Woensdag 20 Augustus 1913.
28*18 Jaargang N". 1895.
Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidliollaiidsclie en Keeuw§ehe Eilanden.
JAAR DER BEVRIJDING.
IN HOC SIGNO VINCES
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
ifkonderiyke nummers 5 Cent.
üïïGievaE
W. BOEKHOVEN.
SOMMELSD1JK.
Teletooa latere»»®). Mo.
Advertentiën 1.0 cent per «gel m i/% saaai, Reclames SO per regel.
Boekaankondiging Cent per regel en bp, aal.
SMenstaanvragen ®m Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groet® letters es vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij basksn
Advertenties worden ingewacht tot Dinsdag- ©n Vrijdagmorgen 10 nar.
Alle sluKken voor de Redactie
bestemd, Advertenttën es? verdere Administratie franc© toe te saendeaa aan den Uitgever
ij die zich nu abonneeren, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
1Q1Q-1Q1Q
VI.
Het schrikbewind van Napoleon
Ja, 't is nuttig en goed, dat we ons,
levende bij de herinnering van het
jaar der Bevrijding, een juiste voor
stelling daarvan vormen. Dan eerst
kunnen we recht beseffen, wat de
verlossing voor Nederland is geweest
en zal het dank- en feestlied uit te
ruimer borst met luider kele kunnen
worden aangeheven.
Onze geschiedschrijver Jorissen zegt
van Napoleon terecht:
y>Napoleon, de zoon der Revolutie,
had van zijn moeder geleerd, geen
eerbied te hebben voor historische
rechten en niet angstvallig te zijn in
de keuze der middelen, om zijn doel
te bereiken.
En onze Van der Palm, de eerste
geschiedschrijver der omwenteling van
1813, getuigt evenzoo van hem Hin
derpalen der zedelijkheid stonden hem
nooit in den weg.«
Had hij zich een doel gesteld, dan
was élk middel goed, als het maar
diende, om dat doel te bereiken.
Om zijn keizerrijk naar het Noor
den behoorlijk at te ronden, was het
noodzakelijk, meende hij, dat de mon
den van Rijn, Maas en Schelde in zijn
macht kwamen.
Elk middel was daartoe goed.
En kón het niet anders ge
schieden dan door de inlijving van
een onafhankelijken staat, dien hij
noch door erlrecht verkregen, nbch
door het zwaard veroverd haddien
hij dus met vertrapping van alle
volkenrechterlijke beginselen een
voudig gapte, met geen ander recht
dan dat van den sterkste hij
aarzelde geen oogenblikwas Neder
land eigenlijk wel iets anders dan een
aanslibsel van Frankrijk's rivieren
Zóó lijfde hij ons land in.
Bracht ons volk onder zijne heer
schappij. Vernietigde ons volksbe
staan
V
Toen begon de ellende eerst recht.
De eerste daad van dwingelandij
was een anarchistische aanslag op
het vermogen zijner nieuwe onder
danen door de tiërceering der Staats
schuld.
Men denke zich dat goed in.
Vooreerstin zijn onrechtvaardigheid.
Het is een vaste wet, dat inlijving
medebrengt overname van schuld.
Men herinnert zich, hoe dit voor
jaar een winkel van moeilijkheden
ontstond inzake de finantieele regeling
op 't Balkan schiereiland.
Maar twee zaken stonden vast.
Vooreerst, dat van de Turksche
staatsschuld geen penning af mocht
en dat de verplichtingen ten opzichte
van de groote en kleine geldschieters
volkomen gehouden moesten worden
en in de tweede plaats, dat de Bal-
kanstaten, die groote stukken van het
Turksche Rijk verkregen, óók een
overeenkomstig deel van de Turksche
staatsschuld, dat geacht mocht worden
op die landstreken te rusten, voor hun
rekening zouden nemen.
Dat is naar internationaal recht.
Doch wat bekreunde Napoleon zich
daaromVoor hém bestond geen an
der recht, dan zijn eigen, ongebonden
wil
Hij nam de staatsschuld slechts voor
één derde over, zoodat ook slechts
één derde van de rente werd uitbe
taald en natuurlijk de staatsschuld
brieven met één slag twee derden
van hun waarde verloren.
Wie dus b.v. 12060 gulden nomi
naal a 4 procent bezeten had en met
de rente ad f 480 netjes door den tijd
kon komen, die ontving voortaan
slechts f 160, terwijl bij verkoop zijn
stukken slechts f 4000 waard waren.
