k
ak
Zaterdag 18 Maart 1915
80-le Jaargang N°. 2058.
1
An tirevo hi tionair
voor de Zuidliollaiidsclie en Zeeuwsehe Erflanden.
H.
Eerste Blad.
BMP'
f
aven
IN HOC SIGNO VIN CES
Gij zult het na dezen
verstaan.
LAND- EN TUINBOUW.
8715
Juwmate,
du-Nord
Jraineer-
8790
ite prijzen.
Sz.
C1L
Gulden,
Igestort
T.
DOGKH
rent,
St.
m
f 1.20
n 0.65
ii 0.35
Irogist
1 merk.
OP DEN UITKIJK.
list Se! JBestaurant
„HET GOUDEN HERT
Gedempte Boerensteiger 63A, 63B
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
f 1.25, f 1.50 en f 1.75
Tel. No. 10595 Aanbevelend,
g R. C, L14. LEE-Kooneil.
Het do«r Ieder aanbevolen adres.
;oup;^alm, S/anic f
jortt.
X
en In gewa
pkn, as,oca
LND
boven.
«473
Togge.
ÏCÏ1
Daze Courant verschijnt eikan Woensdag en Zatsrfeg,
Abonnementsprijs per drie maanden fr, p. p. 50 Oat»
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar,
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
tOTSMYEB
W. BOEKHOVEt-
SOMMELSD1JK.
feSefioo» Imterecasiaa. So. S.
ij Advertenties 10 mn po? regel m maal, Beeiames .10 pe* rage.
Boekaankondiging 8 C-eat p«r regel en mm1.
l! MeastaafflYrsgeK en Menstaanbiedingen 59 Gent per plaatsing,
li Groots lettere en vigaeiisa worden berekend naar de plaatsruimte die m bes'aar.
Advertentiën worden ingewacht, tot. Dinsdag- en Trgdagnt. -;n iö ,nar.
ABIe siukken voor «Se ttetfaefis bestemd, Advertentie» eis vertier® Agjgrslaizsfifaiie iraMseis toe aseiiden a lil y?ver
73.
eMtraal.
8787
■dieten, neemt
et den nati
on», «luit be-
iriicht verdei
islersvak be-
O
114:
7.292.176 68
1.377,838 Si
299,078,43
Directie,
M0ENS.
.M.M0ENS.
omstreken
ÏM
IcLcit
I.
ets be-
ebode
deze
i*- en
Het stond er zoo mooi bij vóór de oor
log begon. Zeker, er lag pas een Balkan-
krijg achter den rug; nog maar weinige
jaren geleden was Rusland door Japan
nederlaag op nederlaag bereid; nog maar
net bij 't morgengrauwen der 20e eeuw
speelde zich in Afrika het droevig drama
n de concentratiekampen af; maar toch,
üsschen de groote Staten was 't vrede.
En velen waren er, die, in hooger en lag6r
kringen, de voortschrijdende en steeds meer
en meer baanbrekende wereldorganisatie
reeds als in hooggestemde verwachting be-
groeteden als de gouden poort, waardoor
de eeuwige vrede onder 't gejubel der we
reldmachten kon binnentreden.
Van die wereld-, van die internationale
wereld-organisatie zou de vrede de sluit
steen zijn. Het kon niet-anders; het zou
niet andershet mocht niet anders
de beschaving zou de hoeksteende innige
netvormige wereldsamenleving zou de sluit
steen zijn. En dan, als 't wereldnet gespreid
was van den Grooten tot den Atlantischen
Oceaan; van de Indische naar de Noorde
lijke IJszee, dan zou de vrede in 's werelds
iddelpunt zijn almachtigen scepter zwaaien
len in een nieuwe Paradijsweelde zou berg
en dal, heuvel en geslechte velden, Bar
barendom en Westersche cultuur den zegen
van dien vrede tot in eeuwigheid genieten.
Zoo moest het! Zoo zou het! Zoo kon
het! Immers
Ja, immers er is in de natuur krachts
verspilling, maar ook krachtsbesparing en
't is dat streven der Moeder Natuur om op
te garen, om vast te houden, dat er
volgens die idealisten, toe leiden moest
om in het wereldsysteem een orde te krij
gen, waarvan vroegere eeuwen niet hadden
gedroomd.
