Woensdag 89 April 1914.
29ste Jaargang N°. 1967.
voor de Zuidliollandsclae en Zeeuwsclie Eilanden.
Pink PüRïoft
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN.
KAMER-OVERZICHT.
BUITENLAND.
Reclames - ftfededeelmgen
Neurasttoenie-Hjders
dit is voor
u!
Orgaan
A n tirevo lu tionair
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cast.
Siaitenland bij roornitbetaliag f 4,50 per jaar.
tfsosderlijke muaiiaers 5 Cent.
UÏTGBYEB
SOMMELSDUK.
TFelefoca laterciwuB. So.
AföferfeffitiëB, 10 sent per regei en %j% saaal, Reeiasaas tö par regel.
BoekfifittkondigiBf i Omt per regel m aaal.
MenstaanTragen en DienstaasüiedingeK 50 Oent par plaatsing.
©root® letters en vignetten worden berekend naar de piaaterEisat® die sij beslaan
Adrertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nnc.
-■alle sstsgftkep voor «Ie 8tedac**£ be^temü. Advertentiên en verdere idmtnisIrBille fir&saco toe le Kontleü ana -ien ti4
Ons nationaal vermogen.
Neemt ,'t toe of aeemt 't af? Hoe zit 't
er mee. In de 2e Kamer zijn daar allerlei
cijfers overgegeven. Maar de hr. Lobman
kon zich met dien mooien schijn niet erg
vereenigen. Hij zei:
Ik ontken niet, dat het nationaal ver
mogen toeneemt, maar de heer Bos heeft
ons daaromtrent eenige cijfers medegedeeld,
waarop ik nog even iu dit verband de
aandacht wil vestigen.
Hij heeft gezegd, dat er voor enkele ja
ren precies wanneer doet hier niet af
1592 menschen waren met een geza
menlijk vermogen van 1767 millioen. Tegen
woordig zijn deze getallen 1829 en 2091.
Hieruit nu blijkt, dat er een zeker getal
menschen is, wier vermogen enorm is toe
genomen. Vanwaar komt dit echter?
Dit komt voor een groot deel, omdat
velen hun vermogen hebben door het te
bezigen iu Indische ondernemingen. Maar
werkt het nu ook op allen terug? Hebben
daarin ook gedeeld de andere klassen der
maatschappij? 1592 en 1829 menschen is
maar een zeer klein deel vaD da geheele
maatschappij.
Volgens den heer Bos waren er verder,
eenige jaren geleden, 2790 menschen niet
een gezamenlijk inkomen van 56 a 57 mil
lioen guldennu zijn er 3357 menschen
met een gezamenlijk inkomen van 74 mil
lioen. Alweder een klein groepje mensehen,
wier vermogen enorm is toegenomen.
Er blijkt uit, dat tegenwoordig een kleine
groep profiteert van die meerdere inkom
sten, maar die heeft trouwens ook al in
de vermeerderde belasting medebetaald. Het
wordt telkens voorgesteld, afsof die ver
meerdering het belastinggebied niet raakt,
maar dat is natuurlijk onjuist. Dat vermo
gen is enorm toegenomen, maar juist dien-
tengevole verheugen wij ons elke maand
over de toeneming van de mid ielen in
ons land In een zeer vroolijk artikel iu
Dn Standaard van gisteravond hebben
wij nog kunnen lezen, hoe wij ons kun
nen verheugen over de tegenwoordige toe
neming vau onze inkomsten Daaruit blijkt,
dat die toenèmiug roeds in de belasting
het bare bijdraagt.
Een zeer sprekend voorbeeld van de
eigenaardige wijze, waarop die toeneming
hier door sommige leden beschouwd wordt,
is te vinden in de rede van den geachten
afgevaardigde uit Amsterdam den heer
Vliegen. Deze heeft er op gewezen, dat de
rentevoet is gestegen en dat wij tegen
woordig niet meer kunnen leenen tegen
4 pet. maar wel tegen 4| pet alle geld
bezitters krijgen dus, zegt hij - een half
procent meer en wanneer men dat over
het nationale vermogen berekent, dan komt
men tot een totaal van honderd millioen.
