MAAS" EN SCBEUSBOSE.
Twee Bladen.
Tweede Blad.
Proclamatie.
Zaterdag 22 November 1913, No. 1922
Eeclames Mededeelingen enz
IN HOCSIGNO WSES
Dit nummer bestaat uit
Heden voor ioo jaren was het
oogenblik geboren, waarop de
Vereenigde Nederlanden hun na
tionaal bestaan hernamen.
Ik herdenk met dankbaarheid
de woorden waarmede Van der
Duyn van Maasdam en Gijsbert
Karei van Hogendorp den 21 en
November 1813 het bewind heb
ben aanvaard:
„Wij voldeden aan den wensch
van alle onze Bondgenooten,
wanneer wij, in afwachting van
de komst van Zijne Hoogheid
den Heere Prinse van Oranje,
en in zijnen Naam, dezen dag,
ons stelden aan het hoofd der
regeringwij namen die taak
op ons, met vertrouwen op de
hulp der Goddelijke Voorzienig
heid, wier hand de aanstaande
verlossing van ons verguisde
vaderland zoo zigtbaar bestuurt;
maar wij deden het ook met
vertrouwen op den bijstand, op
de hulp van elk Nederlander,
die, zonder herinnering aan het
verledene, zonder onderscheid
van rang of staat of van Gods
dienstige gezindheid, met ons
de behoefte gevoelt van nog
eenmaal te herwinnen dat Va
derland, dat op de elementen,
op Philips en Alba veroverd,
van den moed onzer voorvaderen
zoo heerlijk getuigde, doch met
smaad en schande te lange be
zoedeld werd."
Dat vertrouwenis nietbeschaamd.
Het vaderland is herwonnen.
De gewesten van Nederland zijn
saamgegroeid tot onverbreekbare
nationale eenheid.
Moederland en Koloniën zijn
nauw verbonden.
De vrijheden en het zelfbestuur
der bevolking zijn gestadig uitge
breid.
's Lands welvaart, begunstigd
door een opgewekten onderne
mingsgeest en verbeterde arbeids
voorwaarden, is belangrijk toege
nomen.
Een krachtig streven naar zede
lijke en geestelijke verheffing heeft
zich baan gebroken.
In wetenschap en kunst dringt
Nederland met andere volken om
den voorrang.
Het is mijn innige wensch dat
onder Gods zegen vrede, vrijheid
en voorspoed mogen bewaard blij
ven.
De eendracht van alle Nederlan
ders „zonder onderscheid van rang
of staat of van Godsdienstige ge
zindheid" zij ook in de toekomst
de hechte grondslag der nationale
onaf hankelij kheid.
Met het Nederlandsche Volk
hoop Ik samen te werken tot ge
luk van het Vaderland.
Lasten en bevelen dat deze pro
clamatie in de Staatscourant en
het Staatsblad opgenomen en ter
plaatse, waar zulks gebruikelijk is,
aangeplakt zal worden.
Gedaan ten Paleize het Loo, op
heden den 21 November 19x3.
(get.) WILHELMINA.
Voor Huis en Hof.
Tuinbouw.
Dit tie Pers.
(20 Cents per regel.)
BKCHAM'S PtUEN
Binnenland.
Aan Mijn Volk.
Het is Mij eene behoefte Mij
op dezen gedenkwaardigen dag te
wenden tot het Nederlandsche
Volk.
Oudbakken brood. Oudbakken brood kan
op verschillende wijzen weer versch ge
maakt worden. Bekend is de manier te
roosteren of in den oven te leggen. Een
andere wijze en deze schijnt de beste te
zijn bestaat hierin, dat men een geheel
brood, of ook een stuk ervan, in een aar
den pot, in een groot glas of ruime flesch,
of in een blikken bus (al naar men heeft
en de grootte ervan geschikt is) legt, goed
toedekt en dan in heet water zet. Op deze
wijze wordt volgens genomen proeven
zelfs brood dat weken oud is, weer
zonder uitdrogen als pas gebakken, de
kruim wordt zacht en de korst bros als
vroeger. En, wat de hoofdzaak is, de
smaak verliest niets door deze eenvoudige
manier van doen.
