Miy.
Zaterdag 6 Maart 1915
80sle Jaargang N°. 205Ö,
IPORT MAIIpij.,
iets
voor de Zuidliollandsclie en Keenwiebe Eilanden.
erf
ialeMel.
Landbouw-
Eerste Blad.
il
Ji
i
Antirevolutionair
Orgaan
i
\\m
IN HOC SIGNO VINCES
Hoest.
'nis Haven
en Industrie.
jbileering.
„HET GOUDEN HERT".
OP DEN UITKIJK.
VOOR HUIS EN HOF.
V
mr,
iren Ag-ent,
^tg-ensplaat
f 1.20
likelier of drogist
ÏÏRDAM.
gedeponeerd inerk,
»er gij iets be-
Scheidebode
|en met deze
Ie Maas- en
W. BOEKHOVEN.
jen, 8715
overleden
ïffendste ge-
ïld een g-oed
8365
N Jr.,
icMiging.
nd Beton, Bouwmate,
annen, TuiJ.es du-Nord
best,platen, Draineer-
geleverd. 7807
trs en industriëelen op
nen- en Buitenlandsche
>n-, Brandverzekering,
het Kassiersvak be-
7897
en billijken prijs, zijn
agelijks in werking te
agazijnen van
BOLLEMAN A.Jz.,
Z.Z. den Bommel.
TOREN
De Pauselijke Encycliek.
Gedempte Boereesteiger 63A, 638
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
5 R. C. F. y. i LEE-Mooaen.
Het door ieder aanbevolen adres.
N
,4''
i m
0.65
ij 0.35
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Saterdag.
AhonnesieHtsprljs per drie Kaanden fe. g>. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
cm»? IK
SOMMELSD1JK.
ÏV.SeteoM latcs-eeisess. Ma. 2.
Mferlesöia 10 centpe? regel en ®aai. fieeiames SO t*gp\
Boekaankondiging S Ösnt pgr ïsgel en KSRL
©lenstaRETrage» ®n DienstaanMedingeu 50 öent per ciaatsb-
Groots letters ea vignetten worden berekend naar de plaats mi -a
I MvertontlSn worden iagev/aoht, tot Dinsdag- en Vrljdagmorgaa
"ij beslas»,
«.0 uer.
lie* mi ii kis es» *««r «ie sten as cv ff emwu. «-»♦ «*r«serc AOiKSSRiSïrm-se «ranico toe ie aéiislea mm dQii Êritceveif
•voor alle werken In gewa-
opbrengst van plm. 15,000
GRINTZAND
inlievelsmï, Ai. boven.
SommeJsdijk.
pWe,
ng.
VOOR
Molenstraat 12-14.
NEN.
ijzen en houtsoorten tegen
glas.
f 05,-
8131
noquet f 60.-
gels, Schilderijen ete. etc.
Paus Benedictus XV heeft een geschrift
toegezonden aan de Patriarchen, Primaten,
Aartsbisschoppen en Bisschoppen, die ter
wereld leven in vrede en gemeenschap met
den Heiligen Stoel, zooals door de R. K.
wereld da zetel van Petrus genoemd wordt.
Hoor hem over den oorlog
Overal heerscht het allerdroevendste
schouwsp 1 van den oorlogbijna niets
anders is er thans, dat de gedachten
der menschen bezighoudt.
De grootste en door welvarendheid
meest voorname volken verkoeren met
elkander in strijd; is dan wonder.dat
zij, wèl voorzien van de verschrikke
lijke middelen, welke de krijgskunst in
den laatsten tijd heeft uitgedacht, el
kaar trachten te verdelgen met uitge
zochte onmenschelijkheid Er is dan
ook geen grens aan de verwoestingen
en aan den moord; eiken dag opnieuw
wordt de grond overstroomd met bloed
en bedekt met gewonde en ontzielde
lichamen. Zou men zeggen, wanneer
men de eenen zoo vijandig tegenover
de anderen ziet staan, dat deze allen
voortgesproten zijn uit éénenmensch;
dat zij van dezelfde natuur zijn en
behooren tot dezelfde menschelijke
maatschappij? Zou men hen herkennen
als broeders, wier ééne Vader in den
Hemel is
Terwijl aldus van beide zijden met
ontelbare scharen woedend gestreden
wordt, gevoelen steden, huisgezinnen,
afzonderlijke personen den druk van
de smart en de ellende, die, als een
sombere stoet, de oorlogen plegen te
vergezellen; eiken dag neemt ontzaglijk
het getal der weduwen en weezen toe;
de handel kwijnt door de onveiligheid
der reisverbindingende akkers liggen
•stil; de kunst is verlamd; de vermo-
igenden verkeeren in angst; debehoef-
figen in gebrek; alles in rouw.