Ja, als men zoo de rekening maakt, dan
worden wij allen zeer rijk, maar ik voor
mij heb er nog niets van bemerkt. Wan-
ik mijn geld belegd heb in 4 pets. 'obliga-
tiën en de rentevoet stijgt tot 4| pet., dan
zeggen de Mogendheden niet: ik zal u
voortaan 4$ pet., geven in plaats van 4
pet. Neen, ik krijg niet meer dan 4 pet.,
terwijl de kapitaalswaarde daalt. Maar
wanneer ik geld noodig heb, dus wanneer
ik iets .wil ondernemen of wanneer ik in
minder goeden fiaancieelen toestand ver
keer, dan moet ik 4j pet betalen. Heb ik
geld te beleggen, dan kan ik een half
procent meer makendat is zoomaar
zoodra de rentevoet weder n^,r beneden
gaat, begint de schuldenaar met zoo spoe
dig mogelijk weder in het reine te komen
door terug te betalen wat hij mij schuldig
is en dan kom ik weder op 4 pet. Iatus-
schen heeft de heer Vliegen de belasting
verhoogd "en deze gaat niet naar beneden.
Dus al is er algemeene welvaart, daar
om is menig individu er geen halven cent
beter op gewordenen toch meent men elks
belasting te mogen verhoogen.
|Met de Concentratie optrekken, bij de
Statenverkiezing op Flakkee.
Het Paaschoougrea der 8. D. A. P. heeft
besloten om bij de Statenverkiezingen met
de Concentratie aanstonds saam te werken.
Niet bij herstemming pas, maar reeds bij
eerste stemming.
Het gedeelte van de Partijresolitie, door
mr, Troelstra verdedigd, luidt aldus;
Besluit
wannoer dit gedurende de behandeling
in de Staten-Generaal noodig mocht
zijn, het geheele Kiesrechtleger te mo-
biliveeren, om de eischeu der arbei
dersklasse met allen nadruk te doen
hoorende verkiezingen voor de Prov.
Staten, welker verzwakking van de
Rechtsche meerderheid in de Eerste
Kamer tengevolge kan hebben, met
name in de provinciën Zeeland, Zuid-
HoÜand, Gelderland en Overijsel, aan
dit doel dienstbaar te maken en daar
voor in die distrikten, waar 't Partij
bestuur dit noodig mocht achten, met
de vrijzinnigen samen te werken.
Vast staat dus, al is 't nog geen 1916,
dat Flakkee één der distrikten zal zijn, waar
Socialisten met Liberalen bij eerste stem
ming zullen samengaan.
En vast staat dan ook, dat als de stem-
mingscijfers zoo ongunstig blijven als ze
in 1913 waren, toen de hr. de Wilde 't
maar amper haalde, in 1916 onze beide
aftredenden: de heeren Vegtel en Warnaer
vallen.
Uitkijken en werken en organiseeren blijft
dus 't wachtwoord.
Aantal kiezers was op 13 Juni '13: 5295.
Uitgebracht4433.
Onwaarde73.
De heer De Wilde2251.
De hr. v. d. Koogh Heikoop 2208.
Verschil 43
Nu moeten er twee dingen gebeuren in
de toekomst. De 862 thuisblijvers moeten
onder de oogen gezien worden, hoeveel er
daar van ons bij zijn. Eu de Kiezerslijsten
moeten beter worden. Nochtans: een Sta
tenverkiezing wordt ook door een Tweede'
Kamer toestand beheerscht: niet enkel door
de Staten als zoodadig«.
De Tweede Kamertoestand raakt de Eer
ste. En de Eerste raakt de Staten.
Toch: uitkijken!
Inkomstenbelasting.
De repliekendus herkauwen al wat de vorige
weck is geslikt. Wat dehr. Bertling heeft ge
zegd is niet van wereldschokkende beteeke-
nis geweest, derhalve we reden om er over
te zwijgen. Hij zal de Inkomstenbelastingver-
dedigen en voorts afwachten de amendemen-
dementen, die komen.
We zullen dus de replieken hooren. Raak
was die van den hr. Van Vuuren over de
obstructie tegen de Tarief wet.
