Woensdag 27 Augustus 1913.
288te Jaargang N°. 1897.
dhouwers.
T
Pi DEN
1813-1913.
Hf
Antirevolutionair
Orgaan
IS.
IET JAAR Dl BEVRIJDING.
IN HOC SIGNO VINCES
BANK.
den Stellen.
In 't sand geloopen.
T'
wordt gemaakt in
eautjes
'ovlngsringen.
alle soorten UurwerKen.
ekker 60 cM. lang
TIE-INRICHTING
jtORVINK Lz
IARNIS.
IERPUTTEN
sering,
n.
nd beton.
n der putten.
•l^at.
ommel.
e.
lineerbuizen bestelt
ide seizoen, gelieve
tgen aan onderge-
)ij groote partijen
eft. 6799
SO MM EL SDI JK.
Alle gtiififeei» voor de Redactie bestemd, Advertenfiën esi verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever
ll;
neur,
SMEER.
en
nSOMMELSDIJK"
F Ao Cs.
3.
ie Bank.
pzeggen 3 pCt.
jaars; met drie
zeggen 3Va pCt.
eublement.
411.
iblement.
Het éérste gelui kwam uit Rusland.
Daar, beel uit de verte, over de
velden des Doods, waar de honderd
duizenden lagen, tot een prooi voor
't azend rootgedierte, daar klonk de
vrijheidsklok voor Europa en de snij
dende Oostenwind voerde het geruisch
der klanken tot aan de oevers der
Noordzee, Napoleon's val werd de op
standing van Europa
Doch de klanken waren flauw.
Geruchten waaiden over en waar
den rond, maar zekerheid haddeD
weinigen.
En de weinigen, die wistende
satellieten van het Fransehe bewind,
beijverden zich veel meer om Napo
leon's nederlaag te verkleinen en de
waarheid te verdonkeren, dan dat ze
het publiek zouden inlichten over wat
werkelijk was geschiedt.
Zeker, men wist wel iets.
Een catastrophe als Napoleon's le
ger in den winter van '12 op '13
vernietigde, éénig in de wereldhisto
rie, kón niet gehéél verborgen blijven.
Toch waren er slechts weinigen,
die werkelijk de hoop duriden koes
teren, dat de dageraad der volksbe-
vrijdiag aanbreken zou.
li Eenlingen, die 't nauwelijks zeggen
durfden tot hun naaste vrienden.
Zóó zat er de schrik nog in.
Zóó vast gelooide niet alleen de
»mindere man«, maar ook de «geze
ten burger«, dat Napoleon's ster, mis
schien 1 voor 'n oogenblik een weinig
verbleeken kon, maar in geen geval
zou ondergaan.
De groote revue te Leipzigvóór
de tocht aanving, waar de vorsten
van West- en Midden-Europa hem
hulde brachten, zag Napoleon op het
toppunt zijner macht.
Een legermacht van zesmaal hon
derdduizend man bewoog zich naar
zijn plan.
't Scheen, dat alles weer meeliep.
Dat de overwinning aan zijn vanen
verzekerd was.
Den 25sten Juni trekt hij over de
grensrivier de Niemer, en in de eerste
helft van September bereikt hij de
L
oude hoofdstad, de heilige stad der
RussenMoscou.
De veldtocht scheen geëindigd
Het doel scheen bereikt.
Nu immers schoot den tsaar geen
andere uitkomst over, dan vrede te
sluiten en aan den Franschen keizer
over te laten, de voorwaarden van
den vrede voor te schrijven
Tóén kwam de »dag der wrake®.
En die brand verteerde de stutten
van Napoleon's heerschappij
't Was niet zóó, dat de Russen hem
volgens een vast p'an te lijf g:ngen,
waarvan de groote brand van Moscou
het geniale begin was.
«Toeval® was die brand stellig niet.
Hij was voorbereid en werd uitge
voerd door den bevelhebber, die er
't laatst stand hield.