En zóó in allen eenvoud, maar magi
straal precies, schetsend 't bloedend lijden
der volkeren en 't bloederig tooneel, waar
op de volkeren woeden, wordt zijn hart
bewogen en smeekt hij om vrede. »Er lig
gen toch zeker andere wegen open, en er
zijn andere middelen bij de hand, waarop
de rechten, die geschonden mochten zijn,
kunnen worden hersteld." Laten ze de
•wapenen neerleggen en die middelen be
proeven, opreoht bezield met goede trouw
en welgezindheid." „Om hunnentwille en
uit liefde tot de volkeren spreken wij al
dus, en niet om Onzentwille." „Laten On-
*e woorden, die van een Vriend en Vader
biet in den wind slaan."
Alzoo smeekt de Paus en wie zou niet
met zijn woorden instemmen
Nu zoekt men op 't oorlogsveld de be
slissing door de macht, maar waar is de
macht van 't Recht. Wie zal tusschenbei-
de komen in dezen Wereldstrijd, die nog
niet eens zijn hoogtepunt heeft bereikt.
Napoleon heeft eens tot zijn gezant ge
zegd; „Ga naar den Paus, maar behandel
hem, alsof er 100,000 bajonetten achter
hem stonden/ Ja, als die Pauselijke maoht
nog bestond; als keizers en koningen en
diplomaten en volken nog erkenden
't zedelijk overwicht van den Kerkvorst te
Rome, dan zou er spoedig vrede zijn. Want
zijn nobele ziel hijgt naar die rust, als 't
hert schreeuwt naar de waterstroomen.
Zijn gansche ziel, ademend blijkens deze
Encycliek, niets dan liefde en vrede, wor
stelt voor Gods troon om vrede en met
smart eenerzijds herhaalt hij den lofzang
der Engelen, die nog 6ens herinnerend aan
de mannen, nu wadend in bloed: „Vrede op
aarde, aan de menschen van goeden wil/
Maar zal ook zijn stem niet zijn die eens
roependen in de woestijn Er is een andere
weg geweest dan die van machtsontplooiing
dan die van moord en doodslag; er was
de weg van 't Internationaal Scheidsgerecht I
er was te 's Hage een Arbitragehof om in
hoogste ressort, als de Internationale liefde
er maar geweest ware, de zaak te beslissen,
zoo er althans onrecht ware geweest.
Maar men sloeg de liefde in 't gelaat
toen veranderde zo in haat. Men zocht de
macht door strijd; nu is er strijd tegen
't recht en tractaten en contractenhet
wordt al geschonden en 't is al plat ge
treden.
En ondanks dat Pauselijk woord, dat
smeekschrift deu Volkereu aangeboden om
toch in eendracht en vrede te leven; dat
uit de diepten zijner ziel opgestegen gebed
om eenheid en rechtsontplooiingde strij
ders strijden voorten 't bloed vloeit meer
der en meerder vloeien de tranen der we
duwen nn weezen«n meer velden worden
verwoest; en meer schepen vergaan met
man en muis; en meer stijgt de hongersnood
in stad en gehucht; en meer grauwen de
haren der vredezoekende harten over zoo
veel teleurstelling in measchenwaarde.
•^De Paus heeft gesproken Vertienmaal-
duizendvuldigd is dat woord als op de
vleugelen der winden ook over de slag
velden gegaan't is binnengedrongen in de
paleizen der keizers en koningen; het is
doorgedrongen in de hutten der armen, die
't indronken als een lafenis van hun vader
in Rome, hun aan de dorrende lippen ge
zet
De Paus heeft gesproken „Geef
vrede, Heer, in onze dagen.»
Maar ziet, zegt Johanne iu zijn Open
baring: „En ik zag, en zie, een vaal paard,
en die daarop zat, zijn naam was de
Dood
Dirksland.
Eenige landbouwers zijn Zaterdag 27
Febr. begonnen om hun arbeiders een we-
kelijksche toelage van een gulden op 't
loon uit te keeren. De overigen zullen zeker
wel dit voorbeeld volgen.
