voor de ZuiiHiollandsclie en Zeeawüelie Eilanden.
BESTS BUD.
Zaterdag 17 October 1914.
298tc Jaargang JV'.2016.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN.
„HET GOUDEN HERT",
OP DEN UITKIJK.
LANDBOUW.
Oezs Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij roornitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
SOMMELSD1JK.
AdTertentiën 10 sent per regel en i/i maal, Eeekaea SO pet regsl.
Boekaankondiging Cast per rage! en V® waal.
DienstaanTrageR Bienstaanbiedingen 50 Oent per plaatsing.
Cïroote lettere en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die «ij bosiaar
Advertentiên worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nar.
Alle stukken voor de Redactie kestemd, Advertentiên en verdere Administratie franc© toe te zenden aan den Uitgever
06 181
Hotel Restaurant
Gedempte Boerensteiger 63A, <135?
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
g R. C. F. T. i LEE-Mooiien.
liet dour ieder aanbevolen adres.
'»v1
xtiiQ-ajm
Veletoon iBtereoram. Mc.
Gunstige jaren.
De groei en bloei van een Land spiegelt
zich af in de Rijksinkomsten. Want deze
moeten uit de beurzen der burgers gehaald
worden. Wel heeft 't Rijk ook inkomsten,
die buiten de burgerlijke belastingen om
gaan, maar die leggen niet zooveel gewicht
in de schaal. Hoofdzaak zijn de belastingen.
Er zijn ook buitengewone ontvangsten b.v.
bijdragen van Rotterdam in de kosten van
verbetering van den Waterweg; bijdragen,
toevallige, uit den aanleg van Staatsspoor
wegen, bijdrage van een Waterschap in
de kosten van de Maasmondverlegging;
teruggave van voorgeschoten gelden aau
de Rijksverzekeringsbank; baten uit de
Staatsmijnen; teruggave van voorschotten
volgens de Woningwet; baten van'tMunt
wezen; enz. enz.
Maar in hoofdzaak moet 't uit de belas
tingen komen.
Nu liggen in de belastingcijfers de aan
wijzingen van Neerlands bloei.
Zien we de Nota vau 's Lands finantiën
na, dan blijkt er sinds '94 een mooie voor
uitgang:
Totale ontvangsten.
1894 132 millioen gulden
95
96 134
97 135
98 147
99
1900 155
01 153
02 161
03 166
04 170
05 175
07 183
08
09 191
10 200
11 205
12 213
13. .227
In 1894: 132 millioen; in 1913: 227
millioen. Verschil 95 millioen.
En vooral de laatste 10 jaar doen 't em.
Van 18941900 was 't verschil 23 mil
lioen; van 1900—1906: 26 millioen: 1906—
1912: 32 millioen.
En zie eens de groote sprongen van
1908—1913. De ontvangsten vermeerderen
in die 5 jaar met 30 millioen: elk jaar 7
a 8 bij. De Schatkist kon tevreden zijn
met die inkomsten uit welvaart.
Maar de uitgaven stegen ook.
De inkomsten van onzen Staat klommen
prachtig, maar de uitgaven stegen ook ge
ducht. Zie maar naar de Nota.
Staatsuitgaven.
1894.
131
millioen
95
133
96
133
97
188
98
150
99
149
1900.
154
01
152
02
162
03
163
1
04
190
05
173
06
177
07
182
08.
194
09
197
10.
203
11
208
12
224
18
239
In onzen eersten driestar berekenden we
't verschil aan inkomsten sinds 1894 op
95 millioen; maar nu komt het hinkende
paard acheraanwant 't verschil aan uit
gaven is in die 19 jaar: 108 millioen.
Da's leelijker. Het is'aardig, als er 95
millioen meer ontvangen is; en dat lijkt
een reuzenstap met onze finantiën vooruit
maar er zijn 108 millioen meer uitgegeven
en dus komen we 13 millioen tekort en
dat is nu niet zoo mooi.
