mmm
TWEEDE BLftO.
1813-1913.
HET JAAR DER BEVRIJDING.
31 AUGUSTUS 1913
Zaterdag 30 Augustus 1913. No. 1898.
Twee Bladen.
BUCHAMS PttLEN
Beclames Mededselingen enz
IN HOC SIGrNO WSES
V
V
bewezen
tot on-
Jeft doen
I blik ook
toekomst
Ie hooge-
lordt, dat
fruischt?
3HER.
burgers
bnafhan-
en stond
Lr onder-
Isluit een
|bad men
|childerd,
aarboven
jis«. Dit
bsteld en
[eenwou-
|cht was,
dat het
Ift »Af-
iam.
ïijne Ko-
kebben
|eptember
te ko
lder zul-
Ids thans
|ijk Echt-
den Ge-
ook een
Inoord op
atsspoor-
order uit-
over, dat
ia inzage
linken met
hetgeen
|ele ooren
lijk klinkt.
|t daarom
8 woord
tienvoudig
I lectuur.
pef Henry
1 de ramp-
Én vrouw,
Imoordde
leg, en ou-
br, en zul-
|den strijd
voor hen,
te keeren
luers's op-
u
vrouw 43,
aeisjes en
jaar oud
Ichman en
zijn brood
bpenhauer,
lievelings-
pdeën ver-
hem elke
kern in de
Ids Woord
|n, hij zou
het dik-
|loopen tot
lod hebben
Jem kracht
tiet brood,
was ver
zijn
ter met zes
Ift den Bij-
Iworden.
|iné schrijft
en
werklieden,
i rioleering
amten van
onder den
iteld wordt
irsonen die
geleden tij-
)nze plaats
Zeeuw)
ia.
ardsteeg te
tweedracht.
die reeds
es gedreigd
it van ster-
en geheelen
r- zij woon-
ndacht van
n de vronw
erenmiddag
en en men
meden hals
de politie
deze, zoo-
itie, Mr. van
missaris.Mr.
i een nader
gezegd lag
te bed een
m
Dit nummer bestaat uit
Officieel Gedeelte.
OPENBARE BEKENDMAKING.
Viering van den verjaardag van
H. JU. de Koningin.
De Burgemeester van de gemeente Som-
melsdijk
Gelet op eene circulaire van den heer
Commissares der Koningin in deze provincie
d.d. 23 dezer A. no. 1256 (le. afd.);
Brengt ter kennis van de ingezetenen
dezer gemeente, dat nu de verjaardag van
H. M. de Koningin op een Zondag valt,
door Hare Majesteit het verlangen is te
kennen gegeven, dat de openbare feestvie
ring op den daarop volgenden Maandag
1 September a. s. plaats hebbe.
Soinmelsdijk, 26 Augustus 1913.
De Burgemeester voornoemd,
BOUMAN.
IX.
Zij waren twee broeders.
Maar zooals het meer gaat in 't
leven: de gebeurtenissen en ook bei
der karakter en verschillende neigin
gen hadden hen ver van elkander ver
wijderd. De bevrijding van Nederland
werd voor den een het einde van zijn
loopbaan en de moreele verbanning
uit het eigen vaderland, gelijk voor
den ander den eindelijke vervulling
van wat hij in de jaren van den bang-
sten druk nooit had opgehouden te
hopen.
't Waren de twee Van Hogendor
pen.
Dirk en Gijsbert Karei.
Hun vader had in hun jonge jaren
nogal van zich laten spreken. Hij
was n 1. gehuwd met een dochter van
den bekenden dichter Onno Zuien van
Haren en heeft een belangrijke rol
gespeeld in de geheimzinnige gebeur
tenissen, welke de laatste jaren van
het leven zijns schoonvaders verbit
terde, die als men wellicht weet
van een schandelijke misdaad werd
beticht. Weet men 't niet: zooveel te
beter.