Immers, er is evolutie! er is ontwikke
ling! Werd de aap niet een mensch? Werd
de chaos van >in den beginnet, toen God
de wereld schiepwerd die chaos niet één
trotsch geheel met altijd werkende, onbreek
bare natuurwettenis er geen sprake van
een maatschappelijke ontwikkeling uit de
Donkere Oertijden van boschleven en jacht
en visscherij, van vuistrecht en brood
opstanden naar die mooie tijden van gees
telijke en stoffelijke welvaart, welke wij
nu beleven Is er op alle terrein des levens
geen vooruitgang, voortschrijding van het
leven der individuen en familiën en ge
slachten
Welnu dan, aldus de optimistische, blij
moedige redeneeringWat in de maatschappij
heeft plaats gehad, zal ook in 't Staatsleven
plaats hebben. Door die fazen, door die
tijdperken van al maar breedere ontwikke
ling en evolutie zal zich, als een vlinder
uit den pop, ook ontwikkelen het Recht
uit de Macht. De Macht zal nooit verdwij
nen als zoodanig, maar ze zal in dienst
gesteld worden van het Recht en van een
nieuwe Rechtsorganisatie, die de gansche
Aarde omvatten zal. Dan zal er blijdschap
zijn in den hemel, omdat t Recht niet meer
struikelen kan op de straten 1
Op 1 Augustus 1914 had de wereldorde
dat hoogtepunt nog niet bereikt. Maar men
hoopte; men geloofd; men aanbad zijn ide
aal; dat daar troonde in 't diepst van 't
gemoed, 't Moest zoo. 't Zou zoo. 't Kon
ZOO I
N.
De oorlog kwam en de brand sloeg over
van Europa naar Afrika, van Afrika naar
Azië. De wereld staat in vuur en vlam
er is ja ontwikkelinger is ja
een evolutieproces; maar iudebarbaarsch-
heidj maar in de monschenslachting, maar
in 't honen en tergen der onderling vech
tende partijen, er is krachtsverspilling aan
menschenlevens, er is krachtsbespariDg tot
uithongering van medelotgenooten.
Daar ontwaken de idealisten Zij, die
van gouden zonnestralen op gouden ber
gen droomden; zij die 't Recht door wereld
organisatie aan do kim zagen schitteren, zij
zitten in zak en asch als Job met zijn scher
ven, ze zijn Verslagen en buigen weenend
't hoofd. In studeerkamerstilte beweenen ze
hun gebroken afgod
En wat nu Ja, wat nu
Gij zult 't na dezen verstaanGij allen
die met smart nu neerzit op de puinhoopen
van uw vernielde hoop en den bodem
ingeslagen ve:wachtingen. Gij zult 't na
dezen verstaau, als uw oogon opengaan
voor het feit der zonde, voor 't feit dor
wereldschuld.
Gewis, ook voor den Christen is er nog
veel duisters in dezen oorlogstoestand en
ook voor hom geldt in vele opzichtenGij
zult 't ua dezen verstaan. Ook voor den
Christen blijven er vragen te over omtrent
het Waartoe en Waarheen? Vragen, die
reeds beantwoord zijn achter 't Eeuwige
Voorhangsel van Gods geheimen Raad in
de stilte der Eeuwen, maar waarvan wij
de Openbaarmaking zoo gaarne hoorden,
doch nog niet verkrijgen.
Nochtans; dit behoeft de Christen niet
meer te verstaan, dit weet hij: er is een
volkerenzonde en een volkerenechuld en
een volkorens! raf, er is een Tot hiertoe en
niet verder! den volkeren toegeroepen om
der zonde wil, en hij weet ook, dat lou
tere uitverkiezing aan de eene Natie nog
een tijd van sparing geeft en aan de an
dere Natie een tijd van verwoesting, aan
de eene den Oorlogs geesel, aan de andere
't heil des vredes.
Maar wat de Idealisten noodig hadden,
was een zien van de Werkelijkheid, en dan
zullen ze 't verstaan, dat al dat steunen
op en schermen met de Evolutie buiten 't
feit der zonde om, tot niets anders leidt
dan tot de bitterst teleurstellingen en de
wreedste ontgoochelingen.
