GEMEENTERAAD.
INGEZONDEN STUKKEN.
VISSCHERIJ.
POSTERIJEN.
VERKOOPINGEN.
GEMENGD NIEUWS.
INGEZONDEN.
KERK EN SCHOOL
DE FONDSENMARKT.
DEN BOMMEL. Als een bijzonderheid kan
worden gemeld, dat een paard van den land
bouwer W. J. R. twee veulens ter wereld
wierp, welke beiden leven.
HERRINGEN. In deze gemeente werden 1.1.
week 17 kinderen kosteloos gevaccineerd, bij
na allen jongens die met e.k. Mei de O. L.
School zullen gaan bezoeken. Mendenkeom
de aangifte.
Het Bestuur van den polder Dirksland
zal trachten aan te besteden het vervoer van
160 M3 grind vanaf de haven alhier naar ver
schillende plaatsen. Briefjes worden ingewacht
bij den opzichter P. de Groot te Dirksland
voor 9 April voorm 11 uur.
Alle vorderingen ten laste van Rijk, Pro
vincie of Gemeente moeten voor den laatsten
Juni worden ingediend bij de betrokken amb
tenaren. Alle nadien ingekomen vorderingen
worden voor verjaard gehouden en mitsdien
vernietigd.
STELLENDAM. J.l. Zaterdag had S. B. al
hier, het ongeluk met zijn fiets in de haven
te geraken. Hij wist echter weer spoedig op
het droge te komen.
Zondagmorgen had de echtgenoote van
K. A. v. W. het ongeluk te vallen doordat ze
uitgleed in de gang. Ze bekwam daardoor zulk
een wonde aan het hoofd, dat geneeskundige
hulp noodzakelijk was.
Een Openbare Raadsvergadering der
Gemeente Stellendam is belegd tegen Don
derdag 9 April des n.m. 2 ure.
VERSLAG van het verhandelde in de
Openbare Raadsvergadering der ge
meente Herkingen, gehouden op Vrij
dag 3 April 1.1. des v.m. 9 uur 30.
Afwezig de Heeren J. v. d. Velde en M.
Keijzer. Voorz. den E. A. Heer Mr. C. Zaaijer.
Nadat deze op de gewone wijze de ver
gadering had geopend, wenscht hij den le
den in deze eerste vergadering van het jaar
het beste hun en de hunnen toe en beveelt
hun de belangen der gemeente opnieuw ter
behartiging aan. Allen betuigen door teeke
nen van instemming hunnen dank voor het
gesprokene.
-Alsnu worden de notulen der ^vorige ver
gadering gelezen, onveranderd^göèdgëkéiiTd
en geteekend.
Ie. Missieve van H. H. Ged. Staten inhou
dende goedkeuring aan de wijziging Gem.
Begr. 1913, waartoe in de vorige vergadering
besloten.
2e. Procesverbaal van opname van boeken
en kas van den Gemeente Ontvanger op 9
Jan. 1.1. waarbij alles volkomen in orde was
bevonden. In kas was aanwezig f 170,505. In
de Armenkas, f 860,30.
3. Adres der Gemeente Woerden met ver
zoek adhaesie te betuigen aan de pogingen
door haar gedaan ter verkrijging eener Elec-
trische Centrale voor Zuid-Holland.
Aangezien onze gemeente hiervan nooit
gebruik zal kunnen maken, stelt de Voorz.
voor dit voor kennisgeving aan te nemen,
waartoe wordt besloten.
4. Adres der gemeente Velsen, eveneens
verzoekende adhaesie te betuigen, opdat bij
de voorgestelde wet Treub, betreffende Ou
derdomsrente en de daaruit voortvloeiende
administratieve bemoeiingen den druk de ge
meenten zou worden ontnomen.
De voorz. zegt bij aldien deze wet wordt
aangenomen het de gemeente tijdelijk een
voordeel op zou leveren van f250 doch een
blijvend nadeel van f5.50.
Waarom dan ook eenparig wordt besloten
adhaesie te betuigen aan dit adres.
5. Wordt voorgelezen de ingekomen ver
slagen Lager Onderwijs en der Com. tot we
ring van schoolverzuim. Dat der Gezondheids
Commissie zou voor de leden ter Secretarie
ter lezing worden gelegd.
6. Komt ter tafel het in de vorige vergade
ring gelezene adres der Vereeniging „Groe
ne Kruis" alhier houdende verzoek meerde
ren steun uit de Gemeentekas. De voorz.
had zich met den voorz. van genoemde ver
eeniging in verbinding gesteld en hem doen
ter hand stellen haar Begrooting en Leden
lijst. En bevonden haar financieelcn toestand
nu juist niet zoo rooskleurig was.