De beide joDgens waren bovendien
nog geen tien jaren oud, toen hun
vader zijn gansche vermogen verloor
en geen uitkomst zag dan naar de
Oost te gaan, waar 't hem eenige ja
ren voor den wind ging, zonder dat
hij echter zijn zonen wederzag, wijl
hij in 1784 op de thuisreis schipbreuk
leed en verdronk.
Door voorspraak van prinses Wil-
helminade gemalin van den erfstad
houder, wien Gijsbert Karei daarvoor
zijn gansche leven dankbaar bleek,
werden zij te Berlijn op de kadetten-
school geplaatst en voor den krijgs
mansstand opgeleid.
Geen van beiden blééf er in.
Beiden gaven de voorkeur aan het
burgelijk bestuur.
Dirk was in 1806, onder koning
Lodewijk, al minister van Oorlog en
stond bij Nopoleon in blakende gunst,
die hem verschillende hooge posten
toevertrouwde.
Nu, in 1818, is hij goeverneur van
Hamburg, een belangrijk ambt, dat
Napoleon hem niet zou hebben toe
vertrouwd, als hij niet het volste ver
trouwen in hem had gesteld. Dirk
had zich dan ook met hart en ziel
aan de Napoleontisch staatkunde over
gegeven. Elke Neder lancLsche gedachte
was hem vreemd gewordende bloei
van het Fransche keizerijk was zijn
levensdoel zóó zelfs, dat hoe
verzoeDÜjk het koninklijk Huis Willem
I zich ook toonde voor Dirk, na
Napoleon's val in 't vaderland geen
emplooi meer was en hij, 't stof van
de voeten schuddende in 't buiten
land verder zijn fortuin zocht.
Met Gijsbert Karei gansch anders
Hij woont nu rustig in Den Haag.
Trouwens, de tijd van reizen en
zich vlug bewegen is voor den 51-ja
rigen man reeds voorbijde jicht
kan hem soms zoodanig kwellen, dat
hij zich nauwelijks van kamer in ka
mer begeven kan.
Maar hij heeft reeds een tamelijk
bewogen leven achter zich.
Na zijn korte krijgsmansloopbaan
kwam hij eerst als page aan 't hof
van Prins Heinrich van Pruisen, te
Dresden. Drie jaar later, in 1781,
kwam hij in 't vaderland terug, juist
in den tijd toen de binnenlandsche on-
eenigheden zich begonnen te verscher
pen en de burgerkrijg van jaar tot
jaar meer waarschijnlijk werd.
Gijsbert Karei voelde zich aangetrok
ken tot den staatsdienst.
Zijn levensdoel en werkprogram
omschreef hij in die dagen aldus
«Mij onder een gezant bekwaam te
makende rechten te studeerenwa
re verdiensten te verkrijgenalle tak
ken der regeering te doorgronden
dwazen, die mij miskennen, te min
achten nuttig te zijnaan het ge
meen wel te doen; misbruiken af te
schaffendom men en deugnieten te
gen te gaan; de goede zaak te doen
zegevieren en met dezelve mijn naam
in het geheugen van mijn land, zoo
lang het bestaat onvergankelijk in te
prenten.
Zulk een doel was een leven waard.
Zeker er stak eerzucht in.
Maar dan toch niet de eerzucht, die
eigen voordeel en vuil gewin zoekt
maar de eerzucht welke onder een
gunstigen samenloop van omstandig
heden tot groote daden leidt.
«Een mislukt leven«
Zóó zou de oppervlakkigheid over
Van Hogendorp kunnen oordeelen.
Ga het zelf maar eens na.
Eerst wordt hij voor den krijgsdient
opgeleid maar als hij 't reeds tot
vaandrig heeft gebracht, dan blijkt
zijn lichaam toch legen devermoeie
nissen van het vak niet bestand en
heeft hij zelf eigenlijk ook niets geen
behagen in de krijgsmansuniform.
Dan bekwaamt hij zich tot den
dienst des lands in burgerlijke betrek
kingen.
