BS3TS BLAB. Zaterdag 20 September 1913 Antirevolutionair 28ste Jaargang NT. 1904. Orgaan IN HOC SIGNO VINCES toop de Zuldhollandsclie en Zeeu\v*clie Eilanden. W. BOEKHOVEN, „HET GOUDEN HERT", Dez6 Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p, 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. SOMMELSDIJK. Advertenties 10 Cent per regel en 3/3 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en */g maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan. Advertentiëu worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur. Alle stokken voor de ütedaefie S»estemd, Advertentiëai en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitjcever. Wat de troonrede belangrijk maken moest, waren de zinsneden over On derwijs, Kiesrecht, Finantiën, Pensi oen, Militie en Koloniën. Het overige komt in elke Troonrede voor en is door zijn algemeenheid niet zoo in grijpend, dat er veel aandacht aan gewijd wordt. Maar juist na de crisis èn voor de S. D. A. P. èn voor de Concentratie na de velerlei gissingen aangaande een concentratiekabmet, of extra-parlementair of Zakenkabinet, was er door heel Nederland verklaar bare belangstelling zichtbaar wat er toch op den derden Dinsdag in de Kamer door H M. de Koningin zou gezegd worden. En nu kan gezegd: een makke reden, overhellend naar Links, maar nog te veel onbestemd om houvast te hebben of 't een ra dicale regeering zal worden. In één woord: Want 'f Kiesrecht staat te vaag aangeduid, dan dat er met grond een algemeen kiesrecht uit kan gedistilleerd worden. Leeftijd en uitsluitingen kunnen zeer beperken. Vrouwenkiesrecht is aangewezen, maar Rechts kan er zich mee verzoenen als 't huisvrouwkiesrecht is of weduwe kiesrecht. Derhalve,ongunstig klinkt de Troon rede niet. Voor Rechts is er veel in dat aantrekt. Maar vsn de uitwer king in wetsontwerpen hangt ten slotte alles af. Afwachten en uit kijken dus Enka, de christen-socialiste schrijft in Het Volk een stukje onder boven- staanden titel. Het socialisme, zegt ze, begint zijn bekeerlingen te maken in alle arbeiderskringen en in alle kringen daarbuiten Hoe langer hoe meer ook onder hen, wier vaste overtuiging en diepste ervaring het is, dat de mensch bij brood alleen niet leven kan. En voor dezen rijst het pijnlijk vraagstuk hunner verhouding tot de Kerk. Voor vele sociaal democraten is de Kerk niets en niemendal en dat komt vol gens hen hier vandaar, dat ze kerk en godsdienst verwarren. Maar de religieuse sociaal-democraat moet kerk en godsdienst scherp onderscheiden en nu schrijft ze dezen volgenden droeven zin neer Het is onder de christensocialisten een algemeen verschijnsel, dat ze zich langzamerhand los gaan ge voelen van de Kerk. Maar als een soort troost voegt ze er achter Maar hun honger naar geestelijk voedsel, hun verlangen naar wat van oudsher stichting en opbouwing heet, blijft.. Doch wat verstaat Enka dan onder dat voedseldie stichting en opbou wing van oudsher? Ze schrijft: Van deze samenkomsten op Zon dagmorgen is geene richting buiten gesloten. Rechtzinnigheid en vrij zinnigheid beiden zijn in de voor gangers vertegenwoordigd. Op 14 Sept. wordt dan in de groote bovenzaal van Odeon, te Amsterdam, de eerste bijeenkomst gehouden. Maar als de voorgangers, die Zon dags optreden vrijzinnig zijn, zullen de rechtzinnigen toch wel thuis blijven en dus zal voor die rechtzinnigen de honger naar dat geestelijke voedsel maar voor een deel gestild worden. Zoo zien we dus de christen socialisten van de Kerk niet alleen losweeken, maar de rechtzinnigen onder hen kun nen zelfs alle bijeenkomsten niet bij wonenOf zou de strooming ook dezen weldra te sterk worden en zullen ze, snelle afloop der wateren, eerst ont zinken aan de kerk en eindigen om zelfs die bijeenkomsten met moderne voorgangers wel bij te wonen er heen gaan, als moderne en vrijzinnige domi nees daar optreden? En wat blijft er dan toch nog over van Enka's woord, dat de honger naar geestelijk voedsel blijft en dat ze gesticht en opgebouwd wenschen te worden De rechtzinnige gebouwd en gesticht door den mo dernen socialistischen voorganger? Droef aanschouwenMen noemt zich christensocialist; maar verlaat de Kerk. En als dan als poover hulp middel 's Zondagsmorgens een onder onsjes-bijeenkomst zal worden gehou den, moet de christennog thuis blijven, want er treden ook moderne dominees op. En wat doen die «chris tenen® Zondagsmiddags? Waar zoe ken ze dan hun geestelijk voedsel? 