Alien, die met de zonde niet rekenen,
zich openbarend inheb-engeld-enheersch-
en regeerzucht, in machts- en krachtsuitin
gen, in jaloezie en haat, ze zullen 't na
dezen en ook nu al verstaan, dat geen
schoonschijnende woorden van Evolutie en
Wereldorganisatie in staat zijn om de
straf der zonde d.i. den oorlog te vermij
den.
Er is zonde: dies is er een oordeel Gods,
dies is er een Volkerengericht op Zijn tijd
en Zijn wijze.
XXXI.
Ze waren 'n clubje met elkaar.
Och, dat was vanzelf zoo gekomen hier
op 't fort in dit eentonig leven met altijd
dezelfde gezichten om je heen. altijd het
zelfde werk, weken en maanden lang
je had 'n club mét elkaar, eer je 't wist.
Wél was je kameraad met iedereen, ston
den de jonge baron en de oudste zoon van
den arbeider zijns pachters naast elkaar in
dezelfde taaie klei te ploeteren en lepelde
't fatje uit stad dezelfde soep als de koe
drijver uit de heistreek maar toch,
als dat maanden duurt, dan zoekt soort
1»
Direct nabij de Hoofd ateeg,
gtöfïeï'dSBM.
sóórt, er is aantrekking en afstooting, 't
gehéel kristalliseert in clubjes elk naar ziju
eigen aard.
Dit is de club der intelleetueelen.
Zij hadden alle vijf gestudeerd, veel ge
lezen, hielden van kunst en wetenschap,
fortuin hadden ze geen van allen, maar
«talent» was er wèl.
Hier, Zielma, is op z'n vierentwintigste
reeds leeraar «middelbaar»A had-ie al
en was d^ mobilisatie er niet tnsscheu ge-
komon, hij had mooi kans gehad om van
't jaar 'n bod naar B te wagen
't zal trouwens maar 'n uitstel ziju, hoopt
hij, voor óen jaar en hij is nog jóng!
Kan hij dan eens in of bij 'n academie
stad 'n betrekking krijgen, óf durft hij 't
wagen op privaatlessen, dan is nog steeds
z'n heimelijke hoop, waar hij met niémand
over spreekt, maar, die hij koestert in 't
binnenst van zijn ziel, via het «Staats
examen» en den academischen weg nóg
den doctorstitel te verwerven.
Dr. Zielma 't kÜDkt zoo slecht
niet!
Mooi gedaau voor 'nschoenlapperszoon
Die begiunen moest oin met behulp van
een beurs op de «kweek» te komen en
indertijd z'n pak, waar-ie onderwijzers
examen in deed «op de pof» had gekocht!
Was bij zóóver eenmaal, dan zou hij z'n
oud, grijs, eenvoudig moedertje, weduwe
nu en in Vade.'s zaak nog wat voortsuk
kelend met 'n ouden knecht, voorgoed uit
haar ploeterend gedoe weghalen en bij zich
iu huis nemen en moedertje zou
uótsch zijn op haar knappen «jongen»,
voor wien ze zich vaak 't eten uit den
mond had gespaard, dat hij maar niet te
veel bij zijn kameraden zou afsteken.
«Morgen, Ziel!» klinkt 't eensklaps.
«Dominee! Al vroeg vroolijk!»
»'t Is geen wonder ook! Vanmiddag met
verlof dat stoffelt 'n mensch heele-
maal cp
Zielma kijkt hem scherp aan.
Die vroolijkheid heeft niet slechts een
toekomstige maar ook 'n meer nabije oor
zaak: de «dominee» zal wel weer op zijn
manier den strijd tegen de «nattigheid»
aangebonden hebben, als 'n ander gretig
in z'n «kuch» hapt, heeft hij soms al den
smaak van z'n eerste bittertje beet.
«Dominee» is-ie trouwens niet.
Zijn papa is predikant on hij heeft al
vroeg 'n zekere manier van redeneeren
aangenomen, die den dominee niet zelden
eigen isvandaar z'n bijnaam.
Hij is bovendien «fijn.»