In 1783 vergezelt hij den gezant
Van Berkel naar Noord-Amerika, om
met Buitenlandsche politiek op de
hoogte te komen. Daarna bezocht hij
Engeland om de staatsinrichting jvan
dit rijk van nabij te bestudeeren. In
1786 promoveert hij te Leiden in de
rechten en wordt raadpensionaris van
Rotterdam.
Nu schijnt zijn weg geëffend.
Hij komt steeds meer in aanzien
bij het stadhouderlijk hof en de
regeering des landshet hoogste bur
gerlijke ambt in den Staat is in de
toekomst voor hem niet onberijkbaar
hij is nog jong; een leven van arbeid
ten oorbaar van het gemeen best ligt
nog vóór hem
Haar komt de omwenteling
't Jaar '95 spoelt zijn toekomst
wegals ambteloos burger trekt Van
Hogendorp zich terug.
Geen denken eraan, dat een man
van zijn inborst en beginselen zich
keeren zal naar de opgaande zon en
al danst hij dan niet om den Vrij
heidsboom, er tenminste den hoed
voor lichten zal
Hij vestigt zich nu te Amsterdam.
Als hij na korten tijd, met zijn
scherpen blik wel ziet, dat het herstel
der Oranjes vooreerst zeker niet te
wachten is, stuurt hij zijn levensbootje
wederom in een anderen koers en
gaat in den handel.
Enkele jaren lang staat hij aan 't
hoofd van een groot handelshuis dat
ondanks de kwade jaren nog niet zul
ke slechte zaken maakte. Doch ook
hieraan komt door allerlei oorzaak
een einde en Gijsbert Karei, nog in
de voile fleur van zijn mannelijke
kracht, trekt zich in Den Haag uit
alles terug
'n Verloren leven, zou men zeggen.
En na het herstel, in 1813, weder
om hetzelfde verschijnsel.
Toen schéén het te veranderen.
Jure suo was hij de eerste na en
naast den Koning minister van
Buitenlandsche zaken, voorzitter der
grondwetscommissie, vice - president
van den Raad van State, voorzitter
van de Staten-Generaal
Het duurde geen drie jaren.
Willem 1 kon niet een man van
Hogendorp's kapaciteiten naast zich
hebbenéén van beiden moest wij
ken en natuurlijk, waar het de koning
niet zijn kon, daar was het d&onder
daan
In 1816 trok hij zich, nü voor goed,
uit het ambtelijk leven terug. Zijn taak
is afgewerkt. Lijkt het niet wonder
veel op een mislukt leven
Het tegengestelde is waar.
De namen van velen, die een lang
leven in trouwen dienst hebben door
gebracht, zijn vergeten, maar de naam
van Gijsbert Karei Van Hogendorp
leeft voort En als ook in volgende
eeuwen de bevrijding van Nederland
wordt herdacht, zal telkens wederom
zijn naam worden genoemd. Aan het
herstel onzer onafhankelijkheid is zijn
naam onafscheidelijk verbonden.
Zijn taak duurde slechts kort.
Maar 't gewicht van wat hij deed.
was genoeg om voor een menschen-
leven te volstaan.
Gijsbert Karei behoorde tot die en
kele uitverkorenen onder de kinde
ren der menschen, die boven het gros
uilsteken en dan ook aangewezen en
begaafd zijn, om als een crissis komt,
de leidslieden te zijn, die een gansch
volk van 't eene spoor op 't andere
overbrengen.
Hij was een man van karakter.
Van vast politiek beginsel.
Met een helder staatsmansoordeel.
Staatkundig, een »vasttrapper«.
Al den tijd van Napoleon's machts
heerschappij hield hij zich stil. Met
geen enkel plan, dat tegen de Fran
sche overheersching zich richten
mocht, liet hij zich in. Napoleon's
spionnen vertrouwden hem minder
dan iemand, maar kqnden nooit wat
op hem krijgen. Omdat hij geen vat
op zich gaf.
Hij deed slechts tweeërlei.