't Slot van dezen toch al zoo ge- smaldeerden Bond zal worden eene nieuwe scheiding en scheuring, totdat hij uit elkaar spat of als God 't niet verhoede, als vijand der religie zich oplost in de S. D. A. P. Nu nog schijnt Hotel Eesiaurant Siota'rdani. DINERS 60 cent en hooger. LOGIES MET ONTBIJT R, C. F, U, LEE-Moonen. men te vragen om wat geestelijk voed sel buiten de Kerk omgevraagd aan een modern. Straks wordt dat gods dienstig gevoel zelfs afgestompt; de onverschilligheid zelfs voor de religie treedt in en men voelt in 't minst geen mystieke gewaarwordingen meer. Het geestelijk leven gaat mors dood en 't materialisme komt vlug naar boven en men eindigt in haat tegen de kapitalistische klasse? Neen, veel ergerin haat tegen God en hemel 1- Alle godsdienstig gevoel is verwoest. Totaal, totaal is de »christen« weg! Om het liberale bankroet zooveel mogelijk te dekken is een afleider noodig. Net als een gapper in een winkelbuurt, de wandelaars 't aan- schreeuwthoudt den dief 1 terwijl hij 't zelf is. En wat zal die afleider zijn. Wis en zeker is 't de finantieele kwes tie. En dat is voor een Linksche een dankbaar onderwerp. Hij kan op een aandachtig gehoor rekenen,die specu leert op de groote uitgave in den Staat. Want groot zijn ze en nog grooter worden ze. Hoe meer de staatsbewe ging zich uitbreidthoe meer vader Staat zich op alle terrein van 't leven gaat bewegen, hoe grooter de staats uitgaven worden. Komt daar dan nog bij een Militiewet met nieuwe vloot- plannen, dan kan ieder op zijn vin gers uitrekenen, dat 't er bij de vol gende jaren snipperen zal. En om nu de Concentratiefouten te bedekken om de kiezers de politieke kiespijn niet te laten voelen zullen de propa gandisten gaan schetteren van zoo heb je me niet, tegen dat Rechtsche Heemskerkministerie, dat allerlei uit gaven heeft noodig gemaakt en met goedkeuring der 2de Kamer. Net als iSepuah deed in zijn tijd; als de rheumatieklijders gewreven werden, dat hun het zweet uitbrak, liet Jde kwakzalver zijn muzikanten zoo ont zettend hard toeteren, dat geen ster veling in de zaal het gekerm van het slachtoffer hoorde. Zoo ook zullen de Linksche schetteraars den volke ver tellen, dat 't Rechtsche Kabinet eigen lijk den bron der politieke ellende is. Komt er niets tot stam onder mr. Cort van der LindenRechts krijgt de schuld, want die heeft niet voor geld gezorgd. Zoo zoekt men een af leider voor onweer, dat op handen is. De lucht broeit; dat voelen de Libe ralen zelf wel. Maar een ander moet de zondebok worden. Doch dat mis lukt Het trekt onze aandacht, dat ondanks het liberaal gejubel, hoewel spoedig na de stembus verstomd door de po litieke narig- en rarigheden, die in de S. D. A. P. en de Concentratie werden afgespeeld, toch met de ge trapte Rechterzijde zal worden reke ning gehouden. Men voelt het, dat bij de huidige politieke toestanden en bij het huidige extra-parlementaire parlement een zeer zacht woord dient gesproken te worden tot de Rechter zijde. Een woord van verzoening een de hand reiken aan tegenstanders, die in de Kamer toch nog 47 man sterk zijn, waar de zoogenaamd regeerings- meerderheid maar 53 is. Men voelt het, dat er van menig wetsontwerp weinig of niets zal terechtkomen, als de Rechterzijde niet met krachtdadi- gen steun aan de zijde van het Kabi net staat. Men voelt het: voor algemeen Kiesrecht zal nooit de