Bij deze debatten, waarin uit den aard cij
fers aan de orde van den dag zijn, geloof ik
de gebeurtenissen niet beter te kunnen weer
geven dan in eenige cijfers. Volgens het be
kende boekje „Parlement en Kiezer" van on
zen voortreffelijken bibliothecaris en zijn
waardigen adjunct, hadden in het afgeloopen
jaar, dat natuurlijk niet voor September kon
beginnen en in Mei moest eindigen, dë re
devoeringen de volgende lengten:
die van de sociaal-democraten (7 leden)
36 597 centimeter in 1464 kolom
die van de Unie-liberalen (211eden) 22 361
centimeter of 894'/2 kolom
die van de vrijzinnig-democraten (9 leden)
20 434 centimeter of 817 kolom
die van de vrij-liberalen (4 leden) 5296 cen
timeter of 212 kolom;
te zamen 84 688 centimeter of 3387 '/j ko
lom, waartegenover de drie groepen van rechts
vulden 975kolom.
Wanneer men hierbij bedenkt dat alle par
tijen gelijke rechten hebben, maar dat de be
schikbare tijd aan grenzen is gebonden, en
dan eens ziet het aantal kolommen dat nor
male Handelingen vullen, dan meen ik, om
een woord van den heer de Meester te ge
bruiken, te mogen zeggen, dat dit nu eens
cijfers zijn die boekdeelen spreken. Voorzoo-
verre zij echter nog niet duidelijk genoeg zijn,
mogen de woorden van den heer Troelstra
ze even belichten. Op 4 Maart 1913 zei deze
geachte afgevaardigde
„Ik constateer dat een groot gedeelte
van den tegenstand, die de Invaliditeitswet
ook in deze Kamer heeft ondervonden, daar
aan is te wijten behalve dan natuurlijk
aan de. wet zelf dat die wet als het ware
als locomotief moest dienen om de Tarief-
wet hier te doen behandelen."
En iets verder:
„De Regeering zegt: terwijl wij dit vroe-
ger altijd hadden geëischt, 'stellen wij nu
geen prijs meer er op, dat de Tariefwet
voor de vacantie zal worden behandeld
integendeel, wij zijn vast van plan, dat in
dien de Tariefwet niet mocht worden af
gedaan, toch het pensioen in werking te
doen treden."
Mijnheer de Voorzitter, hier zeg ik het
is de heer Troelstra die het zegt
De Voorzitter Mag ik den geachten spre
ker doen opmerken dat wij bezig zijn met
algemeene beschouwingen over het ontwerp-
inkomstenbelasting, en dat, als hij te veel ci
taten geeft over hetgeen is voorgevallen bij
de Invaliditeitswet, geheel afgescheiden van
de inkomstenbelasting, wij toch wel wat ver
buiten de orde komen
De heer van VuurenU veroorloove mij
nog even door te gaan. Dat citaat is zoo
klaar en dan stap ik van deze zaak af. Het
staat echter wel degelijk in verband met de
financieeie politiek van de vorige Regeering,
en ik ineen dat die politiek, die hier is aan
gevallen, ook hier moet worden verdedigd
en dat wij daarbij vrij moeten zijn in de
keuze van onze argumenten.
De voorzitter: Ik zal natuurlijk den ge
achten spreker volkomen vrij laten om de
algemeene financieeie politiek ook hierbij te
bespreken, maar waar hij zoo in details gaat
over cijfers van lange redevoeringen en ci
taten over de Invaliditeitswet, zou ik hem in
overweging willen geven om, als hij daar
nog meer van heeft, de Kamer verlof te vra
gen dat dan tenminste bij wijze van noot in
de Handelingen te mogen doen opnemen.
De heer van VuurenMijnheer de Voor
zitter Ik heb gelukkig dat verlof niet noo
dig. In het citaat van den heer Troelstra,
waarmede ik nu voort zal gaan, komen geen
cijfers voor.
De heer Trroelstra zeide dan:
„Mijnheer de Voorzitter, hier zeg ikhad
dat eerder gezegddat had een massa te
genstand, allerlei onaangenaamheden en
vele discussies bespaardgij hadt op die
wijze de behandeling van de sociale wet
ten veel gemakkelijker gemaakt."