Of, goed gezegd «orthodox»,
't Is Zielma, die onlangs met zeker wel
behagen in hun clubje 't verschil tusschen
beide schakeeringen scherp teekende, toen
hij 't zóo uitlegde: «Over de huichelaars
spreek ik niet, dié vin-je overal, maar de
«fijnen» wiilen God in de eerste plaat5»
dienen met hun hart en de- net oögvié houden
met hun verstand relent van de Daily Chro-
lijk, dominee! jij b.v, bsh Ts
méér dan «zuuver» 8e Dardanelles De En-
mmee« niet het mni^ terwijl de Agamemnon en
Ook, ja! «oitho'dg verdedigingswerken van „het
Hij vócht vooffstreeks onder vuur namen en de
En argutnentanili, Medjidieh en Hamidieh 1 tot
liberalisme ."trachten. Op deze forten werden
uit zijn mouw gen waargenomen. Het fort Hamidie
nooit veel rr. sedert de ontploffing op 5 dezer niet
niet vies van 'n «leuke» mop ai glng-ie
verder dan «langs 't ka tje» w»s geen
Zondagsfemelaar doch bewees klaar, dat
de sabbat er is voor den .méusch, was 'n
vroolijke kameraad met 'n ooofd vol steile
beginselen, die hij verdedigde met" liet vuur
waarmee de antiquaar de echtheid verdo-
digt van zijn porcelain maar met 'n
ruim hart voor alle mogelijke zwakheden
en afwijkingen des jongen levens.
Als al de «orthodoxen» zóo waren, dan
was er land met hen te bezeilen!
Zoo oordeelde de «club» -
Zielma alleen uitgezonderd, 't Was gek:,
hij was nóch fijn, nóch orthodox
eigenlijk was hij «niets», met al de
leerwoede van een studiedorstig en talent
vol jongmenech had hij zich geworpen op
het zien- en zinlijke: de kennis daarvan
a's een buit zich eigen te maken, dat was
zijn zoeken en streven gew est en daarbij
was voor het onzienlijke en bovenzienlijke
eenvoudig geen plaats of gelegenheid.
«Theologie» leek hem tijdvermorsing.
Zelfs «wijsbegeerte» vond hij op z'n
hoogst 'n aardig tijdverdrijf, evenals 't
schaakspel, voor zeker slag van menschen
die eenzijdig behoefte haddon aan 't op
lossen van de mi est ingewikkelde proble
men maar die eigenlijk ze ei oneven
redig ontwikkeld waren, om er, maar geen
krasser uitdrukking voor te gebruiken.
Hij was de man van de «parate ken
nis.»
In gouden letteren stond boven de voor
poort van zijn zielehuizinge«Kennis is
macht.» Met ziju kennis zou hij zijn lot
dwingen, zonder afkomst of fortuin zou
hij 't vér brengen, door de grootheid zijns
verstand-; en de macht zijner kennis
«Jij bent zwijgzaam van morgen, Ziel!»
merkt de «dominee» ietwat schamper op.
terwijl bij zich omkeert, «adjuu! ik zoek
'n vroolijker kameraad op!» Hij keert zich
om en 't laatste deuntje fluitend, dat «ma
joor» Speenhof onlangs in 't fort zingen
kwam, slentert hij weg in de richting van
de kan tien.
Zielma zet stil zijn arbeid voort.
'n Zonderlinge gedachte flitst door z'n
geest
«Die vent is niet waard, dat-ieorthodox
is! Schande is dat, ja!»
Wonderlijke tochten maken Zielma's
gedachten den laatsten tijd.
De «mobilisatie» had hom' ineens voor 't
probleem van leven-en-stervCIU ac>'e-tat.
den «dominee» roet zijn snortorthodoxie,
gepaard aan een leven naar 't goeddunken
van zijn eigen hart!
UITKIJK.
Landbouwkundige Onderzoekingen en
Proefnemingen.
De lezer weet, dat we in ons land 5 land
bouwproefstations hebben, n.l. te Goes, Gro
ningen, Hoorn, Maastricht en Wageningen.
Dat echter de Proefstations nog voor iets
anders dienen dan voor onderzoek van mest
stoffen, voederartikelen en zaaizaden, dat
daar ook landbouwkundige onderzcek:-gen
en proefnemingen plaats hebben in hei be
lang van den landbouw, is aan zeer velen
nog onbekend. Wij willen hieromtrent, aan
de hand van het jongkte Verslag, een en
ander meaedeelen.
Aan het Proefstation te Hoorn werdlen
winter van 1911 12 een voederproef geno
men, en in den winter van 1912—13 her
haald, welke ten doel had de vergelijking,
bij melkvee, van een rantsoen met matig
eiwitgehalte en een rantsoen met hoog eiwit
gehalte. De proef werd beide malen geno
men van 2 groepen, ieder van 11 koeien, die
in den herfst gekalfd hadden. Beide groepen
werden gevoederd met hooi, haverstroo, voe
derbieten, lijnkoek, soyakoek en maïsmeel.
