EERSTE ML
Zaterdag 8 November 1913.
Antirevolutionair
28sle tl aargang N". 1918.
Orgaan
voor de Zuidltollandsclie en Zeeuwselie Eilanden.
IN HOC SIGNO VINCES
„HET GOUDEN HERT",
W. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentlën en verdere Administratie Iranco toe te zenden aan den Uitgever.
H Is toch zoo'n kruis
Wat is zoo'n kruis? Dat de onder
wijzers der bijz. scholen zoo graag
een schoolbond zouden willen stichten
maar dat sommige schoolbesturen
niet kunnen, omdat er geen geld is.
Armoe is geen schande, maar 't is
erg lastig en vooral waar 't zoo'n
mooie zaak betreft als een Bond van
Christelijke scholen die toch allerlei
belangen gemeen hebben. Hoe moet
de verhouding zijn tusschen Ouders
en Bestuur, ziedaar al een vraag, die
besproken mag worden. Hoe is de
verhouding tusschen Bestuur en On
derwijzers 1 Tusschen Ouders en ,'t
Hoofd en ook de klasseonderwijzers.
Tusschen Regeering en School. Hoe
móet 't Leerplan zijn voor de Chr.
scholen op Flakkee. En waarom zoo
en niet anders. Hoe moeten de ouder
avondjes en Moederbijeenkomsten zijn
waarin over de opvoeding der kinde
ren gesproken wordt. Moet er niet
een Maandblaadje uitgegeven worden
over schoolzaken en opvoedingsbegin
selen P
't Is toch zoo'n Kruis, dat er geen
geld is. Maar er zijn veel menschen
(das een troost!) die er ook last van
hebhen.
Vereenigmg.
Het is ons steeds een j?ron van ver
driet geweest, zoo vaaky'we lezen van
de versnippering van arbeidskrachten
in de Vereenigingen. Er is een Neder-
landsch Werkliedenverbond Patri
monium een Christelijke Nationale
Werkmansbond, een Nederlandsch
Luthersch Werkliedenbond. Patrimo
nium dateert van 19 Maart 1877. Het
tweede Verbond van 26 Dec. 1894
En het derde van 26 Jan. 1910.
Maar let nu op. Doel van den Christ.
Nationalen Werkmansbond is onder
meer:
«Liefde aan te kweeken voor 't
Evangelie en de Ned. Herv. Kerk,
voor Vaderland en Vorstenhuis.
En 't doel van den Lutherschen
Bond onder meer:
»De liefde aan te kweeken voor
»'t Evangelie en de Luthersche Kerk
»voor Vadeland en Vorstenhuis, ten-
seinde op deze grondslagen de be
hangen der maatschappij in haar
«geheel en die der werklieden in 't
«bijzonder door alle geoorloofde
«middelen te bevorderen.
Ziedaar dus twee Bonden, die op
kerkelijk standpunt staan. De een is
Ned. Herv. en de andere Luthersch.
Nu ontbreekt er waarlijk nog aan,
dat er nog ontstaat een Nederlandsch-
Nationaal—GereformeerdVerbond
Oud-GereformeerdChristelijk-Gere-
formeerd; Oud-LuterschRemon-
stranschDoopsgezindenz. enz. dan
heeft zoowat elk onderdeel van 't
Protestantisme zijn eigen Bond en
kerkelijk in hart en nieren.
Is 't niet droevig, dat de arbeiders
zoo hun krachten voor het Vereeni-
gingsleven, maar ook voor eigen wel
zijn in en buiten 't bedrijf, versnip
peren. Wat. Protestantsch is, moge
's Zondags naar zijn eigen kerk gaan I
fiatmaar om dan in den socialen
en economischen strijd, waarbij alle
Protestanten belang hebben, ook nog
in de 6 werkdagen eener week ge
scheiden te zijn't is een zot idee.
Maar de Kerk, de Kerk, de Kerk
Beste menschen, houdt uw Hervormde
en Luthersche en Doopsgezinde kerk
in eere; maar brengt ze niet in Uwe
werkliedenvereeniging. Breng er wel
uw Protestantsch beginsel tegenover
den Socialist, die U aller Kerk een
vijand ismaar gij, als Protestanten,
hoe ge ook kerkelijk heet, hoort bij
elkaar. Luister eens naar 't mooie
doel van Patrimonium. Die houdt er
geen kerk op na, Wel de godsdienst
en daar gaat 't om in 't Protestantisme.
Patrimonium zegt:
In de overtuiging dat Gods woord
en de traditiën onzes Volks de ver
trouwbare grondslagen eener Chris
telijke maatschappij uitmaken
Bij Patrimonium geen sprake van
eene Kerk. Wel van' Gods Woord
en de traditiën of gewoonten onzes
Volks.