Evenwel meende hij te moeten voorstellen
nog geen meerderen steun te verleenen, doch
haar te verzoeken het kasgeld eerst op te
teeren, als wanneer dan een beter overzicht
zou worden verkregen van hare tekortkoming.
Ook zouden de contributie's billijk kunnen
worden verhoogd. Wanneer eenmaal de nood
het vorderde zou uit de Armenkas steun
moeten worden verleend, daar het de gemeen
te, zeker niet mogelijk zou 'zijn. De lieer v.
d. Velde bespreekt de mogelijkheid thans
reeds de subsidie eenigzins te verhoogen.
De voorz. vermeent zulks alles op het zelfde
neerkomt en ziet liever hulp geboden wan
neer het onvermijdelijk noodig zal zijn. Daar
toe wordt besloten en alzoo afwijzend be
schikt.
7. Wordt goedgevonden B. en W. te mach
tigen onderhands te verhuren voor zeven ja
ren een stuk land aan C. Roebeling voor
f213.73 of f35 per gemet. Voor dezen be
droeg dit f 155.
8. Ontheffing te verleenen aan J. W. Brug-
geman, om buiten openbare wegen en voet
paden een huis te verbouwen. Onder voor
waarde de sloot gelegen aan 't Kerkhof op
breedte te brengen en te beschoeien wordt
het gevraagde verleend.
9. Op voorstel van B. en W. wordt met
ingang van 1 April den Gemeente veldwach
ter eene verhooging toegekend van f25 als
tegemoetkoming in de pensioens bijdrage
waarvoor deze per jaar f48 moet missen.
10. Volgen enkele wijzigingen in de Be-
~njooting-\13 en 14, met eenige af en over-
HgMKingpn 13. Hierbij merkt de voorz. op,
Qg 13 f 200 te kort aangeeft en reeds
rmoedelijke saldo 1914 is gebruik
!J| dientengevolge den Raad ver-
pbigheid te betrachten.
il* nog gelezen twee adressen aan
■gin om buitengewone subsi-
bijdrage der pensioenen voor
kT^eente.
J913 ten bedrage van f 34.75.
I -r 1914 ten bedrage van f 139.
•'■'gehouden rondvraag geeft
ïjjcr te kennen den Heer v.
dand jioe^steeds wacht op
der aange-
ijfcu zal wor-
de af- en
1j t de open
lig over tot
^e/fnslag.
De copie van Ingezonden Stukken, die niet ge
plaatst zijn, wordt niet teruggegeven.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie en
Uitgever.
Hooggeachte Redacteur
Vergun mij s. v. p. het onderstaande in
uw blad.
Naar aanleiding, mij dezer dagen, de vraag
door een persoon gestéld werd, waarom ik
de eene Leeraar, hooger stelde boven de an
dere, of met iedere woorden weet U ook
het onderscheid waarom hebt u daarvoor
gegronde redenen
Hierop bedacht ik mij, en gaf daarop geen
antwoord maar dacht, ik zou juist die vraag
aan u willen doen En daar ik nu oordeel
de dat die vraag aan bovenbedoeld persoon
op dat oogenblik niet geschikt was, wil ik
dit nu doen langs meer gebruikelijken weg.
Doch mocht het nu zijn, dat door welke re
den dan ook verdeelt, beter hierover te zwij
gen, zal ook mij dit aangenaam zijn, of het
antwoord, m. i. z. niet afdoende zijn zal.
Ondergeteekende de Vrijheid nemen, zelfs
het antwoord te geven, u Mijn heer de R.
hartelijk dankzeggend voor de plaatsing.
Teeken ik mij Uw. Dw. Dnr.
C. BRABER Kz.
Ooltgensplaat 6 April 1914.
[Aangezien ons Blad niet kerkelijk is, en
dus beoordeelingen over predikanten en hun
leer niet bij ons thuis behooren, plaatsen
we daaromtrent geen stukken. Op een Clas
sical Vergad. of in een Kerkeraad zijn zulke
onderwerpen op hun plaats. Niet in ons Blad.
Red.]
Rotterdam, 31 Maart 1914.
Mijnheer de Redacteur,
Het kan U misschien belang inboezemen
te vernemen, dat ik heden wederom een ver
zameling Adhaesie-betuigingen, inzake mijn
„VOGELVERDELGING"
aan de Tweede Kamer zond. Hiermede werd
het aantal handteekeningen van 20.150 bereikt.
Nóg blijven de biljetten binnenstroomen,
en acht ik het dus in het belang der zaak
deze te blijven verzamelen en te gelegener
tijd aan de Tweede Kamer in te zenden.
Misschien brengen wij het dan wel tot 30.000
handteekeningen.
Hoogachtend.