De inkomsten sinds 1894 hebben de uit
gaven niet bijgehouden; en waar dat zóó
is, is achteruitgang. Hoe mooi dus onze
eerste driestar er uitzag met zijn rijke cij
fers vooral in de laatste jaren, toch ver
valt vau dien glans veel, als er de uitga
ven mee vergeleken worden; want dan
komt de schatkist te kort. Te veel uitge
geven 1
Nu behoeven de haren van ontzetting
nog niet ten berge te rijzen, waar er over
19 jaar een tekort is van 13 millioen, maar
alle financiers zijn 't er over eens, dat
voorzichtigheid broodnoodig is.
En nu komt de oorlog er nog tusschen
met onvoorziene uitgaven van millioenen
en millioenen 1 Dat gat zal zoo gauw niet
gestopt zijn!
Hoe komt de Staat aan de centen?
Hoe de Staat 't geld krijgt Door belastin
gen natuurlijk.
Grondbelasting
15 millioen.
Pers. belasting
13
V
Bedr. belasting
13-/2
ff
Verm. belasting
11
ff
Suikeraccijns
26
ff
Wijn
1 Va
ff
Jenever
25
ff
Zout
2
ff
Bier en azijn
17»
ff
Zegelrechten
6'/o
Registratierechten
8
ff
Hypotheekrechten
7.0
ff
Successierechten
163/i
ff
Invoerrechten
17
ff
Formaatzegel
Va
ff
Waarborg goud
Va
ff
Domeinen
17'.
ff
Posterijen
18-/2
ff
T elegraaf-T elefoon
5-/2
ff
Staatsloterij
,7.o
ff
Jachtakten enz.
17i
ff
Loodsgelden
37'.
ff
Samen
196 millioen.
nog 20 millioen diverse inkomsten of 216.
Zoo was de voorloopige dienst van 1913.
De raming voor 1914 was 232 millioen of
weer 16 millioen hooger.
En over de raming voor 1915 kunnen
we voorloopig zwijgen; want de inkomsten
zijn wel door den Minister opgegeven, maar
't papier is geduldig en 't kon wel eens zeer
hard tegenvallen.
Hoogere B. S. en de Mem. van Toe
lichting.
Wat zegt de Mem. van Toelichting over
de aangevraagde sommen voor H. B. S.?
Het volgende:
Art. 122z. Stichting van Rijks hoogere
burgerscholen. Van de verschillende aan
vragen om stichting van Rijks hoogere
burgerscholen, bij het Departement inge
komen, acht de ondergeteekende die voor
Middelharnis, Oud-Beijerland, Dokkura,
(Ooetdongeradeel) en Appingedam het meest
urgent. Zonder de wenschelijkheid om nog
elders de totstandkoming van zulke scholen
te bevorderen te betwisten, de behoefte
aan inrichtingen van middelbaar onderwijs
voor algemeene ontwikkeling neemt over
hit algemeen sterk toa meent hij toch,
vooral met 't oog op hare ligging, genoemde
gemeenten het eerst in aanmerking te moeten
brengen. Een blik op de kaart zal dit dui
delijk maken. Middelharnis en Oud-Beijer
land zijn resp. het centrum van de betrek
kelijk geïsoleerde eilanden Goeree en Oyer-
flakkee en Hoeksche Waard; Dokknm en
Appingedam scheidt een afstand van onder
scheidenlijk 37 en 34 K.M, van de meest
nabijgelegen gemeenten, waar vijf-jarige
hoogere burgerscholen worden aangetroffen.
De ondergeteekende acht bet intusschen
een billijke eisch, dat zoowel de gemeenten,
die voor eene Rijksschool in aanmorking
worden gebracht als de daaromheen gelegen
gemeenten, voor zoover mogelijk, ook door
offers harerzijds toonen het belang van de
totstandkoming eener hoogere burgerschool
H te zien. Voor Dokkum en Appingedam
zijn bij het ter perse gaan van deze Memorie
de stichtingsvoorwaarden bereids vastge
steld.
Dokkum, zelve eene arme gemeente, heeft
zich verbonden een terrein (op het grond
gebied der gemeente Oostdongeradeel) aan
te koopen en jaarlijks eene bijdrage van
Direct nabij de Hoofdsteeg,
UttBei'dain.
f 1.25, f 1.50 en f 1.75
Tel. No. 10595. Aanbevelend,
f 500 voor elke te vormen klasse (dus ook
voor eventueele parallelklassen) aan het Rijk
uit te kesren, terwijl door particulieren
aldaar en in de omliggende gemeenten eene
som van f 40,200 als tegemoetkoming aan
het Rijk in de stichtingskosten is aange
boden.
