voor de Knidhollandsche en Zeeuw^ehe Eilanden.
Zaterdag 30 Januari 1015
•a-" Jaargang N 2046
1
Antirevolutionair
Orgaan
Eerste Blad.
IN HOC SIGNO VIN CES
LAND- EN TUINBOUW.
Dszs Courant versehgni siken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling ƒ1,50 pet jaar
Aizonderlijke nnmmers 5 Cent.
OP DEN UITKIJK.
,MT GOUDEN HERT",
SJiTGBTBk
W BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK
feSefoos» ÊaSei"e®K&KB. JSe
Mverteatiën 10 Cent per regel se 8/s maai. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent par regel es */a maal.
Bienstoau'tr&gen ea Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing,
Groote letters m vignettes worden berekend naar de plaatsruimte dis ssij bp-)
Advertentlen worden ingewacht tot Dinsdag- on Vrijdagmorgen 10
%iie stukken voor de fileUactle bestemd. Advertenties» en verder© Admlssistr&tte tranaco toe te eenden den <lêïjgevf
Toekomstige samenwerking der Staten.
De vreeseiijke oorlog veroorzaakt aller-
wege een diep nadenken over deooriaken,
waardoor hij is ontstaan en een even ern
stig zoeken naar mogelijke middelen om
hem in de toekomst te voorkomen De Anti-
Oorlogsraad zegt ook zijn meening en zijn
toekomstig plan. t Plan in deze woorden:
Samenwerking de: Staten in plaats van
tegenover elkander boudgen otschappen.
Wat is volgens hem de oorzaak van den
Oorlog. Deze: >De hooge politiek der laatste
kwarteeuwDez e heeft over Europa gebracht
het kwaad van de groepeering der groote
Mogendheden in een Drievoudig Verbond
tusschen Duiteckland, Oo tenrijk Italiëen
de Drievoudige Entente, nl. de samenwer
king tusschen Engeland, Frankrijk en Rus
land. Deze groepeering is steeds voorgesteld
als de heohtste waarborg voor den vrede.
Maar .in hoe groote tegenspraak is de
uitslag geweest! Natiën doorras,taal noch
zeden aan elkander verwant, werden saam-
gekoppeld en sleepten elkaar mee in 't ver
derf. De samenwerking die anders juist
vrijviDg en twist voorkomt, was hier de
bron van twist, van wantrouwen en moei
lijkheden. Immers: twee ontzettende mach
ten stonden tegenover elkaar en waren door
een solidariteit van de gevaarlijkste soort
verplicht om elkander bij te staan, indien
één van hen met één van de ander in een
bloedig geschil mocht geraken. En zie, dat
bloedig conflict is geboren. De vorstenmoord
te Serajewo gaf liet sein en uiteen warnet
van verwikkelingen kroop dat Monsterdier,
dat nu op Europa's vruchtbare velden den
bodem kleurt met bloed en de menschen
den verzenen stuk slaat, dat ze bij hoopen
vallen.
Een besluit is nu maar te trekken: Weg
met die Bonden van drie tegen drie; zij
schenen 't beeld van kracht, maar bleken't
beeld van verwoesting. Zij leken 't schild
en de waarborg voor vrede en zijn de ver-
persoonlijkste Haat tot den dood to En
daaromWeg die twee Driebonden I en
daarvoor in de plaa's de Samenwerking van
zoo mogelijk alle StatenEen Europeesche
Statenbond
De Socialistische Staat?
De Duitsche regeering zal beslag leggen
op al 't graan, in 't Rijk voorradig. De par
ticuliere graanhandel wordt stopgezet om
in de toekomst hongersnood voor den arme
en overvloed bij den rijke te voorkomen.