J. H. JURR1AANSE.
M1DDELHARNIS. Van de visscherij zijn te
IJmuiden binnengekomen de vischsloepen
Paul Kruger st. L. Koster f700. Voorlichter
st. J. de Korte f600. Johanna Hendrika st. D.
Koster f 500.
STELLENDAM. Aan 't hulptelegraaf- en Te-
lefoonkantoor alhier werden in de maand
Maart behandeld
137 Telegrammen.
119 Gesprekken.
14 Telefoon oproepberichten.
Op Woensdag 8 April 1914 veiling; enopWoen-
dag li April i9H afslag telkens des 's nam. 5
uur, ter herberge van J. G. Knöps van een woon
huis met erf en grond, te Stellendam aan den Dorps
weg, kad. Sectie B. nommer 1843, groot 9? centiaren
ten verzoeke van Mejuff. de wed. C. Visser Cz.
Notaris VAN DER SLUYS.
Op Donderdag 9 April 1914 des namiddags 4
uur in het Logement Geluk te Oude Tongealslag
van de Landbouwschuur, huizen en erven, tuin en
boomgaard te Oude Tonge ten verzoeke van de
erven van den Heer Andries Prince te Oude Tonge.
Notarissen VAN BUUREN en VAN DEN BERG.
Zaterdag U April 's avonds 6 uur, te Ouddorp
in het Logement van Akershoek, veiling en afslag
in eene zitting van een huis met schuur, erf tuin
en geestland te Ouddorp in den polder Oude Oost-
dijk aan den Noordweg, kadaster Sectie C. no.
ros, no en li samen groot i>.64.6u H. A. is t
Gemet 1 1*/, R.V.M. in 2 perceelen en combina
tie; dadelijk te aanvaarden; ten verzoeke van de
weduwe en erven Johs. Tanis Wz. Notaris VAN
DEN BERG.
Woensdag 15 April, des voormiddags 9 uur te
Stellendam, op de hofstede „Bouwiust" in den
Adrianapolder van 10 paarden 13 stuks hoornvee
Tentwagen, Tilburry, Arreslede, Dorschtafel met
twee Aardappelsproeiers, Maai-en Zaaimachines,
S Boerenwagens, Wielkarren, Ploegen Eggen en
meer andere landbouwwerktuigen en gereedschap
pen, Voorts mest, slieten, mutserd benevens eenige
huishoudelijke artikelen, ten verzoeke van de er
ven van Wijlen den heer D. Zaaijer Az. Notaris
VAN DEN BERG.
Op Donderdag, 16 April 1914, des nam. 3 uur
na afloop der verkooping voor de Erven van den
Heer Jb. Joppe Cz. Inzet van:
En op Donderdag, 23 April 1914, des nam. 3
uur na afloop der verkooping voor de Erven van
den heer Jb. Joppe Cz. Afslag van: Een zoogoed
als nieuw gebouwde arbeiderswoning aan den
Molendijk, benevens 0.<890 hectare (114 roeden
Sommelsdijksche maat) hofland aan jhet Molenpad
te Sommelsdijk, verhuurd in 6 tuintjes.
Ten verzoeke van den Heer J. S. Frederiks te
Sommelsdijk. Notaris VAN BUUREN.
Woensdag 22 April inzet en Woensdag 29 April
afslag, telkens 's nam. half vijf uur te Goedereede
in het Logement „de Gouden Leeuw" van a 1.-3<.37
H.A. is 2 Gemet 271 R.V.M. bouwland te Stellen
dam in Kavel 4 van den Adrianapolder, kad. Sectie
A. no. 28, 29, 32, 897. 3.9 en 311, in 2
perceelen en combinatie, b. 2.06.15 H. A. is 4 G.
45 R.V.M, weiland te Ouddorp, in den polder
Oude-Oostdijk, gen. „Oosterland", kad. Sectie C.
no. 53', 537, 3. en 5»ti in 2 perceelen en combi
natie; c. 0.6.'.Ru H.A. is 1 G. 126'/, R.V.M. weiland
liggende alsvoor, kad. Sectie C. no. 552 en sax
d. 0.47.30 H.A. is 3 '9 R.V.M. weiland, liggende als-
voor genaamd „lange met" kad. Sectie C. no. 47
e. 1.86.30 H.A. is 4 G. 17 R.V.M. bouwland te
Goedereede in den Bokkepolder, kad. Sectie A.
no. 30, in 2 perceelen en combinatie; ten verzoe
ke van den Heer L. W. Goekoop te Rivers in Ma
nitoba. Notaris VAN DEN BERG.
Op Dinsdag 31 Maart 1914 des avonds zeven
uur in het Hotel Meijer te Middelharnisalslagvan
1 huis met erf en pakhuis aan de Westdijk en de
Nieuwstraat te Middelharnis ten verzoeke van de
kinderen van wijlen G. Rietmulder te Arnhem; be
nevens een schuur aan den Oostelijken Achterweg
aldaar ten verzoeke van de Gebr. Nieuwland te
Middelharnis. Notaris VAN BUUREN.