't Was de ruïne van onzen natio-
nalen rijkdom, die tóch al sinds '95
zoo schrikkelijk geleden had
De gevolgen waren allerdroevigst.
Onze bloeiende handel was al jaren
aan 't kwijnen, maar met de tiërcee
ring kreeg hij den nekslag.
Een algemeene krach volgde.
't Eene kantoor na het andere moest
zijn betalingen staken en het finan
tieele onweer was niet van de lucht af.
De val van zoovele handelskantoren
was de ondergang voor tal van ge
zinnen, wier kostwinner renteloos en
broodeloos werd en die in den be
narden tijd niet weer aan den slag
kon geraken, noch ook op andere
wijze aan 't werk kon komen.
De arbeider leed vaak hongerde
burgerij verviel tot armoedede ge
goeden gingen zich in allerlei opzicht
bekrimpen, hielden zich soms nóg
armer dan ze geworden waren, om
tenminste een déél van hun kapitaal
te redden en een algemeene malaise
breidde zich uit over alle takken van
handel en industrie.
Al wat niet beslist noodig was, vond
geen aftrek meer.
De handel in weelde-artikelen of
in 't algemeen in alles, wat niet be
hoorde tot het noodzakelijkst levens
onderhoud, stond stil.
Groothandelaars en winkeliers in
al zulke artikelen konden niet beter
doen, dan uitverkoopen, hun schulden
betalen en hongerlijden of bedelen.
Schier iedereen voelde het nijpen.
De talrijke gestichten voor weezen,
ouden van dagen armen enz die hun
vermogen meest in staatsschuldbrie
ven hadden belegd, zagen zich eens
klaps van twee derden hunner bezit
tingen beroofd en moesten óf het
onroerend goed, waarvoor bijna geen
markt was, tegen spotprijzen van de
hand doen óf hun bemoeienissen aan
merkelijk inkrimpen.
Ons volk, dat als 't Fransehe
thans voor 'n groot deel bestond
uit kleine renteniertjes, die hun geld
bij den Staat, immers 't vast kantoor,
hadden staan ons volk verarmde
met één slag.
Tal van zulke oudjes zag men stad
en dorp alloopen, om bij baas of boer
tegen 'n armzalig loontje tenminste
nóg iets te verdienen, ten einde het
te kort aan te vullen.
Ellende stond op veler gelaat
Want alles kwam bij elkaar.
In de strijd tegen Spanje hadden,
onze vaderen óók vaak groote ver
liezen geleden, niet slechts dóór maar
ook tengevolge van den krijg die niet
zelden voor hen ook harde en econo
mische verliezen meebracht.
Doch tóén' was 't 'n andere tijd
Toen stond de zee voor hen open.
Toen was de gansche wereld hun
kantoor, waar ze handelszaken deden.
Toen werden ze tégen de verdruk
king in, ook économisch sterk
Maar thans, welk. een verschil.
De handel totaal lam geslagen.
Onze koloniën in handen der En-
gelschen overgegaanin 1811 ook
Java
Alle handel met Engeland zélf door
het continentale stelsel totaal verboden.
En mocht daarmee onder Lodewijk
Napoleon veel moderatie zijn gebruikt,
thans onder Napoleon zélf, werd ons
het ijzeren juk van dit ondragelijk
dwangsysteem, zonder eenige barm
hartigheid op de schouders gelegd.
Zelfs de smokkelhandel werd zoo
goed als vernietigd.
Zóó scherp werden de kusten be
waakt, dat de stoutmoedigste smok
kelaars huiverig werden, om er eenige
koopwaar aan land te brengen.
Onze stranden waren bezaaid met
Fransehe commiezen, die in wacht
schepen ook de kusten afzeilden, om
allen verboden handel met het bui
tenland onmogelijk te maken.
Ging een visscherspink in zee,
een Fransch soldaat moest worden
meegenomen, om toezicht te houden
en omdat het uitheemsche gezag be
greep, dat het bloed onzer visschers
midden op zee gevaarlijk zoude kunnen
gaan gisten, werd het gansche vis-
sehersdorp aansprakelijk gesteld voor
de behouden wederkomst van den
geüniformden dwarskijker.
Zoo ging 's lands welvaart te loor.
In de groote steden stonden de
huizen bij honderdtallen ledig. Am
sterdam en dit eene voorbeeld zegt
genoegVerloor niet minder dan
één zevende deel zijner bevolking.