Vooreerst liet hij zich in geener
lei opzicht met het Fransche bewind
in. Zoo bleef hij vrij man. Door eed
noch ambt gebonden. Dat móét voor
hem een groote zelfoverwinning ge
weest zijn. Magistraat, diplomaat,
staatsman was hij geboren om zoo
te zeggen. Hij was in de kracht van
(20 Cents per regel.)
Q S E3 B !3 H 0 0 B 0
I BIJ LICHTE aandoeningen B
H aangcwt-nd voorkomen g
taak zeer CïEVAARIA«I&JE
g ziekten. gg
S3 Ï3 E2 O D D Q 5 S B £i
Uit de Pers.
Ou 'lerdomsrente.
Rente ad 204.of ƒ78.— per jaar
ingevo'ge Artikel 369 Invaliditeits
wet.
Ouden van dagen, die op 3 Decem
ber aanstaande den leeftijd van 70 jaar
bereikt of overschreden zullen hebben het
zij man of vrouw, gehuwd of niet gehuwd,
weduwnaar of weduwe, of wel gescheiden van
echt, of van tafel en bedhetzij alleenwonend
of inwonend bij hun kinderen of andere fa
milie, of ook indien zij inwonen in een ge
sticht voor cuden van dagen, wordt in hun
belang de aandacht er op gevestigd, dat,
indien zij zich in 't genot wenschen gesteld
te zien van boven bedoelde rente, zij aan
nemelijk moeten maken, dat zij in het tijd
vak van 10 jaren, dat onmiddelijk vooraf
gaat aan het in werking tieden van dit ar
tikel (3 December a.s.) of aan de vervul
ling van hun 70 jaar, te zamen gedurende
156 weken gewerkt hebben legen loon van
niet meer dan ƒ1200,per jaar binnen
Nederland.
Arbeid buiten Nederland verricht komt
slechts onder bepaalde voorwaarden in aan
merking.
De arbeid behoeft niet in vasten loon
dienst te zijn verricht. Men voldoet reeds
IsOuÉj oWc® oKXHO Qs301» ®ÖO ftnCwi GMfjO GgXtu tüxfl cwX*QKS> IxOj gt Wit#" CMrW rvx®5 flEXvS 'WrW t*Kw Qfltv (VtsS 5WjCwJ Gnfflf tVYtn rBW ff>OB
m
m
m
Van de weeïge weiden onzer lage landen,
Van de vruchtbre velden aan der stroomen mond,
Van de vochtige venen onzer verste grenzen,
Van de ruime heiden hoog op heuvelgrond,
Van de gladde vlakten onzer wijde waatren,
Van de zoute baren onzer Zuiderzee,
Van de schoone schaduw onzer dennewouden,
Van de volle haven en de veilge ree;
Overal van 's Dollars tot der Schelde boorden,
Van het Noordzeestrand tot Limburgs kolenmijn,
Klinkt één lied, één zang met vroolijk vreugdbetoonen,
Ruiscbt deez' dag opnieuw bet blijde feestrefrein
Heil U, Koninginne, ons van God gegeven,
Neerland huldigt*"!! met nooit verzwakte min,
Waar Gij komt, klopt steeds het hart des volks U tegen,
Hoort Gij 't blij gejuich: Wij minnen U, Vorstin!
„Timotheus"
A. L.
ys^TS^TfTSTtTSTlTi t7TtTS^T^TlT7TtT^T!T!TtTtT7T£Tf^T\
zijn leven. Zag dat leven weg teren
in onnuttigheid. Waarlijk, als dan
niets bet einde der overheersching
spelt en het vreemde bewind bereid
is, u de schitterendste aanbiedingen
te doen, dan behoort er wils- en
geestkracht toe, om te blijven weige
ren. Maar Van Hogendorp wilde vrij
staan tegenover 't Fransche bewind,
als de dag kwam dien hij niet
zag, maar waarop hij toch aldoor ho
pen bleet.