Nu zeggen we niet, dat de Her
vormde arbeiders en de Lutherschen
naar Patrimonium moeten overloopen
maar we beweren, dat er door de
leiders een Statuut moet gevormd
worden, waarin èn Patr. èn de Her
vormden èn de Lutherschen zich allen
thuis gevoelen. Eén groote Nederland-
sche Protest. Bond. die metdeRoom-
sche bonden in dagelij ksche federatie
staan, in dagelijksche bondgenoot
schap.
En door den drang der omstandig
heden zal 't er ook wel van komen.
Het arbeidersbelang eischt dat, omdat
eendracht macht maakt. Daarbij de
klove is weinig diep en dus zeer goed
dempbaar. En met 't oog op de eigen
belangen der werklieden èn met 't
oog op 't Socialisme èn met 't oog op
elke Kerk is 't noodig dat de Kerk
ophoude scheuring te maken tusschen
de arbeiders.
*j.* De samenbinding
In onze vorige driestar spraken we
over de Protestantsche Vereeniging.
Maar de Roomsch Katholieken mo
gen wel in de eerste plaats genoemd
worden als organisateurs. Trouwens,
de ééne Kerk, maakt splitsing bijna
onmogelijk. Zie eens, hoe de Roomsche
arbeiders georganiseerd zijn
Bureau voor de R K. Vakorgani
satie te Utrecht.
Federatie der 5 Diocesane Werk
liedenorganisaties te Utrecht.
Bond van R.K. werkliedenvereeni-
gingen in 't Aartsbisdom te Utrecht.
Ned. R.K. Volksbond te Amsterdam.
R.K. Volksbond in 't Bisdom Breda.
Bond van R K. Werklieden vereeni
gingen in 't Bisdom van 's Hertogen
bosch.
Limburgsche R.K. Volksbond St.
Jozef te Maastricht.
Ned. R.K. Arbeidersbond St. Leo-
nardus te Amsterdam.
R.K. Werkliedenvereeniging te
Bolsward.
Sint Jozefsvereeniging te Harlingen.
St. Vitusvereeniging te Leeuwarden.
Enz. Enz.
Hoed af, mijnheervoor zulke werk.
Gewis, de kerkelijke eenheid onder
de Roomsch Katholieken maakt ver
snipperinguiterst moeilijk. Maar des
alniettemin mocht en kon er onder
de Protestanten toch heel wat min
der scheuring zijn, dan er op 't oogen-
blik heerscht.
Of de Roomsch-Kath. ook niet wat
al te ver gaan in hun afsluiten van
de leden der Kerk van anderen, zou
den we niet durven ontkennen. De
R. Kath. Geitenfokkersvereeniging is
Hotel Restaurant
Rotterdam.
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
f 1.—, f 1.25 en f 1.50
Aanbevelend,
R. C. F. y. i LEE-Moonen.
ten^minste al heel wat in opspraak ge
weest. Men kan ook in een uiterste
vervallen, die niet aan alle Room-
schen voldoet.
OP DEN UITKIJK.
Amsterdam is altijd »liberaal« gere
geerd en kreeg dus de volle maat.
Voor Huis en Hof.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling ƒ4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Interconun. Mo. 2.
Advertentiën 10 Cent per regel en */s maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */8 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewaoht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
j
Gedempte Boereiisteiger 63A, 63B
Direct nabij de Hoofdsteeg,
Het door ieder aanbevolen adres.
't Is, om moedeloos te worden 1
Wij geven, hier in Nederland, enorme
sommen uit voor ons lager onderwijs en
nog altijd krijgt de Openbare School daar
de grootste hap vaD. 'k Weet niet, of we
wat de uitgaven betreft, allerbovenst op de
ranglijst der mogendheden staan, maar ver
daar af zijn we niet en de onderwijzers
zullen wel net zoolang aan de bel trekken,
tot we ons die eereplaats hebben veroverd.
Enfin, daarover geen klacht.
Tenminste nu niet.
We zullen maar denken, met H. M. onze
Koningin-moeder Dat behoort ook tot die
zaken, waarin een klein volk gróót kan zijn.
Doch nu had ik 'n illusie.
'k Meende zoo bij mezelf, dat we nu ook
vrijwel bovenaan stonden wat de resultaten
betreft van het onderwijsdat we ook in
dat opzicht gróót* waren.
