Woensdag 20 Augustus 1913. 28*18 Jaargang N". 1895. Antirevolutionair Orgaan voor de Zuidliollaiidsclie en Keeuw§ehe Eilanden. JAAR DER BEVRIJDING. IN HOC SIGNO VINCES Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. ifkonderiyke nummers 5 Cent. üïïGievaE W. BOEKHOVEN. SOMMELSD1JK. Teletooa latere»»®). Mo. Advertentiën 1.0 cent per «gel m i/% saaai, Reclames SO per regel. Boekaankondiging Cent per regel en bp, aal. SMenstaanvragen ®m Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groet® letters es vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij basksn Advertenties worden ingewacht tot Dinsdag- ©n Vrijdagmorgen 10 nar. Alle sluKken voor de Redactie bestemd, Advertenttën es? verdere Administratie franc© toe te saendeaa aan den Uitgever ij die zich nu abonneeren, ont vangen de nog in deze maand verschijnende nummers gratis. 1Q1Q-1Q1Q VI. Het schrikbewind van Napoleon Ja, 't is nuttig en goed, dat we ons, levende bij de herinnering van het jaar der Bevrijding, een juiste voor stelling daarvan vormen. Dan eerst kunnen we recht beseffen, wat de verlossing voor Nederland is geweest en zal het dank- en feestlied uit te ruimer borst met luider kele kunnen worden aangeheven. Onze geschiedschrijver Jorissen zegt van Napoleon terecht: y>Napoleon, de zoon der Revolutie, had van zijn moeder geleerd, geen eerbied te hebben voor historische rechten en niet angstvallig te zijn in de keuze der middelen, om zijn doel te bereiken. En onze Van der Palm, de eerste geschiedschrijver der omwenteling van 1813, getuigt evenzoo van hem Hin derpalen der zedelijkheid stonden hem nooit in den weg.« Had hij zich een doel gesteld, dan was élk middel goed, als het maar diende, om dat doel te bereiken. Om zijn keizerrijk naar het Noor den behoorlijk at te ronden, was het noodzakelijk, meende hij, dat de mon den van Rijn, Maas en Schelde in zijn macht kwamen. Elk middel was daartoe goed. En kón het niet anders ge schieden dan door de inlijving van een onafhankelijken staat, dien hij noch door erlrecht verkregen, nbch door het zwaard veroverd haddien hij dus met vertrapping van alle volkenrechterlijke beginselen een voudig gapte, met geen ander recht dan dat van den sterkste hij aarzelde geen oogenblikwas Neder land eigenlijk wel iets anders dan een aanslibsel van Frankrijk's rivieren Zóó lijfde hij ons land in. Bracht ons volk onder zijne heer schappij. Vernietigde ons volksbe staan V Toen begon de ellende eerst recht. De eerste daad van dwingelandij was een anarchistische aanslag op het vermogen zijner nieuwe onder danen door de tiërceering der Staats schuld. Men denke zich dat goed in. Vooreerstin zijn onrechtvaardigheid. Het is een vaste wet, dat inlijving medebrengt overname van schuld. Men herinnert zich, hoe dit voor jaar een winkel van moeilijkheden ontstond inzake de finantieele regeling op 't Balkan schiereiland. Maar twee zaken stonden vast. Vooreerst, dat van de Turksche staatsschuld geen penning af mocht en dat de verplichtingen ten opzichte van de groote en kleine geldschieters volkomen gehouden moesten worden en in de tweede plaats, dat de Bal- kanstaten, die groote stukken van het Turksche Rijk verkregen, óók een overeenkomstig deel van de Turksche staatsschuld, dat geacht mocht worden op die landstreken te rusten, voor hun rekening zouden nemen. Dat is naar internationaal recht. Doch wat bekreunde Napoleon zich daaromVoor hém bestond geen an der recht, dan zijn eigen, ongebonden wil Hij nam de staatsschuld slechts voor één derde over, zoodat ook slechts één derde van de rente werd uitbe taald en natuurlijk de staatsschuld brieven met één slag twee derden van hun waarde verloren. Wie dus b.v. 12060 gulden nomi naal a 4 procent bezeten had en met de rente ad f 480 netjes door den tijd kon komen, die ontving voortaan slechts f 160, terwijl bij verkoop zijn stukken slechts f 4000 waard waren. 