Zaterdag 9 Augustus 1913.
28st* .1 aaruaiui V. 1892.
IET
ente
f 0.25.
ijk
voor de Knidliollandüche en Zeeuwsehe Eilanden.
EERSTE SLIS.
1
1>
Antirevolutionair
Orgaan
enng
Hotel Restaurant
Garnalen
W. BOEKHOVEN,
HEKS.
elt zich beleefd
2981
len den laagst
uitvoering.
Rotterdam.
ons.
boedels enz.
6 <4.8
me niet
roogd.
bij den
mooij.
IN HOCSIGNO VINCES
SOMMELSDIJK.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitjtrever.
Rapport over Drinkwater
voorziening op Flakkee
In opdracht vaü den Minister van
Binnenl. Zaken is in 1912 een water
en bodemonderzoek ingesteld in het
gebied der Oost- en Middelduinen
van het eiland Goeree, door een Staats
commissie voor drinkwatervoorzie-
„sing. Over dat onderzoek is een rap
port uitgebracht, waaraan we het
volgende ontleenen.
Om op het eiland zelf een waterwin-
plaats te verkrijgen was reeds op
initiatief van de vereeniging van Bur
gemeesters en Secretarissen op ons
eiland, uitmakende het Comité ter
bevordering van de tot standkoming
eener drinkwaterleiding een begin
gemaakt om deugdelijk water te ver
krijgen; zóó door in 1907 door de
firma Visser Smit een boring in de
duinen bij Ouddorp te doen verrich
ten, doch aangezien hieruit alléén nog
niet de noodige gegevens te verkrijgen
waren, werd door dit Comité tot een
nader onderzoek besloten en aan Hare
Majesteit een verzoekschrift ingediend
om ten behoeve daarvan 2500 gulden
subsidie toe te staan. Na een uitvoerige
^edachtenwisseling tusschen den Mi
nister van Binnenl. Zaken, het Comité
en de Staatscommissie voor drink
watervoorziening werd door Z Exc
besloten, dat door de Staatscommissie
in de duinen bij Ouddorp een nader
onderzoek zou worden ingesteld.
Op 13 Nov. 1911 werd door den
Directeur van het Technisch Bureau
der Commissie een voorloopige ver
kenning ter plaatse gehou 'en, waar
van het resultaat was, dat, wanneer
uit anderen hoofde daartegen geen
bezwaren zouden bestaan, de water
onttrekking het best in het gebied
der Oostduinen zou kunnen geschieden.
Daarom werd voorgesteld een onder
zoek te doen plaats hebben in die
Oostduinen en daar te verrichten een
vijftal boringen.
Op 1 Mei kon met de uitvoering
worden begonnen na overeenkomst
met den boorondernemer de Maatsch.
tot Bouw en Exploitatie van Gem
bedrijven te Utrecht, die de uitvoering
overdroeg aan den heerHoogendoorn
te Giessendam.
Op 21 Mei werd met de eerste boring
begonnen onder leiding van den op
zichter Verlinde en den ingenieur
Daniels. De onderzoekingen van het
water werden verricht door het Cen
traal Laboratorium ten behoeve van
het Staatstoezicht op de Volksgezond
heid, terwijl het zand-en grondonder
zoek enz. aan andere deskundigen was
opgedragen. Een en ander, ook in
verband met de bevolking en de be
volkingstoename en het watergebruik
komt 't Rapport tot de volgende be
schouwingen
Op 1 Jan '04 woonden op Flakkee
26442 zielenop 1 Jan. 191027893,
is een vermeerdering van 1 °/0 per
jaar. In 1940 mag dus de bevolking
geschat worden op 36000 zielen. Reken
nu V3 .der inwoners, die niet kunnen
aansluiten, dan kunnen 24000 inwo
ners wel aansluiten.
Wordt per hoofd en per dag 50
liter verbruikt, dan is er noodig 1200000
liter of 1200 M3. In den aanvang zal
dit verbruik, ook omdat er nog weinig
industrie is, aanmerkelijk minder zijn.
Toch zou 600 M3. wel spoedig noodig
moeten zijn. De vraag was dus hoe
veel M3. water kunnen de duinen
leveren, welk water uitsluitend door
regenwater zal moeten worden ver
kregen. De Oostduinen zijn 144 H.A.
en er valt op dit gebied jaarlijks
936000 M3. regenwater, naar de ge
gevens sinds 1891 verzameld door het
bekende Koninklijk Meteorologisch
Instituut. Van die hoeveelheid gaat
verloren door verdamping en plan
tengroei 40 %- zoodat de rest, rond
562000 M3 aan het grondwater ten
goede komt. Zal in verband met de
grondformatie het bovenwater dienst
kunnen doen voor drinkwater, dan
moet het terrein aan zijn bestemming
van weide onttrokken worden en alle
verontreiniging worden vermeden.
