«DIM
m
TWEEDE BLAO.
1813-1913.
HET JAAR Di BEVRIJDING.
Zaterdag 6 September 1913, No.1900.
Twee Bladen.
Beclames Mededeelingen enz
BKCHAMS PtUEN
IN HOCSIGNO WSES
Dit nummer bestaat uit
XI.
Maar men dürfde het niet geloo-
ven.
Er werd zooveel gekald.
En men laat zich door de hoop
zoo licht bedriegen!
Doch met meer haast dan gewoon
lijk wordt de hand uitgestrekt naar
de »Moniteur«, de Fransche staats
courant, die nu wel niet altijd precies
vertelt, wat er met Napoleon en de
Fransche legerscharen is gebeurd,
maar die toch wel genoodzaakt is de
hoofdzaken mede te deelen
De Moniteur e. spreekt ondubbel
zinnig.
Windt er ditmaal geen doekjes om
Ja, natuurlijk, (le gewone, onuit
roeibare Fransche Bluf wordt niet
gemist.
Als men de zaken récht beschouw
de volgens dien Moniteur dan
had Napoleon eigenlijk de overwin
ning behaalt daar bij Leipzig.
Goed beschouwd, ziet ge 1
Maar de omstandigheden, die nie
mand dwingen en het verraad, dat
niemand voorzien kan, waren oorzaak
geweest, dat het toch nog op neder
laag uitliep.
Eerst was de victoria behaald.
In een tweedaagschen slag.
En den derden dag zou Napoleon
die overwinning voltooien maar
ziet, daar komen zijn generaals hem
vertellen, dat er geen ammunitie meer
was.
Hoogstens nog voor twee uur vech
ten.
En aangezien de dapperste soldaat
zonder schietvoorraad gelijk is aan
een bakker zonder meel, móést het
overwinnende leger wel terugtrekken
op een zijner depots, op Maagdenburg
of Erfurt, waarvan Erfurt gekozen
werd.
Het was geen eigenlijk gezegde
«nederlaag® doch slechts een terug
tocht®, iets dat men vele jaren later
noemen zou een «achterwaartsche
concentratie®.
Zoo begón die Moniteur
Dan keek de lezer al eens op.
Als de Fransche keizer zulke be
richten in de wereld stuurt, dan moet
men maar rekenen, dat het niet te
best met hem en zijn leger staat!
Doch de »Moniteur» vertelde ver
der.
Dat ongelukkige munitie-gebrek
»Deze omstandigheid noodzaakte
het Fransche leger de voordeelen prijs
te geven, die het behaald had in twee
overwinningen, waarin het met roem
de in aantal zooveel sterker troepen
van het geheele vaste land had ver
slagen
Het leger trok dus terug.
Het trok op Erlurt aan.
En toen kwam die ongelukkige kor
poraal er tusschen
Die »man zonder verstand«
't Eene ongeluk bij 't andere I
Keizer Napoleonzoo verhaalt ver
der de Moniteur had dan aan de ge
nie bevel gegeven, om de groote brug
tnsschen Leipzig en Lindenau te on
dermijnen en in de lucht te laten
springen, zoodra het Fransche leger
er over zijn zou, om daardoor den
vijand de vervolging te beletten. Maar
ach, hoe ging datl
Kolonel Montfort hiermede belast,
gaf aan een korporaal en vier sap
peurs bevel de brug te laten sprin
gen zoodra de vijand zich zou ver-
toonen. De korporaal, een man zon
der verstand, deed de mijnen veel te
vroeg spriDgen. Een deel van het
(Fransche) leger was nog aan de an
dere zijde met een artilleriepark van
80 stukken en eenige honderden voer
tuigen
Nu, dat begrijpt men.
De verwarring was grenzenloos.
Die heele achterhoede was weg.
»Men kan de verliezen nog niet
bepalen, veroorzaakt door deze ramp
maar men schat ze op 12000 man
en ettelijke honderden voertuigen. De
wanorde, hierdoor veroorzaakt in het
leger, heeft den stand van zaken ge
wijzigd De winnende Fransche armee
kwam te Erfurt als een geslagen leger
aan«.
Dat was het slot van de zaak.