't Was de ruïne van onzen natio- nalen rijkdom, die tóch al sinds '95 zoo schrikkelijk geleden had De gevolgen waren allerdroevigst. Onze bloeiende handel was al jaren aan 't kwijnen, maar met de tiërcee ring kreeg hij den nekslag. Een algemeene krach volgde. 't Eene kantoor na het andere moest zijn betalingen staken en het finan tieele onweer was niet van de lucht af. De val van zoovele handelskantoren was de ondergang voor tal van ge zinnen, wier kostwinner renteloos en broodeloos werd en die in den be narden tijd niet weer aan den slag kon geraken, noch ook op andere wijze aan 't werk kon komen. De arbeider leed vaak hongerde burgerij verviel tot armoedede ge goeden gingen zich in allerlei opzicht bekrimpen, hielden zich soms nóg armer dan ze geworden waren, om tenminste een déél van hun kapitaal te redden en een algemeene malaise breidde zich uit over alle takken van handel en industrie. Al wat niet beslist noodig was, vond geen aftrek meer. De handel in weelde-artikelen of in 't algemeen in alles, wat niet be hoorde tot het noodzakelijkst levens onderhoud, stond stil. Groothandelaars en winkeliers in al zulke artikelen konden niet beter doen, dan uitverkoopen, hun schulden betalen en hongerlijden of bedelen. Schier iedereen voelde het nijpen. De talrijke gestichten voor weezen, ouden van dagen armen enz die hun vermogen meest in staatsschuldbrie ven hadden belegd, zagen zich eens klaps van twee derden hunner bezit tingen beroofd en moesten óf het onroerend goed, waarvoor bijna geen markt was, tegen spotprijzen van de hand doen óf hun bemoeienissen aan merkelijk inkrimpen. Ons volk, dat als 't Fransehe thans voor 'n groot deel bestond uit kleine renteniertjes, die hun geld bij den Staat, immers 't vast kantoor, hadden staan ons volk verarmde met één slag. Tal van zulke oudjes zag men stad en dorp alloopen, om bij baas of boer tegen 'n armzalig loontje tenminste nóg iets te verdienen, ten einde het te kort aan te vullen. Ellende stond op veler gelaat Want alles kwam bij elkaar. In de strijd tegen Spanje hadden, onze vaderen óók vaak groote ver liezen geleden, niet slechts dóór maar ook tengevolge van den krijg die niet zelden voor hen ook harde en econo mische verliezen meebracht. Doch tóén' was 't 'n andere tijd Toen stond de zee voor hen open. Toen was de gansche wereld hun kantoor, waar ze handelszaken deden. Toen werden ze tégen de verdruk king in, ook économisch sterk Maar thans, welk. een verschil. De handel totaal lam geslagen. Onze koloniën in handen der En- gelschen overgegaanin 1811 ook Java Alle handel met Engeland zélf door het continentale stelsel totaal verboden. En mocht daarmee onder Lodewijk Napoleon veel moderatie zijn gebruikt, thans onder Napoleon zélf, werd ons het ijzeren juk van dit ondragelijk dwangsysteem, zonder eenige barm hartigheid op de schouders gelegd. Zelfs de smokkelhandel werd zoo goed als vernietigd. Zóó scherp werden de kusten be waakt, dat de stoutmoedigste smok kelaars huiverig werden, om er eenige koopwaar aan land te brengen. Onze stranden waren bezaaid met Fransehe commiezen, die in wacht schepen ook de kusten afzeilden, om allen verboden handel met het bui tenland onmogelijk te maken. Ging een visscherspink in zee, een Fransch soldaat moest worden meegenomen, om toezicht te houden en omdat het uitheemsche gezag be greep, dat het bloed onzer visschers midden op zee gevaarlijk zoude kunnen gaan gisten, werd het gansche vis- sehersdorp aansprakelijk gesteld voor de behouden wederkomst van den geüniformden dwarskijker. Zoo ging 's lands welvaart te loor. In de groote steden stonden de huizen bij honderdtallen ledig. Am sterdam en dit eene voorbeeld zegt genoegVerloor niet minder dan één zevende deel zijner bevolking. Vele prachtige huizen en heerlijke buitenplaatsen, een lust voor het oog en een lust voor de bezitters huizen en tuinen uit het vroegere tijdperk van groote welvaart werden ge sloopt. 