Woensdag 21 April 1915
308tc Jaargang N°. 2069.
voor «I® Znidliollandjich® era Keeuwiche Eilanden.
DAM i
DEN
He Oorlog.
Antirevolutionair
Orgaan
m
11
IN HOC SIGNO VINCES
CCra
156
Het Klassieke Strafrecht.
len.
ilaar"
LAND- ËN TUINBOUW.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Dene Courant veraehtjaï eiken Woensdag en Zaterdng.
Abonnementsprijs per drie Kaanden h, p. p, 50 Coat.
Buitenland by rooraitbetaling f 4,50 per jass.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
W. BOEKHOVEN.
SOMMELSD1JK
(Advertentie* 1Q sent per regel ®as/a aanl, Reelaates 10 par regel»
Boekaankondiging i Goat per regei an 4/® ®»aal.
Dlenstaanvragen en Bienstaanbiediage* 50 Geas per plaatsing,
a Groots letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die ajj basaa-
'j Advertentiën wordss ingawaoiat tot Hinsda^- m ^-'ïdagmarg^n 10 ?qf.
Alle stokken voor «Ie Hetfacli® bestemd» Adverfeiatiëm esa eerdere AdgMteBstraasie graan®® toe te zfcaMiei« aars v ia li*.?*
ie Foeder-
l ACHT FOE-
[ARN1S.
ank.
:4cei>-
v y K—'jtbse®
*V'V,3,
Zit;.,. p vJ*"t,er
i hood 'Ti
ÜIÏ&ST1S
feleSassa latereom. S3®. S.
rassen enz.
astelKapok-
•c 22 gulden,
en en gewaste
Bedden boven
RA CADEAU.
8755
iatere.le. 9
kunnen
ir T.m.
IX B,B(
Het klassieke Strafrecht houdt rekening
met den vrijen wil en dii3 met onze ver
antwoordelijkheid voor God en de Wet.
Daarom wil die School ook geven aan el-
ken overtreder: straf. Wat is straf? Is 't
enkel leed? Neen; want een kind in de
wieg ondergaat ook leed; hoor 't soms
maar pijnlijk schreienWie op zijn tong
bijt, draagt leed. Kies- en oorpijn is leed.
Maar dat leed is geen straf. Wie geope
nd staat te worden, zal leed ondergaan
aar we zullen hem juist daarom nooit
vragen na de operatie: Wat hebt je gedaan
maar wat scheel je
Straf is leed, omdat er iets gedaan, iets
misdaan is. Du?: wie misdoet, krijgt straf?
Neen, opgepast met de gevolgtrekking! Wie
op een ladder klimt en er afvalt door een
misstap, doet iets dat mis is, maar als
hij bij den dokter komt, zal deze 't niet in
't hoofd krijgen om te gaan zeggen: de
patient moet gestraft't been moet eraf.
S'raf is leed, omdat er iets misdaan is
door vrijwillig plichtverzuim.
Vrijwillig hebben onze eerste oudeis
Adam en Eva 't proefgebod overtreden en
zijn dienvolgens na dat vrijwillig plichts
verzuim het Eden uitgebannen. Vrijwillig
plichtsverzuim was er voor den zondvloed
toen 120 jaar lang tevergeefs door den
«Hf prediker der gerechtigheid, door Noach, aan
gemaand werd tot bekeering en de straf
volgde n.l. de zondvloed. Vrywillig heeft
Israël, 't oude Bondsvolk God verlaten en
zijn plicht jegens Hem verzuimd en daar
om boette 't in Babel. Vrijwillig verwierp
't den Zaligmaker, en du dwaalt 't over
de aarde zonder Koning, zonder terapei,
zonder priesters, zonder efod en zonder
terafim. Vrijwillig doch genoeg,
't aantal voorbeelden is ontelbaar.
Straf is vergelding na vrijwillig plichts
verzuim.
Dus: wie zijn plicht verzuimt,moet door
den rechter gestraft? Mis geredeneerd!