Ook onze Regeering heeft, zooals'oe end is,
al is 't niet in die mate als nu in Duitsch-
Iand geschiedt, bij den verkoop van levens
middelen ingegrepen. Maar wie, zooals de
Socialisten, daarin nu ziet een mogelijke en
voor de toekomst oprij zen den Socialistischen
Staat, waarin al de levensmiddelen van
hooger af worden gefabriceerd en gedistri
bueerd o verdeeld, maakt zich toch blij met
een doojen musch. Het is waar en nooit
tegengesprokendat in sommigemaar korte
tijden van nooddwangde Staat de ver
deeling der goederen op zich kan nemen;
prijzen kan bepalen; maar waarin de Soci
alisten zich te veel aan goedkoope ideeën
overgeven, is dit: dat de Staat dit op den
duur kan, en met succes kan, zonder scha
toe te brengen aan de welvaart van'theele
Volk.
Gewis! Duitschiand kan hu,waar alzijn
70 millioen zielen, in oorlogstoestand ver-
keeren; nu ieder onder den indruk is van
zich-zelf-te moe ten-offeren en bedwingen;
nu ieder met lambe d gestagen is; nu een
dracht heerscht tusschen alie burgers door
Nood .ja! nu kan de Duitsche re
geering kommandeeren. wat ze wil. 'tWas
in Nederland in Augusius ook zoo en
toch ontdoken te hier nog da voorschrift en
Maar wat een volk in oor ogstoestand
zich laat gelust en en welgevallen, zelfs
mokkend! maar dan toch ten slotte laat
welgevallen, is van dat zelfde Volk nog niet
in Vrede tijd te verwachten.,
Ja, nu er een oorlogsbaDd allen beknelt,
nu is alles goed. wat de Regeeriüg doetl
Maar eilacy! in vredestijd draait 't blaadje
om, ten'ij door reusachtigen dwang, door
Rijkspolitie en militie de burgers onder den
duim gehouden worden. Noem datdaaech
ter geen vrijen StaalDan is er tyrannie
en de gevolgen zullen ontzettend zijn op
alle stoffelijk en geestelijk gebied
Heeft een Europeesche statenbond kans
van slagen?
Zoo'n Bond is 't ideaal altijd geweest
van de vredes vrienden. 't Is al een oud
ideaal, maar sinds jtren en jaren opge
borgen omdat de Europeesche hooge poli
tiek 't anders besch kte. Maar nu, na de
mislukking van die politiek moet 't den
weg op. die al eeuwen door de vredes-
vrienden is begeerd. Heeft zoo'n groote
Bond van 20 Staten, groot en klein, kans?
De Anti-O irlogwaad gelooft van Ja. Im
mers het aantai aanknoopingspunten tus
schen die Staten is al zoo groot door han
del en nijverheid en velerlei wettelijke
bepalingen b.v. voor bestrijding der porno
grafie (vuile kunst, vuile prentbriefkaarten
enz.) voor bestrijding der prostitutie (hoe
renhuizen); vóór den handel van blanke
slavinnen (jonge meisjes ten verkoop naar
de hoerenhuizen); voor wettelijke bescher
ming der arbeiders en voor zooveel andere
doeleinden nog meer.Dus: waar dieStat.en-
saamwerking er is en nog van jaar tot jaar
zich uitbreidt daar is 't mogelijk in de toe
komst een volledige samenwerking te krij
gen. Interna'ionsle regelingen zijn er nu al
bij de vleet en in die richting voortgaande,
kan 't niet uitblijven of de Statenbond
komt. zij 't ook in verre toekomst tot
stand. Mocht 't slechts gelukken, op dit
gebied op een of andere wijze b.v door
stichting van oen internationale commissie
van toezicht of advies een begin van alle
beschaafde Staten omvattende internatio
nale organisatie in 't leven te roepen en
daardoor een eind te maken aan de twee
thans bestaande bondgenootschappen, dan
ware reeds één der voor de hand liggende
oorzaken van den Europeeschen of wereld
oorlog weggenomen.
