El I
il
Woensdag 16 Juni 1915.
80*1* Jaargang N". 2085,
f«®r «le Zuiilliollaiiilsclie esi Keenwiche Eilanden.
De Oorlog.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGN O V INCES
De Memorie van Antwoord.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
W, BOEKHOVEN,
SOMMEIjSDÏJK.
Telefoow Intercoms. No. I.
Advertentiën 10 Cent per regel en maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en '/g maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die sij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Alle stekken voor de Itedactle bestemd, Adverterctfën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
;icii. gq
8987
us
Bij brief van 5 Juni jl. heeft Minister
Loudon, van Buitenlandsche Zaken, geant
woord op 'l Voorl. Verslag aangaande het
Wetsontwerp der tijdelijke lending van een
gerant naar 't Vaticaan. Liever geven we
't geüeele stuk, zooals het daar ligt, dan
broksgewijze de woorden des Ministers den
lezers voor te zetten; ieder kan dan oor-
deelen, dat de Regeering vrij uitgaat en 't
«Protestantsch* gekakel zonder eieren,
totaal niets om 't lijf heeft en belachelijk
Trouwens, de zaak is reeds in de Kamer
Desproken en de Protestantsche* ijveraars,
(maar zonder verstand, voegde Paulus er
eens bij!) staan in de kou, want de groote
meerderheid vond het ontwerp en de han
delwijze der Regeering goed.
Ook de Unie-Liberalen, waarvan Mr. Pa-
tijn een der leden is. Trouwens, we heb
ben dat vermoeden onlangs in een driestar
reeds uitgesproken. Toch, in 1917, stemmen
die Protestanten* natuurlijk in alle dis
tricten op liberalen en socialisten. Want
die heeren gebruiken 't «Protestantisme* om
er hun vijandschap tegen de coalitie, mee
te dekken, 't Is kort en goed boerenbedrog,
dat echter door heel Nederland in de gaten
liepen een Protestantisme zouder fut, dal
als een nachtkaars eerst wat zwarte walm
geefL maar daarna ternauwernood de duis
ternis breekt.
Ziehier dan 't antwoord der ltegeoring
Dat een buitengewone zending als de
onderhavige zou zijn een terugkomen op
de sinds 1872 bestaande verhouding tus-
schen ons land en het Vaticaan, kan de
ondergeteekende niet toegeven. Ook is
hem niet duidelijk, wat het beginsel van
scheiding van Kerk en Staat met zoo
danige tijdelijke zending heeft uit te staan.
De aanneming van het wetsontwerp zal
niets veranderen aan Nederlands houding
tegenover de quaestie der Pauselijke
souvereiniteit. Immers, hoe men ook over
die quaestie denkt, een feit is het, dat
Nederland sinds jaren door het aanvan
gen van een Internuntius als diploma
tiek vertegenwoordiger van den Paus een
der voornaamste attributen van souve
reiniteit, nl. het zelfstandig onderhouden
van diplomatieke betrekkingen door het
Vaticaan erkent, onverschillig of ten deze
al dan niet wederkesrigheid betracht
wordt.
Dat door de indiening van het wets
ontwerp gevoeligheden in Nederland zijn
opgewekt betreurt de Regeering. Zij had
zich gevleid met de hoop, dat het klaar
uitgesgroken doel en het karakter der
voorgestelde zending andere overwegin
gen zou hebban doen ter zijde stellen.
Door de aanneming van het ontwerp- zal,
Volgens haar oordeel 's lands belang ge
diend zijn omdat gelijk in de Memorie
van toelichting te kennen gegeven werd
geen vredesactie ons onverschillig mag
laten en de rol waartoe Nederland sedert
het einde der vorige eeuw door de vredes-
en andere conferenties geroepen is, mede
brengt, dat de Regeering een werkzaam
aandeel tracht te nemen in al datgene
wat leiden kan tot oen betere verstand
houding tusschen volkeren en zij mits
dien zich in rechtstreeksch contact be
hoort te stellen met een middelpunt
vanwaar voor het speciaal doel, dat thans
beoogt wordt, gewichtige invloed kan
uitgaan.