Niet allen, die hun plicht verwaarloozen
worden gestraftdoor den aardschen
Techter maar worden wel gestraft
door den hemelschen.
Het aardsche strafrecht is hethemelsche
niet. Eerstens is er veel kwaad, dat nie
mand weet, dan God alleen.
Bij zoo'n heimelijk plichtsverzuim treedt
geen aardsche rechter opmaar zullen
twee dingen gebeuren: en 't eigen geweten
zal ontwaken, aanklagen en benauwen, en
dat is ook straf, en eenmaal in de eeu
wigheid en in den Dag der Dagen zal God
op de wolken verschijnen en ons om die
geheime zonden ter publieke verantwoor
ding roepen. Dat is ook straf, tenzij we
in Christus Jezus gratie en verlossing ge
vonden hebben.
Wie zijn plicht verzuimt, vrijwillig en
publiek, is dus strafbaar voor den rechter
op aarde?
Weer mis! Wie vloekt, wie de herber
gen in en uit loopt, wie te lui is om te
Werken, wie den Zondag ontheiligt wie
hOoit ter kerk komt, den arme van zijn
deur wegstuurt enz. enz. verzuimen wel
publiek hun plicht, krijgen wel straf, maar
van den aardschen rechter niet, want
alle die dingen vallen buiten eenige aard
sche wet. Voor den hemelschen Rechter
schuldig, zijn ze 't niet voor den aardschen.
Wie zijn plicht verzuimt, vrijwillig krijgt
straf. Is 't niet van den Hemelschen rech
ter dan van den aardschen. Maar
en nog eens maar hoe groot is de
vergelding, de straf? Is ze evenredig met
't kwaad Kan ze 't wel zijn
Voor God die de harten kent en de
nieren proeft is altijd de straf evenredig
aan 't kwaad, aan 't plichtsverzuimmaar
de aardsche rechter kan falen.
Natuurlijk wordt ook op aardeeenmoor
denaar zwaarder gestraft door den rechter
dan een dienstmeisje dat op ongel gen uur
matjes klopt. Als zoodanig is er verschil
in rechtspraak en terecht; maar zuivere
vergolding in zuivere verhouding tot 't
kwaad kan de aardsche rechter niet geven,
omdat hij op 't uitwendinge let en niet
een kéoner der harten is. Zuivere, onbe
rispelijke vergelding is alleen mogelijk door
Hem, die al de omstandigheden, al do be
weegredenen des harten kent, want daar
uit zijn de uitgangen des levens, ook van
den pliektverzuimer en overtreder.
Het klassieke strafrecht nu stelt zich op
't standpunt der vergelding, en wil dat de
straf zij een leed en geen genot; dat ze
zij vergelding voor bedreven vrijwillig plichts
verzuim en dat de straf zoo dicht moge
lijk aan het kwaad aansluit d.i. in zeer
nauwe evenredigheid, groot kwaad geve
zware straf, klein kwaad geve kleine,
lichte, kortdurende straf.
Maar nu nog eon vraag: waarom straft
de Rochtor dan niet alle kwaad? Als er
vergolden moet worden, omdat de rechter
Gods plaats inneemt op aarde, waarom
dan wel de oen gestraft en de audor vrij?
Een verkwister loopt vrij en die een haas
je Btroopt kan brommen. Verkwisten is
toch veel erger dan stroopen? 't Is zoo,
maar hier komen we op de werkzaamhe
den van den Staat. Wat God de Heere
straft, mag de Staat nog niet straffen.
De Rijksseruminrichting te Rotterdam.
(Vervolg).
(Uit een lezing van Dr. B. J. C.teHennepe).
De bereiding van serums of sera, en van
entstoffen is wel een der voornaamste werk
zaamheden aan de Rijksseruminrichting. Een
serum is een tegengift, een stof, waarmee
een dier, dat lijdt aan een bepaalde ziekte,
wordt ingespoten; inspuiting met een entstof
heeft ten doel het behandelde dier ongevoe^
lig (immuun) te maken tegen een bepaalde
ziekte. Waarin die stoffen bestaan, vertelde
spreker in het 2e deel zijner voordracht. Eerst
sprak hij over infectieziekten, de oorzaken
daarvan en de bestrijding door verschillende
andere middelen dan inspuiting.