Op Donderdag, 7 Mei 1914 des nam. 3 uur in
het Logement Mooijaart te Den Bommel. Inzet van;
En op Donderdag, 14 Mei 1914 des nam. 3 uur
in het Logement Mooijaart te den Bommel. Af
slag van: ia heet. 41 aren 9' centiaren bouw- en
weiland aan den Zandweg in den polder Den
Bommel, gemeente Den Bommel Sectie B. nos.
354 tot en met 36in 7 perceelen en in Combinatie.
Notarissen VAN DEN BLINK te Brielle en VAN
BUUREN.
Op Donderdag, 16 April 1914, des namiddags
3 uur in het Hotel Spee te Sommelsdijk. Inzet van:
En op Donderdag 23 April 1914 des namiddags
3 uur in het Hotel Spee te Sommelsdijk. Afslag van
9, Het huis met erf en koetshuis aan de Voor
straat te Sommelsdijk, kad, Sectie B nos."217,218,1
219, in twee perceelen.
b. 5.14.40. heet. (12 gein. 209 roeden Sommels
dijksche Maat) bouwland in den polder't Oudeland
te Sommelsdijk aan den Staverschen weg kad.
Sectie C nos. 16, 17, 18 en 19 in 4 perceelem
c. 1.55.6'». heet. (3 gem. 252, roeden Sommels
dijksche Maat) bouwland aan den Oudelandschen
dijk in den polder het Oudeland te Sommelsdijk,
kad. Sectie C no. 174, in 1 perceel.
d. 3.11.60. Heet. (7 gem. 207 roeden Sommels
dijksche Maat) bouwland aan den Kladstaart weg
in den polder het Oudeland te Sommelsdijk, kad.
Sectie C nos. 188 en 189 in 2 perceelen.
e. 3.78. 0. heet. (8 geril. 7 roeden Voornsche
maat) weiland en watering in den polder Oud-
Herkingen te Herkingen, kad. nos. 59:', 107', 591,
1073, in 2 perceelen.
f. 1.89.30 heet. (gem. 38 roeden Voornsche maat)
bouwland, weiland en liet in den polder Oud-
Herkingen te Herkingen, kad. nos. 671, 677, 673,
in een perceel, alles ten verzoeke van de erven
Jb. Joppe Cz. te Sommelsdijk.
Notarissen VAN BUUREN en VAN DER SLUYS.
Inbrekers gesnapt. Donderdagavond zijn
teJJ Sneek inbrekers op heeterdaad betrapt
geworden, die de laatste drie weken tal van
inbraken te Sneek en omgeving hebben ge
pleegd. Zij werden op heeterdaad betrapt in
het naburige IJsbrechtum, toen zij bij het
schoolhoofd daar hun slag trachtten te slaan.
Het bleken te zijn drie Sneeker jongens van
15 tot 17 jaar, van wie twee reeds een jaar
tuchthuisstraf achter den rug hadden. De
daders hebben bekend. Gouden en Zilveren
voorwerpen van diefstal afkomstig werden in
hun bezit gevonden.
Al weer een. De tuinarbeiderj. H. te Loos
duinen is Vrijdagmiddag, toen hij voor een
wielrijder wilde uitwijken, door de Westland-
sche stoomtram gegrepen en een eind voort
gesleept. Een voet was verpletterd, en het
hoofd zoo verwond, dat hij welaan zijn won
den zal bezwijken. Door zusters van het ge
sticht Oud-Rosenburg werd de man verbon
den en daarna per auto naar het Haagsche
ziekenhuis vervoerd.
Hondentrouw. Donderdag j.l. nam den land
bouwer A. O. te Warmond een hond per
spoor mede naar Tienhoven bij Vinkeveen
prov. Utrecht, welke hij aldaar bij familie
achterliet. De hond heeft evenwel den terug
weg weten te vinden en was den volgenden
dag weer te Warmond op het erf van den
landbouwer present.
1 April. De bewoners van Winterswijk
werden Maandagmorgen plotseling opge
schrikt door de tijding dat de burgervader
telegrafisch bericht ontvangen had, dat 'smid-
dags halfeen luitenant Versteegh met zijn
vliegtoestel in de buurt zou landen. Gauw
werden de noodige maatregelen genomen.