Och, jaer waren klachten;
Met name de onderwijzers laten het in
een mededeelzame of in een moedelooze
bui wel eens uit hun mond vallen »Er
beklijft zoo weinig van het onderwijs
Wij stampen het in 't zweet onzes aan-
schijns de kinderhersentjes in, maar ach 1
als ze naderhand loten of trouwen gaan,
dan blijken ze soms wel een schat van
levens wijsheid te hebben opgedaan, edoch
de kostelijke sc/iooZwijsheid is goeddeels
vervlogen
Vaak is daar iets van aan.
Ik vroeg een moeder van acht gezonde
kinderen eens, of ze de »gravenhuizen«
es opzeggen wou, die ze op school ge
leerd had en gerustze was 't vergeten.
Ze wist niet eens meer, welke Dirk het
was, die Dordrecht had gesticht, 't Kon
de eerste, maar 't kon net zoo goed de
tiende geweest zijn. Zelfs schaamde zij zich
niets over haar onwetendheid. Als ik er
wat van haar Dirk vragen wou de zesde
in de rij van z'n flanelletjes en z'n
guitenstreken, van z'n krulhaar of z'n moe
dervlekjes, dat wist ze precies, maar die
Dirk van Dordrecht zou voor haar 't vleesch
niet braden, zei ze, hij rustte harerzijds
in vrede in zijn lang vergeten graf.
Er is dus iets van aan.
Maar toch dacht ik altijd, dat de onder
wijzers goeddeels zoo klaagden, omdat ze
de volmaaktheid niet bereiken konden
wat niemand gegeven is en dat we toch
werkelijk met ons onderwijs een heel eind
op den goeden weg waren voortgeschreden.
Ik was 'n knaap in '78.
'tjaar van Kappeyne's schoolwet.
En ik vocht, als jongens dat kunnen
doen, op mijn manier den schoolstrijd al
mee.
'k Herinner me nog goed, hoe ik een
jong onderwijzer der Openbare School
hoorde zeggen »wacht maar, mannetje 1
nu concurreeren we al die fijne scholen
naar den kelderWij zullen nu onze school
zöo goed maken, dat er geen verbeteren
meer aan is
Ik dacht, dat men in vijfendertig jaar
dat doel wel zou kunnen bereiken.
Aan 't geld ligt het niet.
Een raszuivere liberaal is al die jaren
hieraan herkend, dat-ie nooit nee stemde,
als er een post voor 't openbaar onderwijs
moest worden verhoogd.
Scholen bij honderden gebouwd.
Daar staan er wel, die voor 200 kinde
ren bestemd zijn en waarin er geen 20
onderwijs ontvangen. Aan de ruimte ligt
het dus ook niet.
Onder wij :ers ze zijn gekweekt, ge
ëxamineerd, gecontroleerd, geschift
modél
Methoden, leermiddelen, plenly.
Er zijn schoolartsen aangesteld, school
vergaderingen ingesteld, schoolinstructies
opgesteld, schoolopzieners over allen ge
steld niets heeft er aan ontbroken.
Schoolreisjes worden ondernomen.
Schoolbaden verfrisschen het kind.
Schooltuintjes worden aangelegd.
Men praat van schoolvoedsel en school-
kleeding, van schoolpantoffeis en school-
tandmeesters het eene is pas be
proefd of 't andere wordt bedacht
Er is toezicht genoeg I
Er zijn schoolopzieners van tweeërlei
soorter zijn inspecteurser zijn plaatse
lijke schoolcommissieser zijn wethouders
van onderwijs, gemeentelijke inspecteurs;
B. en W. zien toede Raad ziet toe
En dan, niet van een buurtschool,
maar van het lager onderwijs in 's lands
hoofdstad door een man van 't vak
niet in een dolle bui, maar in den
eerzamen Raad te hooren zeggen,
dat er de resultaten van 't onderwijs be
droevend slecht zijn dat is om
moedeloos te worden
Stel u dat voorAmsterdam.
Daar zit het puikje van't Vaderlandin
Amsterdam- onderwijzer of hoofd te zijn,
dat is in je vak en je stand den maarschalks
staf te verkrijgen. Daar nemen ze natuur
lijk de beste van de besten. Daar scheppen
ze met volle maat de room van de melk.
Daar moeten ze, daar kunnen ze ten minste
een corps onderwijzers hebben, dat het
hoogste, presteeren kan, wat een mensch ge
geven !s als paedagoog en schoolman te
bereiken.
Ze betalen er goed.
Menig »hoofd« in de ^provincie* heeft
z'n vet en z'n most verlaten, om in Am
sterdam ^gewoon onderwijzer* te worden
en rekende dan »bonaf„ te zijn. Je begint
er met 'n aardig tractementje verhoogt
op tijd 't kon altijd nog beterr. daar
niet vanmaar met Denekamp of
Moddergat vergeleken was 't dan toch dag
tegen nacht.
