voor de Zuidliollaiidsclie en Zeeuwüehe Eilanden.
1813-1913.
IET JAAR DEI BEVRIJDING.
Woensdag 3 September 1913
Antirevo lution
28Hi* Jaargang N°. 1899.
Orgaan
m
11
IN HOC SIGN O VINCES
Oeze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
ifzonderlijke nummers 5 Cent.
ÜIT0KVEE
W. BOEKHOVEN.
SOMMELSD1.ÏK.
1 Vetetöos» Iateire.©saïa. IS®.
Advertentiëa 10 cent per regel en maal, Reclames 10 per regel.
[Boekaankondiging 1 Gent per regel en y,»aal.
Dlengtaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Oent per plaatsing.
0 roote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsrnimte die zij beslaan
1 Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Alle stnkteen voor «Ie Stedacüe
bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franc® f©e te aenelen aan «Seis Uitgever
X.
De antirev. partij zag in de,Standaard
pas na de herstemming de driestar,
veelbesproken daarnaaangaande
schrapping van Tariefswijziging van
ons program. Bij de laatste Rotter-
damsche verkiezing, toen de heer
Gerritson is gekozen en Spiekman
voor district één dus is gevallen, is
door Rechts van die driestar een plei-
zierig gebruik gemaakt en las men
in de daar verspreide aanbevelings
advertentiën Niemand make zich on
gerust over het Tarief, dat is van de
baan. Van de baan èn omdat Links
reeds had overwonnen èn omdat de
A. R partij zich er niet warm meer
voor maakte. De groote vraag, die
zich echter nu opdoet is deze, gezien
de Staatsbegrooting met haar groot
tekort, of het woord van Kolkman in
de Eerste Kamer, vlak vóór de ver
kiezingen, niet in vervulling zal tre
den Gij Linkerzijde kunt absoluut
niet buiten 't Tarief. En aan den heer
Van Gijn geviaagd of bij minister
van finantiën wilde worden onder
voorwaarde van 't tarief af te blijven
en met directe belastingen te komen,
heeft hij feestelijk voor 't aanbod be
dankt onder de opmerking, dat elk
Liberaal Minister genoodzaakt zou zijn
met Tariefwijziging te komen, omdat
zonder r eze geen geld genoeg kan
binnen komen. Al is 't dus, dat de
antirev. partij dat punt der wijziging
van haar program schrapt; al is 't,
dat de Linkerzijde overwonnen heeft
omdat ze scheeve voorstellingen van
de gevolgen der Tariefwet den arbei
ders ten beste gaf; het tarief kon
niet ongewijzigd blijven voortbestaan.
Geen zoogenaamde technische verbe
teringen zullen 't moeten zijn, maar
wijzigingen, die verhoogingen betee-
kenen voor allerlei artikelen. Uit
sluitend een fiscale verhooging? Dat
is een verhooging van artikelen, die
hier te lande niet gefabriceerd wor
den of groeien. Maar de posten der
fiscale artikelen nagaande, kan dat
bedrag nooit voldoende zijn om een
tekort in de staatskas aanmerkelijk
te verminderen, Het .oude ontwerp
zal wel weer op de proppen komen,
tenzij het nieuwe Kabinet 't aandurft
om door de directe belastingen een
flink gat in de beurs te slaan. Afwach
ten is de boodschap, maar we moeten
't eerst zien, vóór we 't gelooven. De
troonrede en de millioenen nota zal
wel licht verspreiden. En dan ziet men
't Tarief als melkkoe gretig gebruiken:
daar is geen twijfel aan. Ons best 1
Maar of 't den werklieden best zal
zijn, die dachten, dat ze van 't Tarief
afwaren als ze Links stemden, is een
andere vraag.
Wat er echter ook gebeure met 't
Tarief, late het nieuwe Kabinet toch
eens de statistiek flink op orde bren
gen. We bedoelen natuurlijk de sta
tistiek van den in- en uit- en door
voer. Dezer dagen lazen we van de
hand Van dr. Blink, den bekenden en
geleerden geograaf nog een krasse
uitlating over onze Nederlandsche
statistiek in zijn keurig artikel»De
Ned. statistiek, in 't bijzonder de eco
nomische statistiek in verband met
de kennis van Nederland Bijschreef
in 1912
We moeten 't luide uitschreeu
wen om gehoord te worden: de Ne
derlandsche statistiek van in-, uit
en doorvoer is onbetrouwbaar
vormt een zee van onwaarheid. Het
zijn geen fouten, gelijk die elk
menschelijk werk aankleven; het
zijn geen onbewuste misleidingen
integendeel: met de volle kennis
en algemeene erkenning van het
feit, dat onze handelsstatistiek be
lachelijk dwaas en onwaar is, dat
zij in 't buitenland zoowel als in
Nederland door der zake kundigen
wordt bespot, gaat de Regeering
voort haar ambtenaren het nutte-
looze werk der samenstelling van
de tegenwoordige handelsstatistiek,
waaraan jaarlijks in de ware be-
teekenis des woords, aanzienlijke
kosten worden verspild, op te dra
gen. Onder 't koninklijk wapen en
met 't hoofd«Koninkrijk der Ne
derlanden® worden van jaar tot jaar
willens en wetens de ergerlijkste
dwalingen omtrent ons economisch
leven verspreid.