0
Wit glacé handschoenen wasschen zon-
zonder benzine. Het wasschen van glacé
handschoenen met benzine heeft al vaak
aanleiding gegeven tot ongelukken, Ook
zonder deze gevaarlijke stof gaat het was
schen goed, men gebruikt dan een oplos
sing van zeep in warme melk. Aan te ra
den is op den hal ven liter van deze op
lossing een tot schuim geslagen eierdooier
door te roeren en een paar droppels geest
van salmiak erbij te voegen. De hand
schoenen worden aangetrokken en met een
wollen lapje, met het mengsel bevochtigd,
afgewreven. Hangt men dan de handschoe
nen in de schaduw te drogen, dan
blijft het leer zacht.
Eieren koken op een bepaalde graad
van hard- of zachtheid. De wetenschap
geeft een methode aan de hand, die vol
strekt vertrouwbaar moet zijn. In plaats
van een horloge gebruikt men een thermo
meter. Legt men de eieren in 't water,
zoodat de temperatuur daarvan 50 gr. R.
aantoont, dan is, als de thermometer tot
70 gr. is gestegen, 't wit juist op 't punt
vast te worden, terwijl 't geel nog volko
men vloeibaar is. Bij 78 gr. is 't wit vol
komen vast of hard en 't geel is op 't
punt vast of dik te worden; bij 75 gr.
heeft 't geel de weekheid van een pruim
en bij 76 gr. is ook het geel hard. Hoe
langer men het ei laat koken, des te har
der zal 't ook worden.
0 -
Dieren drinken geven. Wanneer men
niet voldoende acht geeft op een behoorlijke
temperatuur van het water bij het drenken
van de huisdieren, kunnen daardoor vele
zieken ontstaan. Zoo is al te koud water
aan paarden gegeven dikwijls oorzaak van
erge aanvallen van koliek; drachtige die
ren verwerpen er door. Als de dieren be
zweet en verhit in den stal komen, mo
gen ze iu het eerste kwartier geen
drinken hebben en 't water mag niet kou
der zijn dan pl.m. 11 gr. C. of 50 gr. P.
—0
Luizen bij geitenOm de luizen bij
geiten te vernietigen kookt men een half
uur lang 500 gram tabak in 6 liter water,
verwijdert dan de tabaksbladeren en giet
2 liter brandewijn bij de tabakssap. Met
dit mengsel bevochtigt men eenmaal per
dag de huid der geiten, waardoor afdoende
vernietiging verkregen wordt, zonder nadeel
voor het dier.
0
Kippen na de reis. Kippen, die van
verre komen en een reis achter den rug
hebben, worden dikwijls spoedig na aan
komst ziek, Velen meenen in zulke geval
len de schuld daarvan aan den verkooper te
moeten geven, als zou hij zieke dieren ge
leverd hebben. Maar meesttijds is de ont
vanger zelf de schuld van dat ziek worden.
Deze dankt gewoonlijk, dat hij de aange
komen kippen, die op reis gebrek hadden
aan voeder, water en beweging, door
overvloedig voeder moet schadeloos stellen.
Dat is evenwel zeer verkeerd. De ver
zwakte dieren door 't rijkelijke, zware voe
der den krop en de maag overladen, wat
doorloop (diarrhee) en andere ziektever
schijnselen tengevolge heeft. Veeleer moet
men de nieuwe aangekomen dieren 14 da
gen lang zorgvuldig verzorgen en nagaan.
Ze moeten van de andere dieren afgeschei
den blijven en in den eersten tijd met ge
kookte rijst of stukjes aardappelen 'ge
voederd worden. Water moet natuurlijk
terstond bij aankomst worden gegeven en
dit moet men dagelijks eenige malen ver-
verschen.
