prijs lijk. l Zaterdag 13 September 1913 voor de Zaidhollandüche en Keeuwsehe Eilanden. EU U I Antirevo lutionair 1 4 Vredescongrissen. „HET GOUDEN HERT", -«•- v~r*pB>EE?jlr. W^'"r pp.v-o -r* «Jat vanaf GESLOTEN, jpend en de oor het ge lend. J er, SD/JK. she 7231 raekering w eh. ren, inboedels enz. ptfk. 6348 p. 5 ons. 28sU Jaargang N°. 1902. IN HOC SIGNO VINCES Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling ƒ4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent'. v uiTGEYm: W. BOEKHOVEN, SOMMELSDIJK. ITelefoon Snterco»»». SI®. 3. Advertenties 10 Cent per regel en maal Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en */8 maal. Bienstaanvragen es Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groot© letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zjj beslaan Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur. Alle stukken voor de Reductie bestemd, Advertenties cp verder© Administratie franc© toe te zenden aan den Uitgever. I III. (Slot.) De eerste vredesvereeniging is op gericht in Amerika in 1815de eerste in Europa dagteekent van 1816 en is de nog bestaande Peace Society te Londen. Uit Amerika sloeg de beweging over inaar Engeland, Zwitserland en Frank rijk en onder den invloed van Elihu Burrit kwam een internationaal vre descongres tot stand te Brussel in 1848. De Geneefsche Conventie in 1864 trachtte den oorlog te verzachten, te humaniseeren, zooals 't gebruikelijk woord luidt, evenals die van St. Pe tersburg in 1868. Maar de Pacifisten bleven daarbij niet rusten, 't Was hun in de eerste plaats te doen om niet-oorlog, terwijl de Conventies slechts van verzachting van de oor logsgruwelen sprak. Een internationaal scheidsgerecht was 't oogmerk. In 1851 sprak de Senaat te Was hington zien reeds voor arbitrage (scheidsgerecht) uitin 1873 de Ita- liaansche Kamerin 1874 werd ook iin 't Nederlandsche parlement voor 't r scheidsgerecht een lans gebroken. Op 31 October 1888 vereenigden zich onder voorzitterschap van den Engelschman Randal Cremer en den Franschman Passy te Parijs tien Pa cifisten van 't Eng. Parlement met 30 leden van de Fransche Kamerdat was de geboortedag van de interpar lementaire Unie. Deze komt elk jaar bijeen en telt 20 nationale groepen met 5000 parlementsleden. Van dien tijd af werden allerwege vredesverbonden opgericht, die hun centraal punt vinden in het Interna tionaal Vredesbureau te Bern, dat zoo ongeveer de heele organisatie voor de Vredesbeweging uit alle Landen in handen heeft. Een groote stap voorwaarts was en waren de Haagsche Vredesconferen ties, waar het vraagstuk der arbitrage goed onder de oogen werd gezien. Den 24en Aug. 1898 verscheen het manifest van den Czaar, waarin een oproep tot alie mogendheden. De be waring van den algemeenen vrede en de mogelijke vermindering der overmatige bewapeningskosten, aldus luidt 't in den aanvang, die op alle natiën drukken, zijn bij den tegen- woordigen toestand der geheele wereld een ideaal, waarop de bemoeiingen der regeering moeten zijn gericht. In de overtuiging, dat dit verheven einddoel overeenkomt met de wezen lijke belangen en rechtmatige wen- schen der machten, acht de keizerlijke regeering het tegenwoordig oogen blik uiterst gunstig om langs den weg van internationaal overleg te zoeken naar de beste middelen om aan alle vol keren de weldaden van een werkelijker en duurzamen vrede te verzekeren en vóór alles aan de voortdurende ontwikkeling der tegenwoordige krijgs toerustingen paal en perk te stellen enz. enz. In dit Russische manifest wordt de klemtoon gelegd op de kosten van bewapening en haar gevolgen voor de schatkist en dus ook voor de Volken van een ontwapening is geen sprake en toch moest 'tdien weg op. Sen der resoluties of besluiten van deze Conferentie was het zoeken naar een vreedzame beslechting der inter nationale geschillen; terwijl anderen beoogden het tegengaan van 't werpen van bommen en springstoffen uit luchtschepenhet werpen van bom men met giftige gassen en het verbod van dum dumüogel, wel bekend uit den Engelsch-Transvaulschen oorlog. De tweede Vredesconferentie werd gehouden in 1907 en bevatte verbe tering der bepalingen van 1899 voor de beslechting der internationale ge schillen. Een