Zóó is de redeneering van den Anti-oor
logsraad! En ja! als die internationa'e
overeenkomsten meerder en sterker wor-
.denals die Staten er allen toe overgingen
om van nu voortaan ook over do eigen
Levensbelangen een Europeesche 20 Staten,
bevattende samenbioding tot stand te bren
gen: als ze allen in Europa en huiten
Europa, even hooge idealen hadden als de
Anti-oorlogsraad, als de Pacifisten; ja, al?
heel de we'eld er vóór was. dan was 't
eeuwige vrede. Maar hoe die Staten er toe
te krijgen. Hoe Europa te hinden? En als
er eenige S'aten niet willen meedoen?
Wie kan en zal tot toetreding dwingen
Als alles „meeloopt", is er „optocht?, zeg
gen ze wel eens guitig! Maar als alias nu
niet meeloopt, dan is r geen optocht en
geen lampion wordt gezien; geen vreugde
kreet gehoord en 't Europeesche concert
kan afgelast, want er is duisternis en
donkerheid rondsomme.
Ja. als alles „meeloopt" is er „optocht"
in 't dorp; in stad en land; maar als alles
thuis blijft, wat dan
0, heerlijk ideaal! ge zijt een ideaal!
schoon, maar onbereikbaarNajagenswaar-
dig maar onbereikbaar, want. de menseh
is en de Koningen zijn en de Volken zijn
liefhebbers van zichzelf. Het Altruïsme, de
liefde voor 't Algemeen; heeft 't Egoisme
nog niet vervangen,
Zelfs in ons kleine Nederland is de Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen niet in
die achting deelend, waarop haar naam
rechtens aanspraak maakt:
Tot Nut van 't Algemeen! maar ieder
denkt om zich zelf en zoekt zijn doel op
zijn wijs en met zijn middelen tot zijn
voordeel.
XXV.
Driekeke-meu zet koffie.
Tusschen haar knieën knoit ze den zwaren
molen, een erfstuk van haar moeder, dat
minstens vijftig dienstjaren heeft, dat piept
en knarst en kraakt met elkeri handzwaai
en zoo zwaar loopt dat Driekske halver
wege den arbeid es even wachten moeten
met de mouw van haar jak langs het voor-
Rfotel Restaurant
Gedempte lloereneteiger 63A, 631?
Direct nabij de Hoofdsteeg,
-- ftoiierdtas».
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
f 1.25, f 1.50 en f 1.75
Tel No. 10595 Aanbevelend,
g E. C. F. T. i LEE-ÏÖÖM.
Het dc»r seder aanbevolen adres1.
hoofd strijkt, dat vochtig werd van de
inspanning.
Poes, bij haar stoof, gewend aan de
stilte rondom de vrouw-alléén, steekt ont
hutst en bestraffend den kop even op, maar
op het troostende: Jij krijgt zóo wat,
hoor poesemie!» legt ze getroost zich nóg
wat luier neer, filosofeerende dat het zelf
moord zijn zou, met haar zwakke krachten
dien razenden molen tot staan te willen
brengen.
't Water op 't potkacheltje zingt al.
Driekske doet het köffiepuin in het
vlammig-bruin keteltje, waar ze straks in
>opgieten« zal. 't Is een oud, steenen erf
stuk, maar Driekske bécht er aan. zooals
aan alles wat oud is. Met de wereld kan
ze niet mee en dat nieuwerwotsche koffie
gerei vindt ze verfoeielijk. Dirk beeft haar
al vaak een nieuw koffiepotje willen ver-
koopen van dat geëmailleerde spul
Goed voor wie geen smaak heeft, maar zij
houdt vol dat je 't altijd proeve i kunt,
geen kwestie vanl
Zie, nu stoomt 't water flink door.
Nu vlot 't water kokend opgieten en
dan wat laten «pruttelen» heerlijk r
koffie kan men baar niet aanbieden!
Ze rust nu even uit van haar werk.