En als zelfs de Moniteur geen woord
meer weet te vinden ot durft neer
te schrijven om de nederlaag te ver-
goedelijken of te verheimelyken, nu!
dan kan men er zeker van zijn dat
het ook met Napoleon gedaan is.
Dan is zijn rijk nu uit.
Zoo begreep het ook ons vaderland.
't Begon nu woelig te worden.
Bepaalde daden van een georga
niseerd verzet waren nog nergens te
zien, maar de Franschen hadden een
gevoel alsof ze wandelen aan den rand
van een vulkaan.
Toch dacht Napoleon er niet aan
zijn troepen uit Holland terug te trek
ken.
Hij kon nu de Bondgenooten ver
wachten aan en over den Rijn, waar
achter bij zich, na den volkerenslag
bij Leipzig, had teruggetrokken. Maar
Napoleon wilde zich allerminst over
wonnen verklaren en was van plan
in het eigenlijke Frankrijk zich tot
het uiterste te verdedigen. Daartoe
was noodig, dat België en Holland
in zijn macht bleven, opdat de Bond
genooten hem niet in de flank zouden
kunnen aantasten. Beide landen zou
hij dus tot het uiterste trachten in
zijn macht te houden.
Intusschen was de positie der Fran
sche troepen verre van aangenaam
Uiteraard waren zij gering in getal.
Bovendien verspreid door het land.
Als goed strateeg had Napoleon
dan ook bevel gegeven, dat zij. zich,
in geval van opstand of van een aan
val van buiten, dien zij niet konden
keeren, regelmatig op Utrecht, als
het centrum des lands zouden terug
trekken om vandaar via Gorinchem,
's Hertogenbosch; en Antwerpen, den
weg naar 't Zuiden open te houden.
Ze moesten dit echter niet doen,
vóór het beslist noodig was, omdat
natuurlijk het tijdelijk terugtrekken
uit belangrijke centra van bevolking,
voor die bevolking haast als een uit-
noodiging te beschouwen was, om nu
in de van troepen ontbloote plaats
den opstand maar te beginnen.
Zoo verliep de eerste helit van de
maand November.
De Fransche troepen in Amsterdam,
Den Haag en andere plaatsen durfden
zich niet terug te trekken, uit vrees
dat ze Van Hogeniïorp en de zijnen
in de hand zouden werken en dézen
dorsten jniets ondernemen, uit vrees
dat ze den Franschman de gelegen
heid zouden verschaften, om 't begin
van een opstand in bloed te smoren
en de leiders des volks, die het thans
meer noodig had dan ooit, in arrest
te zetten.
Het waren woelige dagen
Telkens bleek, dat het volk maar
op een sein en voorbeeld uit hooger
kringen wachtte, om zich aan het
vreemde gezag te onttrekken.
Dat bleek uit de wilde, vaak dwaze
geruchten, die rondgingen en onder
de volksklasse gretig werden geloofd.
Zoo vloog b.v. den 9en Nov. in
's Gravenhage de tijding rond, dat
keizer Napoleon vermoord was en
dat een aanvoerder der bondgenooten
reeds uit Hamburg te Amsterdam
was aangekomen om er met den ver
tegenwoordiger van het Fransche ge
zag, den hertog van Plainsance over
de overgave te onderhandelen.
Het volk raakte in beweging.
De prefect Staf sart zag dadelijk het
gevaar in.
Hij zelf en de Fransche ambtlieden,
dat begreep hij wel! behoefden niet
te probeeren deze geruchten tegen
te spreken, ze zouden des te'gre
tiger worden geloofd.
Daarom sloeg hij een anderen weg
in.
Hij riep enkele van de aanzienlijke
burgers bij zich, die het meest invloed
hadden op het volk, bewees hun de
loosheid en voosheid der geruchten
en maakte hen bang met den toestand
van anarchie, als het rumoerig volk de
baas werd of met het bloedbad, dat
de Franschen zouden aanrichten, als
een opstand met geweld werd bedwon
gen.
Deze notabelen zagen óók het ge
vaar.
Zij begaven zich óók onder het
volk en wisten het van de valschheid
der rondgestrooide berichten te over
tuigen.
Dat hielp boven verwachting.