Appingedam verklaarde zich bereid een
terrein te schenken en jaarlijks bij te dra
gen f 1000 per klasse (ook voor parallel
klassen) benevens een 4 percents rente van
de kosten van bouw en installatie der
school (leermiddelen inbegrepen).
De onderhandelingen nopens de voor
waarden, waarop de scholen te Middel
harnis en Oud-Beijerland zullen verrijzen,
zijn nog niet beëindigd.
Wat de kosten aangaat, deze zijn voor
iedere der scholen te Middelharnis en Dok
kum (waar vermoedelijk voorloopig geen
parallelklassen zullen noodig wezen) ge
raamd op f 22.170 voor personeel en f 2250
voor materieel jaarlijks. De kosten voor
de scholen te Oud-Beijerland en te Appin
gedam^ waar op een tweetal parallelklas
sen te rekenen is, worden geschat op f 27 480
voor personeel en f 2875 voor materieel,
terwijl voor iedere der vier scholen de aan
koop van leermiddelen een bedrag van
f 10.000 voor eens zal vorderen.
De kosten van stichting en inrichting
komen ten laste van het Bouwfonds. Zij
worden begroot op onderscheidenlijk
f 114 000 en f 16.000 voor elke der scholen
te Middelharnis en Dokkum, op.f 119,500
en f 17 000 voor die te Oud-Beijerland en
op f 129.000 en f 17.000 voor die te
Appingedam.
Vermoedelijk zullen deze scholen eerst
op 1 September 1916 in gebruik kunnen
worden genomen, zoodat op deze ontwerp
begroting met een Momorie-post kan wor
den volstaan.
XL
't Was heel in het begin van den »oor-
log« in 't ergst van de paniek.
De heer Jacob Handelslust zit peinzend
na 't eten, nog wat na aan tafel. Zijn vrouw
heeft hem na de peer, die hij in tegen
stelling met de andereu pas gebruikt als
er gelezen is en gedankt, 't sigareuvaasje
toegereikt en werktuiglijk nam hij er een
keurig geringd exemplaar uit 'n over
blijfsel nog van z'n verjaardag maar
verder dan het punten bracht hij 't niet.
Staarde somber voor zich heen, somberder
nog dan gister en eergister.
Vroeg was hij van kantoor gegaan.
Ongeloofelijk, die ommekeer!
Veertien dagen geleden was 't meer dan
druk. Vaak kwam hij net even voor 't diner
thuis en jachtte zich na de thee weer gauw
naar kantoor terug, om in de avondstilte
af te doen wat rustig overleg vereischte
en in 't geroes en gedraaf van 't dagbedrijf
niet kon worden afgedaan.
De handel was 'n lust.
In geon jaren waren de eerste twee kwar
talen zoo goed geweest; alles wees er op,
dat het zoo voortgaan zou en dan zou met
Nieuwjaar de balans schitterend zijn. De
zaken konden dan worden uitgebreid: stil
stand is in den handel achteruitgang. Z'n
oudste zoon had z'n eind-examen H. B. S;
gedaan en zou hem 'n krachtige steun zijn
op kantoor. Hij kon zich dan zelf wat meer
aan de algemeene leiding geven, noodige
reizen maken om nieuwe handelsbetrekkin
gen aan te knoopen 't was een lust
zoo om te leven en te werken.
Toen kwam ineens de groote slag.
De bedrijfsmachine stond gewoon stop.
Er was geen handel meer.
't Ragende opzegging van orders.
Nieuwe orders kwamen niet.
't Leek wel of 't menschdora besloten had
niets meer te koopen of te verkoopen, allen
handel bij den wortel af te snijden, op te
gebruiken wat het nog had en dan stil uit
te sterven,
Z'n magazijnen zaten vol het
kleinste schuitje kon hij niet meer laden:
er was absoluut geen vraag meer, alle
handel was in eens dood. Wissels afzenden
was monnikenwerk, alleen 'n gek be
taalde nog, zei 'm heden een schuldenaar,
die 'n ruim geweten had en 'n magere
beurs en nu van de tijdsomstandigheden»
gebruik maakte, om beide tegen elkander
listiglijk uit te spelen.
