Unie-
regeering opstellen om genade voor recht.
Van die zijde moet het niet komen.
Maar Zijne Majesteit de Koning van
Groot Brittanje kan het Koninklijk woord
spreken dat alle banden slaakt en uit wiens
handen De Wet de vrijheid dankbaar en
toch met eere kan aannemen, daar hij
nimmer tegen Zijne Majesteit woordbreuk
bedoelde.
Dan zullen Grooi-BriUanjes bondgenoo
ten, met name de Franschen en Russen,
die De Wet zoo herhaaldelijk huldigden,
mei de vele neutralen, ja zelfs met de
vijanden van Groot-Brittanje, den Vorst
iu hun hart hulde brengen dat hij zich kon
stellen boven de hartstochten van het
oogenblik. Een dankbaar Zuid-Afrika zal
er dan wezen Zelfs de veroordeelde rech
ters zullen de daad billijken".
De paus en de oorlog.
De Liberté drukt het verslag af van een
onderhoud dat zijn redacteur Latapie met
den paus heeft gehad. Ziehier de punten
waar liet op aankomt
De paus zeide: Iedere Fransche beschuldi
ging lokt een Duitsch antwoord uit. Ik kan
thans geen onderzoek instellen.
Latapie vroeg ls er ereen onderzoek noo-
dig om te welen of de onzijdigheid van België
is geschonden
I)e paus: Dat was onder het pontificaat
van Pius X.
Latapie: Tal van Belgische en Fransche
priesters zijn als gijzelaars genomen en dood
geschoten.
De Paus: De Oostenrijkers hebben verze
kerd dat de Russen eveneens priesters als
gijzelaars hebben genomen en dat op zeke
ren dag het Russische leger 1500 Joden voor
zich uit heeft gedreven om achter dien le
venden slagboom, blootgesteld aan de vij
andelijke kogels, op te rukken. De bisschop
van Cremona deelt mij mede dat de Italianen
reeds 18 Oostenrijksche priesters als gijze
laars hebben genomen.
Latapie: De Duitschers hebben nog andere
schendingen gepleegd.
De paus: De vertegenwoordigers van zeven
Belgische congregaties hebben verklaard dat
bij hen geen enkel geval is voorgekomen.
iivjr ö&W ft
Er is den laatsten tijd hevig gevochten ten Noorden van Atrecht (Arras). De
geallieerden pogen door hevig aan te vallen de Duitschers te noodzaken troepen aan
het Oostelijk front te onttrekken en daardoor hun offensief tegen de Russen in Galicië
te staken. Het schijnt echter, dat de Duitschers liever aan het Westelijk front een
„stukje loopgraaf" veriiezen, dan hun offensief in Galicië te staken, want nog steeds
gaan zij voort de Russen daar terug te drijven.
En tot slot rest ons nog iets te melden
over Zuid-Afrika.
Het proces tegen generaal De Wet liep op
het einde. Hij is tot 6 jaar gevangenisstraf
en 2000 pond sterling boete veroordeeld.
Dit bericht snijd diep door de ziel van hen
die De Wet lief hebben.
't Is alsof het uit het hart is gegrepen, wat
de Zuid-Afrikaansche professor Molsbergen
schreef in de N. R. Ct.
„In de geschiedenis zijn er vonnissen,
die onvergetelijk blijven, eeuwen lang. Zoo
kent men het lot van Sokrates, Strafford,
Oldenbarneveidt en Koning LodewijkXVI.
Van eigen rijd zijn Dreyfus' processen en
nu de veroordeeling van Generaal Christi-
aau De Wet.
Politieke vonnissen zijn het, waarbij de
winnende partij de verliezer is, de ver
oordeelde de overwinnaar.
Maar met dat al, wie gaf den dooden
het leven terug en wie vergoedt Dreyfus
de verloren jaren
En morgen aan morgen, als we in vrij
heid aan ons werk gaan, kunnen we even
met ontroering denken aan den vrijheids
held, den arend, gekortwiekt in zijn kooi.
Zes lange jaren, als de dood geen uit
komst geeft, zal De Wet lijden omdat hij-
zijn volk liefhad en opkwam tegen wat
hem onrecht leek. Daarbij week hij af van
het gewone padmaar hoeveel jaar tucht
huis kreeg Solon toen hij de hypotheek-
Wij zijn hieromtrent nog slecht ingelicht.
Latapie: En de brand van Leuven de
beschieting van kathedralen?