In het hooger doel, dat de Regeering
nastreefde, lag voor haar een waarborg,
dat de Volksvertegenwoordiging hare
medewerking zou verleenen zonder dat
er gerept kon worden van een verstoren
van het politiek bestand of een bedrei
gen der nationale eensgezindheid, welke
door den hoogen ernst der tijden geboden
zijn.
Aan dat wetsontwerp is een veel
grootere beteekenis gehecht dan daarin
lag opge-loten. Ondanks het meenings-
verschil dat zich geopenbaard heeft ver
trouwt de ondergeteekende dat de Kamer,
na kennisneming van het voorgaande,
het eenvoudig doel, dat de Regeering
voor oogen heeft, zal billijken en steunen.
Het is den ondergeteekende niet mo
gelijk in eenig politiek debat, schriftelijk
of mondeling, te treden omtrent de
kansen van welslagen der beoogde samen
werking met den Pauselijken Stoel. Wel
kan hij onbewimpeld en met den meesten
nadruk verklaren, dat door de voorge
stelde zending de neutrale stelling van
Nederland geheel ongerept blijft en dat
in de verhoucing der Nederlandsche Re
geering tot geen der onzijdige of oorlog
voerende Staten eenige verandering zal
komen ten gevolge van die zending.
Dat het deelnemen van Italië aan den
oorlog de uitzending van een tijdelijk
gezant nutteloos zou maken kan de
oudereeteekende niet onderschrijven, al
erkent hij, dat het uitzicht op een spoedig
horstel van den vrede daardoor mogelijk
verminderd is. Voor het vermoeden, dat
onze vertegenwoordiger zieh eventueel
belasten zou met de waarneming der be
langen van oorlogvoerenden is geenerlei
reden; immers alleen reeds uit hoofde
van het speciaal en tijdelijk karakter van
onze zending zou de Regeering nimmer
hare toestemming daartoe kunnen geven.
Al hebben de Gezanten van de eene Partij
Rome verlaten, zij blijven van uit Zwit
serland, waarheen zij zich begeven heb
ben, in voeling met het Vaticaan, dank
zij door de Garantiewet van 1871 ge
waarborgde vrijheid van post- en tele-
graafverkeer over het Italiaansch grond
gebied.
Na het voorafgaande zal de onder
geteekende niet behoeven te treden in
eene wederlegging van de opmerking,
dat de opdracht van Dr. Nolens het be
dekt oogmerk had van een definitief
herstel der blijvende missie bij het Va
ticaan, of praejudicieeren zou op het
herstel dier missie. Al handhaaft de
ondergeteekende zijne in de Eerste Kamer
uitgesproken meening tegenover het be
ginsel van zoodanig herstel, hij aarzelt
niet met de meeste beslistheid te ver
klaren, dat de gedachte daaraan geheel
vreemd is aan het ondeihavig wetsont
werp. Met de woorden: «tijdelijk en
bijzonder* in de Memorie van Toelichting
is niets anders bedoeld dan het inciden
teel karakter der zending met nadruk op
den voorgrond te stellen.
Ofschoon uit de hem gestelde drie
vragen een zeker wantrouwen spreekt,
wil de ondergeteekende het antwoord
daarop n:et schuldig blijven. Op de eerste
vraag, of nl. tot instelling van een per
manent gezantschap bij den Paus de
Regeering in geen geval hare medewer
king zou verleenen, aarzelt hij niet ont
kennend te antwoorden, omdat z. i. de
Regeering niet mag vooruitloopen op
hetgeen 's lands belang in de toekomst
zou kunnen eischen.
De tweede vraag, indien de onderge
teekende hare strekking goed begrijpt,
vindt haar antwoord in het eenig, dui
delijk aangegeven doel der zeneing.
En wat de derde vraag betreft, waar
de Regeering met klem verklaart dat een
tijdelijke en speciale zending als de be
doelde geheel op zichzelve staat, zou
ontegenzeggelijk een beroep op die in-
cidenteele zending om te komen tot
vestiging van een blijvend gezantschap
ongegrond zijn te achten.
Het ligt niet op den weg der Regeering
om, gevolg gevende aan den wensch van
eenige leden, zich uit te laten omtrent
de gedachte die, naar hare meening, aan
de Engelsche missie bij het Vaticaan ten
grondslag ligt.