Een kwartier buiten W. werd een geschikte
weide gevonden daar een paar lakens in de
vorm van een kruis neergelegd en klaar was
Kees. Alle scholen kregen vacantie, zoodat
weldra de politie, bijgestaan door de mare
chaussees, de handen voi hadden 0111 de
nieuwsgierigen van het „vliegterrein te hou
den. Reeds om twaalf uur waren B. en W.,
benevens eenige doctoren (voor mogelijke
ongevallen) aanwezig om den koenen aviateur
te verwelkomen. Doch het werd halféén, één
uur, twee uur en allen wachten nog in volle
spanning totdat eindelijk een telegram meld
de, dat de vlieger wegens te veel wind niet
op kon stijgen. Dinsdag herhaalde zich het
zelfde spelletje. Het schijnt dat een paar
handelsreizigers de burgers van Winterswijk
bij den neus hebben gehad.
Papierfabriek afgebrand. Een slachtoffer.
Vrijdagnacht is de papierfabriek van de
firma Tielens te Meersen totaal afgebrand.
Een ontzettende hoeveelheid papier, hout,
enz. werd vernield. De bejaarde werkman
Schoenmaker is in de vlammen omgekomen.
200 werklieden zijn werkloos. De fabriek is
verzekerd.
Politie-agenten mishandeld. Men meldt uit
Amsterdam: In den afgeloopen nacht, circa
2 uur, is de Zeedijk door een troepje zeelie
den weer erg onrustig gemaakt. Een bende
van meer dan twintig man verliet een bier
huis in den korten Niezel, om zich al razend,
tierend en ruziemakend Zeedijkswaarts te
begeven. De daar surveilleerende agenten
hadden al dadelijk de scheldwoorden van het
uitschot in ontvangst te nemen. De agenten
maanden tot kalmte aan, doch daarop gingen
de woestelingen met stokken en messen aan
den gang, waarna de politie wapenstok eerst
en daarna de sabel ter hand nam.
De uitwerking van menigen fermen sabel
houw bleek tot herstel van de rust onvol
doende en op een gegeven moment voelde
een agent een messteek achter het oor,
terwijl -een tweede een steek in den arm
kreeg.
Toen vervolgens een der politiemannen
alarm blies, verspriedde zich de menigte.
De steekwonden, die de agenten hebben
opgeloopen, zijn niet van ernstigen aard.
De daders waren der politie bekend; eeni-
gen tijd later werden meerdere personen
aangehouden.
Alweer kazernebrand. In de kazerne te
Roermond is gisteren brand ontstaan. Een
stroozak, dwars over twee kribben gelegd,
brande aan de onderzijde. Spoedige hulp heeft
het vuur weten te blusschen.
Thans vernemen wij, dat een paar weken ge
leden ook een brandje in de kazerne geheerscht
heeft; men denkt aan moedwil.
Een schip gezonken. Onder Zoeterwoude
is een schip met kunststeen gezonken. De
schipper en de vrouwen, die aan boord wa
ren, konden zich redden. Schip en inboedel
zitten onder water.
Goed afgeloopen. Vrijdagmorgen verricht
te de schildersknecht de Vries in dienst van
den heer v. d. Knaap, eenige werkzaamhe
den aan 't Zeebadhotel „Koningin Wilhelmi-
na" te Kijkduin. Hij bevond zich, op eenige
ladders staande, nabij de dakgoot en greep,
om eenige houvast te hebben, den kabel van
de electrische geleiding. De stroom ging den
man door het lijf en hij kon den kabel niet
meer loslaten. Hulpeloos hing hij hooginde
lucht. Zijn patroon, het gevaar ziende, snel
de naar het dak en wist met groote moeite,
waarbij de stroom ook hem raakte, zijn ge
zel te verlossen uit diens gevaarlijke en on
aangename positie. De man, die ongeveer
10 minuten aan den kabel had gehangen, was
natuurlijk geheel ontdaan van den doorge-
stanen angst, maar bleek gelukkig geen let
sel te hebben bekomen.
Zich zelf aangemeld. Sinds eenigen tijd
deed de justitie te Alkmaar pogingen, om
een tweetal „dames", van wie er een de in
den laatsten tijd veel gesproken echtgenoote
van den zaakwaarnemer F. te Tiel, in hoo
ger beroep door het Arnhemsche hof wegens
chantage bij verstek tot 3 jaar werd veroor
deeld, in handen te krijgen, daar de verden
king van oplichting op haar rustte. Een zoon
van den landbouwer D. te Spierdijk stond
sinds eenigen tijd met deze „dames" in be
trekking. De vader was zoo onverstandigom
mede op advies van zijn zoon geld te geven
op schuldbekentenissen en accepten, welke
men in het bezit van genoemde vrouw vondt,
veel geld tot een bedrag van ongeveer
f 19,000. Voor deze som ondernamen de bei
de vrouwen en de jonge D. een reisje door
West-Europa. Zij bezochten o.m.
België, Frankrijk, Engeland en Duitschland.