De paus: De Duitschers antwoorden dat
men op hun troepen heeft geschoten en dat
er een waarnemingspost was op de kathe
draal van Reims.
LatapieWaarom is er niet geprotesteerd
tegen de inhechtenisneming van kardinaal
Mercier?
De paus: Kardinaal Mercier is nooit in
hechtenis genomen. Hij kan zich vrij bewe
gen binnen zijn diocees. Gouverneur-generaal
Von Bissing heeft mij geschreven dat hij
voortaan alle handelingen tegen kerken en
priesters krachtig zal tegengaan.
Latapie: En de Lusitania
De paus: lk ken geen vreeselijker euvel
daad Maar gelooft u dat een blokkade, die
millioenen onschuldige wezens aan den hon
ger overlevert, wel door zeer menschelijke
gevoelens is ingegeven?
De paus heeft vervolgens verklaard waar
om hij tegen het ingrijpen van Italië was
en uiteengezet in welk een onzekeren toe
stand het Vaticaan thans verkeert. Verzegelde
brieven worden zelfs opengemaakt. De per
soonlijke veiligheid van den paus is er op
achteruitgegaan,
Latapie vroeg ten slotte: Is van uw hei
ligheid het initiatief tot het aansturen op den
vrede te verwachten.
De paus: Het uur schijnt mij nog niet
gekomen, Ik moet echter met bedachtzaam
heid te werk gaan teneinde het zedelijk ge
zag, dat ik aan God ontleen en dat ik moet
gebruiken om den vrede onder de menschen
te herstellen, niet te verzwakken. Maar ik zie
met koortsachtig verlangen naar de gelegenheid
uit en zal de eerste hand grijpen, die zich
zal uitstrekken.
SOMMELSDIJK. Aan belanghebbenden
wordt bekend gemaakt, dat de nieuwe brood
kaarten, tegen inruiling van de oude, ten
gemeentehuize behooren te worden afge
haald op Dinsdag 29 Juni a.s n. m. 6 7
uur.
Zij die nog geene broodkaart hebben aan
gevraagd. kunnen voor het tijdvak 30 Juni
t/m 27 Juli nog eene kaart bekomen,
mits zij zich voor 29 Juni a.s. daartoe aan
melden.
De aan de haven dezer gemeente staan
de weegbruggen ns. 1 en 2 zijn Dinsdag
middag j.l. onderzocht en in orde bevonden.
Bij Kon. besluit, is op voorstel van den
Gemeenteraad het maximum aantal vergun
ningen voor den handel in sterken drank in
het klein, vastgesteld op elf. Voorheen was
liet maximum dertien.
Dinsdagmiddag kreeg hel zoontje van
B. D. alhier onder zijn werkzaamheden, zoo
danig een trap van een paard dat hij zich
met een gapende hoofdwonde onder genees
kundige behandeling moest stellen.
MIDDELHARNIS. Ged. Staten van Zuid-
Holland stellen voor, aan de vereeniging Cen
trale proeftuin voor Goedereede en Overflak^
kee gevestigd alhier, voor de jaren 1916 en
1917 een subsidie van f500 per jaar toe te
kennen.
De Heer J. v. d. Baan, die 20 jaar lid van
den gemeenteraad is geweest, zal zich bij de
a.s. periodieke verkiezing niet meer verkies
baar stellen.
De leerlingen van de hoogste klasse
der Openbare school zullen op 2 Juli een
reisje maken naar Rotterdam onder geleide
van hun onderwijzers.
Door iemand uit de Visscherstraaf is
de hulp der politie ingeroepen wegens on
derlinge burentwist aldaar.
Door een slaapsteê-houdster alhier is
een aanklacht bij de politie ingediend tegen
een logeergast welke haar voor een belang
rijk bedrag heeft opgelicht.
STAD AAN 'T HARINGVLIET. Tot tus-
schenpersoon bedoeld bij de Invaliditeits
wet werd dezer dagen benoemd G. Keijzer,
werkzaam ter secretarie dezer gemeente.
Onze vroegere dorpsgenoot Joh. Silvius
werd dezer dagen wegens lichaamsgebreken
voor den militairen dienst afgekeurd.
Bij de heden gehouden inspectie van
wege de bond der Nederl. Suikerbfarieken
is de fairbank alhier goedgekeurd.