De rantsoenen hadden gelijke zetmeelwaarde,
maar verschilden, zoo we zeiden, in eiwit
gehalte dit verschil was den 2en winter nog
iets grooter dan den len: berekend per 1000
K.G. levend gewicht en ongeveer 25 K.G.
melk, bedroegen de eiwithoeveelheden 1.48
K.G. voor het eiwitarme en 2.44 K.G. voor
het eiwitrijke rantsoen.
De uitkomst was in den 2en winter tegen
overgesteld aan die in den len winter. De
eerste maal was de melkopbrengst het grootst
bij het eiwitarme rantsoen, de 2e maal was
het omgekeerd. Deze proefneming toont op
nieuw dat één proef is geen proef, en dat
men dus niet te spoedig conclusies moet
trekken. Groote omzichtigheid en nauwkeu
righeid zijn ook geboden, gepaard aan we
tenschappelijke kennis, welke met allerlei
omstandigheden en mogelijkheden rekening
weet te houden, waaruit volgt, dat zoodanige
proeven, welke voor landbouwer en veehou
ders van groot belang zijn, niet door hem
zelf genomen kunnen worden, maar door
wetenschappelijk gevormde mannen en in
een inrichting, waar alles naar den eisch kan
worden ingericht en geregeld.
Ten einde meer in overeenstemming met
de praktijk te komen, bestond het voornemen
vermelde proef in dezen winter te herhalen
met koeien, die in het voorjaar kalven.
All II H |il^den in 1913-
U. 11 U D fc&Hjstvoeder-
Molendijk 172 ^^ee"
OOLTGENSPLAAT. 0t
en
«oma«nee* gevuurd,
f Gaulois, Agamemnon en Lord Nelson
ten m wei^ ieder driemaal getroffen. De bescha-
leefde hij toeu
éen, lustte 'n drupsken, muo,
hij vroeger als «absoluutnie en prikkeldraad... Voederproeven werden voorts genomen bij
van zich afgeschoven had. vaart,1J„men f'«gp ~°-et wit f rijstvoedermeel, ze
Een oorlog kon zoo uitba*gigg0'
van de duizenden grjjggen over
uit die helsehe mitvenwijdig t
met hem gedaan en loopt. Deze
«Kennis is maohtci door hen op'
Maar ba,éi" een drietal stevig
Beteekent ié?n werd er zelfs een
tje, maar laat ons in
méést hulp nóodig hebl^n^gèlifken
«kennis» is precies even «da." -ï.eh-Vlaat*.,
voor een geweerkogel als dat ^>et he,'
botsten pummel, ,tb
Gister, Zondagmiddag, speelde erm
van 't Heilsleger op de bin -P een
herkende allerlei wijsjes jua e
Zondagsschooltijd diep Peurhjkheden v°°rby.
herinnering. Het neuriet h^'i^burgers, p?'"u
«Zouden wij ook eenmatrug. Di
Waar de levensstroom ontsast!n
en ochhij kan 't geen an
maar een zekere ja!oersch!
gerezen naar d.e^
'aci
w<.
'eb
ook vrij ^tq,
natuurlijk. t,i "e,
de straten, die nietu-
worden gebruikt. Er
zelfs mcv.r en. befcivorig o*.
geleden. Maar h,et mirfavn vfclt
ondersteunden neeeVL.iK->nnde»
anders toch reeds Z wajJ Xe. ''fff
lukkig, dat er voldoeiiu,;\3 ~jB<
kan worden; het Gror- wCFZlK",11-
steeds zijn gezegend
Te Brugge ié r'- rlttlllSI
gunstiger dan aan, met 10 dagen cy
Daar kost het h'' met 1 maand
autoriteiten, om vrespondentschap 1
bevolking te verk" Verwlsselingskas ge<
.den te
slecn °v'?
ware «fijnen
als
KctévS,■- y, .snade, Bessgr-e^
4)--eH -oetsarVerc
TJT10^ V-' 4A
f
i rr.
„ie.
•Tip
'jU
*n(*Mr
\\f
lefpciaf- het
If?—
■V
rs/ r