Met waardeering heeft de ondergetee
kende kennis genomen van hetgeen op
pag. 6 en 7 van het Voorloopig Verslag
te lezen staat. Hij heeft daaruit ontwaard
dat de overwegingen welke de Regeering
geleid hebben naar waarde geschat zijn
geworden.
De papiernood en de couranten.
Tot kort geleden, toen de uitvoer van pa
pier uit Duitschland niet verboden was, ble
ven ondanks een ernstige bedreiging In Au
gustus j.l. de prijzen van het papier voor
couranten in Nederland gelijk aan die, wel
ke vóór den oorlog betaald werden. Andere
papieren waren reeds 10 tot 25 pet. verhoogd,
parafine-papier voor chocolade-verpakking
met 50 pet.
Sedert einde van Mei echter is ook het
papier der couranten zeer veel verhoogd, het
formaat-papier van 12 cent tot 16 a 17 ct.
per K. G., het rotatiepapier op rollen met
ruim 25 pet. en nog erger: wie zijn loopend
contract voor een lageren prijs loslaat en
voor hoogeren prijs bijkoopt, krijgt nog maar
tot einde van September a.s, waarborg, dat
geleverd zal worden. Wellicht zal daarna
geen papier meer te krijgen zijn. Wiedebo»
venvermelde transactie niet wil aangaan, ont
vangt van half Juni af geen papier meer.
De Nederlandsche fabriek grondt deze hou
ding op overmacht door den oorlog, op de
onmogelijkheid om voor de oude prijzen
voort te werken, zoodat sluiting van de fa
briek dreigt.
Van het buitenland worden alleen nog aan
biedingen gedaan uit Scandinavië voor bui
tensporig hooge prijzen.
De oorzaak van den nood ligt voorname-
De verovering van Neuville schijnt voor
de Duitschers een heel kleine aderlating ge
weest te zijn. Niet zoo zeer aan het aantal
krijgsgevangenen, maar meer aan schietvoor
raad.
Parijs meldde (over Reuter) op 12Juni:
De inventaris van de bij Neuville ge
maakte buit is nog niet gereed, maar tot
dusver zijn er gevonden de overblijfsels
van drie veldkanonnen, drie schansmortieren,
vijftien machine-geweren, begraven of be
schadigd; duizend granaten, achthonderd
duizend patronen, duizend geweren; veel
werktuigen om brand te maken, ingenieurs
werktuigen, tal van kisten met ontplofbare
stoffen. Wij hebben nog honderd-en-dertig
krijgsgevangenen gemaakt, waaronder een
majoor, ten zuiden van Hébuterne. Boven
dien zijn er vele gekwetste Duitschers in
ambulances opgenomen. De lijken van
Duitschers worden op honderden gerekend.
Wij zijn over een front van twee kilometer
lengte en een kilometer diepte door de
Duitsche linies heengebroken. Een sterke
Duitsche tegenaanval is dezen morgen af
geslagen.
We melden met opzet boven dit telegram
de bron van oorsprong Reuter aangezien
hij als niet erg betrouwbaar bekend staat.
Want is het niet vreemd dat de Duitschers,
zie de laatste zin direct na deze „neder
laag" weer tot een „sterke tegenaanval" over
gingen
DE EUROPEESCHE OORLOG.
Iii de berichten van de verschillende
generale staven wordt vaak gesproken
van „Onze infanterie deed een storm
aanval en won eenige honderden me
ters terrein".
Op deze foto kan men zien, hoe zulk
een aanval van infanterie uitgevoerd
wordt. Het hier afgebeelde gevecht had
plaats in de Karpathen, waar de Duit
sche infanterie tot den aanval overging.
Mr. Patijn vóór.
We spraken het vermoeden uit, dat mr.
Patijn zijn «protestantsche* helpers van
1918 wel los zou laten, als 't op een stem
men aankwam over 't tijdelijk gezantschap
bij den Paus. De stemmingslijst van 10
Juni wijst ook hem aan als één der 82
voorstemmers, waarmee we sympatiseeren.
Niemand denke nu, dat die «Protestant
sche* kabaaimakers hem in 1917 los zul
len laten. Geen denken aan. Die menschen
zijn vrijzinnige menschen en zijn nu een
maal doodsbenauwd van Zwart. Rose en
Rood deert ze nietze vinden d e een mooi
kleurtje; van Zwart krijgen ze kippevel.