Diensvolgens zal het terrein moeten
worden aangekocht en afgesloten. De
aankoopkosten zouden bedragen 13800
gulden. Daarna dient een draineer-
kanaal gegraven, lang 1000 M., dat
100 H.A. draineert en dus gemiddeld
1000 M3 per dag zal kunnen opleve
ren. De kosten van dat kanaal zullen
bedragen 62000 gulden, onder voor
behoud, dat later bij meer water
gebruik, het kanaal moet worden ver
lengd. Op grond nu van al deze
onderzoekingen en berekeningen komt
de Staatscommissie tot het volgende
besluit
Het gebied der Oostduinen is als
waterwinplaats voor een groeps-
waterleiding voor het eiland Goeree
en Overflakkee bruikbaar, in dier
voege, dat daaraan in voldoende hoe
veelheid water te onttrekken is, door
filtratie in goed drinkwater is om te
zetten.
De benoodigde hoeveelheid water
mag niet uitsluitend uit het diep
duinwater worden verkregen, maar
moet hoofdzakelijk worden gewonnen
uit het bovenduinwater, waarbij in
droge tijden en in de toekomst voor
aanvulling van een mogeljjk te kort,
slechts een voorzichtig gebruik kan
worden gemaakt van het diep duin
water, dat verkregen moet worden
door te plaatsen afsluitbare bronnen.
De beste draineering geschiedt met
behulp van een open kanaal.
De mogelijkheid bestaat, dat aan
de belangen van eenige omwonenden
scha wordt toegebracht door een
daling van den grondwaterspiegel,
althans in tijden van aanhoudende
droogte. Het is gewenscht tijdig maat
regelen te nemen om het bedrag van
die daling na te gaan, teneinde daaruit
een billijke schadeloosstelling te kun
nen bepalen.
Na dit door de Commissie gemaakt
rapport komtde naamteekening
van Voorzitter en Secretaris, als ge
bruikelijk is maar waar zij hun
taak afgedaan beschouwen, en terecht,
komt voor -de Flakkeeërs de groote
kwestie, wie dat werk zal aanpakken.
Waar is de Naamlooze Vennoot
schap te vinden of te vormen, die
dat zaakje aandurft. Want wel heeft
de Staatscommissie geldsommen op
genoemd van koop en kanaliseering,
maar dan komt er nog een reusachtige
som bij van installatie in de Oost
duinen en het buizennet, plus onder
houd enz.
Wie is de Maatschappij die dat alles
aandurft? Levensvatbaar schijnt de
zaak te zijn en het bestaan van gas
fabrieken wijst op een verlangen van
het publiek naar gemakken, al kosten
die natuurlijk een paar centen meer.
w
Gedempte Boerensteiger 63A, 63B
Kotterdain.
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT f 1 en f 1.25
Aanbevelend,
I R. C. F. i d. LEE-Moonen.
En daarmee rekening houdend; ook
met 't stijgen van den levens- en loon-
standaard; ook met de actie der Ge
meentebesturen om industrie op het
eiland te krijgen, is de mogelijkheid
niet uitgesloten, dat een Flakkeesche
Vennootschap wordt gevormd. Of is
er al een poging tot vorming eener
Drinkwatermaatschappij aangew end
»Vooruit« heeft een artikelHun
Schuldn.l. die der S. D. A. P.dat de
formatie vaneen vrijzinnig socialistisch
Kabinet is mislukt. De Socialisten im
mers hebben geweigerd zitting te
nemen. We stemmen toe, dat de S. D.
A. P. onverantwoordelijk gehandeld
heeft en getoond heeft haar 17 zetels
niet waardig te zijn Maar gaat de Con
centratie ook wel vrij uit. Getuigd moet
worden, dat de oud-liberale Persor
ganen, die toch ook deel uitmaken van
de Concentratie nu niet zoo'n vriende
lijken toon aansloegen. Van 't oogen-
biik af, dat dr. Bos genoemd werd als
Kabinetsformateur is èn N. R. Ct. èn
Handelsblad èn Nieuwe Ct. èn Fakkel
er op uit geweest om de inkomst van
Socialisten in 't Kabinet tegen te wer
ken. Afgedacht nu van de bedoeling
der S. A. P. om haar agitatie en
propaganda niet den hals om te draaien
door intrede in 't Kabinetafgedacht
van haar eisch om de kapitalistische
klasse, zooals zij dat uitdrukt, te blijven
bestoken, wat zij met ophijsching van
de witte vredevlag aan de Groene Ta
fel nooit kan bereikenafgedacht van
allerlei partij bedoelingen, die buiten
den Constitutioneelen plicht omgaan
en 't nationaal belang maar ternauwer
nood zijdelings rakenafgedacht van
zooveel meer nog, is de toon der oud-
liberale bladen, die we met aandacht
gevolgd hebben, niet een toon van
vertrouwen en toenadering geweest.