Dezer dagen bevonden de beide vrouwen
zich alleen ie Berlijn. Toevallig sloeg de
jongste een Hollandsche courant op en las
daarin dat beider aanhouding werd gevraagd.
Zij vroeg aan de oudste nadere opheldering,
en ontving de verzekering, dat deze zich
niet bewust was van eenige schuld. Het ge
volg van het dispuut was, dat er een tele
gram werd gezonden naar den rechter-com-
missaris te Alkmaar: „wij komen hedenmid
dag te Alkmaar." Natuurlijk dacht dc rechter
commissaris, die te Brussel, Londen, Parijs,
Dusseldorf 011 elders reeds pogingen had aan
gewend, 0111 aanhouding te verkrijgen, aan
een aan een April-grap. Zeker tot zijn niet
geringe verbazing hebben beide vrouwen zich
inderdaad zelf aangemeld. Zij kwamen op
heldering vragen! Zij zitten thans in het huis
van bewaring en de opheldering zal nu wel
van haar kant moeten komen
(Alkm. Ct.(
In den buik gestoken. Te N.-Amsterdam
is Vrijdag een 9-jarige jongen bij het stoeien
door een 9-jarigen schoolmakker metheteen
of ander scherp voorwerp zoodanig in den
buik gestoken, dat de ingewanden eruit puil
den. De toestand is ernstig. De kleine is
naar het ziekenhuis vervoerd. N. R. Ct.
EEN STUK GESCHIEDENIS.
In 1653 benoemden de Staten van Holland
(Noord- en Zuid-Holland waren destijds een)
tot hun raadpensionaris Jan de Witt, zoon
van den oud-burgemeester Jacob de Witt van
Dordrecht, die tot het zestal gevangen heeren
behoorde.
Christelijk is het niet te noemen, doch 't is
zoo: 0111 die redenen waren De Witt en Oran
je geen vrienden. 'tZag er duister uit voor
laatstgenoemde partij.
Haar hoofden verdeeld. Ja, zelfs ging van
de moeder geen invloed uit. Trouwens, dit
lag voor de hand. Wat zou zij, 19-jarige we
duwe tegenover de machtige regenten be
ginnen? Bitterzoet leek de ontvangen troost
in den vorm van talrijke giften, den jongge
boren Prins geschonken. Wel geld, maar geen
macht. Een middel, om de ontevredenheid te
stillen. Tot overmaat van ramp ging de En-
gelsche koningsdochter in 1660 naar Engeland,
0111 noch Nederland noch haar zoon ooit weer
terug te zien. In 't zelfde jaar bezweek ze aan
de kinderpokken,
Van 1653 1672 bekleedde Jan de Witt
zijn ambt. Hij regeerde de Republiek. Door
zijn betrekking dienaar der Hollandsche Sta
ten, was hij door zijn kennis de meerdere,
Hij en Amsterdam bepaalden de banen der
staatkunde, Amsterdam wilde Holland be
sturen en door dit gewest de Republiek. Wis
ten de raadpensionairs en Amsterdam het
goed te vinden, dan was de heerschappij der
regenten verzekerd.
Scherp stonden de partijen tegenover el
kaar. De Oranjepartij moest gemuilband, 't
Stelsel van De Witt berustte op geweld. Tot
dat de tegenpartij dit verdroot. Deze moge
lijkheid werd ingezien. De Witt voorspelde
men dan ook, dat het hierop zou uitloopen,
dat hij (vermoord zou worden. Men vroeg
hem bij de aanvaarding van 'tambt, hoe hij
in zijn doodkist wilde komen. Op een bij
eenkomst sneed zijn neef Vivier, pensionaris
van Dordrecht op perkament. Op zijn vraag,
wat hij deed, antwoordde hij aan De Witt:
„ik wil zien. wat staal op perkament vermag".
Aanduidingen voor hem genoeg. Men ken
de zijn karakter en dit, gevoegd bij het nu
ingevoerde regeeringstelsel, deed het ergste
voor hem vreezen.
En hij maakte 't bont genoeg. Tastte de
persoonlijke vrijheid aan. Voor de strengste
en hatelijkste middelen is hij niet terugge
deinsd. „Werden aldus ambten en bedienin
gen, zonder op aanleg of geschiktheid acht
te slaan, in het belang der Staatsgezinde par
tij vergeven, even zoo werden zij voor geld
en aan onervaren zonen of gunstelingen van
regeeringsleden geschonken". (Van Heusden).
Deed dit De Witt niet altijd persoonlijk, dan
was 't uitvloeisel van zijn stelsels. Met het
welzijn des lands werd aldus gespot. Bij de
tegenpartij deugde niemand. Later wel meer
vertoond en gezien.