't Scheen wel een voorbode van het lot, dat straks geheel Nederland treffen moest. Maar dat alles was de érgste ellende nog niet 1 Beactionaire aanvallen Een van de groote woorden, waar mee* men de kiezers vaak te lijf gaat of ze ziet te winnen is de uitdrukking boven gebezigd. Strijd Rechts tegen de Openb. School: 't is een reactionaire aanval. Strijdt Rechts tegen 't stelsel van vrijhandelff is een reactionaire aanval. Neemt Rechts 'top voor premie betaling en verplichte verzekering't is een reactionaire aanval, Wil de Re geering de Koninklijke macht in de Grondwet uitzetten, 't is weer een re actionaire aanval. Het regeerinsvoor- stel om 't kiesrecht alleen aan mannen toe te kennen, om de Eerste Kamer wijzigingsrecht ofrecht van terugsturen naar de Tweede Kamer toe te kennen in den mond der Linkerzijde heet dat alles reactionair, terugkeer, tegen den liistorischen draad in. Maar in veel sterker zin was er reactie en mag er van een reactionai re aanval gesproken worden, als men de Socialisten aan ff werk ziet. De historische lijn is steeds deze geweest, dat de belastingpenningen der burgerij gebruikt worden in 't algemeen belang. Wie echter de socialische gemeente raadsleden aan den gang ziet, b.v. te Zaandam, staat verstomd over den durf dier mensehen om maar uit de algemeene kas voor de Gemeentewerk lieden te putten zooveel als kan. In Rotterdam is ff in zake de armbedee- ling, die daar door de Socialisten voor gesteld wordt krek eender. De burgerij kan betalen en de Socialisten brengen ff, waar zij ff ff liefste hebben, zonder verder zich met andere belangen en eischen te bemoeien. Zoo komt ff ook, dat in ff stadje Goor, waar de Socia listische meerderheid was, deze bij de laatste stembus in een kleine minder heid is omgezetde kiezers van Goor, vroeger rood stemmend, hadden in weinig jaren er den maag van volen stieten de socialistische raadsleden uit. Dat vonden de roode kopstukken erg reactionair, maar de Goorsche kiezers stoorden zich daar niet aan en gaven die raadsleden den bons, zóó dat van zitting krijgen andermaal, in de eertse jaren wel geen sprake zal zijn. Wat Rechts wil is geen reactionaire aanval, maar een opnemen van den historischen draad, die door al te veel vooruitstreverigheid en door al te veel letten op revolutionaire ideeën is los gelaten. Zeker, de geschiedenis staat niet stil, er is revolutie, ontwikkeling, voortschrijding, rekeninghouden met de nieuwe inzichten en nieuwe tijden, maar dan is de strijd voor de Bijz. School toch zeer zeker niet reactionair. Is de strijd voor ff Tarief niet reactio nair. Is premibetaling niet reactionair enz. Al die genoemde punten liggen al jaren in de praktische politiek en alle Staatslieden uit alle landen nemen ff pleit op èn voor de Bijz. School èn vóór 't Tarief en vóór de Premie. Maar de Socialisten bedoelen met reactio naire aanvallen alle oppositie, die zich tegen hun roode beginselen verzet. Wie met de revolitie niet meegaat, is een man van de reactie Dan wenschen we nog lang reactio nair te zijn. f Om de macht. Als je zoo de Concentratiebladen en die van de S. D. A, P. nagaat, staat men verstomd, dat die zoo telkens ons durven verwijten -. de rechtsche neder laag is een protest geweest tegen de machtsoefeningen der rechtsche meer derheid. Tie dwazer klinkt zoo'n aan tijging, als je in diezelfde bladen slag op slag hoort betoogen Kiezersorgani seert je toch stevig, want zonderkrach- tige organisatie geen macht. Macht en nog eens macht is schering en inslag van alle Linksche actie. Bij Socialisten dient de politieke actie om de politieke macht te krijgen; hun vakvereenigings- wezen stuurt aan op de economische machthun coöperaties mikken op sociale macht. En alle drie strijdvor- men èn stembus èn vakvereeniging èn coöperatie doelen op niets anders dan op de macht in den Staat