Al is 't nog maar tien uur in den tnor-
g n. ze heeft al heel wat arbeid achter den
rugDe koe is gemolken geit en kippen
zijn verzorgd, ze heeft voo- acht dagen
brandhv't gehakt, turven gedoofd den
koestal »g-keerd« haar kamer «aan kant»
gemankt trots haar zeventig jaren,
bed r,kt ze glimlachend, kan ze zich nog
met menig jongere meten
'n Paar onwillige, grijze haren, die den
ganschen morgen a's weerbarstig haar over
't voorhoofd slungelden, worden nu op af
doende wijze tot de orde aeroepen. Voor
'n gebarsten stukje spiegelglas op 't hoek
kastje, maakt ze de mutsbauden even los.
strijkt de dunne springzieke lokken, die
maar niet vergeten kunnen hoe Driekske
in haar jonge jeugd beroemd wa bij de
dorpsjongelingschap om haar guitig kroes
haar, met driftig gebaar voorgoed op haar
plaats, haalt, den doek-voor-alies. waarmee
ze borden en messen tafel, ruiten èn zich-
zelven reinigt, twee driemaal over haar
aangezicht, veegt de handen nog eens na
aan haar blauwe voorschoot en hee't dan
genoeg toilet gemaakt, om de gewone
Vrijdagmorgen-visite te kunnen wachten.
Dirk kan nu komen, als ie wil.
't Gebloemde kommetje staat voor 'm
klaar, twee goed geboterde koek sneden
liggen er naast en in haar mans tabaks
pot heeft ze verleden week nog pas 'n ons
beste portorico gedaan.
't Gaat langs 't kantje van overdaad
Maar Dirk is ook iedereen niet!
Hij is de esnig overgebleven kleinzoon
van haar allang overleden zust r ja leigen-
lijk al wat ze om zoo te zeggen aan fa
milie nog op de wereld hééft.
Zetf kl ust ze hier zoo wat.
Baar huisje, met 't land er om heen is
't uitrit eind van de beschaafde en be
woonde wereld, 't Staat met z'n rug tegen
't begin van den Hertenheuvel aan en vlak
bij haar put begint de hei en waar
die eind'gt weet geen mensch!
Toen zij trouwden, had haar man hi'-
voor wat spaargeld den grond gekocht; in
'n houten getimmerte waren ze begonnen
en G d had hen gezegend; 't steenen huisje
van nu kon worden gebouwd en net dan
eersten winter dat ze 'r zaten begon haar
man te hoesten en hij heeft drie jaar lang
gehoest net zoolang zei de dokter
tot hij zich heelemaal leeggehoest had.
Tijdens kaa mans ziekte was zij op de
kfcuterij boer en boerin geweest ea toen ze
'm eindelijk hadden uitgedragen, zette zij
al'éen 't bedrijf voort.
Och, veel had ze niet noodig»!
Ze zat hier 'n uur van 't dorp af en de
wereld werd haar zoo vreemd. Vroeger ging
ze dan 'sZondsgs nog naar de kerk, maar
sinds ze 'u jaar of tien gele'en 'n man
kement aan haar been kre g was ook dat
uit en r.u zit re hier als vrouw-
ailéen met haar werk en haar,»veedat
de gantcke week naloopen gaf, maar
ook met k ar Bijbd en met haar God
Eenmaal 's weeks kwam Dirk
Met zijn win elwageu, 'n bazar-op-wielen,
bezocht hij hier de gausche heidebuuit en
sinds jaren was 't vaste gewoonte dat bij
aan 't uiterste punt bij üriekske-meu 'n
haU' uur babbelde, bij koffie en koek.
Dat wekelijksch bezoek was voor haar
't verbindingslijntje met de roenschenwe-
reld om haar heen. Buiten Dirk kwam er
zelden iemand bij haar. Plichtsgetrouw,
eens in 't jaar de dominee, maar dat was
voor Driekekemeu meer een kwelling dan
een verkwikking Al jaren hadden »e in 't
dorp een man van nieuwe ideeën en als
hij bij haar was sprak hij veel over been-
pleisters en uier zalfjes, maar niets over
't geen een arm zondaarshart noodig bad
voor de eeuwigheid en den rijken Christus
kende hij niet.
Och Driekske maakte geen «mot».
Ze was nooit erg »kerknch< geweest.
In haar jeugd had ze met vaderen moe
der op 't «gezelschap» gezeten en daar
had ze voedsel gekregen voor haar ziel.