Zoo stond in Ons Blad van Woensdag
j.l. en we lezen 't met groot genoegen.
De tijden zijn zóó duur eu de huishou
delijke uitgaven zoo verbijsterend hoog, dat
een verhooging van weekloon geen over
bodige weelde is, temeer, waar dankbaar
mag erkend, dat de boeren over 't alge
meen genomen een gunstig jaar achter den
rug hebben.
In Middelharnis is door schrijver dezes
ook een verzoek gericht aan de boeren in
de Dorpsvereeniging ('t is reeds een maand
geledeD) om tleo.» van 18 stuivers op 1 gld, te
brengen, Van den secretaris ontvmn hij
een schrijven terug, dat op grond der Sta
tuten de Dorpsvereeniging ons verzoek niet
in overweging kon nemen. Natuurlijk on
derzochten we, wat dan die Statuten voor
belemmering inhielden en 't bleek dit te
zijn, dat de Dorpsvereeniging slechts een
Coöperatieve Aankoopvereeniging was, die
zich met loonsbepalingen niet bezighield.
We zijn voor dit argument gezwicht, een
Vereeniging mag niet buiten haar statuten
gaan, maar waar we niet voor zwichten
is dit: Laat men ook in Middelharnis en
overal, afgedacht van alle statuaire bepa
lingen, 't loon verhoogen.
Saotel Ifestaiiraiif
Direct nabij de Hoofdateeg,
MotïeriS&stóa.
f 1.25, f 1.50 en f 1.75
Tel. No. 10595 Aanbevelend,
XXX.
Daarvan vertelt Stijn Slreuvels
't Was 'n zonnedag in Augustus.
Des morgens van zes uur af tot den
middag is de Duitsche legermacht, tot ont
zetting der saamgestroomde dorpelingen,
langs den steenweg voorbijgetrokken,
't Was 'n nooit gezien schouwspel!
Zij waren er, de Dutsen»als de sprink
hanen in menigte, waarvan mijnheer pas
toor onlangs nog had gepreekt.'t Oog werd
moe van 't altijd-weer-'t zelfde-ziensol
daten in 't grijs, zonder goud of galon,
alles dof, effen, troosteloos eentonig. Grim
mige blonde reuzen waren er bij.Pommer-
sohe en Mecklenburgsche bonkige bazen
en ook kleinere, vievere, donkerharige
Beiaren en Elzassers.
'n Ontallijke, eindelooze menigte!
'n Grauwe reuzeslaDg, waarvan de kop
al vèr over gindsche heuvelkammen ver
dwenen is, als 't lijf nog maar steeds voort-
kronkelt langs den steenweg.
Ea na de voetknechten kwamen de
peerdeu» Na de ruiterij de >kanoas». En
eindelijk de zieken-, de keuken-, de muni
tie-wagens, de auto's, dat het dreunde en
daverde langs de keienEn al die duizen
den kelen zongen maatvast hetzelfde lied.
En hoog boven de stemmen schetterden de
koperen bazuinen uit
Paf stond er 't volk van.
Vertelde men niet voor vast, dat langs
alle wegen, die naar 't Zuiden leiden,
even zware heiren togen Waar
moest dat eindigen? Hoe zou Frankrijk
dién vervaarlijken menschenstroom kunnen
tegenhouden en wat zal er van hun eigen
klein land eu hun eigen, armelijk leger
worden
Tegen dea noen is 't het einde.
Achterblijvers droppelen na, 'n kreupel
paard wordt aan de hand geleid
dan is ook dat uit 't wordt weer
stil, de plechtige, zenuwstillende geluids
leegheid van den windloozen, zonnestra-
lender zonnedag, waarop 't ijzergerinkel
van 't paard, dat om z'n speelsch spring-
zucht in de weide tot kettingganger» is
gemaakt, 'n kwartier in 't rond de stilte
verstoort.
't Lijkt 'n dróóm geweest te zijn.
'n Dróóm, dat reuzenleger hier langs
den steenweg getrokken, door dit afgele
gen oord in 't eigen land nauwelijks bekend
en onvermaard! 'n Dróóm, die regelmatige
tredgang, die 't volk nóg naklinkt in de
ooren, nu ze na eten hun dagwerk op den
akker hervat'tende marschpas van het
groote leger
't Is nu alles weer als immer.
Of er geen krijg in het land was.