Infectieziekten, of op zijn Hollandsch: be
smettelijke ziekten, worden veroorzaakt door
lagere organismen: bacteriën, smetstoffen,
die in het lichaam dringen, daar leven en
zich vermeerderen ten koste van mensch en
dier. Bij hun groei scheiden zij producten af,
die als zware vergiften op het lichaam van
het aangetaste dier werken.
Bacteriën zijn ééncellige wezentjes, ook
wel microben genoemd, omdat ze zoo klein
zijn, dat men ze alleen met een micros
coop kan zien. Om een idee te geven, hoe
klein zij wel zijn, kan dienen, dat de grootste
bacterie ongeveer een honderdste millimeter
lang is, zoodat er wel 100 achter elkaar zou
den moeten liggen om de lengte van één
m.M. te krijgen. De dikte is zelden meer dan
3 duizendste m.M. Eerst dacht men, dat er
slechts één soort van die microben bestond;
later heeft men echter gezien, toen men be
tere microben maakte, dat zij verschillende
vormen bezitten. Sommige zien er uit als
kleine staafjes; men noemt die naar het La-
tijnsche woord voor staafje: „bacillen"; an
dere zien er uit als korrels: „coccen": weer
andere als kleine kurketrekkers„spirillen".
Men rekent tegenwoordig de bacillen tot
het plantenrijk, omdat zij na verwant zijn
aan de schimmels, die wij alle wel kennen
van vochtig brood en bedorven eetwaren.
Overal in de natuur komen de bacteriën
voor: in de lucht, in den bodem, in het wa
ter, aan de oppervlakte der voorwerpen, in
het darmkanaal der dieren, kortom overal,
waar organische stoffen zijn. Er zijn niet
alleen ziektemakende, maar ook nuttige bac
teriesoorten.
Wij kunnen zelfs zeggen, dat de geheele
stofwisseling in de natuur zonderde bacteriën
onmogelijk zou zijn. Zij toch zorgenvoorde
ontbinding der doode dieren en planten in
den bodem en scheiden daarbij stoffen af:
water, koolzuur en ammoniak, die noodig
zijn voor den groei der planten. De mest
b.v., die wij op den akker brengen, zou to
taal werkeloos zijn, als de bacteriën haar
niet in voor de planten opneembare stoffen
omzetten.
Ook in het zuivelbedrijf berust de kaasrij-
ping en de melkzuurvorming op bacteriewerk.
In den laatsten tijd houdt men zich veel
bezig met de stikstof bacteriëndeze hebben
de hoogst nuttige eigenschap, de stikstof uit
de lucht te binden en voor de planten vast
te leggen. Zij komen voor in de knolletjes
der wortels bij lupine, serradella, erwten,
boonen, enz., bij alle zoogenaamde vlinder
bloemige planten, welke deels voor voeding
van mensch en dier, deels voor groenbetnes-
ting, zooals lupine, worden gebruikt.
Hoe is het nu mogelijk, zal men vragen,
dat zulke kleine wezentjes zoo verbazend
schadelijk kunnen zijn? Dit berust op hun
snelle vermeerdering. Onder gunstige om
standigheden n.l. groeit een bacterie tot zij
een zekere grootte heeft bereikt, breekt dan
als het ware door midden in twee stukken,
deze stukken groeien snel weer aan en vallen
op hun beurt weer ieder in twee stukken
uiteen. Zulke deelingen geschieden vaak heel
snel na elkaar en zoo is het dan ook ver
klaarbaar, hoe uit één enkele bacterie na
verloop van 8 uren 16 millioen bacteriën
kunnen ontstaan. Als men zich zulke getal
len indenkt, kan men zich niet meer ver
wonderen over de ontzettende macht, die de
bacteriën in de natuur uitoefenen.
