m
m.
sui
I
p.
Zaterdag %'i Mei 1915
308te Jaargang N°, 2078
Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuldliollandsclie en Keeowiche Eilanden.
Eerste Blad.
IIJK.
H
ti
IN HOC SIGNO VINCES
KAR
SIJS
kGERIJ.
Alles in rust
OP DEN UITKIJK.
„HET GOUDEN HEET",
LAND- EN TUINBOUW.
tsten
voor
zeer
;tn«
sra.ü-
en on-
ouchetjes
leed zeer licht
9130
e koop of in
Heinenoord.
RD
laven
Bouwmale,
liles du-Nord
Draineer-
8790
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
- - -
W. BOEKHOVEN.
SOMMELSDUK.
felelosa lafensom». No. 8,
AdwtentlSa I© aast per regel ea '/smaal, Reclames 10 per regel.
Boekaankondiging 1 Cent pes regel en Va
DienstaanYragen ea Dienstaanbiedingen 50 Oent per plaatsing
Groote letters en vignetten worden berekend naar de pla&taruisao» die s!j beslaan»
Mvertentiën worden ingewacht tot Diasdag- m "Trijdagaso: 10 nar.
ij die zich nu abonneeren, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
li A. w.
8715
rzAio»
Rotterdam.
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
S. C. F. t. i LEE-Mooaen.
Het door ieder aanbevolen adres.
'HM
1
lARNiol «f
htlng
RKENSVLEESCH
MAANDEN AV.-
VLEESCH-
fEN. - ALU S
JEDEN. - -
HN18.
Dees Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag..
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p, 50 Cast.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 p@r jaar.
"ÜTTflSYES
Aiie stukken voor «8e Redactie bestemd, Idvertentiën eis verdere A&miutstratie franco toe te asenden aast Jei S'fsf «er.
Z
elsruem,
I. Biene-
jmen en
ibrugge.
reiken in gewe
ren plm, 15,000
Als bOY n,
De droeve gevolgen van den oorlog spe
len zich niet alleen op 't slagveld af; niet
Ueen ook in de hospitalen en in de ge-
lannen der gesneuvelden en verminkien, niet
alleen in den sfeer van de hoogere politiek,
waarin aile3 van uur tot uur met Argusoog
het wereldtooneel met bange zorg gadeslaat,
maar ook op 't terrein vau 't sociale en't
lagere politieke leven. Reeds tien maanden
duurt de krijg, en waar vóór dien lijd de
strijd om Sociale Wetten en Kiesrecht, al
thans in'Nederland en Engeland en Duitsch-
land in vollen gang was, daar is 't nu
alles bladstil. De oorlog heeft aller harten
en hoofden ingenomen; de Volksvertegen
woordigingen met haar Regeeringen worden
bezwaard met allerlei ontwerpen, die den
Krijg en 't economisch leven der onderda
nen als gevolg daarvan, behandelen, maar
van Sociaal werk, van pensioens vraagstuk
ken, van ongevallenwet der nu nog uitge
stotenen, van de landarbeiders met hun be-
£?ufd stukje land in altijddurende erfpacht;
van tien- of acht-uren-dag in 't industri-
eele levenvan minimumloon in
allerlei Staats- en particulier bedrijf enz.,
van al dat sociale werk wordt niets meer
gerept. Nederland zag één wetsontwerp
aangenomen, dat in den vredestijd reeds
jaren de zinnen van den Middenstand be
koorde n.l. 't ontwerp Aalberse tegen de
oneerlijke concurrentie; en als gevolg en
voor den duur van den oorlog het pas
aangenomen. Zee ongevallen ontwerp,
waarop we onlangs de aandacht vestigden.
Maar overigens is 't in 't sociaal leven
bladstil: de oorlog spant nog aller aandacht.
Wel heeft de Linksche meerderheid in Ne
derland 't goed gevonden om de vraagstuk
ken van de Voorwaardelijke Veroordeeling
en den facultatieven eed te haren voordeele
toe te eigenen en de oplossing te haren
gunste te doen uitvallen, maar hoe ook te
betreuren, deze vraagstukken waren al van
ouden datum, waren rijp voor discussie;
waren rijp voor beslissing. De fout der
liberale meerderheid was dan ook niet, dat
(ei die vraagstukken tot de beslissing bracht
u§or 't Kamervotum, door de Kameruitspraak
van Rechts tegen Links; maar de fout was,
dat ze zulke principieele vraagstukken nu,
in oorlogstijd tot beslissing wilde brengen.