Een deel des volks ging naar huis.
Een ander deel liep zingend en joe
lend door de stad, galmde luid «Oran
je bovenwat de Franschen maar
lieten begaan, en kwam tenslotte
in kroegen en herbergen terecht, waar
het niemand meer kwaad kon doen
dan zichzelf
Den volgenden dag echter bleek de
eenmaal gewekte volksdrift nog niet
bekoeld.
Reeds vroeg in den morgen liepen
tal van personen uit de volksklasse,
met oranjelinten getooid, zingende en
juichende door de straten. De Fran
schen waren zoo wijs te doen alsof
ze 't niet merkten en zoo raakte 't
volk vanzelf uitgejoold.
Weer een dag daaraan was er een
opstootje in Den Haag van slagers
die den verplichten cijns weigerden
te betalen.
Maar dat alles leidde tot niets.
't Hield alleen de onrust wakker.
Wil een volksbeweging slagen
dat bleek ook hier dan moet er
leiding zijn.
Plaatselyk Nieuws.
Den Bommel. Het bureau van den
Burgerlijken Stand dezer gemeente, zal ge
opend zijniederen werkdag vaD 's mor
gens 9.15 uur tot 's middags ia uur.
Zie verder aanplakbord.
(20 Cents per regel.)
IS UW LEVER ZIER?
Gemeenteraad.
't Is de 3e November 1813.
Gisteren gingen reeds vage geruch
ten door de hoofdstad en de aloude
hofstad, als zouden de Franschen an
dermaal een geweldige nederlaag ge
leden hebben, thans in het hart van
DuitjSchland.
Aid us dan deze Moniteur
»Ons ként ons®, dacht hij dan.
Somuielsdijk. Gedurende de maand
Augustus zijn 39 schepen de Wilhelmina-
brug gepassseerd benevens die van de
geabonneerde eigenaars.
Aan de loting voor de militie, lich
ting 1914, moeten de volgende personen
deelnemenC. J. van As, J. Breur, Chr,
van Erkel, A. van Eijken, A. van der Gijze,
C. Knape, P. de Korte, J. Nagtegaal,
Jacs. Nelis, J. Nelis, L. Razenberg, J. Troost,
Adr. van der Wekke en J. Zaaijer.
In de bakkerij van Johs. van Beek
alhier, zal na bekomen vergunning van
Burgemeester en Wethouders, een gasmotor
geplaatst worden van 2 p.k. tot het drijven
van eene kneedmachine.
Gisteren. Donderdag, hebben een 60
tal kinderen van de hoogste klasse der
Christelijke School hun jaarlijksch school
reisje wezen maken naar Rotterdam.
Begunstigd door schoon weder werden
verschillende bezienswaardigheden bekeken
om toen in de Dierentuin de geest te ver
rijken.
Nu troffen ze het voorrecht dat onze
geliefde Koningin juist in Rotterdam kwam
en dus uit den dierentuin //full speed// een
plaatsje opgezocht, wat bijzonder gelukte.
Of de kleinen boften.
De rijke decoratie's van H.M. en gevolg
boeide de ocgen van vele kinderen zóó, dat
ze vergaten naar //de Koningin//te kijken.
Doch geen nood.
Vlug zich verplaatst naar de Willems
brug om nogmaals de stoet te kunnen zien.
Ook dit gelukte. En toen H.M. weder
langs de geheele kinderlijn heeureed hieven
ze gelijktijdig en uit volle borst het Wil
helmus aan, wat blijkbaar de aandacht van
H.M, trok, want niet alleen een hoofdknik
maar een vriendelijk handgebaar bewees
hare ingenomenheid.
't Was nu zoo zachtjes aan tijd om naar
de Boot te gaan, die te 3 uur weer terug
zou varen.
Opgetogen van 't geen ze gezien hadden,
was het /.Oranje boven// en //Leve Wil-
helmien// geen oogenblik van de lippen.
Te ongeveer half zeven was men weer in
school en na nog een versje gezongen en
gedankt te hebben ging ieder huppelend
van vreugde huiswaarts om gauw aan vader
en moeder te vertellen wat ze gezien en
wat ze genoten hadden (ook in den vorm,
en niet het minst) van koekjes en limo
nade of melk of I.Jswafeltjes, enz. enz.