Al wat Gereformeerd is en naar de Af
scheiding en Doleantie riektwat maar met
de Vrije Universiteit en de Vrije Gymnasia
sympathiseert; wat maar Antirevolutionair
heet en met Rome in 's Lands Staatkunde
samenwerkt om voor 't Christ. Onderwijs
vrij baan te maken 't staat die hee
ren alles tegen. Liberale Politiek is hun ide
aal en smaak.
Toch willen ze dat bemantelen en bedek
ken voor de menschen, die niet verder kij
ken dan der neus lang is. En nu omhangen
ze zich met 't kleed van autipaapsgezind-
heid, zoodoende speculeerend op kerkelijke
gevoeligheden en zich met heel wat bom
barie den schijn gevend alsof zij de echte
Protestanten zijn. Als Luther die lui hoorde
of zag, nam hij een geesel van touwkens
en jaagde ze van 't Protestantsche erf af.
Want Protestantisme en vrijzinnigheid zijn
vuur en water.
lijk hierin, dat de Russische regeering allen
uitvoer van hout heeft verboden.
De Nederlandsche fabriek, die anders uit
Rusland hout invoert, en dit zelf tot cellu
lose verwerkt heeft reeds sedert maanden
de cellulose in het buitenland, voornamelijk
in Scandinavië, moeten koopen en dan droog
terwijl zij gewoon is haar eigen cellulose
met 60 pet. water te verwerken.
Voor het gebruik van courantenpapier in
Nederland strekt de voorraad van grondstof
fen van allerlei soort reeds veel duurder
dan anders gekocht o.a. steenkool kalk
salpeter en de hoofdgrondstoffen zelve, voor
loopig niet langer dan vier maanden. Als de
oorlog niet spoedig geëindigd is of niet op
andere wijze in den nood wordt voorzien
dreigt ook in Nederland het ernstige gevaar
dat de couranten niet meer zullen kunnen
verschijnen, zelfs niet meer op zeerduurpa-
pier.
De vereeniging De Nederlandsche Dag
bladpers houdt a.s. Dinsdag een algemeene
vergadering om te overleggen, wat er gedaan
kan worden. N. R. Ct.
DE TOESTAND.
Op het Westfront blijven de Franschen, zij
't dan heel langzaam, vorderingen maken.
Het dorp Neuville is na een hevig gevecht
nu geheel in hun handen gevallen. Ook wordt
bij Atrecht en bij Soissons weer hevig ge
vochten.
Over het algemeen heerscht rust op het
geheele front; alleen kwamen de Duitschers
iets vooruit in Champagne.
Naar verluidt zouden een 20.000 marine
soldaten in Brussel aangekomen zijn.
Het Oostfront blijft steeds in beweging.
De Duitsche troepen rukten langs de kust
van de Oostzee en namen Windau, tusschen
Libau en Riga gelegen.
Om Jaroslau en Przemysl bleef enkele
dagen de toestand ongewijzigd, maar in het
Oosten scheen de belangrijkste gebeurtenis
plaats te hebben.
Generaal Von Lissinger rukte eerst in N.-O.
richting langs Stry op, maar toen de Russen
meenden dat hij daar een aanval zou doen
op de Dnjestr-stelling, wendde hij zich plot
seling rechtsaf en veroverden bij verrassing
de Dnjestr-overgang bij Zurawno.
De Russen in Oost-Galicië kwamen A
door in heel moeilijke positie. /~ee
Juist waren ze begonnen den Oo: .e'en, d
schen rechtervleugel aan te valle;..Dü"T.
centrum te verlichten, toen zij ploft. w
groote macht aangegrepen en 30 KSi. .3 Jjjf
teruit geworpen werden.
Stanislaus werd door de Duitschers inge
nomen.
Het Russische leger trekt in Oost-Oalicië
haastig achteruit.
Duitsche en Oostenrijksche legers, die als
een tang werken, namen 12420 Russen bij de
achtervolging gevangen.
De laatste telegrammen, die, nu we dit
schrijven, in ons bezit zijn, luiden
Officieele mededeeling van het groote
hoofdkwartier:
Ten Noord-Westen van Szawle zijn wij
goed opgeschoten. Kusje is stormenderhand
'Ir/,.,
i