Beter ware 't geweest, als ze daarmee ge-
waoht had tot in vredestijd; onzes in
ziens was de uitslag dezelfde geweest, ook
van Rechts tegen Links, maar dan had
toch de beslissing een ander, minder on
aangenaam karakter gekregen. Trouwens,
al zijn de beslissingen over de Voorwaar
delijk Veroordeehng en de Eedskwestie
(behalve voor deze laatste in de Eerste
Kamer) gevallen; sociale ontwerpen zijn 't
niet, en we hebben 't juist er over, dat de
droeve gevolgen van den oorlog, zelfs voor
een Neutralen Staat, zich ook openbaren in
een volslagen stilstand van de sociale actie
°P elk terrein van Landbouw, Industrie,
Handel, Scheepvaart en zelfs van Onderwijs
in den strijd om hooger salarieering.
Met 't Kiesrecht evenzoo. En wel heeft
°P 'tpas gehouden Vrouwencongres, waarin
allerlei vrouwen uit de oorlogvoerende en
neutrale Staten over den Vrede kwamen
spreken, 't Kiesrecht een belangrijke plaats
in de debatten ingenomen, en kwam 'tVredss-
ideaal zoo'n beetje achterna hinken; werd er
als met de haren bijgesleept, hoewel 't de
Hoofdzaak had moeten blijven; maar wie
is zoo zot om van dat Vrouwencongres
met al zijn vurige toe-en aanspraken over
't Vrouwenkiesrecht ook maar den gering-
sten invloed te wachten op Regeeringen en
Volksvertegenwoordiging, 't Congres is een
uitstapje geweest uit Duitschland, Engeland,
Skandinavie enz. van enkele propagandisti
sche v. ouwen't heeft die dames wat cen
ten gekost; maar andere, in geen geval,
natie- of wereldschokkende gebeurtenissen
zullen er uit voortvloeien. Het Congres
is al vergeten, behalve door de reisgenoo-
ten, die over 't snoepreisje* nog wel eens
als een zoete herinnering uit gruwelijke
oorlogsdagen, zullen terug denken.
In Nederland is 't stil; doodstil op alle
sociaal terrein en do zaak van 't Kiesrecht
en 't Onderwijs komt geen stap verder.
Uit Engeland, dat in zake Kiesrecht, zoo
ongeveer om de week Europa deedglim-eu
grimlachen om de buitennissigheden der
Suffragettes of de Kiesrechtvrouwen, die
ruiten insloegen; brand stichtten; parken
en parkomheiningen al waren ze van ge
smeed ijzer en duimen dik, poogden te be
schadigen en te verbreken ook daar
is alles stil. 't Eenige is daar dreigende
werkstakingen om met 't oog op de duur
dere levensprijzen, hooger loon te beko
men. Maar 't loopt met een sisser af. Bij
leggen en bijdraaien is 't wachtwoord van
Regeering en Industrie.
In Duitschland rust de strijd voor't Kies
recht, daar de S. D. A. P. al jaren aange
bonden, sinds Augustus en geen vurigste
Marxist denkt eraan, dat zaakje nu weer
uit de pak te krauwen.
En door gansch Europa, waar men zijn
oog ook wendt: de Oorlog en de handha
ving der Neutraliteit brengt allerwege een
malaise op politiek en sociaal terrein, die
zeer diep te betreuren is. Jaren zijn we
achteruit door dezen stilstand. Want aan
stonds, als de oorlog voorbij is komteerst
de Geldkwestie aan de orde. Ea als die
zaak, en die zaak van zoo hoogst gewicht,
in orde is, dan pas kan weer met energie
aan de Sociale taak gearbeid worden. Want
geen sociale wetten zonder geld; hetzij in
de Staatskas, hetzij in de zakken der In
dustrie, die nu al veel lijdt door minderen
uitvoer.
Alles in rust en hoelang nog Ons dunkt,
dat de eerste tien jaar, die we hopen te
gemoet te gaan, sombere en donkere jaren
zullen wezen. Er valt zoo veel te repareeren,
voor men aan wat nieuws beginnen kan.
De oorlog is wreed, nu! is wreed in zijn
gevolgen voor jaren.
XLI
't Is 't praatuurtjs, na het diner.
Mama heeft haar laag stoeltje bij 'c boog
raam geschoven, haar geliefd rustplekje,
waar ze 't uitzicht heeft op een van de
vele Londensche parken en waar 't pas
uitbottend groen, de frissche geur, 't aroom
der vroege lentebloemen en 't getjilp der
honderden vogels die in den Meitijd met
hun kleurigst pakje pronken en hun hoog
ste lied uilhalen, haar denken doet aan haar
thuis* uit haar meisjestijd.