Middelharnis. De gemeentebegrooting
over 't jaar 1914 van de inkomsten en
uitgaven liggen van den 3 dezer tot den
dag der behandeling in den raad, voor een
ieder ter gemeente-secretarie ter inzage.
Op Donderdag 11 Sept. bestaat er
ten huize van Dr. de Vries Reilingh gele
genheid tot kostelooze inenting ot herin
enting.
Stad a. 't Haringvliet. Aan het
hulppost- en telegraafkantoor zijn de vorige
maand behandeld 61 telegrammen, 109
gesprekken en 9 telefoonoproepingen.
Naar we vernemen zal het feest van
Neerlandsch onafhankelijkheid alhier gevierd
worden 11 September. De gemeente stond
hiervoor af een subsidie van f 80.
Het Kohier no.2. op de Bedrijfs-en an
dere inkomsten, is den 11 Augs. 1913 den
Ontv. ter invordering ter hand gesteld.
Het dochtertje van v. R. had het onge
luk met een boonmachine de top van haar
vinger te snijdenheelkundige hulp moest
worden ingeroepen.
Het aardappel-rooien is hier weer in
vollen gang. Het beschot moet over 't al
gemeen zeer bevredigend zijn,
Terwijl C. V. aanstalte maakte om uit
bed te komen, had zij het ongeluk haar
arm te breken.
Door te schrikken, gaf C. W. zich zoo'n
geweldige slag met een hamer op zijn duim,
dat deze onmiddelijk verbonden moest wor
den.
Dirksland. Op Maandag 15 Sept.
hoopt de Zangvereeniging Excelsior* met
hun wekelijksche repetitiën een aanvang te
maken. Tot dien datum kunnen zich nieuwe
leden bij het bestuur aanmelden. Na dien
tijd worden er voorloopig niet meer als lid
voorgedragen.
Voor de akte - Schoonschrijven Mid
delbaar Onderwijs slaagde de Heer K. van
Es, volontair ter gemeente-Secretarie, alhier.
In de Dinsdag j.l. gehouden raads
vergadering werden de herkozen leden op
gebruikelijke wijze beëedigd en tot Wethou
der herkozen de heer H. Kooman.
De jaarlijksche Uniecollecte heeft
opgebracht f iqS.óo1^ ct.
Als bizonderheid deelen wij mede dat
dezer dagen nog een nest met jonge geel
vinken gevonden werd.
In het lijd /ak van 1 Januari tot 28
Aug. dezes jaars werd door het musschen-
gilde opgekocht 3545 musschen en 5483
eieren.
Aan de Commissie van Winterbe-
deeling zijn de Koninklijk goedgekeurde
Statuten verleend.
Wij verwijzen onze lezers naar de
in dit blad voorkomende Advertentie het
onafhankelijkheidsfeest dat thans officieel
bepaald is, op Donderdag 18 September
a.s. Het feest beloofd werkelijk mooi te
zullen wezen Optochten zullen gehouden
worden met versierde fietsen en paarden.
Ringrijderij met paard en rijtuig,verschillende
volksspelen, alles om fraaie prij -en. Voorts
ook een openluchtvoorstelling met de Bi
oscoop aan den Stationsweg enz. Wij ho
pen dat de Commissie in alle deelen in
de hand zal worden gewerkt om het feest
goed te doen slagen.
Melissant. Onze vroegere dorpsgenoot
de Heer D. J. v. d. Zande legde de vo
rige week met gunstig gevolg examen af
voor Fransch, l.o.
Zaterdag geraakte door onbekende
oorzaak de stoomdorschmachine van L. S.
onder het werken in brand. Het vuur deelde
zich spoedig mede aan de in de nabijheid
staande tarwe klampen, die met de ma
chine een prooi der vlammen werden, al
leen de machine was verzekerd.
Tot Wethouder dezer gemeente is
herbenoemd de Heer T. Kooman.
De aan den Gemeenteraad overge
legde gemeentebegrooting voor 1914 be
draagt in ontvang en in uitgaaf f 15065.30.