De opneming der bedeelden
werd door den heer de Meester bepleit. Hij
zei
Wij hebben ontvangen het ontwerp op de
ouderdomsrente van den minister Treub. En
in hetzelfde financieeie overzicht, dat aan de
Memorie van Antwoord op het Voorloopig
Verslag betreffende de Nota's van Wijziging
in zake de inkomstenbelasting is toegevoegd,
wordt ons medegedeeld, dat het ontwerp-
Treub, zooals het daar ligt, f 3,900,000 meer
kost dan nu de ouderdomsrente ex artt. 369
en 370 der wet-Taima. Tot dit resultaat komt
men bij de uitsluiting van de bedeelden die,
zooals men weet, in het ontwerp-Treub is
opgenomen. Laat "'mij een oogenblik mogen
onderstellen, dat die uitsluiting vervalt, dan
is daarvoor nog noodig f 4,100,000. Voorts
wordt in meergenoemd financieel overzicht
medegedeeld, dat de kosten die voor den
Staat zullen voortvloeien uit de Invaliditeits-
wet-Treub en uit de Ziektewet-Treub door
de Regeering worden gesteld op 6 millioen
's jaars.
Dit is te zamen 14 millioen. Telt men
daarbij op de genoemde 18,4 millioen, dan
komt men op 32,4 millioen.
Ik sprak daar van de opneming van de
bedeelden. Ik durf wei zeggen al moet
men natuurlijk het Voorloopig Verslag af
wachten, dat naar ik hoop spoedig-zal ver
schijnen dat de wensch om daartoe over
te gaan bij het afdeelingsonderzoek uit ver
schillende groepen is opgekomen. Ik geloof
niet, dat ik te veel zeg, wanneer ik beweer,
dat de uitsluiting van de bedeelden, zooals
zij in het ontwerp is opgenomen, bij geen
enkele groep krachtigen steun heeft onder
vonden. Waar dus de aandrang zeer groot
zal worden de bedeelden in het ontwerp op
te nemen, moet naar het mij voorkomt, reeds
nu met die mogelijkheid ook bij financieeie
beschouwingen worden rekening gehouden.
Ik zal nu niet want dan zou ik van
mijn onderwerp afdwalen gaan spreken
over de motieven die voor de opneming van
de bedeelden pleiten, maar ik wil hierop de
aandacht vestigen, dat in de Memorie van
Toelichting bij het wetsontwerp van den
Minister Treub wel argumenten zijn aange
voerd om die uitsluiting op zich zelf te .ver
dedigen, maar dat het hoofdargument toch
was: cr is geen geld om de bedeelden erin
op te nemen. Dit financieeie argument was
het hoofdargument. Geen redeneering, geen
betoog, kan de beteekenis van dat hoofd
argument krachteloos maken. De cijfers die
ik genoemd heb zijn welsprekend genoeg
om elk en een iegelijk er van te overtuigen,
dat inderdaad dit argument kracht heeft bij
den stand van zaken waarin wij op dit
oogenblik verkeeren.
De goedkoopte van 't goud
kwam in 't geding door dat de heer Wijker-
slooth de meening had uitgesproken, dat een
van de redenen voor de uitzetting der uit
gaven gelegen was irrde daling der waarde
van 't geld in verhouding tot die der goe-
derén. Mr. Patijn toonde aan, dat vroeger
bijna alles duurder was.
Ik heb hier voor mij een exemplaar van
het Maandschrift van het Centraal Bureau
voor de Statistiek van 30 Juni 1913 en ik
vind daar op blaijz. 347 een verloop van de
aanbestedingsprijzen van een 9-tal artikelen
voor een aantal gestichten, gevangenissen
e. d. Deze statistiek heeft betrekking op de
jaren 1881—1912, dus op een lang tijds
verloop.
Er blijkt uit, dat van 6 dezer artikelen de
prijs gedaald is, van sommige zeer belang
rijk, en dat daarentegen slechts 3 artikelen
in prijs gestegen zijn.
Wanneer voor het jaar 1881 het verhou-
dingscijfer ls 100, dan vind ik dat de prijs
van tarwe en wittebrood in 1912 gedaald is
tot] 57,92, dus met ruim 40 pet.de prijs
voor roggebrood op 68,44; de prijs van rund-
vleesch dit heeft mij verwonderd tot
96,38: de prijs van rijst op 79,04: de prijs
van aardappelen op 93,82 en de prijs van
gort op 71,55. Tegenover die 6 artikelen, die
dus goedkooper zijn geworden, sommige zeer
aanmerkelijk, staan slechts 3 artikelen, te
weten boter, melk en groene erwten, die in
prijs gestegen zijn.