barer besluiten was de oprich ting van een internationaal Prijzen- hof en de instelling in ontwerp van een permanent (vast) Hof van Arbi trage, dat nu ook bestaat, waarvan Jhr. Karnebeek de Voorzitter is en Mr. Patijn de le Secretaris-Penning meester. Toen is ook besloten, dat dit per manente Hof zijn zetel zou vestigen in ons land te 's Hage en dat er een gebouw moest zijn om de archiven enz. enz. te bewaren. Dit gebouw is 't Vredespaleis te 's Hage, waaraan de heer Carnegie zijn naam voor altijd verbonden heelt en dat na eenige jaren bouw den 27sten Augustus j .1. plechtiggeopend is. Wat het vredescongres nu verga derd, brengen zal, is onbekend. Over eenige weken zullen de besluiten beter ingedacht kunnen worden. Maar vast staat, dat de Vredesidee wint. Wel zullen de oorlogen niet geheel voor komen kunnen worden door het werk van een Arbitrage Hof, maar de vol ken zeiven staan op de bres om aan den oorlog den oorlog te verklaren. Er is een streven tot verzoening en toenadering door welke grenzen, ge bergten en rivieren, taal en zeden ook gescheiden mogen zijn de natiën, die in vroeger jaren tuk op eikaars macht en invloed, elkaar beloerden en gram waren. Ondanks alle vredesidealen is er helaas nog veel bloed gestort op den Balkan, maar een Europeesche oorlog is er toch nog niet 't gevolg van ge weest, hoe 'ter ook neep volgens de uitspraken van buitenlandsche mi nisters in de Parlementen. En welke oorzaken er ook voor een oorlog mo gen zijn, laten we hopen, dat het zwaard blijve rusten in de scheede; de bewapening verminderede schat kist ontheven worde. Maar onrustig wordt ieders pen, die de begrootingen allerwege ziet stijgen ondanks alle vredesconferenties en vredesbanden en Unies. Nochtans minister zijnde, zal niemand den moed hebben de begroötingen te verkleinen, omdat de vrees voor oorlog er toch nog bij millioenen onderdanen inzit. Men vertrouwt elkaar nog niet. Moge dan uit 't Vredespaleis als uit de Arke Noachs de duif uitvliegen, als teeken, dat de vloed heelt opge houden. En dat 't diertje nimmer te- rugkeere IJdel droombeeld, zegt ge! Zoolang de zonde woelt en woedt zal en kan van een wereldvrede geen sprake zijn; want zij is de bron en voedster van alle onrecht, van haat, van jaloezie, van eigenbelang en al lerlei ondeugd. Trouwens, hoe hoog de vredesidee ook moge aangeslagen, en hoe ernstig het streven er haar ook moge zijn't Recht staat hooger En hooger, veel hooger.staat een volk, dat om onrecht te ontgaan te wapen loopt, dan een volk dat onrecht ver draagt en in vrede bij de pakken Hotel Ri siaürasit Gedempte Boerensiteiger 63A, 63ï! -» Rotterdam. DINERS 60 cent en hooger. LOGIES MET ONTBIJT f R. C. F, T. d. LEE-Maom IIetv door ieder aanbevolen adres. neerzit. 't Recht blijft hooger ideaal dan de Vrede. Maar daarom moeten toch eerst alle pogingen aangewend om 't Recht door arbitrage te doen zege vieren. Eerst langs den minnelijken weg lukt op zoon wijze 't verkrijgen van Recht niet, dan trekke het Volk het zwaard uit de.scheede. Sion zal door recht verlost worden, zegt Gods Woordjamaar ook de natiën. En op onrecht staat nooit één enkele natie pal en gefundeerd. Voor een korten tijd wel. Maar niet voor altijd. Want de wrake nadert over den onrechtvaardige Dus voorwaarts naar den Vrede, maar alleen door Recht, Gerechtig heid verhoogt een volk, maar de zonde is een schandvlek der natiën. (IP DEN UITKIJK. Larid- en Tuinbouw. Het Instituut voor Pliytopatologie. c 1 fr - - -vffyflK ^*53? H 3NCTÊIÖ handelsmerk, ver- 5679 C. A. Poots W. Korvink W. Zaaijer ran Oostenbrugge lagen weg, dan was 't rliezen moest tegen de :en was 't geen gelijke met of zonder enkele Is smartegeld, naakt worden. En dan tte bedelen schaamde ek lijden dan op z'n re reeds in het gezicht aartoe hij zooveel ja- vraag sliep Hendrik nt hij hield van den is onmogelijk, dat deze niet had voor oogen nde hij daar niet over ijk? Hendrik wist het fs was hij in de waar- gezegd had: Werp al op Hem, Hij zorgt 'n mooie tekst, om es eeren. Of om er een ien. Of 'n »stukje« n Nieuwjaars-overden- Zelfs om er 'n vers het te borduren met zijde voor 'n huistekst, anders kwam men voor stwoord te staan, als tond gebroken te wor den gang op het le- loeilijken. Dan