rechterzijde te vinden zijnmaar beloofd als het is aan de kiezers, moet 't toch gegeven worden en om nu die krachtige macht van Rechts tot wat toegeven te dwin gen, te lokken, moet men van de Lin kerzijde wel met de schoolkwestie komen. Er is, dat weet Links ook wel, geen verzoening mogelijkeen helpen der concentratie tegen de soci- aaldemocratiche amendementen; een hartelijk steunen van 't kabinet tegen eigen libarale vrinden, kan niet be staan, tenzij dat groote struikelblok de school, wordt weggeruimd. Daar om gaan nu reeds in de hoofdbladen der Linkerzijde stemmen op om het Grondwetsartikel| over de school niet weg te doezelen, maar 't dèsnoodig wat aan te vullen, te verbeteren, zoo dat de Op. School en Bijzondere elk haar eigenaardige, zélfstandige plaats in 't Volksleven kan blijven innemen. Men wil een compromis d.i. men wil 't op een accoordje werpen met Rechts. We hebben daar geen bezwaar in, omdat bij de verhoudingen nu in de partijen, die zich ook in de Ka mer afspiegelen maar twee geval len mogelijk zijnof niets doen of geven en nemen. Moet 't gaan hard tegen hard, dan komt er niets tot stand. Alleen door een compromis, door van onze wen schen ook eenige in te willigen, kan men iets anders tot stand brengen. En als de Rechterzijde haar vrije school kan verkrijgen, zonder opoffe ring van al te diep ingrijpende begin selen zonder al te groot offerfeest van vroegere meeningen, dan is dat een toegeven voor andere wetsont werpen waard. Want boven alles staat de oogst van een 50 jarigen strijd. En wie weet, of de tegenstander nu niet mee moet helpen, om 't onrecht te breken. Hij zal zelf het zwaard in de schede steken en ons de vrede vlag opsteken. OP DEN UITKIJK. UITGEVER Telefoon Interconsns. No. De Troonrede. Neem Onderwijs. Er zal een staats commissie benoemd worden, hoe 't met de Vrijmaking in de toekomst moet. Dus nog geen enkel woord, om zooals mr, Troelstra in zijn interview zei. om de kleine schooltjes te nekken en den leerplicht tot 14 jaar uit te breidengeen enkel woord om de Op. School de eereplaats te geven er zal komen een Staatscommissie. Dus voor Rechts: afwachten en uit kijken Neem Pensioen. Geen intrekking van de Invaliditeitswet, Radenwet, Ziektewet. Wel vereenvoudiging en aanvulling van de Ziektewet met ge neeskundige hulp, wat dr. Kuyper ook voorstelde,, als we ons wel herin neren. Staatspensioen is afgewimpeld de premie voor de Invalieden blijft, maar de 70-jarigen krijgen gratis rente als nu, mits ze behoeftig zijn en als in Denemarken eenige jaren niet armlastig zijn geweest. Het Deen- sche, niet het Engelsche stelsel zal worden gevolgd, 't Is dus een uitbrei ding van wat minister Talma wenschte. Neem Militie. Er is continuïteit; voortzetting van Colijns bestuur. Dus dit zaakje is in orde. Maar niet voor de Socialisten. Die kunnen er op bijten Neem Finantiën. Voorloopig nog geen tarief; dat komt later wel. Nu de algemeene inkomstenbelasting, al een oud stokpaardje; en de verhoo ging der successie, pas door Kolkman aangepakt, Of dat makkelijk loopen zal, staat nog te bezien. Neem Koloniën. Een vage, onduide lijke rij van zinnen. Maar in geen geval een oorlogsverklaring aan, de kerstening door Rechts bedoeld en gepropageerd. Over Idenburg en de Sarekat Islam woelingen niets; over een andere richting niets, 't Is gewoon. Men wil verdraagzaam zijn. Accoord dit willen we allen. Samenwerking tusschen Rechts en 't Kabinet is dus niet uitgesloten, 't Hangt er maar van af, hoe ver de verdraagzaamheid van 't Kabihet gaat. Godsdienstig-socialistische Zondag morgen bijeenkomsten. Gedempte Boerensteiger 63A, G3B Direct nabij de Hoofdsteeg, f 1.