Zooals hierboven reeds gezegd is. kan elke
bacterie zware vergiften vormen. Door den
snellen groei der bacteriën kan er dus plot
seling zeer veel van zulk vergif in een dier
gevormd worden en dit dus dooden,
Hoe kan men nu deze kleine vaak nood
lottige organismen bestrijden,
1c. In dc natuur worden de meeste bacte
riën door het zonlicht gedood. De chemische
stralen n.l. werken doodend op de bacterie,
en het zonlicht belet dan ook, dat de wereld
door bacteriën overstroomd wordt. Hierbij is
natuurlijk zindelijkheid van het grootste be
lang, want waar geen vuil is, kunnen geen
bacteriën leven. Een oud Italiaansch spreek
woord zegt reeds: Waarde zon binnen komt,
komt geen dokter.
2e. Door scheikundige middelen, ook wel
desinfectiemiddelen of anti septische (bederf
werende) middelen genoemd, kan men de
bacteriën tegengaan; zulke middelen zijn
carbol en creoline.
Als 3e middel noemde de spr. verhitting,
waarmee we ons slotartikeltje over de ge
houden voordracht zullen aanvangen.
C. B.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Heeft een Duitsche duikboot de „Katwijk"
getorpedeerd?
Omtrent het torpedeeren van het s.s. „Kat
wijk", is naar men ons mededeelt, noch vast
gesteld, dat drie personen behoorende tot de
bemanning van het lichtschip „Maas", nl. J.
Joostema en G. Veenema, uit Maassluis, en
V. de Jonge, uit Vlaardingen, verklaard heb
ben, dat zij op den betreffenden dag Engel-
sche duikbooten in de nabijheid van het
lichtschip gezien hebben; de Engelschevlag
is duidelijk met den zeekijker herkend. Hier
mede wordt de bewering dat alleen Duilsche
duikbooten zich in deze wateren ophielden,
weersproken.
Dat echter de „Katwijk" bij de Noord-Hin
der dus ongeveer 60 zeemijlen van het licht
schip „Maas", door Engelsche duikbooten
getorpedeerd is, wordt intusschen door deze
verklaring niet bewezen.
Havas seint uit Parijs:
Volgens een (blijkbaar onderschept) tele
gram uit Nauen over het incident met de
„Katwijk" verklaart Duitschland zich bereid
overeenkomstig het internationale recht on
middellijk de schade te vergoeden en veront
schuldigingen aan te bieden. Duitschland be
vestigt, dat er in 't geheel geen gespannen
verhouding met Nederland bestaat.
Tegen de smokkelarij.
Naar men mededeelt, heeft de opperbevel
hebber van land- en zeemacht het voorne
men, de bezettingen langs den geheelen
grenskant belangrijk te versterken, teneinde
nog beter tegen de smokkelarij te kunnen
optreden. Aan de commandanten der grens
wacht is gevraagd, hoeveel manschappen ter
versterking zij denken noodig te hebben.
Nu de beschikking over de lichting 1915
bestaat, is het ook mogelijk de grenswach-
ten uit te breiden.(Nieuwe Ct.)
DE TOESTAND.
blijft 't zelfde. Noch in het Westen, noch in
het Oosten is sinds Donderdag iets van be-
teekenis voorgevallen.
„De tangorder" van Generaal Dubail, de be
velhebber van het Fransche leger, welke vol
gens Berlijn luidde:
„Morgen zullen wij de tang, waarin wij
den vijand tusschen Verdun en Pont a Mous-
son te pakken hebben, toedrukken, hem met
aanzienlijke strijdkrachten van voren en van
achteren aanvallen en zijn tusschen Metz en
St. Mihiel staande troepen vernietigen. Elke
soldaat moet het volgende weten: Kanonnen,
die hij voor zich hoort, zijn Fransche kanon
nen, die in den rug van den vijand vuren.