„Jan De Witt dacht en handelde in de eer
ste plaats als wereldkoopman, in de tweede
plaats als Hollandsch partijman, in de derde
plaats als Europeesch staatsman". (Von Noor
den). Als partijman zoo fel, dat men zich
eigenlijk moet afvragen, of hij aan de andere
partij het bestaan wel gunde. Bewijs? Dit
leveren de volgende maatregelen, door De
Witt genomen.
1. In veerschuiten of andere reisgelegen-
heden moest nagegaan, wie voor Oranje
of tegen hem sprak; die werd gestraft.
2. Op de drukkerijen gesnuffeld, of daar
geschriften werden gedrukt, als onder
1 van inhoud.
3. Personen, omtrent wie vermoedens be
stonden, aan de poorten der stad aan
te houden.
4. Alle goede ingezetenen vermaand, om
op hunne medeburgers goed acht te
geven. Om punt 1 goed te kunnen na
komen, werden er bezoldigde personen
voor aangesteld.
Dit wat het partijwezen betreft. Uit alles
blijkt, dat volgens De Witt bij de Oranje
mannen noch verstand, noch gave, noch ta
lent huisden.
En niet als een nagalm, maar als een pro
fetisch woord klinkt het ons in de ooren:
„dan moeten de minderheden maar onder
drukt".
Hij dacht en handelde als koopman, die
berekeningen maakt van winst en voordeel.
En sloot een verbond met Engeland, dat ons
zou helpen, als Frankrijk ons aanviel en om
gekeerd. Alsof machtige vorsten zich daar
aan zouden storen. Die zouden toch hunnen
zin doordrijven, het mocht zelfs wat niet
kosten.
Volgens de Witt was echter vloot noch
leger noodig. Immers de gesloten tractaten
waarborgden den vrede. En toch versterkte
de raadpensionaris de vloot. Waarom? Om
den koopmansgeest, in Holland heerschende,
te believen. De groote handelsvloot moest
in geval van nood beschermd. Tegen Enge
land ook. Zelfs waren we meer dan eens
met dit land in oorlog, ofschoon voor het
tractaatsluiting. Met deze feiten voor oogen
was het eene dwaasheid van De Witt, om
zulke verbonden aan te gaan. Eigenbelang
verbrak ze als een spinrag.
Maar ook de landgrenzen lagen bloot voor
den vijand. Nu, dat was niet zoo erg. De
wereld was nu eenmaal niet grooter dan
Holland; wat daarbuiten lag, de 6gewesten,
behoorde er maar half en half aan toe, werd
ongeveer voor Mof gescholden. Drong de
vijand door, dan kon Holland besluiten of't
helpen zou. Lag de Unie niet uiteen? Tot
schade voor 't land? En steeds zag men 't
onverkwikkelijk schouwspel, dat de afgunst
in Den Haag langewoordensteektpelen liet
hooren. De landprovinciën wilden geene uit
breiding van de vloot, Holland niet van 't
leger.
't Is van een staatsman als Jan de Witt
niet te begrijpen, dat hij niets aan 't leger deed,
al sloot hij ook nog zooveel tractaten. In
tijd van nood zijn ze vaak scheurpapier. Als
liet eer en glorie geldt, helaas, de geschie
denis meldt het nog, verdwijnen de begrip
pen van recht cn gerechtigheid. Dien toestand
wilde De Witt zich niet indenken.
Hoe zagen onze verdedigingswerken er
uit? „Binnen het land heerschte verdeeldheid
en wantrouwen; de grenzen lagen overal
bloot; in 22 jaar was er bijkans geen spade
gestoken ter herstelling der vestingen, wier
buitenwerken nauwelijks kenbaar, wier grach
ten gedempt, wier stormpalen weggerukt,
wier wallen tot tuinen of wandelparken ver
anderd waren; de magazijnen zuinigheids
halve van ammunitie of leeftocht ontbloot;
het kruid door vochtigheid onbruikbaar. Met
de landmacht was het ellendig gesteld: aan
ingenieurs was volslagen gebrek; de krijgs-
ambten waren verkocht of geschonken aan
regenten-neven die pas van de hoogeschool
kwamen, aan gunstelingen of dienaren, die
nooit een piek gedragen of een dood man
gezien hadden; ook wel bij voorraad aan
kinderen, die nog in de wieg lagen". (Van
Lennep.)
Die toestand, heer De Witt, zal U en Uwe
partij duur te staan komen.
NAVORSCHER.
Officieel Gedeelte.
GODSDIENSTOEFENINGEN.
Predikbeurten op Vrijdag 10 April 1914.
Ned, Hervormde Kerk.
Sommelsdijk, 's av. 6 u. Ds. Westrik.
Middelharnis, (Evangelisatie), 's av. 6 uur dhr.