Maandag was het 25 jaar geleden,
dat de heer C. A. Backer, hoofd der school
alhier, bij het onderwijs in dienst trad.
Het muziekgezelschap bracht den jubelaris
's avonds een serenade.
Aan den Heer G. van Terwisga, is
op zijn verzoek met ingang van 1 Decem
ber a.s. eervol ontslag verleend als genees
heer dezer gemeente.
Goedereede. De miliciens verlofgan
gers J. den Eerzamen en K. SDeteman
zijn van 9 tot 19 Sept. opgeroepen naar
Breda, 6e regiment infanterie.
Bij het uitoefenen van zijn bedrijf
had de zeevisscher W. Groenendijk het
ongeluk zijn geheele vischtuig te verliezen,
wat een waarde van p. m. f 200 vertegen
woordigd.
Ter gelegenheid van de verjaring van
H. M. de Koningin wapperde van het ge
meentehuis en eenige particuliere gebouwen
de driekleur. Ook werd des avonds op het
marktplein een concert gegeven door het
muziekgezelschap Apollo
Op de tentoonstelling van zaaigranen,
gehouden Dinsdag 2 Sept. te 's-Gravenhage,
werden door den landbouwer F. den Eer
zamen Fz. niet minder dan vijf prijzen, elk
van f 5, toegekend. Door hem werd op
dienzelfden dag al zijn tarwe als zaaigraan
verkocht.
De heeren D. Breen en F. C. Goe-
koop, die bij de verkiezing voor de ge
meenteraad als zoodanig zijn herkozen, zijn
in de jl, vergadering geïnstalleerd.
Op de vergadering der bestuursleden
van de »Generale Dijkage* van Stellendam,
gehouden in het logement »de Gouden
Leeuw* alhier, is de volgende aanbeveling
opgemaakt ter benoeming van een polder
opzichter: 10. G. de Keijzer te Middel-
harnis, 20. C. de Kluiver te Kerkdriel,
30. J. A. de Recht te Steenbeek, 40. J.
Soeters te St. Annaland en 50. L. v. de
Velde te Callantsoog.
Ouddorp. Dinsdag J.l. was het voor
de muziekvereeniging //Hosanna// alhie^
een vereerende dag. Met nog een 14-ta^
muziekcorpsen, welke aangesloten zijn bij
den Bond van Christelijke Muziekvereni
gingen, was men naar Den Haag getogen,
om aan H.M. onze Koningin een aubade
aan te bieden. Ofschoon de gansche ver
eeniging met alle hare leden niet verte
genwoordigd was, toch heeft zij met haar
grootste helft deelgenomen aan de gemeen
schappelijke uitvoering voor het Paleis het
«Huis ten Bosch//. Even na de opstelling
van het groote corps, dat uit ongeveer
300 personen bestond, verscheen H. M.
met Z, K. H. de Prins en Prinsesje Ju
liana en H. M. Koningin Emma en verder
gevolg op het, bordes. pNa luide begroeting
van publiek en muzikanten, zette het corps
zeer plechtig het daarvoor ingestudeerde
koraal in, dat onder ademlooze stilte werd
aangehoord. In het geheel werden een
vijftal nummers uitgevoerd, en zoo als de
/-Telegraaf// schreef, //onberispelijk//.
Toen de laatste tonen waren wegge
storven daalde de Koningin en Prinses
van het bordes, en liep langs de voorste
rij der muzikanten, en eerbiedig neigden
de opgestelde vaandels, welke {allereerst
door H.M. met belangstelling werden] be
zichtigd. Met zeer klankvolle stem gaf zij
uiting aan haar voldoening en dank voor
het gehoorde.
Daarna keerde zij weer naar hel bordes
en noodigde het Bondsbestuur en de Voor
zitters der verschillende vereenigingen uit
om ook daar te verschijnen, opdat zij elk
ten aanschouwe van het gansche publiek
Haar dank overbracht en met ieder enkele
oogenblikken conversatie hield. Voordat
zij met elke Voorzitter zich onderhield,
werden deze eerst aan Z. K. H. de Prins
voorgesteld, die ook voor elk een woordje
had, en zich zeer belangstellend betoonde
voor dit vereenigingsleven.