Tot afweer van dezen geweldigen aanval
schijnen de Duitschers op het oogenblik
slechts over plaatselijke reserves te beschik
ken en zelfs wanneer zij andere hebben aan
gevoerd, kunnen dat alleen maar enkele ba
taljons zijn", is op niets uitgeloopen, de
Duitschers waren hen te sterk.
Voorts hebben Zeppelins een bezoek ge
bracht aan Engeland en daar eenige bommen
neergeworpen.
De krijg in de Karpathen is tot stilstand
gekomen en evenals in het Westen heeft noch
Rusland, noch Oostenrijk—Duitschland daar
een beslissende slag geleverd.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Grieksch schip getorpedeerd.
Aan het departement van Marine in Den
Haag is bericht ontvangen, dat het Griekschc
stoomschip '„Ellis Pontos", dat gisteren van
IJmuiden is vertrokken naar Montevideo, in
de Noordzee is getorpedeerd.
Engeland en de Scandinavische scheepvaart.
STOCKHOLM, 17 April. Het bericht dat
een Engelsch schip onderden valschen naam
„Hemland" en de Zweedsche vlag vaart,
wordt bevestigd. Verder is er een schip.dat
de Engelsche vlag voert, maar met de
Zweedsche kleuren en met het opschrift
„Sverige" is beschilderd.
In de nabijheid van Engeland werd op 15
dezer een derde schip onder Zweedsche vlag
en onderden naam „Fram-Goetborg"bemerkt.
Er bestaat echter in Goeteborg geen schip,
dat den naani „Fram" draagt.
Als represaille tegen de behandeling van
de gevangenen der duikbooten in Engeland,
zijn uit het officiersgevangenkampement te
Halle een tiental Engelsche officieren, waar
onder de zoon van den vroegeren Engelschen
gezant te Berlijn, naar Maagdenburg over
gebracht in afzonderlijke opsluiting.
Volgens berichten uit Athene is de laatste
dagen groote bedrijvigheid onder de troepen
der bondgenooten op Lemnos merkbaar. Eer
gisteren en Donderdag zijn er 35,000 Engel
sche en Fransche troepen, waaronder geen
koloniale troepen, geland.
Men verwacht binnenkort nieuwe krijgs
verrichtingen tegen de Dardanelles
Volgens een Reuterbericht uit Parijs heeft
de heer Le Guales de Mizauban, voorzitter
van de Vereeniging van Eigenaars van sche
pen, den Franschen minister van marine voor
gesteld, om ieder hellip van de bondgenoo
ten, door een Duitsche duikboot tot zinken
gebracht, te vervangen door een Duitsch
schip van overeenkomende grootte, genomen
uit de 278, die in Fransche havens worden
vastgehouden. Zoodoende zouden de scheeps
eigenaars te Hamburg en Bremen de koste-
van deze soort van oorlogvoeren moet
betalen en misschien den Duitschen keiz G-
overhalen er een einde aan te maken. IV.il
minister zou het plan overwegen, maar moe.»» s
Engelsche regeering overlefv
dat beide paarden op het rolblok sprongen
waardoor het paard met rolblok in eene sloot
terechtkwam gevolgd door de andere twee
met den boerenwagen.
De bestuurders konden zich bijtijds redden.
Direct werden wagen en rolblok van de die
ren verwijderd, doch het eene paard dat 't
eerst in de sloot terecht gekomen was, was
reeds verdronken.
De andere paarden hadden echter alleen
maar schrammen opgeloopen.
De beesten waren verzekerd hetgeen ech
ter niet wegneemt dat het een groote scha
depost voor Groenendijk werd daar er ta
melijk veel materiale schade was.
De keuring van de lichting 1916 zal
plaats hebben te Middelharnis in de Am
bachtsschool op Maandag, 31 Mela.s.'sv.m.
9 uur.
MIDDELHARNIS, Zaterdagavond had bij
den Heer T. van Hoften-door hetomverval-
len van een petroleumlampje een begin van
brand plaats. Door het flink optreden der
huisgenoote Siad men het vuur weldra ge-
bluscht en werd erger voorkomen.