Alles zoo vredig, kalm, liefelijk rustig
op de vruchtbare, zacht-glooiende heuvel
hellingen
Daar, plotseling komen eenige mensehen
de hoogte van den >berg» afrennen.
Zij gebaren woest en schreeuwen.
Schuw kijken ze telkens om, of de baar
lijke booze hun op de hielen zit en vliegen
dan weer voort, Steeds komen er meer.
Langs alle wegen en wegetjes komen ze
aanstormen en als 't pad wat erg dwars
kronkelt, snellen ze over akkers en velden
in den angst hunner ziel.
De boeren op 't veld steken de spade
in den grond en leunen op de greep, 't
Zijn kwade tijden en 't ontruste hart ziet
alom gevaar! Nu komen de vIuGhtersdich-
tebij, Zij hebben voor stilstaan geen tijd
en schreeuwen in 't voorbijvlieden hun
angst uit.
>A1 de mannen van 18 tot 50 jaar wor
den opgepakt en moeten nu gaan vechten
voor do Duitschers!»
Als 'n vuur brandt de paniek voort.
't Wordt 'n lawine van vluchtelingen
Alom op veld en akker iale« de boeren
paard en ploeg, spa en kluit.haik in den
steek, springen op als bezetenen en snel
len voort, van den Duitscher wég. Die
zijn buis uittoog, gunt zich geen tijd, om
't aan te schieten; die barvoets ging,doet
niets aan zijn voeten. Zij hooren in hun
angst reeds den hoefslag der doodskop
huzaren, zij zien reeds glinsteren de lange,
wreed-scherpe Uhlaneu-lansen. Géén keert
terug naar het dorp, alles vlucht weg in
opperste ontsteltenis.
Ook het dorp komt in roer.
Alle kerels haasten zich weg.
Vrouwen en meiskens huilen en kermen,
hangen aan den hals hunner geliefden en
nemen afscheid voor het leven. De koen-
sten pakken haastig 'n buadeiken met 't
aller-noodigste gerei on graaien 't geld bij
een. dat ze vinden kunnen: als de Duit
scher komt, is 't immers tóch weg!
Vlucht, vlucht!» is de algemeenekreet.
Tegenspraak wordt niet geduld.
Twijfel vijandiglijk bejegend.
En als straks de avond valt is de gan
sche mannelijke bevolking verdwenen spoor
loos verdwenen, door de aarde ingezwolgen
in de lucht verzwonden, in roo'i opgegaan
of door de beek weggewenteld, of hoe dan
ook, slechts vrcuwen en kinderen bleven
achter en scholen angstig saam, als 'nop-
gestooten kudde rillend van vrees. Drie
moedige jongens staan ginds aan 't uiterst
einde van 't dorp, de fiets tusschen de boe
nen .zij kennen den weg bij dag
en bij nacht en op 't eerste gerucht van
gevaar trappen ze weg
Eindelijk komt er zekerheid!
'n Kloeke borst, die wéten wou, is op
onderzoek uitgetogen en heeft de Duitschers
gezien, gesproken zelfs. Zij nemen niemand
mee. Mannen en jongelingen bewegen zich
vrij cm hen heen Drie dronken broeken,
door de Duitschers opgepakt en ter ont
nuchtering 'n eindweegs meegevoerd
dat was all Geen man is verder opgelicht,
geen joDgeling meegenomen en de spreker
zelf is vrij en frank tusschen de groepen
van soldaten heengegaan.
Het dorp herademt
En als slakken bij avond kruipt het
manvolk uit holen en krochten naarboven,
als de vrouwlui 't angstsmeltende nieuws
gaan luidbaar maken.
De aardappelvelden ritselen van ontwa
kend leven en beschaamd staan de manlui
op, die er wegsehuilden en zich ingroeven
kluiten en struiken over hen heen. Op d1_
biet-akkers 't zelfde verschijnsel: kopp/e
en botten worden zichtbaar, schicht;^®
steelswijs pakken de verborgenheden
op zijnen ouderdom, ver boven de jaren
zijnde
't Had hem olde gepiekerd
En met al de waardigheid, aan zijn voor
treffelijk ambt verschuldigd hvd de vluch
tende notaris geantwoordEn staat op
mijn aange icht niet geschreven!
Dat woord wordt legendarisch daar
Als gansch die „Vliegende Maandag" 1
UITKIJK.
Spiegels. Spiegels maakt men schoon rmet
gewasschen krijt. Het beste is het krijt in
een gazen lapje te binden, dit in he water
te bevochtiger en den spiegel daarmee af
te wrijven.