En in de tweede plaats ontwierp
hij in de stilte van zijn studeerver
trek de schets eener staatregelirtg.
waarnaar straks de bevrijde Staat
zou kunnen worden geregeerd.
En toen de beslissende ure geko
men wastoen 't er op of onder moest
toen het volk aarzelde en de burge
rij weifelde toen de aanzienlijken zich
nog kopschuw toonden van de Oran
jekleur; toen men er nog z'n hoofd
mee verspelen kon toe stelde Van
Hegendorp zich aan 't hoofd der be
weging ter bevrijding des vaderlands.
lJat geeft hem voor altoos recht
op nationale hulde en dank
aan de voorwaarde als men nu eens een
poosje gewerkt heeft bij A, dan eens een
tijdje bij B, een volgend jaar eens bij C.
Nu eens in den hooibouw bij D, dan eens
geholpen heeft in den oogst bij een ander,
Ais over dat 1 o-jarig tijdvak de 156 we
ken maar vol komen. Daarbij dient men
in het oog te houden, -al heeft men maar
desnoods één dag in de geheele week ge
werkt, die week toch voor vol telt.
Uit bovenstaande blijkt reeds, dat de
aard van 't werk er niet op aankomt, in
dien maar tegen loon gewerkt is. Zoo ko
men dus ook in aanmerking, die zelf een
klem boerderijije hebben, doch d e in den
oogsttijd of zoo, wel eens enkele weken
tegen loon bij een ander werkten. Zoo telt
ook voor de vrouwen mee de dagen dat
ze uii werken geweest zijn, voor een ander
de wasch hebben gedaan, uit bakeren zijn
geweest of als dienstbode of als huishoud
ster gewerkt hebben of uit naaien zijn ge
gaan bij een ander,
Nu komt echter een groote maarr
Men moet n.l. opgeven bij wien of wie
men gewerkt heeft en wanneer 1 1 Van toen
tot toen bij A. (naam en adres), van dien da
tum tot dien tijd bij B, enz. Want die opgaven
worden nagegaan, in zooverre het tenminsie
nagegaan kan worden. Het verdient dus
aanbeveling dat de ouden van dagen hun
geheugen opscherpen en zich trachten te
herinneren bij wien en wanneer ze bij een
bepaald persoon gewerkt hebben. En voor
sommige ouden van dagen kan het dien
stig zijn dat de familie of vrienden hun be
hulpzaam ziju in het verschaffen van die
gegevens.
De bedoeling van den Wetgever is dat
allen die aanspraak op de ren e kunnen
doen gelden, op 9 December a.s. hun
eerste f 2 of 1 50 aan het Postkantoor
in ontvangst zuilen kunnen nemen. (Als man
en vrouw beiden aanspraak maken elk 1.50,
man of vrouw alleen 2 per week), maar
dan begrijpt een ieder dat er gewerkt moet
worden om de papieren in orde te krijgen,
opdat als straks over een paar weken,
misschien over enkele dagen de tusschen-
persooD, aangewezen door den Minister om
behulpzaam te ziju bij het invullen van de
formulieren tot aanvraag om een rente, zich
bij de ouden van dagen aanmeldt, er niet
eerst uren lang gepraat en geredeneerd be
hoeft te worden, maar hij spoedig overgaan
kan tot het invullen van het formulier.
Indien hij of zij die de rente aanvraagt
een geboorteakte, een doopakte of een ander
stuk waaruit de leeftijd blijkt, heeft, moet
dat stuk bij de aanvrage worden overge
legd. Iu ieder geval moet nauwkeurig de
geboorteplaats worden opgegeven.
Het verzoek om rente wordt afgewezen
indien de verzoeker of zijn echtgenoote in
de vermogensbelasting is aangeslagen.
De minister vestigt er de aandacht op
dat deze rente hoegenaamd niet het karakter
van armenzorg draagt, maar veeleer als uit
le keeren reme van eene verzekeringsmaat
schappij. Dat dus niemand zich schame om
de rente aan te vragen indien hij (zij) meent
er recht op te hebben.