Kras gezegdEen totale vernietiging
zelfs van de beteekenis onzer statis
tische cijfers van in- en uitvoer. En
toch, dr. Blink zegt niets te veel. De
invoer- en uit voer cijfers in de boeken
genoemd zijn van nul en geener waarde
en toch alle en allerlei betoogen
in de Pers, in de Kamer, van de Ka
binetstafel zijn alle op de statistische,
onware cijfers gebaseerd.
Moge dit Kabinet deze zaak eens
ernstig onder de oogen zien. Ze is
urgent.
Een zucht van verlichting is opge
gaan aan de Linkerzijde. De Sociaal
democraten hadden de verantwoorde
lijkheid van zich afgeworpen om aan
Kabinetsformeering mee te doen en
lieten fiolen zorgen. En toen ze dat
badden gedaan smeekten en soebatten
ze de Concentratie om zelf een Kabi
net te vormen met steun van de
S. D. A. P. onder zekere voorwaarden.
De zoogenaamde herstemmingseischen
Algemeen Kiesrecht en Staatspensioen
waren in gevaar en dus de Con
centratie moest 't opknappen, maar
daarin spelen de Oud-Liberalen een
eersten rol en die hebben al zooveel
toegegeven bij de herstemmingen, dat
ze er nu feestelijk voor bedankten om
nog langer de slippedragers der Soci
alisten en der willig volgende Unie-
Liberalen te zijn, en ze werkten de
aanvaarding der Kabinetsvorming
door de Concentratie zoo krachtig
mogelijk tegen. Nu was Holland in
last. De Junioverwinnaars zaten met
de victorie verlegen; voor heel Ne
derland stonden ze te kijk als politieke
lawaaischoppers en lefmakers, die wel
een Kabinet konden omverwerpen en
tot heengaan drijven, maar onbekwaam
om zelf iets tot stand te brengen
onbekwaam om de beloften in te los
sen, die aan 't bedrogen kiezersvolk
waren gegeven. Totdat de reddende
engel komt: mr. Cort van der Linden,
die de Concentratie passeert en hier
en daar een mannetje oppikt om in
't nieuwe Kabinet te zitten. Hemel-
hooge blijdschap allerwege in 't Link-
sche kamp! Ze zijn uit de penasie
Hun kabinet is 't wel niet; maar 't
is toch een kabinet en dat is voor-
loopig de hoofdzaak. Wat 't brengen
zal: afwachten 1 maar er is dan toch
een Linksch kabinet. Al was 't er een
van bordpapier, dankbaar zijn ze 1
want 't Rechtsche is wegNa bange
weeën is 't geboren, in ongerechtig
heid 1 Na lafheid der S. D. A. P.Na
lafheid en tentoonstelling der Con-
centratische verdeeldheid en onbe
kwaamheid om praktisch politiek
werk te leveren. Na veel Junige-
schreeuw, waarbij de wol der arme
schapen aan de heggendoorn bleef
hangen I Na een crisis van duizend
vreezen en van zelfs buitenlandschen
spot 1
In en buiten de Ramer.
if.
li
'i
't Begon in den strengen winter.
Toen Napoleon in Rusland zulk 'n
vreeselijke nederlaag geledon had, toen
de tijdingen uit het verre Rusland ook
hier bekend raakten en de waarheid
niet meer kon worden verbloemd,
toen begon Van Hogendorp voor 't eerst
met anderen te spreken over wat daar
leefde in 't diepst zijner ziel.
Hij zag toen een kans.
Wat uit die kans groeien zou, of
Napoleon's nederlaag zou zijn 't begin
van 't einde, dan wel of 't hem geluk
ken zou nogmaals Europa de baas te
worden. 't was Gode alleen be
kend.
Doch er was een kans.