-Ö—
Citroenen bewaren. Om citroenen maan
denlang te bewaren, wikkelt men ze elk af
zonderlijk in fijn papier en legt ze in kisten
met droog zand, waarbij geen enkele vrucht
de andere mag aanraken.
—0—
Koffie malen. Menige vrouw weet niet,
dat bij den gewonen koffiemolen alleen de
moerschroef, die bovenaan zit, behoeft aan
geschroefd te worden, om fijner te kunnen
malen. Wil men grover gemalen koffie, dan
schroeft men de moer iets iosser.
-fl-
Uit trekken van verroeste spijkers. In den
regel kunnen ingeroeste spijkers moeilijk uit
het hout uitgetrokken worden. Dit is gemak
kelijk te verhelpen, door op de ingeroeste
spijkers een paar druppels terpentijn te laten
vallen en te laten intrekken. Daarna kunnen
de spijkers gemakkelijk uitgetrokken worden.
Het verwarmen van het hout helpt ook om
de spijkers losser te maken, omdat door ver
warming het hout uitzet.
-0-
Kanaries. Als men aan de kanarievogels
eiken dag verscli water geeft, is het niet
voldoende, het oude water eenvoudig weg
te doen, men moet ook telkens met den vin
ger de binnenzijde van het glas schoonma
ken, omdat zich daar steeds een vuile massa
aanzet. Na het vullen met versch water moet
het glas kristalhelder zijn.
0—
Slakken in den groentenkelder. Groente
kelders, waarin slakken zijn, worden daar
van bevrijd door het inzetten van padden.
In de warme kelders houden de padden een
veel korteren winterslaap en maken zich nut
tig door het verdelgen der slakken, kevers,
pissebedden en andere insecten.
0-
Grondwater en vruchtboomen. De stand
van het grondwater is voor den groei der
vruchtboomen van groote beteekenis, Zakt
het water veel, dan gaan de boomen achter
uit, al zijn ze nog zoo goed voorzien van
voedingsstoffen. Wel geven de weinige zeer
diep in den grond dringende wortels den
boom nog [zooveel vocht, dat zijn bladeren
niet verwelken, maar de ontwikkeling houdt
mitiseiif[p opbrengst wordt slecht, daar de
is zéi?!va"en en wat er nog blijft
velds zich in 't maanlicht, weg. -J
I
Mm
- I
'ikI
Groot•i-pelden"' Ir? is; Maar ook h°°£
IfNSWDnii» gezond.
Bosschen, waar zoo straks geen bRdi" y.Al'
bewoog, geen taksken ritselde, geen vroe'oé -'i Wf 'f|p
geel bladeken op den grond knerpte, kiielC-l i? Uijk, .--'g'!ellc iC*
thans van mannelijk leven. „o K ey-^'ifótu^'rdurl'-.N
En ze komen allen terug ''««L
Boer eu arbeider, meester^' ,j y -
onderwijzer en de veldwach^- -flv bljf®- «TSten vluchtenenTto-.?'
En van 'n iegelijk k<v _J Jr''U bor'
waar hij zich verstopt WjOT'',:
of kinderkous 'r niet va'e,fc^1"^/Suf>
pen het de muizen, <?c f
kikkers dan krijschen bii. V d> V
Daar zaten er in
Andereu krop n d;,»ei' .'tl. - £>3-
schiju uit de gote^o*™"»"
««'lied saf:te^
- i. j, -ftïideïhfc,. licwvswi
rv„n»
fiichc 'e
uitdenken H met 10 dagen cir 1- "■friPfQciaf- 11
de notaris W met, 1 ma»nd - Tl
kaal, sciiro ^spondenischap 17 Np. ^ARNlÖ. f
i hém blijft ▼erwlaselingskM ge. ti
ESfc.
in 'n wijden j/g^ voldoeuu
oer-instincten 'vt Gro<- - - -
's menschen vviiile"d iPIflötSt - T"' i
bij 't uitdenken H r met 10 dagen cv'
Ook de notaris W, met 1 maand Y
Oud
Van hém blijft u 'iS
n Vrouw, op t,,,. V— - a
gesproken, dat hij niet hoefdjj*'
Besser-Cj
/„in y0UP'55r-?lm, S*£nic
e -oetsarVev
-M'Nri 4
torlfc
%\no- iy
T/ v-r
VnÖOtt-JÈ»®