De handel was gewoon verstikt.
En de jobstijdingen hielden maar aan.
Vanmiddag had hij op kantoor, waar 't
anders jaagwerk was, haasten en jachten
van de eene post naar de andere, 'n half
uur lang van verveling met 'n vouwbeen
zitten spelen, was ten slotte halvermiddag
opgesprongen, had z'n hoed gegrepen en
was 'n wandeling gaan maken alles
liever dan in ,t centrum van 'n groote zaak
zitten, die plotseling niet meer marcheeren
wou.
Dat kon zoo niet duren!
Hij had z'n verplichtingen, zijn schuld-
eischers zouden van hem betaling vragen,
hij had z'n contracten loopen, die hij niet
opzeggen kon, zonder weer tal van anderen
in verlegenheid te brengen al zijn
tobben en peinzen bracht 'm geen stap
verder in 't prachtige raderwerk van
z'n bloeiende zaak was plotseling de hoofd-
riem van de drijfas geschoten en nu liep
alles spaak en zette zich onverzetbaar vast.
't Plotselinge had 'm versuft,
'n Tijd van malaise ziet en voelt men
komenmen neemt zijn maatregelener is
slapte maar geen stilstanddubbele energie
eu voorzichtige koopmanschap stuurt en
brengt dan 't scheepje wel over de zand
banken heen.
Maar dit wordt de ondergang.
Dit is wat er in Parijs gebeurde,
even voor den oorlog, toen in de straat
plotseling de grond het begaf en wat er
op stond, liep en reed wegplofte in de diepte.
Zoo gaat ook ineens zijn zaak. Zoo
gaat hij zelf soo gaat z'n vrouw, z'n
huis dit is het einde
Zoo tobt de koopman om.
Stil zuchtend ziet zijn vrouw 'm aan;
haar troostwoord heeft hier geen vat. Mt n-
schen zijn moeilijke vertroostersDe Heere
alleen kan den troost druppelen in 't hart
van haar man, die Hem kent maar
dien de felheid van den slag geestelijk be
dwelm 'e en die nu als Petrus, ziet op de
baren"om hem heen, in plaats van op Jezus
alleen.
De dienstbode nam de tafel af.
Zij brengt nu 't theegoed binnen.
Zwijgend schenkt de huisvrouw voor allen
in en schuift haar man ook een kop toe,
zooals ze 't twintig jaar lang deed. Voor
jaren was vaak 'n kus op hand of wang
haar loon, later 'n vriendelijk woord, of
maakte Jacob 'n grapje met wie ten tijde
Benjamin» was en in 't thee-uurtje op
moeders schoot zat thans blijft hij
stonf. Ziet niet eens, wat er gebeurt, en
de zorgzame huisvrouw zucht: ook haar,
anders zijn optimistische alter ego, beklemt
'Ihaus 't gevaar en knijpt de bezorgdheid
voor man en kroost, voor zaak en gezin,
de keel toe.
De kinderen hebben zich afgekeerd.
Ook zij weten van den >0orlog.c
Maar op hun leeftijd tilt men licht ook
al voelt het hart vaak diep.
De kinderen hebben zich om lrieino Riek,
't nakomertje van vier jaar, geschaard, van
wie ze allen evenveel houden en die ze
allen even hard verwennen.
Schertsend plagen ze haar.
Plagen haar met den »oorlog«.
Jacob Jr. 'n gymnasiast van bijna zes
tien prikkelt altijd graag haar toorn.
„Als 't nou oorlog wordt, Riekje! dan
komen er booze mannen in huis.<
»Niet waarweert de kleine af,
»Wel waar, Riekje! en die booze man
nen nemen jou pop af en jou ledikantje
en jou blokkendoos en dan kan Riekje
niet meer spelen
»Niet waar niet waar!» blijft 't
meisken protesteeren. Maar 't wijder wor
den van haar oogen en 't strakker worden
van haar gezicht is toch 'n bewijs dat haar
kinder-bewustzijn met de mogelijkheid
rekenen gaat.