moest Iers leven, dandever- g aan 'n mooien tekst* ot zichzelf, terwijl hij 1de op zijn leger, een vast en onwan- op dien God, die dat Wordt vervolgd. Direct nabij de Hoofdsteeg, f 1—, f 1.25 en f 1.50 Aanbevelend, »Praat er me niet van 't Werd ietwat kregel gezegd, maar de persoon in kwestie meende het zoo kwaad niet en voelde onmiddellijk, hoe zijn toon streed met wat hij beweerde, want onze woordenstrijd was onistaan doordat hij met nej^ siarste conservatisme volhield, dat je om waarlijk verdraagzaam te zijn vrij zinnige wezen moest. We waren nl. reismakkers. Tweemaal in de week legden we op den- ze'lden tijd en met denzelfden trein het zelfde traject afwe kenden eiken boom, elke molenroe, eiken pompzwingei langs de lijn en zoo raakten we bijna altijd aan 't praten over de gebeurtenissen van den dag. Ik hield maar vol, dat een orthodox mensch, een j.?.D'irevolutionair« net zoo goed uit kracht van z'n beginsel verdraagzaam® was, als een vrijzinnige en ik haalde met instemming aan, wat de oud-minister Colijn enkele weken geleden daarover schreef in. een Duitsch-koloniaal tijdschrift. Colijn dat is zijn »man.« Een ti mannetjes-putter,die maar een gebrek heeft, dat hij nl. >anti« is. Mijn reisge el liet Colijn rusten, maar hield vol, dat vrijzinnigheid en verdraag zaamheid syaoniemer waren. Hij wees me o. a. op de houding onzer gereformeerde vaderen tegenover de roomschen. .Nu, daar was wat van aan, maar ik herinnerde hem aan de politieke bezwaren, die tijdens de Republiek er wel eens toe dwongen, om de roomschen op hun plaats te zetten, als ze al te 2parmantig« werden. En ik wees op de joden. Hoe het onze gereformeerde vaderen wareD, die het 20ude volk® royaal huis vestte, toen het in vele andere landen ten bloede toe werd vervolgd. >De Remonstranten dan,® zeide hij. En lachte triomteerend. 2 Die hebben na de Dordische synode van de verdraagzaamheid der gereformeerden kunnen proliteeren, toen deze in de macht gekomen waren. Daar was iets van aan. En dan wordt 'n mensch scherp. »Net als de Afgescheidenen*, antwoordde ik, »in de eerste helft der vorige eeuw, toen uw geestverwanten in de macht waren. We werden beiden warm. Maar mijn reisgezel bleef bij zijn meening. Er waren uitzonderingen dat was zijn verstgaande concessie maar als regel hield hij staande, dat de liefelijke bloem der verdraagzaamheid in de schaduw der kerk niet groeien kan, Haar ware groei plaats werd gevonden in den binnenhof van den tempel der vrijzinnigheid. De rest was larie. »Praat er me niet van Mijn kennis is te goeder trouw. Gelijk duizenden met hem. Hij is wat idealistisch aangelegd en daar hij de ware idealen, die God ons in Christus Jezus heeft geopenbaard niet kent, ja er onbegrijpelijk, bedroevend onkundig van is, daar is 't geen wonder dat zijn idealistische geest het op andere paden zoekt. Men moet niet alleen veroordeelen. Ook trachten te begrijpen. Zooals bv. in de vorige eeuw duizenden dweepten met de openbare, neutrale school, was het waarlijk niet bij allen klare, open bare haat tegen Christus en het Christendom. Och, neenvaak heel iets anders. Let wel, ik spreek niet van de diepste roerselen der ziel, maar van wat aan de oppervlakte des levens kwam. Zij meenden het zoo wel met ons volk 't Was toch zulk een heerlijk, verheffend gezichtom daar op een school joden en chrislenkinderijes, Koksianen en roomschen, rood en blauw, wit en zwart alles dooreen en bijeen te zien zitten. Allen hetzelfde onderwijs. Allen dezelfde spelletjes. Met elkaar guitenstreken uithalen. Samen leeren en zingen Wel, dat moest in 't leven nawerken en zoo zouden langzamerhand alle verschillen verdwijnen en 't zou één volk worden, van één richting en één kleur. Dat zou, meenden deze vrijzinnige idealis ten ten zeerste strekken tot verhooging van ons nationaal bewustzijn en van onze volks kracht. Een heerlijk, rijk vol menschenleven wachtte ons. De ware broederschap zou worden gevoeld en beoefend. Er zouden weldra geen roomschen en protestanten, geen joden en christenen, er zouden niet anders dan menschen zijn. En één Hemelsche Vader, die voor al die »broe- ders® recht vaderlijk zorgen zou. Leek het niet op 'n heilstaat Om* op mijn reisgezelschap en 's mans ^verdraagzaamheid* terug te keeren, 't is wel opmerkelijk, dat wij, antirevolu tionairen, als 't aller-onverdraagzaamst te boek staan. Zoo nu weer in Indie. Al wordt tierunaal met de stukken het tegendeel be wezen al maken onze zendelingen en artsen en onderwijzers niet het minste verschil van wege het geloofal wordt er van christen zijde geen enkelen Mohamedaan ook maar een strootje in den weg gelegd toch blijft het praatje rondsluipen in 't donker der Indische slerremachten, dat wij door onze onverdraagzaamheid ons gezag daar ginds in gevaar brengen Er is maar één redmiddel. N.l. dat der ^vrijzinnigheid®. 