STAD AAN 'T HARINGVLIET. Zaterdag
had W. B., het ongeluk met zijn fiets in de
sloot te rijden. Het gelukte hem zelf den kant
te bereiken, zoodat hij met den schrik en een
nat pak vrij kwam.
De verbouwing van de O. L. School als
mede de levering der meubelen is gegund
aan J. Maliepaard alhier resp. voor f 18755
en f2043.
Het vervoer der grint voor de „Oude
Stad" is gegund aan G. Kastelein alhier.
DEN BOMMEL. A. s. Woensdagmiddag 2
uur wordt alhier raadsvergadering gehouden
met als onderwerpen: hoofd, omslag, hon
denbelasting, contract havenkaai, pensioen
grintwegwerker v. Vliet, verkoop huizen der
gemeente, bouwen arrcstantenlokaal, bouwen
nieuw raadhuis met brandspuithuis en annese
ophooging Spuikade enz. voorwaar een be
langrijke vergadering.
Van dc beide openbare scholen en van
de Chr. School is aangeplakt dat dc aangif
te van kinderen van de met 1 Mei school
gaande kinderen deze maand geschiedt
en wel voor de Chr. School bepaald op a.s.
Woensdag en Donderdagavond van 6—8 uur.
Zaterdagavond heeft de Burgemeester
met de belanghebbende eene vergadering ge
houden om te komen tot ophooging der
Spuikade, waarbij verschillende personen
zich bereidverklaarde, daaraan persoonlijk bij
te dragen.
Door den Burgemeester is de besloten
kring ingevolge mond- en klauwzeer opge
heven zoodat thans nu alle vee kan worden
vervoerd.
DIRKSLAND. De prijs van het brood is
thans afgeslagen met D/a ct. per kilogr.
Maandagmorgen had de arbeider L. K.
met het kolendragen, het ongeluk van de
gang van het schip met zak en al in de ha,,
ven te vallen.
Daar deze nog al vol was behoeven we
niet te melden, dat een doornat pak zijn deel
was, de Heer Vuik, Notaris-klerk hielp hem
op het droge.
Iets zeldzaams is zeker dat een merel
zijn nest heeft gebouwd, in een luchtkoker
welke in een hoop steenkolen geplaatst is.
Er liggen reeds _3 .gieren in.
A. s. Vii 't gèrm&ay:, zal in de
Christ. School aan"
geven van ld K-,, rJür" v',""ers
van kindere» bj **ïï-®^^*»uchfërN.
bare schoc' vetter 'den ei§ek.Wa» Rj,
of tegen w Jten «ePWyb-fff
genood-: agd s^QIlC#
prwan hide,, vd*..J
i. df
h- - "ici
'én ntèe*'Z<thfc'v '-LT
Is'*
Vlp - diXP- - if*
n-p_> T-.**. Jdrnu:- V' ?.'~r i?**-
*4 rtrijgc./er*. mg 3C3&
■'.n
eerst met
plegen.
de
'es
-Hl
tfV'W
'%ïT-in h. w,.
S'-G „NLè v
fiT>d de r|, gem\$A jf JT
SOMMELSDIJK. Maandagmiddag had alhier
een ongeluk plaats. De landbouwer M. Groe
nendijk Wzn. reed met twee paarden voor
een boerenwagen naar het land. Voor hem
reed een eveneens hem toebehoorend paard
met rolblok. Een der voor den wagen ge
spannen dieren, een jong beest, werd aan
den Molenweg schichtig, wat tengevolge had
Toeï>ö%ade'
j made, Besser-'lf t
(V oOUp ;."7alm, S,
-oetsar'
ïsser-TL
«"e-
erf ;i.
éér richt
r *-» -v-01 '•Zp'' ?ri
fe V1; iruv'i! ,^1?
te kort z-,n eöt';'( V
varen op <A„
van p V 03F -aat ïu-i
van i. K. 1
..'V - V
lefOciaF het
Een nabijstaan..
kon hem
tijdig*0
alzoo van een w>
jOt Bei
V A