Ik zou ook andere artikelen kunnen noe
men. Wanneer men bijv. op de prijzen van
de koffie en van de suiker in dat tijdsverloop
Iet, dan zal men zien, dat daaruit evenmin
een bewijs te putten is voor de daling van
de waarde van het goud.
Het tijdvak 1893—1907 en de finantiën
was een mooi tijdvak van financiewezen,
volgens mr. Patijn. Maar na 1907 heeft mi
nister Kolkman her spoor zijner voorgangers
de Meester, Harte van Teklenburg, Pierson,
Sprenger van Eyk niet gevolgd. In 1893—
1907 was het zoo:
Wanneer men het oog vestigt" op het tijd
perk 1893—1907 met zijn uitnemende uit
komsten, dan is het mooie daarvan juist dit,
dat die resultaten bereikt zijn niettegenstaande
in dat tijdsverloop de belastingen slechts
zeer weinig zijn behoeven te worden ver
hoogd.
Wij hebben bij het afschaffen van de sui
kerpremies de suikerbelasting niet verlaagd,
wat een zijdelingsche versterking van de
middelen was, en in de jaren van den Mi
nister de Meester hebben wij 10 opcenten
geheven op de vermogens- en bedrijfsbelas
tingen. Maar afgescheiden van die geringe
verhooging, heeft steeds tegenover de ver
hooging belastingverlaging tot ongeveer ge
lijk bedrag gestaan. En niettemin hebben wij
in dat tijdperk tal van- nieuwe en kostbare
uitgaven kunnen financieren zonder nieuwe
belastingen. Daarin is de kracht van dat tijd
perk gelegen.
Ik zal die uitgaven nu niet alle opsommen
ik heb ze trouwens niet opzettelijk nage
gaan. Maar ik wil er al dadelijk enkele uit
het hoofd noemen: de uitkeeringen aan de
gemeenten, volgens de wet-Sprenger van
Eyk: de bewapening van de infanterie met
het klein kaliber geweren; het snelvuurge-
schut voor de artillerie, en niet te verge
ten de hooge kosten van de beide Onder-
wijswetten-Borgesius en -Kuyper, die geheel
op die wijze konden worden gefinancierd.
Dat is juist wat zoo groote kracht geeft aan
het tijdperk, dat toen achter ons lag, en het
is volkomen waar wat de heer de Meester
zooeven gezegd heeft: dat indien wij gehan
deld hadden conform de praktijk zooals die
in de laatste jaren is geworden, wij nu voor
nog heel wat grooter financieeie moeilijk
heden zouden staan dan reeds het geval is.
De Oorlog tusschen Mexico en de Ver-
eenigde Staten.
Na Huerta's weigering tot het brengen der
saluutschoten, heeft de Amerikaansche admi
raal Badger de stad Vera Cruz bezet.
De jongste berichten over de inneming
van Vera Cruz melden, dat in deze stad na
den terugtocht der Mexikaansche troepen
tooneelen van de grootste wanorde, die met
bloedvergieten gepaard gingen, plaats had
den. Huerta heeft algemeene amnestie ver
leend voor alle Mexicanen, die tegen de
Amerikanen willen strijden. Het wordt be
vestigd, dat de Amerikaansche zaakgelastigde
te Mexico City zijn paspoort thuis gezon
den kreeg.
Volgens berichten uit New-York zou een
leger van 20,000 Mexicanen tegen Vera Cruz
oprukken. Admiraal Badger, die slecfits óver
ruim 5000 man beschikt, vroeg dringend om
versterking, waarop het eerste Amerikaansche
legerkorps te Galveston naar Vera Cruz ge
dirigeerd werd. Tusschen^de Mexicaansche
opstandelingen en Huerta "wordt een over
eenkomst gesloten, om gemeenschappelijk
tegen de Amerikanen te opereeren. De re
bellen-aanvoerder Zapata is eveneens bereid,
om aan den strijd tegen Amerika deel te
nemen. Mexicaansche constitutionalisten con-
centreeren zich aan de Noordelijke grens,
waarschijnlijk om een raid naar Texas te
ondernemen.