In hoeverre hij daarbij naar eigen
willekeur te werk ging, blijve thans
onbeslist.
Maar zéker is, dat Napoleon aan
de vernietiging ontkomen zou zijn
dat hij tenminste een déél van zijn
leger nog in geregel Je orde over de
Duitsche grens teruggebracht zou heb
ben, indien hij dadelijk na denbrand
den terugtocht had aanvaard.
Tóén te blijven wachten; in 'thart
van 't vijandelijke land; bg een ver
brande hoofdstadmet den winter in
't gezicht; weken lang besluiteloos
te blijven wachten; niet voorwaarts
te trekken noch achterwaartsniet
op Petersburg aan te rukken en ook
niet op Duitschland terug te trekken
met zulk een leger te blijven kam
peeren op vele honderden mijlen "al-
stands van zijn magazijnen en militaire
steunpunten. dat was Napoleon's
lout, die zijn ondergang werd.
Hij wachtte en weifelde.
De man, die besluiten moest, wei
felde tusschen velerlei meeningen.
De kostelijkste weken liet hij voor
bijgaan en de éénige gelegenheid, om
zijn leger te redden, liet hij onge
bruikt passeeren.
Hij wachtte op den tsaar.
Liet zich paaien met een ijdele hoop
op ijdele onderhandelingen.
Eerst zes weken na den brand gaf
bij bevel tot den terugtocht.
Toen was het te laat.
God had zijn oogen verblind
Welk een tragedie van lijden
Die terugtocht uit Rusland
Het land was een woestenij. De
steden waren puinhoopen de dorpen
vernield vele mijlen in het rond was
Rusland een doodsche wildernis, waar
geen pond meel te halen en geen
stuk hout meer te vinden was.
Door die woestenij des doods moest
het leger terug.
De Russen op de flanken, in den
staart, soms vlak in den weg.
Omzwermd door de woeste Kozak
ken.
Prijs gegeven aan de wraakzucht
der Russen. Ten prooi aan honger en
gebrek.
Toen viel de Russische winter in.
Vroeger nog dan anders
Onze verbeelding is te zwak, om
ons dat lijden voor te stellen. Vele
honderdduizenden kwamen om door
koude, honger, door 't zwaard of in
de sneeuw.
Voor het overblijfsel van een geheel
armee-corps van 48,000 man was
ruimte in een enkel vertrek. Van de
600 000 geoelenden ten oorlog, die
uitgetrokken waren, bleven geen 1000
man over, achter de Weichsel in staat
de wapens te voeren
Ook Nederland zag zijn zonen vallen.
Het regiment huzaren, bij Borodino
op 7 Sept. tegen de Russische batte
rijen aangevoerd, versmolt tot 46
weerbare manschappen. Weldra werd
het op de rol van het leger doorge
haald.
Het regiment grenadiers was 16 Oct.
al tot 500 man versmolten, bij den
terugtocht bleven er geen 40 man over.
Van het regiment lanciers zijn er
twee overgebleven, die niet omkwamen
ol in de macht des vijands vielen.
En van de vier regimenten infan
terie heeft slechts één, en dat nog
maar in naam, den veldtocht over
leefd.
Tweehonderd jonge, krachtige Frie
zen, die in 1812 gezond en welgemoed
den marsch van 500 uren naar het
vijandelijke land volbrachten, zijn daar
in korten tijd allen van ellende om
gekomen.
Nederland droeg rouw over zijne
zonen
Neen, het licht van den nieuwen
dag werd in de lente van 1813 nog
niet gezien
Op een somberen winterdag was
Napoleon te Parijs wedergekeerd, nau
welijks herkend aan de poorten van
zijn eigen paleis.
Maar de oude veerkracht was nog
weer opgeleefd.
Een tweede worsteling begon.