Daar zitten de »hoofden« die school
boekjes schrijven en schoolkranten redigee-
ren en methoden maken, die op de kleinste
scholen worden ingevoerd.
Daar zitten de hoofdmannen van den
»Bond« de Ossendorpers en de Thomassen
wier peinzen is, nacht en dag, om toch
het kind te geven, wat des kinds is. Daar,
mochten we zoo denken, zal men tenminste
de volkomenheid van verre in 't gezicht
gekregen hebben.
En nu wordt een van die Bonds-man-
nen lid van den Raad en komt met groote
beslistheid vertellen, dat we ons met een
doode musch hebben verblijddat het in
Amsterdam niks gedaan is met het onder
wijs en dat de school-resultaten bedroevend
slecht zijn.
Dat nu is geen praatje.
Want de schoolman-raadslid Matthijsen
kwam met cijfers.
Het derde deel der scholieren kan niet
eens een a-loffelijk ontslag* meekrijgen en
ook bij de anderen, zelfs als ze een ver-
volgklasse doorliepen, is na 4 a 5 jaar van
al die schoolkennis haast niets meer over.
De methoden soep.
Het leerplan snert.
Onze lagere school is 'n parade-
school. Alles wordt gedaaD, om den schijn
te redden tegenover de buiterwereld, maar
van binnen is ze voos en rot.
Onze opvoedkunde is een >bedenksel-
paedagogiek*. Los van waarheid en wer
kelijkheid los van het leven 'n teer plantje
in een broeikas..
Daar komt bij, dat de verhouding op
de scholen treurig is. Er heerscht zelfs een
soort van anarchie. Er wordt ontzaglijk
veel tijd verbeuzeld. Uren aan uren worden
besteed aan dingen, waar de kinderen niets
aan hebben.
De kinderen leeren sommetjes maken,
maar rekenen leeren zij niet.
En zoo ging hij voort
De heer Matthijsen, ex-onderwijzer, thans
sociaal-democratisch raadslid van Amster
dam. Ik kon, eerlijk gezegd, mijn oogen
niet geloovenEn om vooral niet te veel
te zeggen en 'n schrobbering op te loopen,
heb ik het meeste letterlijk overgeschreven
uit Het Volkwelbekend.
Ziezoo, daar liggen we nu.
Daar geven we dan onze millioenen voor
uit. Zoo worden we ^bekocht
En nu het remedie
Nog meer geld uitgeven voor het onder
wijs Nog meer methoden uitdenken Klei
ner klassen vormen De leerplicht uitbrei
den? Enz. enz.?
Dat alles helpt den heer Matthijsen en
de zijnen weinig of niets, zoolang hüa jood,
Mordechai, zit in de poort der school.
Die jood, dat is het >hoofd
Met name het ambulante hoofd, die in
een groote school geen eigen klas heeft.
Beets rijmde eens ironisch
»De gouden eeuw, het paradijs,
Zal voor de wereld keeren,
Zoo maar de kind'ren dezes tijds
Goed schoolgaan en goed leeren
Maar de »Bonds«-man voegt er bij
Zoo maar de »hooiden« de deur uitge
bonjourd worden!
De onderwijzers heil hen!
In hen zit een >groote scheppende
kracht.* De ^levenskrachtige onderwijzers
beweging* alleen kan de school redden.
Als men haar slechts ruimte geeft
Toen kwam wethouder De Vries
>AIs gij, mannen van den Bondooit
baas wordt, dan zoudt gij in drie maanden
meer kwaad aan de openbare school be
rokkenen dan de antirev. wethouder, vol
gens u, in vijf jaar heeft kunnen doen
Is 't wonder, als de zaken zoo staan,
dat tal van bezadigde liberalen met een
bang hart de toekomst van hun school
aanzien. UITKIJK.
De behandeling van drukwonden. Na
vele proefnemingen inzake de beste methode
om drukwonden bij paarden te behandelen
beveelt de heer Chanier, veearts bij het
Fransche leger, naar in het »Recueil d' hy
giëne et de mèd vèt millitaires* wordt mede
gedeeld, de volgende behandeling ten zeerste
aan, daar die spoedig tot het gewenschte
doel leidt, zonder dat de paarden aan den
dienst behoeven te worden onttrokken. Drie
zaken mogen daarbij niet uit het oog wor
den verloren
1. Om den rug van het paard tegen za
del- en gereidedruk te beschermen, moeten
af en toe wasschingen met koud water
worden toegepast, opdat de huid haar na
tuurlijke zachtheid behoude. Menjvoorkomt
daarmede tevens, dat zich de bekende bui
len en dergelijke vormen. Daarna wordt een