Hoe moest nu die kans worden ge
bruikt
Met door te beginnen met daden
van geweld en verzet. Die liepen, nu
ten minste nog, op niets uit. De macht
der Franschen was nog veel te sterk,
dan dat het ongewapende en ongeor
ganiseerde volk daartegen iets zou ver
mogen
Dat bleek jammerlijkin 't voorjaar
van 1813,
In Den Haag liep .het volk te hoop
achter een tamboer, die 't Wilhelmus
roffelde.
Uit Rijnland kwam een woeste hoop
boeren naar Leiden, waar zij zich
meester maakten van 't stadhuis en
allerlei baldadigheden pleegden.
Ook op andere plaatsen braken on
lusten uit, waarbij zich zooals 't ge
meentelijk gaat niet weinigen roer
den, die tot de heffe des volks behoorden,
geboren relletjes makers. maar
al deze bewegingen werden in 't begin
gesmoord.
Te Zaandam kwam 't iets verder.
Zekere Jan Rek wist er een begin
van oproer te verwekken, maar gene
raal Molitor zond er een bataillon uit
Amsterdam heen, dat het oproer dempte
en zich zonder moeite meester maakte
van de leiders, die weldra na een kort
proces werden ter dood gebracht.
Toen was alles weer stil.
Neen, zóó moest het niet.
Daarvan was Hogendorp overtuigd.
,,ZsrohmgC\rapo]co 11 nog met zijn leger
in Duitschland"te velde stond en de
strijd om de heerschappij in Europa
nog werd gevoerd aan de oevers van
de Elbe, in plaats dat de verlossers
genaderd zouden zijn tot den Rijn,
zoolang was het onbegonnen werk, een
ongewapend volk tot opstand te willen
brengen.
Maar niemand kende de toe
komst.
Even noodzakelijk als het was, om
nü nog allés te vermijden, wat ook
maar in de ver ie gelijken kon op een
uittarting van het Fransche bewind;
even gemakkelijk kon in een maand,
in een week de toestand zoè veran
deren, dat een opstand kwam zelfs
zonder voorbereid of uitgelokt te zijn...,
En dan moest er leiding zijn.
Dan mochten de edelsten des volks
niet achter blijven, meende Van Ho
gendorp, maar dan hadden zij zich te
stellen aan de spits der bewegingdan
moest er iets in en over hen vaardig
worden van den geest, die Willem van
Oranje bezielde, toen hij tegen de
Spaansche wereldmonarchie partij koos
en naar Holland toog, om er met zijn
getrouwe Hollanders te leven en te
sterven.
Daaraan arbeidde Van Hogendorp.
De grootste vijandin bij een moge
lijken volksopstand, zou zijn de anarchie.
En daarom zocht Van Hogendorp zich
onder zijn meest vertrouwde vrienden
en geestverwanten, een kleine kern
van bondgenooten, op wie hij onvoor
waardelijk kon vertrouwen en die zich
met hem verbonden, om zich elk in
hun eigen gewest en stad aan het
hoofd der beweging te stellen, zoodra
uit het centrum - van't verbond, in Den
Haag, daartoe het sein zou worden ge
geven.
Dit «verbond der Edelen* vond zijn
oorsprong in Den Haag en Hogendorp
was er de geestelijke vader en de ziel
van.
De voornaamste bondgenooten in
zijn woonplaats warenVan der Duyn
van Maasdam, Van Styrum, Repelaer,
De Jonge en Changuion.
Bulten de stad stelde hij zich 0. a.
in verbinding met Van der Hoop, May
en Falck in Amsterdam, met J. F. van
Hogendorp in Rotterdam en met Ben-
tinck tot Buckhorst in Zwolle.
Zoo kregen de saamverbondenen in
's Gravenhage overal in den lande hou
vast. Er werd druk tusschen hen ge
correspondeerd, waarbij ze elkander op
de hoogte hielden van al het merk
waardige, dat in hun woonplaats voor
viel. En kwam in de toekomst de tijd,
dat aan verzet te denken viel, of ook
brak het verzet spontaan uit en was
er eenige kans op een gunstig resul
taat dan stonden alom de mannen
gereed en waren ze met elkander nauw
verbonden, die zich aan het hoofd kon
den stellen en de leiding op zich nemen.
Doch er was meer noodig.
Het „volk" heeft honderd hoofden.
Bij een volksbeweging is juist het
groote gevaar, dat zij zich niet stoort
aan eenigen leider, maar dat zij door
versplintering van meeningen verloopt
en doodloopt.
Daar moest tegen gewaakt.