>Wel waar!» gaat de plager onverstoor
baar voort. »En die booze mannen nemen
Riekje beet en dan krijgt ze geen eten
die booze mannen geven Riekje klappen.»
»Niet waar!» krijscht de kleine, maar
de angst trilt in haar stemmetje, het hokt
en stokt in haar keel, ze staat op 't punt
in 'n huilbui uit te barsten.
Moeder kijkt ontevreden op.
Ze moeten 't niet te erg maken
Zelfs vader schenkt eenige aandacht aan
't groepje, dat zich ietwat schuldig voelt.
Riekje's blik ontmoet die van vader.
En plotseling schiet een heldere licht
straal door de duisternis van haar angst.
Zij dringt haar tranen terug.
Uitdagend doet ze 'n stap naar haar
plaaggeest toe, steekt 't kopje omhoog en
zegt in de volste zekerheid: »Dan zal
Riekje 't aan vader zeggen dan doen
die booze mannen Riekje niks Vader
zal ze wegjagen, hoor!»
Triomfantelijk kijkt ze rond.
Alle aDgst week van haar hoe had
ze zich kunnen laten bang maken, waar
»Vader« er immers was
De koopman en zijn vrouw zien elkander
snel aan en beschaamd slaat vader de
oogen neer. Tegelijk herinneren zich beiden,
wat ze straks lazen:
Indien gij niet wordt gelijk deze kin-
derkens
En uit beider hart tegelijk stijgt de bede
omhoog om vergeving voor hun kieingeloof
»Ik geloof, Heere! kom mijn ongeloovigheid
te hulp!» UITKIJK.
Veevoeder.
De belangen van den landbouwer worden
door onze Regeering wel in 't oog gehouden.
Mogen de pogingen der Regeering gelukken,
dan behoeft de veehouder-varkensfokker, wat
betreft de voedering zijner dieren, niet al te
bezorgd te zijn.
Voor den eersten aanvoer van lijnkoeken
en mais is reeds gezorgd. Vrijdag 9 October
werd de eerste zending Laplata-mais, groot
circa 4658 ton of 465.8 wagonladingen, voor
rekening der Nederlandsche Regeering en
namens haar door inschrijving ten verkoop
aangeboden door het Bestuur van het Comité
van Graanhandelaren.
Het is de wensch der Regeering, om de
mais uitsluitend te verkoopen aan in Neder
land gevestigde graanimporteurs, die bij 't
genoemde Comité van Graanhandelaren als
zoodanig voldoende bekend zijn en alleen
voor den inschrijver zelf. Er kan niet wor
den bijgeschreven voor kwantums onder 100
en niet boven 500 Ton. Wij vernemen dat
de volgende bepalingen van kracht zijn:
a. De koopers zijn door de Regeering ge
bonden aan een maximum-verkoopprijs van
f 190 per 2000 K.G. basis contant gezond
boordvrij Rotterdam (eventueel inclusief f 1.—
verkoopcomtage) op de conditiën van de
Rotterdamsche Graanbeurs. Art. 27 mag niet
worden uitgesloten. Alleen aan in Nederland
gevestigden mag worden verkocht, respec
tievelijk geleverd.
b. Inschrijvers zijn verplicht aan de Coöpe
ratieve Vereenigingen te leveren, wat deze
zullen opgeven noodig te hebben, zoolang
de voorraad strekt.
c. De lossing in lichters geschiedt door
een door 't meergenoemde Comité aange
wezen factor, (gemachtigde) die tevens voor
de verzegeling der monsters met den Con
troleur en voor de aflevering uit lichters
zorgt.
Wij zien hieruit, dat de Regeering wel ac
tief is en haar best doet om zoowel den
boer als den handelaar tegemoet te komen.
Daar niet kan worden ingeschreven voor
kwantums onder 100 ton, (1 ton is 1000 K.G.),
kunnen de landbouwers alleen in vereeniging
met elkaar aankoopen. Verschillende aan-
koopvereenigingen in een streek kunnen zich
daartoe vereenigen, maar het eenvoudigste
in de gegeven omstandigheden lijkt ons toe,
dat men zijn bestellingen opgeeft aan het'
Centraal Bureau v. h. Nederl. Landbouw-
Comité te Enschede, welk lichaam in nor-