DEN BOMMEL. Aangezien ons bleek, dat
sommigen benieuwd waren naar de behan
deling der grintwegzaak van den Raad van
State, hebben wij ons gewend tot een der
daarbij aanwezig geweest zijnden, die ons
bereidwillig ongeveer het volgende mede
deelde
Nadat Staatsraad Jhr. Mr. Elias verslag
had uitgebracht omtrent de grintwegzaak en
de besluiten der gemeenten Stad, Middel-
harnis, Den Bommel, Ooltgensplaat en Oude
Tonge, hield de verdediger voor Middel-
harnis Mr. H. Blaupot ten Cate te 's Graven-
hage een lange rede van een uur, herinnerde
er aan, dat het reeds de zesde maal is dat
de gemeente Stad aan 't Haringvliet beproeft
een einde te doen maken aan de gemeen
schappelijke regeling.
Vooropstellende verder, dat de vraag zich
hier nog kan voordoen, of er wel een geschil
aanwezig is als bedoeld in art. 70 der Grond
wet en arl. 147 der Provinciale wet, nam hij
echter aan dal hier zulk een geschil aan
wezig is en dit wel in verband met eene
missive van den Minister van Binnenlandsche
Zaken in deze, waarbij, nadat Ged. Staten
liet besluit van Stad aan '1 Haringvliet om
uit te treden uil de gemeenschappelijke re
geling als in strijd met art. 121 der Ge
meentewet, ter vernietiging aan de Kroon
hadden voorgedragen, werd medegedeeld,
dat de regeering niet tot vernietiging zou
overgaan, maar dat een andere weg zou
moeten worden gevolgd. Eerst zouden nl.
Ged. Staten moeten vragen aan de vijf be
trokken gemeentebesturen of zij tot opheffing
der gemeenschappelijke regeling bereid wa
ren. Zoo neen, dan moest de zaak aanhangig
gemaakt worden als geschil van bestuur.
Wat nu de zaak zelve betreft betoogde
Mr. Blaupot ten Cate uitvoerig, dat de ge
meente Stad aan 't Haringvliet niet gerechtigd
was eenzijdig te besluiten zooals zij deed.
Zij had, wilde zij tot eene opheffing van de
gemeenschappelijke regeling geraken, met de
andere betrokken gemeenten te zamen de
zaak meer moeten regelen, en bij de behan
deling van de gerezen quaestie zou dan niet
alleen met de belangen van de gemeente
Stad aan 't Haringvliet, maar ook met die
der andere gemeenten moet worden rekening
gehouden: De gemeenschappelijke regeling,
tot opheffing der bestaande regeling of an
derszins, zou dan weer door Ged. Staten
moeten worden goedgekeurd.
Verder trachtte pleiter aan te toonen, dat
ook geen billijkheidsgronden aanwezig zijn
om te doen wat de gemeente Stad aan 't
Haringvliet zou willen. Het besluit van Stad
aan 't Haringvliet zou voorts in strijd zijn
met den plicht door de gemeentebesturen
tegenover rijk en provincie op zich genomen
tot voortdurend onderhoud van den onder-
wërpelijken grintweg, waarvoor het rijk en
provincie subsidie geven. Dat de onderhouds
kosten zijn gestegen mocht geen argumnnt
zijn. Dit geldt dan trouwens evenzeer voor
de andere gemeenten. En het argument door
Stad aan 't Haringvliet verder nog bijgebracht,
dat nl. de beteekenis van den weg zou ver
anderd zijn, sedert het aanleggen van de
stoomtrambaan, achtte pleiter ook niet van
belang, maar veeleer achtte hij, juist in ver
band met die stoomtrambaan, welke voor
sommige gedeelten ook langs den onderwer-
pelijken grintweg loopt, en met de uitbrei
ding van het vervoer van landbouwproducten,
bieten, enz. ook nog over den onderwerpe-
lijken weg, die beteekenis volstrekt niet
vermindert.
Mr, J. Coert, advocaat te Rotterdam voor
de gemeente Stad aan 't Haringvliet en ook
voor de gemeente Oude Tonge opkomende,
betoogde dat hel hier eigenlijk geen zuivere,
uitsluitend publieke rechtelijke regeling be
treft, maar in zekeren zin, meer een privaat
rechtelijke, waarvoor de overheidsbemoeiing,
welke de tegenpartij ten deze wenscht te
doen erkennen, niet vereischt zou zijnEven
wel, in de hoop de zaak te zien uitgemaakt,
stelde pleiter zich op het standpunt, dat er
een publiek rechtelijk geschil is en hoopte
hij, dat op billijkheidsgronden, de gemeent-