Nu tegen Rusland, Oostenrijk en
Pruisen. De strijd van het jaar 1813,
die in de vlakten van Noord-Duitsch-
land zou worden beslist, gelijk die
van 1812 in de Russische steppen,
Nogmaals gelukte het Napoleon een
machtig leger bijeen te brengen.
Ook Nederland moest zijn jonge
lingen afstaan.
En toen de keizer na verschillende
kleine overwinningen weer voorwaarts
drong, doofde het vleugje vaa hoop
in 't vaderland weer uit
Echter niet bij allen.
Daar waren enkele mannen die den
moed en de hoop niet opgaven en die
in 't diepste geheim zich met elkander
verbonden om als God ruimte
gaf tenminste een poging te wagen,
teneinde oud Nederland uit de diepte
zijner jammerlijke vernedering op te
heffen
Zou God ruimte geven
Zooals een eerst snelvlietende en
bruisende en ruischende bergstroom,
springend, dartelend, klaterend van
rotsblok op rotsblok door steenscheu-
ren zich wringend, er overheen schui
mend, neerstortend meters diep met
geweld, na vele uren doodloopt in 't
zand of verachtelijk als in een stilstaan
de waterplas is veranderd ergens ver
in de vlakte, zoo ook is 't der Socialisti
sche partij gegaan in de dagen na de
stembus van 17 Juni.
Wie herinnert zich niet meer uit 't
herstemmingsadvies dier partij de ge
stelde vragen aan de Concentratie
Erkent gij als eisch van urgentie in
voering van het algemeen kiesrecht
voor mannen en opheffing van de
grondwettelijke uitsluiting der vrouw
van het kiesrecht, onder bepaling, dat
geen vrquw op grond van minderen
maatschappelijken welstand raag wor
den uitgesloten: Z ij t gij bereid utegen
elke versterking van de positie der
Eerste Kamer door regresrecht of an
dere wijze, te verzetten? Zijt gij grene
gen mede te werken tot onverwijlde
in werkingtreding van art 369 der
Invaliditeitswet-Talma en tot uitbrei
ding daarvan tot alle 70-jarigen, die
een pensioen noodig hebben. Zijt gij
ervóór, dat de wet Talma met behoud
van art. 369 wordt ingetrokken of in elk
geval niet wordt uitgevoerd?
Wat courage en fierheid spreidde de
Socialistische partij ten toon. Aan 26
candidaten werden deze vragen voor
gelegd, om zoo de Concentratieheeren
aan de ketting te leggen, een uit den
bandspringing na den derden Dinsdag
in September te voorkomen.
Wie herinnert zich niet de Volksar
tikelen van de Redactie tegen de aan
vaarding der portefeuilles. Wie denkt
niet om Vliegens artikelen: Aanpakken
met vervolg en slot. Wie herinnert
zich niet het sterartikel van mr. Troel
stra, om de portefeuilles niet alleen
niet te aanvaarden, maar een burgerlijk
Kabinet tot stand te brengen uit Li
beraal en Rechts, opdat de antihese
daardoor dood en begraven zou wor
den. Wie herinnert zich niet den ultra-
montaan Troelstra, die over de bergen
('t zijn niet alleen Roomschen die over
de bergen om raad en daad gaan
vragenKautsky raadpleegt, die echter
te weinig tijd had om Troelstra pre
cies te zeggen, wat erin Holland nu
eens gebeuren moest in die moeilijke
omstandigheden. Wie herinnert zich
niet den brief aan Anseele, den Secre
taris der Internationale, wien men ook
om raad gevraagd had, hem Belg over
Hollandsche toestanden en die terug
schreef, dat hij 't ook niet wist of de
weigering of te wel de aanvaarding der
zetels noodzakelijk was. Wie herinnert
zich niet de botte weigering der Con
centratie om de regeering te aanvaar
den? Wie niet de venijnige hoofdarti
kelen uit de N R Ct. tegen den «klasse
minister® van justitie Troelstra.