en in ff bedrijf, Met de Concentratie staat 't geen haar beter en Troelstra op ff Paasch- congres van dit jaar sprak ff haar verwijtend uit Thans zullen wij dus voornamelijk spreken over de Concentratie. Het is hun te doen om weer aan de macht te komen en dat is mij te goedkoop. Maar afgedacht, dat de pot den ketel verwijt, dat ze zwart is, feit is, dat de Concentratie het er ook bij deze st9rnbus op t)e legde om aan de macht te komen. Vanwaar anders haar zegen gegeven aan de Ned, Herv. hulp troepen; zij, die na de stembus den kie zers wijs maakt, dat Politiek en Kerk gescheiden moeten blijven, maar nu èn den Protestantenbond èn v. d. Laar èn Bronsveld met gejuich inhaalde, zij die juist in haar «voor de Herv. Kerk«, «tegen Rome«, de politiek vervalschte en haar beginsel verloochende. Van waar die verloochening van 't staat kundig beginsel en die verleugening des volks, als 't niet alleen en uitslui tend om de regeermacht te doen ware met al haar gevolgen van liberale be noemingen en rechtsche uitsluitingen. Neennoch de Socialist, noch de Concentratieman behoeft aan de Rechterzijde eenigen blaam op te leg gen van machtsoefening. Met die kwaal, als ze eene is, zijn alle partijen behept. Maar, en dit is 't groote verschil't alles afdoende verschil: de Rechterzijde krijgt de regeermacht na eerlijke, on omwonden propaganda van haar begin selen maar de linkerzijde zoekt macht door haar waren aard, haar vooze be ginselen te verbergen en den kiezers met beloften te paaien, die ze niet ver vullen kan. Zie naar 't heden. Wat is er niet beloofd En alle liberale bladen en idem de Socialistische zijn ff er over eens Er komt niets van. Alles wat in de laatste crisisweken is, voorgevallen is één reusachtige aanklacht tegen de Linkerzijde, die de macht uit onze handen wrong, maar nu verlegen is, wat met de victorie te beginnen. Machtsfanatisme is 't karakter der Linkerzijde. Een schitterend getuigenis Ieder herinnert zich nog het her- stemmingsmanifest van het partijbe stuur der S. D. A. P. Het begon zóó »De uitslag der verkiezing van 17 «Juni is een schitterend getuigenis «van den groei der socialistische be sweging in ons landvan den ernstigen «wil eener sterke massa arbeiders en «demokraten naar het onvervalscht «algemeen kiesrecht voor mannen en «vrouwen en van de begeerte eener «groote meerderheid in ons volk naar «handhaving en uitbreiding van het «op 3 Dec. ingaande pensioen voor «oude arbeiders.« üf na den uitslag der herstemmingen en naverkiezingen te Hoogezand, maar vooral te Rotterdam, die schittering van den groei der socialistische be weging niet heel wat getaand is, be hoeft aan een leek zelfs niet duidelijk gemaakt teo worden. Was in ernst dat algemeen kiesrecht als beginsel door de kiezers aanvaard; was inernsPt vrij- handelsvraagstuk als beginsel erkend 't eenige goede en voor Nederland nood zakelijke te zijn, was in ernst 't Staats pensioen als beginsel gehuldigd gewor den was in ernst de Openbare School als beginsel de inzet van den strijd ge weest het ware absoluut onmogelijk geweest, dat binnen drie weken een district rood en daarna zwart koos. Immers, waar in ernst een zeker be ginsel gehuldigd wordt, is er geen sprake van; is 't absurditeit of dwaas heid reusachtig groot, om binnen enkele weken zich voor een tegenover gesteld beginsel uit te spreken. Zoo'n frontverdraaiïng mag in de kiezers niet worden verondersteld. «Het schitterend getuigenis« van den groei der socialistische beweging enz. enz. is er niet; liefde alleen in^de verhiffe verbeelding der Sociaal-demo craten. Wel is de uitslag der verkie zingen van 17 Juni een schitterend getuigenis van de onvastheid der kleurlooze middenstof, die in 1901 rechts stemde in 1905 linksin 1909 rechts en in 1913 links. Maar dat die kleurlooze menschen, en hun getal Z

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1913 | | pagina 1