Vele prachtige huizen en heerlijke
buitenplaatsen, een lust voor het oog
en een lust voor de bezitters huizen
en tuinen uit het vroegere tijdperk
van groote welvaart werden ge
sloopt.
't Scheen wel een voorbode van
het lot, dat straks geheel Nederland
treffen moest.
Maar dat alles was de érgste ellende
nog niet 1
Beactionaire aanvallen
Een van de groote woorden, waar
mee* men de kiezers vaak te lijf gaat
of ze ziet te winnen is de uitdrukking
boven gebezigd. Strijd Rechts tegen de
Openb. School: 't is een reactionaire
aanval. Strijdt Rechts tegen 't stelsel
van vrijhandelff is een reactionaire
aanval. Neemt Rechts 'top voor premie
betaling en verplichte verzekering't
is een reactionaire aanval, Wil de Re
geering de Koninklijke macht in de
Grondwet uitzetten, 't is weer een re
actionaire aanval. Het regeerinsvoor-
stel om 't kiesrecht alleen aan mannen
toe te kennen, om de Eerste Kamer
wijzigingsrecht ofrecht van terugsturen
naar de Tweede Kamer toe te kennen
in den mond der Linkerzijde heet dat
alles reactionair, terugkeer, tegen den
liistorischen draad in.
Maar in veel sterker zin was er
reactie en mag er van een reactionai
re aanval gesproken worden, als men
de Socialisten aan ff werk ziet. De
historische lijn is steeds deze geweest,
dat de belastingpenningen der burgerij
gebruikt worden in 't algemeen belang.
Wie echter de socialische gemeente
raadsleden aan den gang ziet, b.v. te
Zaandam, staat verstomd over den
durf dier mensehen om maar uit de
algemeene kas voor de Gemeentewerk
lieden te putten zooveel als kan. In
Rotterdam is ff in zake de armbedee-
ling, die daar door de Socialisten voor
gesteld wordt krek eender. De burgerij
kan betalen en de Socialisten brengen
ff, waar zij ff ff liefste hebben, zonder
verder zich met andere belangen en
eischen te bemoeien. Zoo komt ff ook,
dat in ff stadje Goor, waar de Socia
listische meerderheid was, deze bij de
laatste stembus in een kleine minder
heid is omgezetde kiezers van Goor,
vroeger rood stemmend, hadden in
weinig jaren er den maag van volen
stieten de socialistische raadsleden uit.
Dat vonden de roode kopstukken erg
reactionair, maar de Goorsche kiezers
stoorden zich daar niet aan en gaven
die raadsleden den bons, zóó dat van
zitting krijgen andermaal, in de eertse
jaren wel geen sprake zal zijn.
Wat Rechts wil is geen reactionaire
aanval, maar een opnemen van den
historischen draad, die door al te veel
vooruitstreverigheid en door al te veel
letten op revolutionaire ideeën is los
gelaten. Zeker, de geschiedenis staat
niet stil, er is revolutie, ontwikkeling,
voortschrijding, rekeninghouden met
de nieuwe inzichten en nieuwe tijden,
maar dan is de strijd voor de Bijz.
School toch zeer zeker niet reactionair.
Is de strijd voor ff Tarief niet reactio
nair. Is premibetaling niet reactionair
enz. Al die genoemde punten liggen
al jaren in de praktische politiek en
alle Staatslieden uit alle landen nemen
ff pleit op èn voor de Bijz. School èn
vóór 't Tarief en vóór de Premie. Maar
de Socialisten bedoelen met reactio
naire aanvallen alle oppositie, die zich
tegen hun roode beginselen verzet.
Wie met de revolitie niet meegaat,
is een man van de reactie
Dan wenschen we nog lang reactio
nair te zijn.
f
Om de macht.
Als je zoo de Concentratiebladen en
die van de S. D. A, P. nagaat, staat
men verstomd, dat die zoo telkens ons
durven verwijten -. de rechtsche neder
laag is een protest geweest tegen de
machtsoefeningen der rechtsche meer
derheid. Tie dwazer klinkt zoo'n aan
tijging, als je in diezelfde bladen slag op
slag hoort betoogen Kiezersorgani
seert je toch stevig, want zonderkrach-
tige organisatie geen macht. Macht en
nog eens macht is schering en inslag
van alle Linksche actie. Bij Socialisten
dient de politieke actie om de politieke
macht te krijgen; hun vakvereenigings-
wezen stuurt aan op de economische
machthun coöperaties mikken op
sociale macht. En alle drie strijdvor-
men èn stembus èn vakvereeniging
èn coöperatie doelen op niets anders
dan op de macht in den Staat en in
ff bedrijf,
Met de Concentratie staat 't geen
haar beter en Troelstra op ff Paasch-
congres van dit jaar sprak ff haar
verwijtend uit
Thans zullen wij dus voornamelijk
spreken over de Concentratie. Het
is hun te doen om weer aan de
macht te komen en dat is mij te
goedkoop.