-, f 1.25 en f 1.50 Aanbevelend, Het door ieder aanbevolen adres. Afleider. Ruilen. Dat moet treurig geweest zijn. Zooals een gedeelte van het kerkpubliek zich gedragen heeft, toen H, M. de Ko ningin met gevolg Zondagmorgen in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de godsdienst oefening bijwoonde. Ik had er niet bij willen zijn 1 Hoewel de predikant vooraf verzocht, dat ieder stil op zijn plaats zou blijven zitten er was al gezongen en gelezen vloog toch een groot gedeelte van het publiek op stoelen en banken, als gold het een kijkspel, waar H. M. gekomen was, om zich eens te laten zien. Tijdens de godsdienstoefening was er veel meer aandacht voor de geringste be weging der Hooge kerkgangers, dan voor de preek van den dominee en toen de kerk uitging was 't weer een opvliegen en hollen op de galerijen, dat alleen door het forsche Wilhelmus van het orgel een weinig werd gedempt. Denkt ge dat H. M. zelf met zulk een belangstelling gediend is P Het lijkt er niet naar. Zijzelve heeft meermalen duidelijk laten merken, dat het haar om Gods Woord te doen is. Ik herinner me nog, van enkele jaren geleden, toen de Tentzending te Apeldoorn werkte, hoe de Koningin, als een heel ge wone bezoekster binnenkwam, neerzat, luisterde en meezong, zoodat iedereen zien kon, hoe Zij begreep, dat Ze voor 't aan- gezichte Gods met den geringste harer onderdanen op ééne lijn stond. En dan zulk een herrie 1 Dat moet Haar pijnlijk zijn. Nu mag men daarvoor echter niet het gewone kerkgaand publiek een verwijt maken, 'k Wou, dat onze Koningin eens ongemerkt een van onze gewone godsdienst oefeningen kon bijwonen en meemaken, Ze zou zien, dat het 't geloovige volk nog wel degelijk om God en Zijn Woord te doen is. Neen, 't was het onhebbelijk publiek. De een-dag-vlinders, die in jaar en dag naar de kerk niet omzien, maar nu er >wat te doen* was, maakten dat ze een plaats kregen, goedkoop en uit 't gedrang. Wat geeft die schare om het Woord? Ze vraagt er anders nooit naar. Honderden zijn er bij, die in bijbel noch psalmboek den weg weten. Want van den geestelijken nood in onze groote steden, kan menig plattelander zich eenvoudig geen voorstelling maken. Daar is 't zoo gansch anders. Enkele uitzonderingen daargelaten, In onze dorpen en kleinere steden staat de kerk nog in het midden en 't zijn er eenlingen of zeer kleine groepen, die zich aan alle aanraking met de religie onttrok ken hebbeD. Men moet dat goed verstaan. Dat de ontkerstening en de afval ook op het platteland schrikkelijke vorderingen maken, zullen we geenszins ontkennen. Dat de evangelisatie daar even noodig is als in de centra onzer beschaving zijn we met de broeders op het Congres van Evangelisatie hartelijk eens. Maar er is toch onderscheid. Een toestand als in de groote steden, waar de kerk in het huis, in het hart, in de heugenis van duizenden geen plaatsje meer heeft, hoe klein ookwaar men haar niet meer telt; haar zoo gebannen heeft uit den kring zijner gedachten, dat het zelfs de moeite niet meer waard is, haar te bespotten, zulk een toestand treft men in de kleinere plaatsen zeer zelden aan. De afval is zoo ontzettend groot 1 Tegen tien groot-stedelingen, die geregeld de kino's bezoeken, staat er een, die ge regeld ter kerke gaat. En dat is overal zoo. Bij ona en in het buitenland. Een hooggeplaatst Noorsch geestelijke, werd door dit verschijnsel, dat hij in Chris- tiania al even duidelijk zag als wij in Neder land, geleid tot de bange vraag, die hij in een predikatie stelde »Zal niet alleen het Noorsche volk, maar zal het blanke ras zich in zijn geheel van den Christus af wenden P< Welk een ontzettende gedachte 1 Eu toch, neenwerk ze niet weg. Christus heeft waarlijk het blanke ras niet noodig, om tot zijn eere als Koning zijner kerk en als Hoofd van alle koningen der aarde te geraken! Christus' kerk zal nooit ondergaan, al kunnen de tijden komen, dat zij zal staan als een nachthutje in den komkommerhof. Maar de Koning der kerk blijft vrij, om te bestellen, waar die kerk tot openbaring komen zal 1 En al is het volkomen waar, dat onze

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1913 | | pagina 1