'n Lief plekje in een der graafschappen
van midden-Eugeland was dat.
Korenvelden op de heuvelhellingen.
Hotel Restaurant
Gedempte Boefcnsioiger 63A, 838
Dirsci nabij de Hoofdsteeg,
f 1,25, f 1.50 en f 1.75
Tel. No. 10595, Aanbevelend,
Dichte bosschen meer landwaarts in en
naar 't Westen, op nog geea uur afstands
de Zèè, de onmetelijke, die ze 6ens, als
kind, liefhad van wege haar mysteriën,
die haar nii, bij 't denken, doet huiveren
van vrees.
Die Zee, nu, is vol oorlogsverschrikkin
gen.
Las ze 't niet vaak, hoe 'n vreeselij».
monster, 'n reuzen-éénoog, spiedend die
watervlakte afzocht, dan éven den boozen
kop boven de baren hief, o:u binnen enkele
seconden het niets vermoedend vaartuig,
dat het zich ten prooi verkoos doodelijkte
treffen.
En die Zee draagt nu haar man.
Johan en Kitty's vader, om wien ze sinds
die Zee onveilig werd, zooveel angsten
heeft uitgestaan 1 Want hij kan niet thuis
blijven, dat begrijpt ze ook wel. Er staat
in deze dagen voor de firma te veel op 't
spelEn zoo stak hij reeds 'n paar kee-
ren over naar Nederland, naar Frankrijk
en doet hij nu reeds voor de tweedemaal,
sinds de oorlog uitbrak, 'n reis naarNew-
york, waar belangrijke handelsbetrekkingen
kunnen worden aangeknoopt,
Was hij maar weer veilig thuis
Peinzend kijkt ze ver en diep in 't groen
van het Park
Maar kleine Kitty begrijpt het niet.
Ja, dat Vader gedurig uit moet is wel
waar maar dat zal niet anders
küunen 't Duurt gelukkig nooit
langja, nu wél't is nu al 'n
maand, dat Vader weg is maar
hij heeft immers beloofd, dat-ie déze week
terugkomtzij heeft 't nog uitgerekend en
aangestreept op den wandkalender
en «lieve Pap* döèt toch immer, wat hij
zegt morgen of overmorgen kan
hij immers thuis zijn
«Is mama dan niet blij vraagt ver
wonderd 't meisje, dat 'n traan ziet in moeders
oog.
Eu ze tracht mama te troosten.
Die moet dan wel érg verdriet hebben,
als ze schreit nu Papa thuiskomen gaat.
Ze klemt zich tegen haar mama aan.
Steekt haar klein-kinderknuistje door
moeders arm heen, echt vertrouwelijk, zoc-
als mama en zij altijd doen, als ze samen
geheimpjes vertellen
«Is mama niet blij herhaalt ze
En verbaasd kijkt ze moeder aan 1
John, die 'n paar jaar ouder is hij
telt er zeven voelt zich wat te groot,
om als «kleine meisjes* doen zoo aan moe
ders rokken te hangen; hij heeft zichm^er
zelfstandig 'n plaats uitgekozen in 't boekje
van de ruime vensterbank, waar hij de
auto's en de fietsen nakijkt, die 't Park
in- en uitrijden. Maar Kitty's vraag heeft
hem belangstellend gemaakt en ook bij
kijkt nu mama verwonderd aau
Andere keeren, als Vader van 'n lauge
reis thuiskomen zou, was mama anders,
dat dunkt John thans ook. Dan had
den ze alle drie wel hand aan hand door
de kamer gehost en gezongen, 't hoogste
lied uit mama óók net
zoo goed als zij beiden
Moeder begrijpt ineens haar plicht,
Die kinderen zijn nog in hun zonnige,
zorgelooze jeugd, 's levens heerlijke lente
tijd 1
Zij zouden op hun zwakke schouders
den angst en de smart niet dragen kunnen
die God in deze zware tijden zoo veelvul
dig legt op den rug der volwassenen
daar moet zij ook mee rekenen
haar hart mag ineenkrimpen van angst
toch mag dat uit haar mond, haar lach,
haar óóg niet blijken zij moet sterk
zijn, dat haar twee kindeieD 'strams onbe
kommerd kunnen gaan slapen zonder eenig
vermoeden van het ang-ug voorgevoel
dat haar de keel beklemt en den adem be
nauwt.
De Heere zal haar krachten geven.