0
VOOR HET LEVEN:
Onwetendheid is een bron van veel kwaad
0
Wantrouw ieder die geen hart heeft voor
een dier.
0 -
Wie zijn eigen weg gaat en zijn eigen
meening volgt, zal bemerken dat hij reeds
daardoor een aantal vijanden heeft ^ge
maakt.
0
Naarmate men ouder wordt gaat men
ook zachter oordeelen, in de overtuiging,
dat men de meeste missslagen ook zelve
had kunnen begaan.
0
Van eigen vlijt rookt de schoorsteen het
best.
Observator.
StaatszorgProeftuinen.
In een vorig artikel deelden we een en
ander mee over den aanleg vanwege het
Rijk van Land- en Tuinbouwproefvelden,
en stelden we het nut en de beteekenis er
van in het licht.
Behalve deze velden treft men op een
aantal plaatsen nog z.g. proeftuinen aan.
Het eigenaardige karakter van vele tuin- j
bouwcultures deed in sommige streken de
behoefte gevoelen aan een gelegenhied om
aan de tuinbouwers en hen, die dit willen
worden, een in die streek onbekende teelt
te demonstreeren, als ook om te kunnen
onderzoeken, welke soort van teelt of com
binatie van teelten in zekere streek met
succes kan worden toegepast en eindelijk
om verschillende practische of meer theore
tische vraagstukken op tuinbouwgebied te
kunnen onderzoeken.
De gewone tuinbouwproefvelden bleken
in deze behoefte niet in voldoende mate te
kunnen voorzien. Vandaar dat van Regee-
ringswege op verschillende plaatsen z, g,
vaste proeftuinen zijn ingericht, welke be
ter voor het doel bleken geschikt te zijn.
Sommige proeftuinen zijn verbonden aan
een Rijkstuinbouwwinterschool en worden
alsdan, behalve voor het bovengemelde doel,
ook dienstbaar gemaakt aan het onderwijs aan
die inrichtingen. Waar zij niet aan een
school verbonden zijn, staan zij toch onder
leiding van een deskundige en onder toezicht
van een Rijkstuinbouwleeraar.
In sommige streken hebben deze proef
tuinen tot een geheelen ommekeer in de
gevolgde cultuurmethodes aanleiding gege
ven met name hebben zij tuinbouwcultures
ingevoerd in streken, waar zij te voren on
bekend waren. Hieronder vermelden wij de
plaatsen, waar proeftuinen zijn aangelegd
of in voorbereiding zijn, en waarvoor in
1913 subsidie werd verleend, benevens de
grootte van eiken proeftuin in Aren
Groningen
Groningen
100 Are.
Sappemeer
7Y
Zandeweer
35
Friesland
165
Leeuwarden
Berlikum
45
Overijsel
160
Lonneker
Gelderland
Zutphen
250
Winterswijk
60
Scherpenzeel
100
Zalt-Bommel
180
y
Nijmegen
250
Utrecht:
Zeist
100
Vinkeveen
125
Amersfoort
S38
Noord-Holland
Hilversum
200
Nieuwe Niedorp
60
y
Den Helder
150
Avenhorn
54
Andijk
100
y
Grootebroek
80
Zuid-Holland
IJselmonde
123
1
Zwijndrecht
105
Rockanje
100
Zeeland
Goes
100
9
Oostburg
22
Vlissingen
85
Noord-Brabant
Breda
182
y
Bergen op Zoom
300
Limburg
248
Maastricht
9
Der Koningen Koning.
Schoon is de «boodschap» van H. M.
onze geëerbiedigde koningin, die j.l. Vrij
dag in 't hotel-kasteel «Oud-Wassenaar»
werd voorgelezen op de 3e vergadering van
het Voortzettings-comité der Wereld-Zen
dingsconferentie Edinburg 1910.
Dat begroetingswoord luidde aldus:
«Ik acht Mij gelukkig U een hartelijk
welkom in mijn land toe te roepen. Ik
wensch daarbij uit te spreken, dat ik Mij
geestverwant gevoel van hen, die den
verheven arbeid, in Edinburg begonnen,
trachten voort te zetten.