J. Vroegindeweij.
Goedereede, 's av. 5.30 uur Ds. F. de Gids
Ouddorp, 's av. e.Bo uur Ds. Van der Kooij.
Gereformeerde Kerk.
Middelharnis, 's av. 6 u. Ds. Bos van Almkerk.
Van alle andere plaatsen geen opgaaf.
DEN BOMMEL. De Heeren D. Jongeling
en L. Meijs respectievelijk Voorzitter en Sec
retaris van de Commissie tot Wering van
schoolverzuim zijn in de j.l. gehouden ver
gadering als zoodanig herbenoemd.
De navolgende personen staan op vier
tal als hoofd der Bijz. school alhier.
De Heeren, Lamd Verheul, Van der Meer
en de Boer.
DIRKSLAND. Men meldt uit Dirksland. De
vorige week overleed alhier in zeer hoogen
ouderdom een door velen beminde Christin,
Mevrouw de weduwe L. Kooman géborén
Lodder. Zij die arbeiden op philantropisch
gebied zullen in haar veel missen. Door haar
echtgenoot die 32 jaren eerder overleed, was
gelegateerd aan de vereeniging „tot stich
ting en instandhouding van Scholen met den
Bijbel te Dirksland" ongeveer 40 H.A. land,
gelegen onder deze gemeente. Het getuigt
van haar notabelen geest, dat zij, reeds de
stichting der School in haar leven mogelijk
maakte, en het verdere der beschikking on
veranderd heeft gelaten. De vereeniging is
nu instaat met kans van slagen onder de
oogen te zien de vraag van het Christelijk
denkend deel in Flakkee om zoo spoedig
doenlijk nu over te gaan tot stichting eener
Chr. M. U. L. O. School ten dienste van het
geheele Eiland.
OUDDORP. De godsdienstoefeningen van
gen vanaf le Paaschdag voortaan des mor
gens te 9 uur aan.
Wegens aanstaand huwelijk is door
mejuffr. M. G. Voogd, onderwijzeres aan de
Chr. School tegen 1 Juni a.s. ontslag aange
vraagd.
Sommelsdijk, 6 April 1914.
Het heeft er allen schijn van dat thans de
Interstate Commerce commission in ernst be
sloten is om meer spoed te zetten achter het
onderzoek betreffende de tariefverhooging,
opmerkelijk, dat het besluit om voort te ma
ken, direct komt nadat de spoorwegmaat
schappijen overgingen tot het afdanken van
personeel; en daar de maatschappijen geen
kans zien verandering in den ongunstigen
stand van zaken te brengen worden alom
groote bezuiningsmaatregelen getroffen; zoo
heeft 0. a. de Erie 18.000 arbeiders gedaan
gegeven, de Pennsylvania 15.000, de New-
York Central 27.000 enz. heeft de St. Louis
Southwestern haar dividend verlaagd, een en
ander heeft tengevolge, dat de spoorweg
maatschappijen hun orders voor rails en
wagons inhouden en dat ook daardoor de
toestand in de industrie ongunstig blijft. Ons
dunkt, dat onder andere omstandigheden deze
voorvallen een zeer ongunstigen indruk op
de markt zou hebben gemaakt en met zich
een gevoelige daling in de koersen, doch
daar zij niet ernstig werden opgenomen,
werkte zij het tegenovergestelde uit.
Volgens het blad „The Economist" dreigt
de toestand kritiek te worden, zoo de Inter
state Commerce Commission geen gunstige
beslissing neemt in zake de spoorwegtarie
ven verder heet het;
„de toestand op politiek gebied is echter
iets beter geworden. Het succes van presi
dent Wilson in zake de Panamakanaalgelden
wordt beschouwd als een nieuwe slag voor
de uiterste partijen. In handel en nijver
heid heerscht slapte, de oogstvooruitzichten
zijn echter gunstig en alles wijst er op,
dat een recordoogst van wintertarwe ver
wacht mag wordenbestellingen voor de
staalnijverheid worden slechts traag ge
daan."
De Amerikaansche waarden opdeAmster-
damsche beurs trokken in den afgeloopen
week niet veel belangstelling en had mis
schien een lusteloos voorkomen, alleen in
United, Eigais, American, Car, Foundry's,
Steels, Amalgamateds en Studebakers trad,
in navolging van Wallstreet, een klein koers-
herstei in, terwijl voor lederwaarden en Ma
rine Shares eenige vraag bestond.
Van de spoorwegaandeelen werden Eries,
Southern, Rails en Missouri's door ons pu
bliek gekocht, doch lang duurde de vraag
naar deze fondsen niet, daar middenweek
helgrootste gedeelte weder opgeruimd werd.
Petroleumwaarden. Tot oploopende koer
sen trad in deze afdeeling de Astra Romang