Ochwaarom zullen we uit de crisis-
weken (we rekenen thans bij weken, ziet
Uniet bij dagen nog meer span
nende ot indrukwekkende (oi indruk-
wegnemende, bedoelt U momenten
weergeven. Ieder raadplege zijn her
innering ook over de briefwisseling
tusschen dr. Bos en mr. Troelstra de
langademige en inhoudlooze Parijsche
resolutie over de aannemingde Cou
rantenartikelen overeen vrijzinnig-so
cialistisch Kabinet; over een extra
parlementair Kabinetover een Con
centratiekabinet over een burgerlijk
Kabinetover een zakenkabinetover
een gemaskerd Kabinetover goeje
menschen we zullen maar op
houden,
En wat is er nu van al dat fraais
of leelijks terechtgekomen? 't Was
alles woorden kramerij etalage ot uit
stalling van onmacht't is alles nog
mist en nevelduisternis van rondsom
men 't was luchtkasteelenbouw en 't
naloopen van dwaallichtjes in een moe
ras, fatale misrekenig op groote schaal;
een politiek faljiet aan de gansche
Linkerzijde. Een dood loopen in 'tzand.
Kiezersverlakkerij in den hoogsten
graad. Als er nog eens gestemd moest
worden1
Onoverwinbaar.
Eens in 1855, ook moeilijke politieke
omstandigheden, schreef Wormser aan
Groen van Prinsterer
Als politieke patij gaan wij, dunkt,
mij, kennelijk te niet. Als vertegen
woordigers van Christelijke beginse
len zijn we onoverwinbaar.
Ook thans staat de Anti ev. partij
in ongunstige conditie veiBzeUn «ijn
verloren en in de coalitie kiaaki 't.
Van te niet gaan der Antir. partij is
nog van verre geen sprake, al roopt
men 't ons brullend toe: «Na de op
lossing der schoolkwestie zijt ge geen
politieke partij meer, want uw gansche
politieke leven en streven is slechts
schoolpolitiek.® De antirev. partij gaat
niet zoo gauw te niet, omdat ze gansch
anders dan in de dagen van Groen, een
krachtige organisatie van duizenden en
duizenden leden telt, met een wel ora-
sehreveii program en met, zelfs al stierf
dr. Kuyper spoedig, hoogst bekwame
leiders, die achter hem staan en even
als hij met liefde bezield zijn voor de
eene, grootsche gedachte, die alle anti
revolutionairen tot één partij maakt
Neerlands Volk aanbidde en erkenne
op alle terrein den God der Vaderen
en sta af van ongerechtigheid 1
Maar al moesten we als partij onder
gaan al verdwenen de leidersal zat
er niet één antirev. Kamerlid in de
Kamertoch zouden de beginselen niet
ondergaan. Er blijven er nog altijd
meer dan 7000 over, die hun knie
voor den Baal des tijds niet willen
buigen. Kunnen die meer dan 7000
slechts getuigen en protesteeren ook
dat is een machtsdaad, die de kiem
bevat van nieuwen groei en opkomst
en van toekomstigen aanwas èn wen
kende victorie.
Al moesten we als partij zinken;
nog zou in de huisgezinnen en in de
School en in de Kerk en in de vak-
vereeniging en in de Kamer 't eeuwen
oude antirev. beginsel verkondigd wor
den, dat de gerechtigheid een Volk
verhoogt, maar de zonde is een schand
vlek der natiën.
Toch en nog zou 't in de harten
ruischen van de duizenden eenlingen
Uit U, door U en tot U zijn alle dingen I
Aan God alleen alle eere in den tijd
en in de eeuwigheid. Die Godserken
ning is 't onuitroeibaar en onoverwin
baar antirev. beginsel, al werd de partij
een ruïne. Dan nog zou op haar puin,
als op de bouwvallen van Jeruzalem
't geloofslied der droeve pelgims klin
ken
Maar God de Heer zoo goed, zoo mild,
Is 't allen tijd een zon en schild
Hij zal genade en eere geven.