Ook in Nederland streven wij naar
eenheid en samenwerking op het gebied
der Zending, en trachten wij andere vol
keren in hun ons vreemde toestanden lief
devol te verstaan als getrouwe dicipelen
van Hem, die kwam om te dienen. Uw
komst alhier en Uw tegenwoordigheid
op de Nederlandsche Zendmgs Conferen
tie beschouw Ik als een verblijdend tee-
ken, dat diegenen Mijner landgenooten,
die de Zending dienen, zullen volharden
bij deze beginselen.
Het is mijn ernstige wensch, dat de
eenheid van alle volgelingen van Christus
leden van Zijn onzichtbare gemeenschap,
steeds dieper gevoeld worde, en dat onze
Heiland onze harten bestiere tot steeds
inniger gemeenschappelijk gebed.
Moge onze ijver^ worden aangevuurd
en geheiligd, en mogen alle arbeiders in
Gods wijngaard worden bekwaam gemaakt
voor de taak, waarvoor zij persoonlijk
geroepen worden. Moge de waarheid
die in Chris'us is, de duisternis der men-
schelijke ellende beschijnen, en moge de
onnaspeurlijke rijkdom Zijner Goddelijke
liefde onvergankelijke blijdschap wekken
in de harten van alle schepselen Gods.»
In de levensbeschrijving van Koningin
Wilhelmina zal dit woord de waardig*
tegenhanger zijn van wat zij eenmaal sprak
in Parijs ter gedachtenis van de Goligny.
Een woord uit het hart
'n Vorstelijk Oranjewoord,
In de blèm.
De heer Van Veen heeft den Minis
ter van Koloniën hardhandig aangepakt.
De Minister behoorde tot degenen die
de vorige Regeering een gevaar voor Indië
achtten. De heer Pleyte stond in de voorste
gelederen toen de aanval geblazen werd.
Hij verklaarde dat door een glad ver
keerde politiek het mooie Indië onherstel
bare schade wordt toegebracht. Wat ge
daan werd, deed hem de haren te berge
rijzen.
De heeren de Waal Malefijt en Iden-
burg voerden het land ten verderve en
daarom zoo riep de heer Pleyte uit, moet
als van ouds de bezem in de mast.
De nood was dus wel hoog gestegen.
Na de verkiezingen drong de vrijzinnige
pers dan ook op een spoedig ingrijpen
met kracht aan.
Een radicale koersverandering werd ge
biedend noodzakelijk geacht.
Niemand minder dan de heer Marchant
sprak het openlijk uit. dat het onverant
woordelijk zou zijn dezen dweper (Iden-
burg) nog langer te handhaven.
Het eigenaardige van de zaak was echter
dat de heer Pleyte, minister geworden, niets
deed om het roer om te gooiendat hij
zelfs zonder dat over den te volgen ge
dragslijn onderhandeld was, verklaarde de
medewerking van den heer Idenburg op
prijs te stellen.
Daarover sprak de heer Van Veen zijne
verbazing uit.
Twee dingen, zoo zeide hij, zijn mogelijk.
Of, wat gedurende de verkiezingen door
den Minister en zijne vrienden gezegd werd
is waar, maar dan staat achter de minis-
terstafel een man die zich schuldig maakt
aan hoogst ernstig, landsgevaarlijk plichts
verzuim die deswege op die plaats niet
zou mogen worden gehandhaafd.
Een andere mogelijkheid is, dat het
noodzakelijk koersveranderen niet noodig
was, dat de Minister volkomen gelijk heeft
de samenwerking met den G. G. te waar-
deeren en zijn beleid te prijzen, maar dan
is het duidelijk dat een campagne van ver
dachtmaking en ophitsing is gevoerd en
dan dankt deze Minister zijn zetel aan be
wuste en onbewuste volksverleugening
Zoo dreef de heer Van Veen den Min.
in het nauw.