Later was ze met i aar man dichter bij de
kerk gekomen tóén stond er wel 'n
«geloovig mannetje» in 't dorp maar
het vrijbuiteren op kerkelijk gebied zat
haar in 't bloed en nu hier bij de beide,
met haar Bijbel en haar God voelde ze
niet als gemis, wat ze nooit als geestelijk
geDot had gekend.
Als Dirk nu maar kwam
Want die vertelt haar van week tot
week over den «oorlog»
Daarvan is Drieske's ziel vtrvuld!
Ach neen! zij weet niets van expansie
politiek, noch van een revanche krijg, noch
van indcstrieele levensbelangen, noch van
het testament van Peter den Groote roch
van militairisme, van imperialisme of van
volkenrecht.
Het is haar ook alles om 't even.
Maar dit vt éet ze en ziet ze. dat baar
God en Vader in de hemelen een werk
doende is in deze dagen, waarvan elk die
het hooren zal zijn beide ooren klinken
zullen.
En daarin stelt zij belang.
Dat houdt haar dag aan dag bezig.
Zij hoort nu van oorlogen en geruchten
van oorlogen. Zij ziet, hoe het eene volk
tegen het andere volk opstaat en hoe die
brand zich nog telkens uitbreidt. Zij hoort
van aardbevingen op onderscheidene plaat
sen en zij wéét het u t haar Bijbel,
dat deze dingen vermenigvuldigen zullen
hoe meer het einde nadert
Daarom wil ze «bij» blijven.
Als de Vader bezig is zijn groote wer
ken uit te voeren, dan korat het kind er
eerbiedig bijstaan, om te zien hoe Hij doet.
Als de Vader na langdurig afzijn, begint
zijn wederkomst aan te kondigen, dan gaat
het kind uit, op den weg, om te zien,
wanneer 't zijn zal en te hooren naar 't
naderend geruisch zijner voetstappen.
Zóo leeft zij met den «oorlog» mee.
Zoo is die haar tot een zegen.
Haar losser nog makende van de dingen
dezer aarde, die tijdelijk zijn, die immers
bezig zijn de menschen onder hun handen
weg te glippen. En haar vaster bindende
aan haar Heiland, die immer j bezig is zijn
wederkomst krachtig voor te be eiden
de wederkomst, die voor haar en allo kin
deren Gods verheerlijking, glorie ea eeuwige
zaligheid brengen zal
Zoo zit ze neer en peinst.
'n Schaduw g jdt langs de vier «uitjes
die haar !ichtra .j vormen. Koeste-reud gaa'
haar hand langs 't kolfiepotjo waarin
bruine vocht smakelijk prut
Hij zal 'n lekker »bakje« hebben, Dirk!
Nu ja! de eenige meue-zeggerook
UITKIJK.
Laat de Bemesting niet na!
De tijd voor de hoofdbemesting is het na
jaar. Zal de bemesting haar volle krachten
doen reeds bij het eerstvolgend gewas, dan
is het raadzaam haar zoo vroeg mogelijk aan
te wenden. De herfst en de vóórwinter zijn
echter voorbijgegaan, zonder dat op vele
akkers en graslanden meststoffen zijn uitge
strooid. Waarlijk geen wonder! De toestand
was voor den boer, althans voor den zand
boer, alles behalve gunstig. Zijn roggeoogst
en die was in 'tafgeloopen jaar zoo ge
ring als in verscheidene jaren niet het geval
was geweest werd hem onteigend, en hij
moest daarvoor ander, duurder veevoeder in
de plaats koopen. Allereerst moest hij be
dacht zijn op den aankoop van het noodige
veevoeder en de zorg daarvoor kostte menig
een reeds hoofdbrekens genoeg, wat ook
zijn huishouding kostte en kost nóg méér
dan anders in normale tijden.
Velen besloten daarom met de bemesting
ditmaal maar eens te schipperen of de hand
te lichten.