En met 'n blijden lach pakt en knuffelt
ze kleine Kitty, ;zoeut haar dat 't kind er
van schatert, trekt haar vast tegen zich
aan en zegt dan
«Welzeker is mama blij, nu papa weer
thuiskomtdat wset je toch welMaar
mama moest denken aan al die arme kin
dertjes, die hun vader in den oorlog heb
ben en hem nooit terugzien, dat is zoo
verschrikkelijk vinden jullie niet?
Ja, dat was ook waar.
En John kijkt, gerustgesteld, weoGÏ raam
uit, peinzend waarom de menschen dan
toch altijd oorlog voerden daar
kon zijn klein-jongensverstand niet bij: ja,
kleine kinders, zooals hij, dié hadden soms
wel ruzie, maar mannen, zooais papa
Maar weldra is hij één oor
Mama kan zoo heerlijk uit den Bijbei
veriellendan begrijpt hij er veel uieer vau
als bij mijnheer op de Zondagsscnuol I Ma
ma vertelt nu van den storm op zee en hoe
Jezus de wind bestrafte en allen, die op
't scheepje waren, veilig aan land kwamen.
Diep zijn de kinders onder den iudruk
van de macht en de grootheid des Hei-
lands. 't Schip op 't water deed hen in
eens weer aan Vader denken
«Gelukkig, dat 't nü niet stormt!* merkt
John plotseling op, z'n krullekop tegen de
ruiten drukkend, om in de blauwe lucht
te zien, of er soms wolken dreigend kop
ten.
«Ja,« zegt ma-ma, »maar er zijn nog wel
andere gevaren, dan de storm alleen!* En
plotseling strakt de angst haar gelaat op
nieuw, deukend aan al dat gevaar.
Alle drie zijn ze nu even stil en denken
hun eigen gedachten.
Plotseling richt Kitty zich op.
«Onze lieve Heer zal papa weer bij Kitty
brengen* zegt ze, nog diep onder den in
druk vau Jezus macht.
Moeder drukt het kind aan haar borst.
«Kitly moet er maar veel om bidden*,
zegt ze. «En nu naar bed, kinders je weet
morgen kan papa misschien hier zijn j«
Een half uur later zit moeder alleen bij
't wijde raam, nu wat opengezet om de
zoele avondlucht naar binnen te laten. Ze
zit en peinst en overlegt
Plotseling steekt ze luisterend het hoofd
op.
Vreemde kreten treffen haar oor.
Er komt roering onder het volk buiten,
de roering eener groote opgewondenheid.
In de verte komen de krantenjongens
aanstormen, met zware bundels op den
rug, zwaaiend de witte bladen in groot
lawaai hoog boven hun hoofd, gillend het
laatste nieuws, dat op dene gewone wijze
aan den man wordt gebracht.
Angstig luistert de moeder toe.
Buigt zich voorover, om het des te be
ter te kunneu hooren, 't hart berstend van
vrees, meenende klanken te hooren, die ze
kent vreeselijke woorden
En plotseling heeft zij verstaan
Met een vreeselijken gil stort de arme
vrouw bewusteloos ter aarde
En buiten gaat het geroep voort
«De Lusitania getorpedeerd Leest 't laat
ste nieuws Meer dan duizend menschen
omgekomenVreeselijk onheil ter zee De
jongste duikbooten-misdaad
Gausch Londen komt in beroering.
Geheel Engeland staat ontzet
En als den volgenden morgen 't 1 cht in
de slaapkamer doordringt, ligt de moeder
verpletterd onder 't wee, in zware koorts
en sluipen de twee kinderen onrustig door
huis rood: mama ziek, eu dat net nu pa
pa komen zal! Voorzicht gheefd oom Edward
beproefd aan dat laatste feit eenigeu twij
fel te wekken in hun hart, maar bij Kitty
gaf dat slechts verontwaardiging.
Tegen den middag komt 'n telegram.
Oom breekt het haastig open:
«Gered! Kom vanavond thuis!*
Blij leest hij het de kinderen voor.
Van dat >gered« begrijpt Kitly niet veel,
maar de rest is duidelijk en tnumfantelijk
kijkt ze oom Edward aan;
«Ziét oom het nu well*
Eu eenige uren later ligt mama met het
telegram tegen haar wang, van blijdschap
snikkend op haar kussen en stamelt: «Ik
dank u, irijn God Gered.
UITKIJK.