Te Washington is men zeer verrast en
bitter ontstemd door de plotselinge gewij
zigde houding van Carranza. President Wil
son rekende stellig op diens steun: terwijl
de Amerikaansche blokkade Huerta bakzeil
zou doen halen, zoo was zijn redeneering,
zouden de constitutionalisten Rem met
kracht bestrijden en aldus tot rede brengen.
Deze verwachting is ongelukkigerwijs fali-
kant uitgekomen", en het gelijkt op een tragi-
comedie, dat de Vereenigde Staten den invoer
van wapens in Mexico toestonden welke
de rebellen thans tegen de Amerikanen zul
len opnemen
Een groot aantal leden van den Senaat
maken er president Wilson de bitterste ver
wijten van, dat hij dezen maatregel heeft
genomen, die thans zoo heilloos blijkt.
Te Washington ziet men den nieuwen staat
van zaken met groote bezorgdheid tegemoet,
daar men er op voorbereid is, dat men tegen
het geheele Mexicaansche volk oorlog zal
moeten voeren.
Naar men uit New-York verneemt, heeft
het Ministerie van Oorlog president Wilson
voorgesteld onmiddellijk 400,000 vrijwilligers
te mobilisëeren.
ZWEDEN.
De verkiezingen in Zweden.
Nu de totale uitslag der verkiezingen be
kend geworden is, blijkt, dat de nieuwe
Tweede Kamer is samengesteld uit 86 leden
der rechterzijde, 71 liberalen, 73 sociaal-
demecraten. De vorige Kamer bestond uit
64 leden der rechterzijde, 102 liberalen en
64 sociaal-democraten. De rechterzijde heeft
dus 22 en de sociaal-democraten 9 zetels
gewonnen, terwijl de liberalen er 31 verlo
ren. in het geheel werden op de rechterzijde
286,040, op de liberalen 240,718 en op de
sociaal-democraten 229,339 stemmen uitge
bracht, tegen in het jaar 1911 respectievelijk
118,639, 239,497 en 170,590.
20 cent per Regel.
De neurasthenie is wel degelijk een ver
valling, een verzwakking van het zenuwstel
sel, die tot onmiddelijk gevolg heeft een
vermindering van de levenswerkzaamheid
van alle organen. Het verloop en de ver
schijnselen van deze ziekte verschillen dik
werf. Bij dezen is het spierstelsel meer in
het bijzonder aangetast. Daaruit komt voort
een algemeene bezwaring met ee^ ueTn*"0^
rend gevoel van afmatting, ee>' vit 04onê
verstijving der ledematen, w bt-N- ].oe
lichamelijke oefening. jBij geVL. A Vtuüt
hersenen die gedrukt zijn en_
te doen met herson-neurasthenie, waarm "}Sj>
lies van het herinneringsvermogen,||A tf-\ W, f
vermoeidheid, langzaam en mq
gebrek aan wilskracht, duist JU inTd-
zwaarmoedigheid en droefgeest ..'g^G c'er-
gaan- ,'tsren
De oorzaken der neurasthe. 4^er
overmatigen arbeid, buitenspon- 1 w
ontroeringen, zedelijke schokk_ H. P
het zenuwstelsel van streek ka£c.\L,t V-'/' 1
neurasthenie kan ook voortkom^ !"k'.q,'y t-.
uit maaglijden, uit bloedarmt;,
vrouw komt zij dikwerf tegelijk-gxm kG J C 1
tijdswisseling en met onregelfe. i' ,'ia„e
stonden voor. oer
Het middel dat altijd uitmu:
ynagegf
•moed.'
i-w'-j;
.hei=
taten tegen de neurasthenie ge(
is de hersteller van het bloed, de
der zenuwen, de Pink Pillen. L—-m,
versterken het zenuwstelsel op Joy ,u
blijvende wijze en zij geven teg 0ijn"i
het organisme de verloren 1; Genjjjjc
vr\ o 1 e'nas *4>aa^%
Verkrijgbaar a f 1,75 per doos,
zes doozen, aan het Generaal Depo***"-
•K"
Pillen: Dacostakade 15, Amster^<» t,j\e>
Goedereede en Overflakkee d' "y
DOORNBOS te SominK'p* -N
goede apotheken en drogist tijl p''\ c«