Ongetwijfeld, een handig advocaat als
de heer Pieytezal wel een middel vinden
om zich uit deze moeilijkheid te redden.
Maar zoo handig is hij niet, of ons
volk ziet wel met hoe oneerlijke wapenen
dezen zomer door de vrijzinnigen gestre
den is. (De Vrije Wesrfries).
De ja briefjes.
Ze liggen veilig bewaard.
In 't archief van de S. D. A. P.
De briefjes, waarmee de concentratie-
herstemmings-candidaten zich gehaast heb
ben ja en amen te zeggen op de vragen
van Troelstra uitgezonderd, 'lis 's
mans eere: de heer Van For eest.
In de afdeelingen der Kamer is terecht
de vraag ter sprake gebracht, om die brief
jes eens openbaar te maken.
Dat mócht waarlijk wel!
Alles maakt men openbaar.
De publieke zaak publiek
Ieder weet, hoe haastig de heeren Bos
en Troelstra waren, om hun correspon
dentie inzake 't ministerschap in hef licht
te geven. Waarom moeten dan die con
centratie-briefjes in 't donker blijven Men
ontgaat dan nooit den argwaan, dat er
méér in staat dan men weet. 't Beste is
maar, dat er niets meer te raden overblijft.
Gebeurd is het tóch en de heeren zijn on
der 'tjuk doorgegaan laat ons nu
óók maar zien hoe ze dat hebben gedaan 1
Waarop dat uitloopt.
Dat licht de Nieuwe Prov. Gron. al
dus toe
Overal en door allerlei kringen zal recht
worden gevormd, maar steeds) beslist de
de meerderheid.
Als de meerderheid straks bepaalt, dat
de openbare school de heerschende school
zal zijn en dat het bijzonder onderwijs geen
recht van bestaan heeft, dan is dat het
rechtsbewustzijn, waarover de hooggeleerde
in zoo kleurrijke taal steeds sprak. Hoe die
meerderheid gevormd wordt, schijnt van
weinig waarde te zijn. En de mogelijkheid
is uitgesloten, dat één het recht zou ver
dedigen en dat alle anderen het onrecht
steunden.
Het recht was bij Nero en zijn grooten,
het onrecht bij de martelaren, die voor de
wilde dieren werden geworpen.
Het recht was bij de Jacobijnen, niet bij
hun arme slachtoffers.
Het recht bij de Kannibalen, niet bij
hun gevangene, die opgepeuzeld zal worden.
Het recht bij de machtige vakorganisa
ties, die tot slaafsche volgzaamheid dwingt,
niet bij den eenvoudige, die, omdat hij de
revolutie niet dienen wil, meent zijn roe
ping te volgen, door voor zijn gezin door
eerlijken arbeid te zorgen.
Of om nog verder te, gaanhet recht
was bij het Sanhedrin en de Joden, niet
bij Jezus, die door hen veroordeeld werd.«
Het onhoudbare van deze professorale
wijsheid blijkt voldoende uit deze logische
concequenties.
De leer der volkssouvereiniteit leidt al
tijd tot tyrannieken dwang of tot volslagen
anarchie welke toch ook weer op dwing-
landij uttloopt,
Alle vastigheden vallen zoodoende weg.
En zonder vastigheid zal 't recht overal
op straat struikelen.
DE GETUIGE.
I>IJ LICHTE aandoealngea
u aangewend, voorkomen.
vaak zeer 6EVAARL1JHE
II ziekten.
b H M ff a
Het zwakke of herstellende kind
naar buiten f
Een woord aan allendie belang
stellen in Chr. kinderverzorging.
Zooals aan velen reeds bekend zal zijn
is in het najaar van 1912 te Utrecht op
gericht de Vereeniging voor Christolijke
Kinderherstellings en Vacantie-tehuizen
(Kon. goedgekeurd op 16 Jan. j"l.)