Nederlandsche Insecten
door P. Teunis8en,
Dit album bevattende, behalve de tekst,
15 platen, elk met 12 afbeeldingen is een
bizonder mooie uitgave, welke zeker door
velen met ons .met blijde ingenomenheid
wordt begroet. Om eerst iets te zeggen van
de afbeeldingen: deze zijn zóó keurig, zóó
echt, zóó wezenlijk, dat men de larven, rup
sen en poppen, de kevers, vlinders, bijen,
hommels, enz. zoo van het papier meent te
kunnen halen. Men kan, de platen beschou
wende, er niet genoeg van krijgen. Zonder
overdrijving: iets beters bestaat er op dit
gebied niet en het meeste, tot dusver ver
schenen, wordt door dit album ver achter
zich gelaten.
En de tekst, al wisten we niet wie de au
teur was, verraad in alles de deskundige
hand, zoowel het Bijzonder Gedeelte, waarin
op frissche, interressante wijze de levens
geschiedenis van elk der insecten wordt ver
teld en indien het schadelijk is voor land-,
tuin- of boschbouw, wordt aangegeven hoe
het moet worden bestreden, als het Alge
meen Gedeelte, 40 kolommen groot, dat de
bestudeering overwaard is van allen, jonge
ren en ouderen, die in het insectenleven be
lang stellen. Zeer veel wetenswaardigs en
nuttigs is hier bijeen gebrachtde geschie
denis van het Koolwitje, de vijanden en de
bestrijding der Koolrupsen, de Lichaamsbouw,
uit- en inwendig, der Insecten, de Ontwik
keling van Ei tot Imago (volwassen insect),
het Weer en de Insecten, de Vijanden der
insecten, de Beteekenis der Insecten voorde
Huishouding der Natuur, het Verzamelen,
Kweeken en Opzetten der Insecten en nog
veel meer.
Het was des Auteurs wensch over de Ne
derlandsche Insecten een populair, nuttig,
interessant boek te gevenonzes inziens is
hij in zijn pogen volkomen geslaagd. Voor
hen, die aan natuurstudie doen, is het Al
bum volstrekt onmisbaar, maar ook voor
vele anderen, kan het een bron van groot
genot zijn. C. B.
Koolziekten.
Hoezeer de kool door verschillende ziekten
kan worden geteisterd, zoodat in vele geval
len de oogst geheel of grootendeels mislukt,
heeft men in de koolbouwende streken in
sommige jaren ondervonden. Maar ook de
tuinbezitter, die geregeld kool verbouwt,
weet b.v. wat knolvoet is, kent ook de z.g.
vallers en draaiharten.
Van het achterblijven in groei, gepaard
gaande met een ongezonde kleur van kool-
of bloemkoolplanten, is de oorzaak gewoon
lijk in de wortels te zoeken. Trekt men der
gelijke planten uit den grond, dan vertoonen
zij soms groote, onregelmatige opzwellingen
aan de wortels, die in een vergevorderd sta
dium der ziekte in rotting overgaan. Deze
ziekte wordt met den naam knolvoet aan
geduid.
Oudere planten treffe men soms aan, diedoor
de vorming van een krop reeds vrij zwaar
zijn geworden, omvallen of los in den grond
staan zonder dat er duidelijke sporen van
vreterij zijn te bespeuren. Men spreekt dan
van vallers. Gaat een slechte groei gepaard
met opzwellen van den voet der hartblaad-
jes, zoodat het hart krom draait of
zelfs gaat rotten, dan he-f*
harten te doen, 'V
Het Instituut voor
tenziektenleer) te Wa*s
deze ziekten en haar t L;' '-;.2r,
dedeelingen en raadgev^'?®1^ ijjy- d'
wij gaarne door dezecl3-j ^'ei .^TTi de
Knolvoet. De oorzac' -etU «ar
de slijmzwam PlasmodicA geni-sM* Ir- §3
komt vrij algemeen vooW> r'
licht door den mest daarf- -ïfl'
er schadelijk te worden. Ia 7 V" <l
land gescheurd en plant made, Besser-e^
vertoont zich de ziekte i^alm, Saanic
zulk land langer in cultuur Joetsar®r®rf
keeren een bemesting met
slootaarde gehad, dan komt/; t
meer voor. *Xi,.?ocial'
Alle koolsoorten en aan
gewassen, ook koolrapen,
tast en daar de mogelijkheid'
tengevolge van de voedering vaLTT*1
met aangetaste rapen de ziektekiem-V
mest komen, koke men dit voedsel
dj vro"jt
V^ai-
1 P
I,
I
4
I ;-l
r '"Til
ii.
i n:
het
eid"v .Wf
i