Nochtans I De Heere beware onze
partij voor verdere vernedering 1
Dat is onzer aller bede
In en buiten de Kamer.
Natuurlijk komt het op hetzelfde neer
Sr x
- K.
koperen Krullen al
6435
OOIMAN) te Hal-
rende prijs steeds
kt en bestellingen
6671
Deze Courant verschgnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprtis per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UÏTGEVBB
W. BOEKHOVEN,
Telefoon Interconm. Wo. S.
Advertenties 10 cent per regel en maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en *agl-
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrgdagmorgen 10 uur.
M
ims, Fuchsia's, BoTbego-
en enkele Margarieten,
mperfloris, Lobelia, Ver-
nondi, Violieren, Zinia's,
Gladiolus, Montbretia's,
voor het aanleggen van
itentninen.Voor hergroei
ten en begrooting gratis.
7026
oenten tegen marktprijs
par temen t
tot Nut van
neen.
Iden op tegen 3°/,
reng- en terugbeta-
Maandag, Dinsdag,
rdag van 9—12, be-
d van 67 nar, ten
aanrier-Boekhonder
Middelkamig.
h. Interc. \o. 9
n buitenl. beurzen;
buitenl. Effecten
r billijke conditiën
ns bepalingen, die
6684
rd t
)f HO.
120.-
100.-
90.-
105.—
92.50
80.-
VIII.
Napoleon zou zich herstellen.
Nieuwe offers zouden gevergd.
De druk zou worden verzwaard
dat was de algemeene gedachte. En
zoo was er geen blijdschap over 't
begin van de kans op mogelijke ver
lossing, maar er was angst en vrees,
en de vraag werd gesteld, door wat
dieper wegen het dierbaar vaderland
nu weer zou worden geleid.
Napoleon's tocht naar Rusland
/Wat was des trotschen keizers dóél
Groen van Prinsterer heelt het, kort
en juist, aldus geteekend
e Keizer yan Rusland, Alexander, wilde
hem niet gehoorzaam zjjn in alles. Welnu
Ben heirvaart der volken van het Westen zal
den vermetelen Autocraat weifeling verleeren;
de woeste scharen yan Russen en Slaven naar
ban Aziatische bakermat terugdringenden weg
naar Constantinopel en Egypte voor de Fran
sehe legerbenden ontsluiten; ja, zal wellicht
aan de macht van Engeland, dat de vloten
van den oppermachtige vernietigd en met zjjn
bevelen gespot had, in den Oost-Indischen
hartader den doodsteek gaan brengen. Nog
eenmaal de overwinning aan zjjn vanen ge
kluisterd, en etraks zal, in de algemeene onder
werping en In den algemeenen vrede, Napoleon
de Groote de wereldmonarchie hebben gesticht."
Moscou ging in vlammen op.
God heeft den dwingeland en hoog
moedige vernietigd.
Amice
Mijn brief van 20 Aug. hebt ge gelezen.
Wat ik u thans moet schrijven, weet ik
haast niet. Ge weet dat ik voorspelde, dat
de namen van de nieuwe Ministers wel
bekend zouden zijn op bovengenoemden
datum.
Het eind is er echter nog niet.
De laatste berichten welke ik hoorde zijn
van dien aard, dat het nog wel veertien
dagen duren kan voordat de heer Cort van
der Linde gereed is.
Hij klopt natuurlijk dan hier, dan daar
aan. 't Schijnt wel dat hij nul op 't requaest
krijgt. Voor finantiën is hij bij den heer
Van Gijn geweest, gelijk verluid wordt. En
wat denkt ge dat deze liberale mijnheer
gezegd heeft? Eigenlijk kwam het zakelijk
hier op neer, dat hij geen anderen weg
wist dan door Minister Kolkman werd be
wandeld. Hij zag geen kans de fiaantieele
zaken in orde te houden, tenzij hetgeen
het Ministerie Heemskerk voorstelde werd
gehandhaafd.