Blijkens artikel 2 der Statuten stelt de
ze Vereeniging zich ten doel, het geeste
lijk en lichamelijk welzijn van kinderen te
bevorderen, door hen, voor wie dit noo
dig wordt geacht, inzonderheid zwakke of
herstellende kinderen, eenigen tijd te doen
genieten van een verblijf in een gezonde
stieek.
De Vereeniging plaatst zich daarbij op
den grondslag van Gods onfeilbaar en on
veranderlijk Woord.
In beginsel is besloten het eerste Te
huis te vestigen in een boschrijke en schoon
gelegen gemeente in Gelderland en daar,
zoo mogelijk, 100 kinderen per dag te doen
verplegen.
Het Bestuur bericht thans aan belang
stellenden, dat de onderhandelingen in za
ke het eerste bosch-tehuis zijn aangevan
gen en reeds enkele toezeggingen van steun
werden gedaan.
Het voornemen bestaat dan ook op 1
Mei a. s. te opeaen en een flink aantal
patiëntjes in de gelegenheid te stellen in
de gezonde, versterkende boschlucht weer
op krachten te komeD.
Ten einde dit mogelijk te maken doet
het Bestuur een zeer dringend beroep op
alle belangstellenden om mede te werken
de nog ontbrekende 6000 bijeen te bren
gen.
Wanneer dit bedrag niet wordt gevon
den, zal het werk voorloopig niet kunnen
worden voortgezet.
Het Bestuur twijfelt echter niet of thet
zal velen bereid vinden iets te doeneen
bijdrage voor het oprichtingsfonds te schen
ken of door het organiseeren van een of
andere uitvoering, samenkomst of collecte
aan de tot standkoming van het tehuis me
de te werken.
Voor dit laatste beveelt het zich in 't
bijzonder aan bij hen, die reeds onder de
jeugd werkzaam zijn aan (Chr. Onderwij
zers en Onderwijzeressen, JongeliDgs ver-
eenigingen en Zondagsschool-onderwijzers
en Onderwijzeressen).
Inderdaad, veel wordt in onzen tijd ge
vergd van de Chr. liefdadigheid, maar wij
vertrouwen, dat, waar het hier de belan
gen geldt van het zwakke en minderbedeel
de werkmanskind; dat we naar onze be
ginselen wenschen te verzorgen, ook thans
nog wel offervaardigheid zai worden ge
vonden.
Ook op dit terrein van Christelijke phi-
lantropie geldt het Woord van onzen Heer
»Wat gij aan een Mijner minsten doet, dat
hebt gij aan Mij gedaan*.
Voor vele zwakke kinderen uit onbe
middelde gezinnen werd reeds om opname
gevraagd en ook door Weesinrichtingen
werd gewezen op de noodzakelijkheid van
een Tehuis als onze vereeniging hoopt te
vestigen.
Helpt ons daarom deze, door de ge-
neesheeren ook in den strijd tegen de
tuberculose zoo noodig geachte instel
ling tot stand brengen I
Iedere gift klein of groot voor
ons Oprichtingsfonds, zal hartelijk welkom
zijn.
Eet Bestuur der Vvreeniging voor
Christelijke Kinderherstel
lings- en Vacantie-Tehuizen:
H. DRONKERS, te Goes.
H. v. d. HORST, te Meppel.
Ds. J. H. JONKER, te Voorburg.
J. J, H. MARTIJN, te 's-Gravenhage.
A. B. SNIJDERS, te 's-Gravenhaqe.
W. C. UITTENBROEK, te Rotterdam.
C. F. WEBER, te Utrecht.
Bijdragen worden gaarne ingewacht bij
onzen Penningmeester, den Heer H.
DRONKERS, gemeente-ontvanger te Goes
en in dit Blad verantwoord.
lierstemming in Amstermdam lil.
Een geestig abonné zendt aan de »Tel.c
naar aanleiding der herstemming in III, de
volgende aardigheid:
Motto Otlo.
O
Troelstra
Troost
Oudegeestl