Na deze of ficieele begroeting werden
de zelfde heeren genoodigd ten Paleize,
alwaar zij vorstelijk weiden ontvangen,
en om in den toon van onzen Bondsvoor
zitter te blijven met weldaden overladen.
Blijkbaar geroerd door deze hartelijke
ontvangst, dankte de Bondsvoorzitter het
koninklijke huis voor de ongekende eer den
Bond aangedaan.
Zuidland. Heden Donderdagmorgen
vond de veehouder J. Klok een zijner melk
koeien dood in de weide liggen. Gelukkig
was de eigenaar verzekerd. Minder goed
kwam de landbouwer L. v. Prooien er af
die j.l. Dinsdag eenzelfde geval overkwam.
Dit beest was echter niet verzekerd.
Simonshaven vooruit. Eergisteren
togen de nieuwgekozen gemeenteraadsleden
uit het naburige Simonshaven per auto
naar het gemeentehuis te Geervliet ten einde
beëedigd en geinstalleerd te worden.
Gisterenavond heeft op de rivier de
Oude Maas bij Spijkenisse een treurig on
geluk plaats gehad. Een stoombootje met
personeel van de Zalmvisscherij 2.Klein Pro
fijt* van een vergaderiug te Brielle huis
waarts keerende, werd ongeveer te negen
uur door een stoomboot van de Oud-Bei-
erlandsche stoombootmaatschappij »Oude
Maast aangevaren waardoor het kleine
stoombootje met de 7 opvarenden oumid-
delijk zonk. Drie personen verdronken, ter
wijl de overige 4 nog werden gered, waar
van een dusdanig nog werd verwond, dat
de toestand van hem reden tot bezorgd
heid moet geven. Voorwaar er is maar een
schrede tusschen ons en den dood.
Maak hem dan in ordehet is gemakkelijk
te doen. Zonder pijn, zonder stoornis; al
leen door het heilzame effect merkt ge
dat ge geDezen zijt door
Openbare Vergadering van den
Raad der Gemeente Sommelsdijk
op Dinsdag 2 Sept. des n. m.
ten 2.30 ure.
Voorzitter de Edel Achtb. heer Burgemees
ter.
Afwezig de H. H. Jac. Joppe, A. A. Mijs
en M. Joppe.
De Voorz. opende de vergadering met ge
bed.
Daarna was als punt 1 der agenda aan
de orde de beëdiging van de nieuw benoem
de leden, de H. H. Born, Gideon en G. Joppe
Dz. De daartoe vereischte eeden werden
door genoemde leden in handen des Voorz.
afgelegd, waarop deze zeide:
Ik wensch de heeren geluk met het ver
trouwen dat de kiezers in U gesteld hebben,
en ik hoop dat het vertrouwen dat m U
gesteld is, waardig zult toonen.
2. De notulen der vorige openbare ver
gadering werden door de Secr. voorgelezen
en nadat van een opmerking van dhr. Tim
merman nota was genomen vastgesteld.
3. Ingekomen stukken
a. Missive van H. H. Ged. Staten goed
gekeurd terugzendend het raadsbesluit van
22 Aug. 1.1. tot wijziging der begrooting.
b. Bericht van de H.H. Kriens en Stout-
jesdijk dat zij hunne benoeming als onder
wijzer aan de O. L. School hebben aange
nomen.
c. Verzoek van dhr. Therrie om afschrij
ving van den H. Omslag. Besloten 4 maanden
afschrijving te verleenen.
d. Een schrijving van het bestuur der
«Centrale proeftuin* gevestigd te Middelhar-
nis waarbij zij uit naam van genoemde
vereeniging verzoekt, om haar f 75 uit de
gemeentekas als jaarlijksche subsudie toe
te staan. (w. g.) U. J. Mijs. L. Pen.
Voorz. B. en W. stellen U voor het in
haar hand te stellen om U als dan van
praeadvies te dienen.
e. Mededeeling van dhr. A. Hartzema,
hoofd der Chr. Nat. School alhier, dat hij
met circa 40 kinderen zijner school een uit
stapje wenscht te maken naar Rotterdam.
Daar er echter geen voldoende geld gekomen
is verzoekt hij bij dezen beleefd om hem