Brak er vroeg of laat een volksbe
weging uit, dan was 't noodzakelijk,
dat de saamverbondenen, indien ze zich
als leiders opwierpen, zouden kunnen
beschikken over een kern van mannen,
die hen onvoorwaardelijk zouden ge
hoorzamen.
Groot behoefde die kern niet te zijn.
In zulke dagen van beroering geeft een
kleine, maar vastberaden en eensge
zinde kern den toon aan, juist omdat
de groote massa geen doel heeft.
Voor Den Haag belastte zich met de
zorg voor het bijeenzoeken dezer man
nen graaf van Limburg Styrum.
Het was een gevaarlijk werk.
Dat de Franschen er geheel onkun
dig van gebleven zijn, zouden we, ge
geven hun uitgebreid en volledig inge
licht spionnage-stelsel niet graag bewe
ren.
Toch lieten ze 'tloopen.
Deden geen nader onderzoek.
Na de Russische catastrophe, voelden
de vertegenwoordigers van 't keizerlijk
gezag hier te lande als 'tware den
grond onder hun voeten wegzinken.
Ze durfden zoo niet meer.
Hun grootste zorg was, het volk
vooral rustig te houden. En die rust,
vreesden ze, kon leelijk worden gestoord
als ze al te nauwkeurig onderzoek
deden naar -de geheime gangen van
mannen als Hogendorp en van Limburg
Styrum.
Zoo kwam er een kern bijeen.
Mannen van beproefde trouw.
Allen eerlijke, goed bekend staande
burgers en vaderlanders, die zich ver
bonden te allen tijde en te aller plaatse,
wel gewapend, op te komen, als ze
door de hoofden des verbonds werden
opgeroepen om zich te weer te stellen
tegen het Fransche gezag en iets uit
te richten ten gunste van den Prins
van Oranje.
Van Styrum ging daarbij met groote
omzichtigheid te werk.
„Wat-niet weet, dat niet deert."
En daarom richtte hij het zoo in dat
de verbondenen wel kenden het doel,
waartoe zij zich verbonden en ook wel
den naam van hem die hen onmiddellijk
oproepen zou als het noodig was, maar
meer ook niet.
Van elkander wisten ze niets.
Konden dus ook niets verklappen.
Maar Van Styrum deed meer.
De groote moeilijkheid bij een mo
gelijken volksopstand was het gebrek
aan wapens.
Van Styrum knoopte nu in het diepste
geheim onderhandelingen aan met den
overste Tulling, den kolonel der Nati
onale Garde in Den Haag.
Deze Nationale Garde was in de
plaats gekomen der vroegere schutte
rijen en moest dan ook in de eerste
plaats zorgen voor de handhaving der
rust in de plaats waar ze gevestigd was.
Die Garde bestond uit Nederlanders.
En werd daarom reeds door de Fran
schen min of meer in verdenking ge
houden, maar ze konden haar moeilijk
geheel opheffen.
Tulling liet zich winnen.
Won op zijn beurt weer het korps
officieren, die wel wisten hoe de geest
onder hun manschappen was.
Dat was een gewichtig succes.
Als in tijd van nood deze Nationale
Garde de partij van den Prins koos,
dan had men niet alleen de kern van
een volksopstand, maar ook de kern
van een gewapend, militair verzet ge
vonden.
Toch bleef alles stil, doodstil
'tWas nu de tijd nog niet.
Eerst moest in Duitschland de be
slissing gevallen zijn. Nog stond de
Fransche keizer met een machtig leger
in het hart van Germanië.
Wat zal die worsteling baren
Het tarief.
Statistiek en Tarief.
Dankbaar.
Amice
Eindelijk, eindelijk worden de namen van
het nieuwe Ministerie genoemd. Hunne na
men zal ik u maar niet opsommen. Ge hebt
deze natuurlijk aandachtig gelezen, herlezen,
en de opmerking gemaakt dat het Ministerie
Cort het zeer waarschijnlijk kort zal maken.
Een Ministerie uit wanhoop geboren vraagt
van zelf spoedig naar rust.
De liberalen, die ik de laatste dagen
ontmoette deden mij onwillekeurig denken
aan een boer die kiespijn had. Hoo meer
de dag naderde dat het Ministerie te voor
schijn moest treden hoe donkerder het be
gon te worden.
Eerst de roode vaan in de mist. De roode
vaan werd neergehaald, doch de mist bleef
hangen.
Gelukkig dat we nu toch wat weten,
Ge snapt dat ieder zich uitslooft om uit
die personen een soort program te fabri"