Integendeelen de S. D. A. P., maar
ook ieder onbevooroordeeld lezer heeft
't opgemerkt, dat de Conservatieven in
de Concentratie de S. D. A. Psche mi
nisters liever kwijt waren dan rijk. Aan
twijfel aan de oprechtheid en trouw
bij de Socialisten was in die bladen
steeds sprake. Schimpscheuten op
Troelstra en Hugenholz en anderen
bleven niet uit. Je kon 't merken, dat
een bedankje der Socialisten voor de
Conservatieven een opluchting en een
verademing was.
Om dus de schuld geheel en al aan
de S. D. A. P. .te wijten is onrechtvaar
dig en onbillijk. Het Conservatieve
smaldeel in de Concentratie heeft aan
de mislukking van het oorspronkelijk
bedoelde Kabinet gewis en zeker
schuld. Trouwens in de Arnhemmer,
ook Unie-liberaal, wordt aan de Con
servatieven een zelfde verwijt in de
schoenen geschoven.
Trouwens, het ligt voor de hand,
dat de Conservatieve groep wel bij de
stembus accoord ging met de S. D. A. P.
behalve 't kamerlid Foreest uit Alk
maar, die geen kik gaf op de sommatie
van den socialistischen deurwaarder
maar dat ze bij 't deelen van den buit
liefst met den rooden grijpgraag niet
in aanraking kwam. We zeggen, 'tis
van de Conservatieven te begrijpen
maar dat neemt het feit niet weg, dat
de Socialisten zeer gebelgd zijn gewor
den om die fractie en om haar op
treden.
De innerlijke verdeeldheid der Con
centratie is de grootste schuld. De
derde in den Bond is de hoofdschuldige.
Was de Concentratie werkelijk één
geweest, dan ware de kans tot aanne
ming heel wat grooter geweest.
En zooals we reeds meer opmerkten,
zal juist die derde fractie, de Conser
vatieven, bang als ze is om het loodje
van den rooden keurmeester aan haar
staart te houden (op den herstemmings
dag kreeg ze 't merk) voor elk volgend
Kabinet, hetzij Vrijzinnig-socialistisch,
hetzij bloot liberaal, hetzij extra parle
mentair of hoe je 't ding ook noemen
wil, een rem zijn van zwaar ijzerwerk.
De Conservatieve groep in de Con
centratie gaat bij de mislukking gansch
niet vrij uitook door hun schuld
zitten we in 't moeras.
De Coalitie beleeft gemakkelijke
dagen. Ze heeft in den wedstrijd ver
loren en vergenoegt zich nu met den
rol van toeschouwer. Stond het natio
naal belang bij haar niet hooger dan
het partijbelang, ze zou zich verge
noegd de handen wrijven en verkneu
kelen in de misère, waarin de Concen
tratie met de S. D. A. P. het Land
gebracht hebben. Maar het partijbe
lang staat veel lager dan het Volks
belang en daarom slaan we 't getob
met spijt gade en hebben meelijden
met duizenden kiezers, die zich onder
de dwaze leuzen van Herv. Kerk enz.
door de uitgedoste propagandisten
hebben laten misleiden en nu toch
waarlijk wel, al hadden ze maar één
oog, den uitslag van hun stembusge
doe, met een gevoel van berouw en
teleurstelling, ten vollen uit, geteekend
zien in de couranten berichten, die
eiken dag wel wat nieuws, maarniet
veel goeds over de crisis vermelden.
Zie eens, hoe die berichten van 23
Juni af luidden
De Coalitie in de oppositie geplaatst.
De Coalitie geheel verslagen. 45
tegen 55. Troelstra triumfator.
Geroep om een vrijzinnig-socialis
tisch kabinet, maar
Door de S. D. A. P. afgewimpeld
uit partijbelang.
Geen buitengewoon Congres en veel
herrie in de hut.
Nieuwe Rotterdammer, Nieuwe Cou
rant, Fakkel en andere oude liberale
organen hebben hun doel bereikt
geen socialist in 't Kabinet.
Troelstra triumfator zit in de pena
rie, want als de Concentratie nu alleen
niet de regeering aanvaardt, valt heel
de herstemmingsactie met haar Alg.
Kiesrecht en Staatspensioen in puin.
Gesmeek in 't Volk of de Concen
tratie aanpakken wil.
De Concentratie zegt: doen jullie't
niet, wij ook niet.
De S. D. A. P. krijgt alweer uit
partijbelang, bloed voor 't hart, en
zal toch een buitengewoon Congres
houden, om de oproerige monden in
de partij te stoppen en voor toekom-
stigen afval van socialistische bijloo-
pers verschoond te blijven.