Familieleden van ouden van dagen ge-
stichisbesiuren enz. enz. worden beleefd
verzocht te willen medewerken op dat recht
hebbenden spoedig in het bezit van de rente
worden gesteld.
Bij duizenden zullen eerstdaags de rente-
aanvragen inkomen bij de rente-commissies
die ze straks doorzenden aaD de Rijksver
zekeringsbank. En, natuurlijk, die 't eerst
komt, die 't eerst maalt.
De aanvragers om rente moeten zoo
veel mogelijk zien te krijgen een schrifte
lijke verklaring van werkgever bij wie (wien)
ze gewerkt hebben en die verklaring onder
teekend door den werkgever of zoo hij
overleden is. door diens kinderen of an
dere familie, of wel door personen, bekend
met den aanvrager ten tijde dat gewerkt is.
Pen slotte worden zij die indertijd werk
gever zijn geweest voor de aanvragers of
anders hun famil e? ol vertrouwde personen
die zich herinneren dat de betrokken per
soon daar en daar gewerkt heeft, beleef
delijk uiigenoodigd om de gevraagde ver
klaringen af te geven.
En nu, aan '1 werk.
Men beware dit nummer en trachte er
mee van dienst te zijn waar men kan.
(Bovenstaande uiteenzetting vinden we in
de »Ntjk. Courantvan de hand van den
heer Flosch aldaar. We achten het wel
dienstig voor onze lezers ze in ons blad
over te nemen).
j. WageDÏngsch Nieuwsblad*
üiunetilatid.
Een belangrijke Uitgave.
Naar wij vernemen zal de Uitgever J. H.
Kok te Kampen weldra weer een nieuwe
omvangrijke uitgave het licht doen zien.
Er is op zijne drukkerij ter perse gegaan
een nieuwe herdruk van den Statenbijbel,
en wel naar de bekende uitgave van Jacob
en Pieter Keur en voorzien van een inlei
dend woord van Prof. L. Lindeboom.
De origineele uitgave van dezen bekenden
Bijbel wordt opnieuw zorgvuldig nagezien
en getrouw, dus geheel onverkortin onze
hedendaagsche spelling overgebracht. In
tweeërlei opzicht zal echter deze nieuwe
uitgave onderscheiden zijn van de oude
le door het formaat, en 2e door de wijze
van zetten. In plaats van het onhandige
folio formaat, wordt deze druk uitgegeven
in een meer handig 8" formaat, en zal hij
compleet zijn in drie deelen, in sterke
Bijbelbanden gebonden. En waar bij de
vroegere drukken het opzoeken der kant-
.teekeningen altijd min of meer een lastig
en tijdroovend werk was, is het na vele
proefnemingen gelukt een wijze van zetten
te vinden, zóó practisch, dat alle aantee-
keningen zonder tijdverlies oogenblikkelijk
kunnen worden gevonden, wat zeker geen
geringe verdienste van deze uiigave is
üok de keuze vau lettersoort en papier is
niet dan na vele proefnemingen vastgesteld,
en iaat niets te wenschen over.
De uitgave zal ook in afleveringen plaats
hebben en de prijs zal uiterst billijk, zijn.
Moge deze groote en kostbare onderne
ming, die onzen ouden en geliefden Staten
bijbel zal trachten ook voor het dagelijksch
gebruik in onze gezinnen meer in eere te
brengen, door ons volk op voldoende wijze
worden gesteund.
Loting Nationale Militie.
Dit jaar zal de lotmg voor de Nationale
Militie (lichting 1914) als volgt plaats
hebben
te Middelharnis op Woensdag 24 Sep
tember voor de gemeenten Stad aan '1 Haring
vliet 's voorm. 9- uur en Middelharnis 9.30
uur
te Oude Tonge op WoeDsdag 24 Sep
tember voor de gemeenten Den Bommel 's
nam t uur. Ool'gensplaat 1.30 uur en
Oude Tonge 2 uur
te Duksland op Donderdag 25 September
v
ÏSL