Men wilde tenminste maar eens wachten
tot het voorjaar. Zoo werden vele graanak
kers schraal bedeeld en kregen honderden
en nog eens honderden graslanden tot heden
niets, 't Was zeer begrijpelijk, dat men on
der den indruk en den druk der droeve oor
logstoestanden zoo handelde. Thans echter,
nu we het nieuwe jaar ai een eindje zijn in
gegaan en we srraks, over eenige maanden,
gaarne de hooibergen en zaadschuren weer
gevuld willen zien, dienen we het bernes-
tingsvraagstuk ernstig onder de oogen te
zien en met een koel hoofd te bezinnen wat
ons te doen staat.
En dan zal ieder van ons spoedig tot de
overtuiging komen, dat, voor zoover het van
ons, menschen, afhangt, alles moet worden
gedaan om dit jaar een goeden, kan het zijn,
rijken oogst te verkrijgen.
Want dat het er na den oorlog aange
nomen, dat deze over enkele maanden, ge
lijk we allen vurig hopen, geëindigd zal zijn
—er niet best vóór zal staan, begrijpt ieder,
en gelukkig dan de boer, die niet behoeft te
koopen, maar uit eigen oogstvoorraad zijn
bedrijf loopende kan houden.
Inderdaad wanneer 1915 een ongunstig jaar
voor den boer moest zijn, door eigen nala
tigheid en verzuim, dan Zouden de naweeën
van den huidigen toestand hem nog erger
drukken dan het heden. Wat derhalve tot
nu toe is nagelaten, worde in de volgende
weken en maanden nog hersteld
Gelukkig zijn de Boerenleenkanken, althans
in de meeste plaatsen, daar, om te helpen,
wie hulp behoeft. De valsche schaamte, die
misschien sommigen nog weerhouden heeft,
van die Instelling gebruik te maken, moet
worden overwonnenhet is geen schande
tc leenen tegen een behoorlijke rente, veel
eer is dit het niet gebruik maken er van,
waar men geld noodig heeft en dit met voor
deel in zijn bedrijf kan benutten. Met voor
deel, zeggen we, want wie de bemesting
achterwege Iaat, lijdt veel grooter schade
dan de rente bedraagt, aan de Boerenleen
bank te betalen.
Allereerst geve men dan aan zijn graan
akkers, die te kort zijn gekomen, een over
bemesting met kunstmeststoffen. In gewone
tijden geven we geen overbemesting met
kali- en phosphorzuurmest, maar wenden
deze meststoffen vóór het zaaien aan. Nu
kunnen we niet anders. Kainiet en Thomas-
meel zijn op zand- en veengronden de aan
gewezen meststoffen, maar daar Thomas-
meel thans zoo goed als niet te bekomen
is, kan men zijn toevlucht nemen totsuper-
phosphaat, in een hoeveelheid van gemid
deld 800 K.G. per H. A.
Kainiet is genoeg te verkrijgen en dat ge
lukkig tegen een prijs, die niet veel verschilt
bij dien in gewone tijden. De kalibemesting
mag dus in geen geval worden verzaakt en
op een baaltje mag niet worden gezien
waartoe men nu juist zoo licht komen kan
daar de laatste loodjes ook hier het zwaarst
wegen, m.a.w. de laatste baaltjes de groot
ste winst moeten bezorgen.
Onze ondervinding, de laatste jaren bij
den aanleg van proefvelden opgedaan, heeft
ons de overtuiging gegeven, dat over 't al
gemeen onze graanakkers een te karige be
mesting, speciaal minerale bemesting ont
vangen en dat in zeer vele gevallen een be
langrijk hoogere winst kan worden verkre
gen, als niet 6 8, maar 10 a 12 baal kai
niet en Thomasmeel wordt aangewend.
Na de graanakkers dienen de hooilanden
te worden verzorgd. Wij weten, dat in alle
deelen des lands een groot deel der graslan
den nog niet is bedacht. Waren deze vroe
ger, toen de kunstmest er nog niet was, ge
woonlijk het kind van de rekening, dit dreigt
ook nu, als gevolg van den noodtoestand, zoo