Maar afgedacht, dat de pot den ketel
verwijt, dat ze zwart is, feit is, dat
de Concentratie het er ook bij deze
st9rnbus op t)e legde om aan de
macht te komen. Vanwaar anders haar
zegen gegeven aan de Ned, Herv. hulp
troepen; zij, die na de stembus den kie
zers wijs maakt, dat Politiek en Kerk
gescheiden moeten blijven, maar nu èn
den Protestantenbond èn v. d. Laar
èn Bronsveld met gejuich inhaalde, zij
die juist in haar «voor de Herv. Kerk«,
«tegen Rome«, de politiek vervalschte
en haar beginsel verloochende. Van
waar die verloochening van 't staat
kundig beginsel en die verleugening
des volks, als 't niet alleen en uitslui
tend om de regeermacht te doen ware
met al haar gevolgen van liberale be
noemingen en rechtsche uitsluitingen.
Neennoch de Socialist, noch de
Concentratieman behoeft aan de
Rechterzijde eenigen blaam op te leg
gen van machtsoefening. Met die kwaal,
als ze eene is, zijn alle partijen behept.
Maar, en dit is 't groote verschil't
alles afdoende verschil: de Rechterzijde
krijgt de regeermacht na eerlijke, on
omwonden propaganda van haar begin
selen maar de linkerzijde zoekt macht
door haar waren aard, haar vooze be
ginselen te verbergen en den kiezers
met beloften te paaien, die ze niet ver
vullen kan. Zie naar 't heden. Wat is
er niet beloofd En alle liberale bladen
en idem de Socialistische zijn ff er over
eens Er komt niets van. Alles wat in
de laatste crisisweken is, voorgevallen
is één reusachtige aanklacht tegen de
Linkerzijde, die de macht uit onze
handen wrong, maar nu verlegen is,
wat met de victorie te beginnen.
Machtsfanatisme is 't karakter der
Linkerzijde.
Een schitterend getuigenis
Ieder herinnert zich nog het her-
stemmingsmanifest van het partijbe
stuur der S. D. A. P. Het begon zóó
»De uitslag der verkiezing van 17
«Juni is een schitterend getuigenis
«van den groei der socialistische be
sweging in ons landvan den ernstigen
«wil eener sterke massa arbeiders en
«demokraten naar het onvervalscht
«algemeen kiesrecht voor mannen en
«vrouwen en van de begeerte eener
«groote meerderheid in ons volk naar
«handhaving en uitbreiding van het
«op 3 Dec. ingaande pensioen voor
«oude arbeiders.«
üf na den uitslag der herstemmingen
en naverkiezingen te Hoogezand, maar
vooral te Rotterdam, die schittering
van den groei der socialistische be
weging niet heel wat getaand is, be
hoeft aan een leek zelfs niet duidelijk
gemaakt teo worden. Was in ernst dat
algemeen kiesrecht als beginsel door de
kiezers aanvaard; was inernsPt vrij-
handelsvraagstuk als beginsel erkend 't
eenige goede en voor Nederland nood
zakelijke te zijn, was in ernst 't Staats
pensioen als beginsel gehuldigd gewor
den was in ernst de Openbare School
als beginsel de inzet van den strijd ge
weest het ware absoluut onmogelijk
geweest, dat binnen drie weken een
district rood en daarna zwart koos.
Immers, waar in ernst een zeker be
ginsel gehuldigd wordt, is er geen
sprake van; is 't absurditeit of dwaas
heid reusachtig groot, om binnen
enkele weken zich voor een tegenover
gesteld beginsel uit te spreken. Zoo'n
frontverdraaiïng mag in de kiezers
niet worden verondersteld.
«Het schitterend getuigenis« van
den groei der socialistische beweging
enz. enz. is er niet; liefde alleen in^de
verhiffe verbeelding der Sociaal-demo
craten. Wel is de uitslag der verkie
zingen van 17 Juni een schitterend
getuigenis van de onvastheid der
kleurlooze middenstof, die in 1901
rechts stemde in 1905 linksin 1909
rechts en in 1913 links. Maar dat die
kleurlooze menschen, en hun getal
Z