't Is daarom goed, uit het verleden af en toe eens getuigenissen voor den dag te halen, waaruit het omgekeerde blijkt en die de onverdiaagzaamheid der 2vrijzinnigen® in een helder licht stellen. Want dat, was curieus En toch ook weer begrijpelijk. Eigen gebrek zien en erkennen is een der moeilijkste bezigheden onder de zon Maar een feit is het en blijft het, dat de vrijzinnigen in de 19e eeuw, tegenover de 2mannen van DordU geen verdraagzaam heid hebben gekend, Laten we van Bilderdijk zwijgen. Hoe verging het echter da Cos la Is niet 's mans huis onder extra politie toezicht gesteld en werden niet, wie hem bezochten, opgeteekend alsof zij staatsge vaarlijke lieden waren Dat was in de twintiger jaren, toen men hem nog niet kende. 't Kan zijn, maar toen diezelfde da Cosla twintig jaren later een nèam had, die ook buiten de grenzen van ons enge vader landje genoemd wetd en er maar éven sprake van was, dat hij zou kunnen worden benoemd tot profs te Amsterdam voor de latijnsche en grieksche letteren, toen vloog onze 2 verdraagzame® vrijzin nigheid op onze achterste beenen en stak er 'n storm op van onverdraagzaamheid, de man mocht op zijn colleges de studenten eens lastig vallen met zijn orthodoxie, bij de behandeling van het Grieksche Nieuw Testament Groen van Prinsterer verging 't niet beter. Hij was een 2volksverleider« en 2Volksopruier«, een Danton en een Mi- rabeau. Zijn staatkunde heette 2weifelend, fac- tiezuchtig, huichelachtig, verachtelijk*. Zijn dagblad »het schandelijkste opposi tieblad®, dat ooit in Nederland verscheen. En de schare, die zich met Bilderdijk en da Costa en Groen geestverwant voelde, verging het niet beter. Toen een schip met Afgescheidenen, die naar Amerika verhuis den, op zee werd gepraaid en men den kapitein vroeg, wat hij aan boord had, luidde het antwoord20ude munt, in Nederland niet meer geldig®. Onlangs, in oude schrifturen bladerend, ontdekte ik nog een ander staaltje van die vrijzinnige 2verdraagzaamheid«. Ditmaal in de kunst. Een dichter, die 2den loop had® in de vijftiger jaren, was Mr. A. Bogaers, die o.a. den 2Togt van Heemskerk® bezong. In 1856 kwam van hem in 't licht 2Het metalen Kruis®, dichter en dichtstuk zijn sinds jaren vergeten, wat noch voor den man noch voor zijn poezie te betreuren is, Bogaers is 'a man des vredes 2Wij blazen niet, met euv'leu moed, In oude veten nieuwen gloed, Terwijl ze dooven in hare asschen Wij rooijen 't groen niet, driest en dwaas, Waar vredes wilde twijgen wassen, Om gif ie zaaien in de plaats®. Is 't niet allerliefst verdraagzaam En dat geldt nu nog wel de roomsche Belgen 1 Maar weeals hij 't nu krijgt over de 2orthodoxen«, de 2antirevolutionairen«. Dat zijn de lieden verward van geest, ziekelijke dwepers en theologische haar klovers. Zij stuiten 2den frisschen berg wind van ontwikkeling en vooruitgang® Zij vervullen het land 2met crètius en idioten®Zij 2 Zij zijn het, die verlichtings kar (Kon 't zijn) weer eeuwen rugwaarts trokken Die, met het heilige in den mond, (Waar' hün de macht slechtsde ouden [wrokken Herteelden uit den Dordlscben grond®. Walblief? Is-t-ie-niet-goed Blijkt niet uit tal van voorbeelden, zoo uit de 20e als uit ,de r ge eeuw, dat de 2vrijzinnigen* den alleenverkoop der 2ver- draagzaamheid® reeds in de geslachten be zaten Praat er me niet van 1® UITKIJK. Het instituut voor phytopathologie (plan- tenziektenleer), opgericht in 1906, is geves tigd in het gebouw der voormalige Rijks- tuinbouwschool te Wageningen en wordt dienstbaar gemaakt aan het onderzoek om- mp- - Cu I

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1913 | | pagina 1