Ze willen in 't Ministerie zitten.
Mr. Cort van der Linden zal een
extra-parlementair kabinet trachten
te formeeren.
Net kleine jongens, de zelfbewuste
proletaren Eerst niet doen dan doen 1
Eerst afwimpelen, dan weer uitschrij
ven. Alles omdat A. Kiesrecht, zoo 't
heetmaar in der waarheid omdat de
socialistische leiders bang worden voor
den wrevel, die zich al tameiijk sterk
in de S. D. A. P. openbaart en die
tot noodlottige gevolgen kan leiden
voor die partij.
Nu reeds kan geconstateerd, dat de
S. D. A. P. van haar beteekenis bij
vriend en vijand heeft ingeboet. Ze
heeft een knak gekregen en 't vertrou
wen in haar optreden en beleid is ge
schokt.
Moest a.s. week weer gestemd wor
den, dan zou men wat anders zien
dan 45 Rechts tegen 55 Links. Doch
't is te laat. Toekijken blijft't wacht
woord.
OP DEN UITKIJK.
^merk, ver-
5679
3oots
rvink
ftijer
steubrugge
ir huis neemt,
weg niet, ter-
cht heeft door
DÜk te kunnen
de keuken der
;en elkaar on-
en weg af en
ziet hij niets
Itijd staan, 't
ek erop, maar
haar moeder
van den ean-
ontdekken.
zich de keu-
ndrik door de
i daar straks,
'an zijn hart
il, om wat te
hem toe staat
net het avond-
zingt ze met
id.
e overleggin-
iuistert voor
stem van zijn
srsebolen in 't
e van latwerk
gebruiken, als
dschap.
neest ging hij
ken stoot hij
gras gaat elk
n de keuken,
weet.
haar tot om
en 'n zachte
op 'n blij, ju-
3 Da's heer-
aog meer zeg-
roeft zijn stem
t vervolgd.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p, 50 Cent.
Buitenland bij voomitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercom». No. 9.
Advertentiën 10 Cent per regel en J/, maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nur.
r
Direct nabij de Hoofdsteeg,
Aan „Vooruit".
Toekijken.
Met moeite werkt 't jonge meisje zich
tegen den zwaren zuidwester op.
De hooge rivierdijk was laat in den
zomer gevierkant en verhoogd de winter
was nat geweest en 't grint van den herfst
was al voor Kerstmis onvindbaar wegge
trapt in de weeke modderde vorst van
de vorige week was nog niet geheel uit den
grond de taaie, gladde klei zoog den voet
vast of deed dien uitglijden in de soppige
plasjes langs den berm.
De enkels deden haar zéér van de in
spanning om niet te zwikken en haar knieën,
vochtig al van den regen, dien de wind,
telkens den mantel weer weg slaande, vrij
spel gaf, waren stijf.
't Hoofd laag, de rug krom, sjokt ze
voort.
De paraplu heeft ze maar onder den
arm genomenhier op dien hoogen dijk
in den vollen wind en met zooveel verra-
delijke kronkels en open plekken langs
den weg, moet ze 't water maar laten loo-
pen. Trouwens, met haar ouden mantel
aan en de muts op, die ze in de stad al had
afgedankt, kan ze 't hebbeD, Griezelig alleen
dat 't water in 'r nek dropt en daareven
zeis de vereenigde droppels als een glib
berig slangetje langs de ruggewervels naar
beneden schuifelden.
't Is oppassen, in den donkeren avond.
Ze is 't nog niet gewoon, om zoo zon
der kunstlicht haar weg te vinden. Verle
den winter, in de prettige winkelstraten van
de provinciale hoofdstad, waar ze haar
jeugd had doorgebracht, was 't zoo gezel
lig, 's avonds uit les, licht en levendig, roe
zig en rumoerig hier hoort ze niets dan
't jagen van den wind door de kale takken
en 't geroep, in de verte, van den schip
per, die zich de rivier op sleepen laat.
Dwalen kan ze hier niet, dat scheelt.
Als ze maar op den weg blijft, komt
ze wel waar ze moet zijn 'n boerderij met
een hoog dak 't hoogste uit den om
trek drie boomen vóór aan de straat,
binnendijks en een breed, houten hek bo
ven aan de stoep, een zeldzaamheid hier
in de streek.
In gedachten verzonken stapt ze aan,
zoo hard ze 't van dien blazenden wind
vermag 't werd al wat ladt, tenminste
□aar dorpstijd en de familie zit vast al te
wachten.
Ze kan zich precies voorstellen hoe.
De vrouw, breed-uit, beste pas gesteven
muts op en 't pronkjak aan voor 't koffie
blad, 't oog latende gaan over alles,
zittende voor de eer van haar huisgezin.
De man, stijf in 't pak, de Zondagsche
pet op, in den leuningstoel schuins rechts