Buitenland.
Officieel Gedeelte.
Plaatselijk Nieuws.
Gemeenteraad.
Visscherij.
Ingezonden.
wij de hoeve, bewoond door J. H. Zeedijk.
Dit is een der weinige plaatsen van dit
gedeelte van Plakkee waar vee wordt ge
fokt. De heer Zeedijk had de moeite ge
nomen om al zijn koeien in de eene wei
en zijn jonge beesten in een andere wei,
vlak bij de woning te drijven. De uitste
kende verzameling van het type Zuid-Hol-
landsch vee werd door ieder bewonderd.
Daarna werden de stallen en de schuren
bezichtigd, en menig veehouder uit Zuid-
Holland mocht den heer Zeedijk benijden,
in zoo'n uitstekende en practische inrich
ting zijn bedrijf te kunnen uitoefenen.
Nadat de heer Zeedijk door den leider
der Excursie den dank der deelnemers was
gebracht voor zijn ontvangst, zocht een
ieder zijn rijtuig weer op om den tocht
te vervolgen. Eerst wachtte ons echter nog
een verrassing. Een der dochters van den
huize toch was de bruid, en nadat eenige
heeren binnen waren geweest om de bruid
hunne hartelijke gelukwenschen aan te
bieden, werden door de bruid in eigen per
soon de bruidssuikers rondgedeeld. Na een
driewerf hoezee kon nu inderdaad de tocht
worden voortgezet. Rijdende te midden der
vruchtbare landouwen van dit gedeelte
van Flakkee, had ieder de gelegenheid te
merken hoe hoog de cultuur hier staat.
Na een ommegang door Middelharnis zelf,
kwam men aan het station.
Hier hadden de heeren Mijs en Van der
Koogh er voor gezorgd dat liet buffet ruim
schoots voorzien was van allerlei dranken
welke zij als gastheeren den deelnemers
aanboden. Onzen liartelijken dank aan deze
gastheeren voor dezewelkome versnapering.
Of deze op prijs werd gesteld, vraag
het de juffrouw achter de toonbank. Nog
nooit had zij zoo'n gedrang aan het buffet
bijgewoond, nog nooit had zij in die laat
ste koude maanden, 't zoo warm gehad
Twee uur precies vertrok de tram naar
Ouddorp.
Geen kaartjes of tienrittenboekjes van
mevrouw waren noodig, daar de Rotter-
damsche Tramweg Mij. voor een extra-tram
had gezorgd.
Nu begon de tocht door het Westelijk
gedeelte van liet Eiland.
Ook hier had men volop gelegenheid zich
een oordeel te vormen over het landbouw
bedrijf, zooals het hier wordt uitgeoefend,
ofschoon de bodem zelf op verschillende
plaatsen niet meer van die uitstekende
kwaliteit bleek te zijn als bijv. bij Middel
harnis.
Na een half uur rijden hield de tram
midden in het land stil; wij zijn gekomen
bij de proefvelden.
De heer J. Lodder heeft de moeite ge
nomen zelf hierheen te komen, om zoo
doenlijk alle vraaglustigen te beantwoorden.
En er was veel belangstelling en dus werd
er veel gevraagd, méér zelfs dan de heer
Lodder kon beantwoorden. Vooral het
Kruisingsproduct van Wilhelmina en Essex
werd met belangstelling gadegeslagen.
Nadat allen weder waren ingestegen,
waren wij in enkele minuten in Ouddorp,
waar wij verwelkomd werden door het
Bestuur der Afdeeling Goedereede. Na de
eerste begroeting werden wij verzocht eerst
naar het Hotel Akershoek te gaan, en of
schoon de leider der Excursie wel eerst
wat tegenwerpingen maakte, daar dit in
't geheel niet op 't Programma stond, werd
hem beduid, dat hij in dit bijzondere ge
val, dan maar even van het programma
moest afwijken, terwijl hij de verzekering
ontving dat toch alles bezien zou worden
wat op 't programma stond.
Zoo wandelde men in optocht door Oud-
dorp's straten en rondom de aloude kerk
naar Hotel Akershoek.
En zeker heeft deze extra wandeling
niemand berouwd, want nog niet waren
alle deelnemers in de groote eetzaal bij
elkaar, of van tallooze champagneflesschen
ontploften de kurken, waarna de voorzitter
der Afdeeling Goedereede de heer Lodder
het woord nam, om namens de leden der
afdeeling hun vreugde te uiten, dat het
Hoofdbestuur dit jaar de Excursie naar
hun streek had geleid. Hij noemde het een
voorrecht zooveel leden der Hollandsche Mij.
van Landbouw in hun midden te hebben,
en dronk op alle gasten, hier vertegen
woordigd.
Hierna nam de heer J. van der Koogh, on
der-Voorzitter der Mij., het woord, om na
mens het Hoofdbestuur en alle deelnemers
der Excursie den dank uit te spreken voor
een zoo keurige ontvangst als het Bestuur
der Afdeeling Goedereede. hen hier had be
reid. Hij verzocht den Excursionisten een
driewerf hoezee aan te heffen ter eere van
den heer Lodder, zijn mede-bestuursleden
en de verdere aanwezige leden der Afdee
ling, aan welk verzoek luide en van harte
werd voldaan.
Na dit even onverwacht als welkom
extra nummer van het programma, werd
de wandeling naar de cichoreifabriek aan
vaard.
Van onder tot boven werd deze zeer
interessante fabriek bekeken en de leden
dezer coöperatie werden niet moe op alle
vragen te antwoorden.
Om naar de meestoof te komen, kon
men den landweg gaan, maar men kon ook
een wandeling over den zeedijk maken.
Degenen die dit laatste hebben gedaan,
hebben, kunnen genieten van het prachtige
gezicht, dat zoo'n breede riviermond of
zeeboezem oplevert. Bovendien waren wij
uit piëteit verplicht deze oude bron van
welvaart voor de Ouddorpers een groet te
brengen. Door alle eeuwen heen toch zijn
de Ouddorpers bekende zeelui geweest, en
menig schip in nood werd door hen in be
houden haven gebracht.
Gezien het vergevorderde uur, kon het
bezoek aan de meestoof niet zoo lang du
ren als aan de cichoreifabriektoch werd
de geheele bereiding uitgelegd en was ieder
in de gelegenheid het marktproduct te be
zien onder een glaasje. Het eigenaardige
toch hiervan is, dat zoodra het poeder aan
de lucht wordt blootgesteld, het donker
bruin wordt en zijn waarde verliest.
Na een ferme wandeling werd nu weder
Hotel Akershoek bereikt, waar de bijna
„dampende soep met balletjes" ons reeds
wachtte. Zooals onder aan het programma
was meegedeeld, waren er vele leden der
Afdeeling, die mee wenschten aan te zitten
aan dezen gemeenschappelijken disch, zoo
dat de groote zaal geheel gevuld werd
door bijna negentig personen. Dat de stem
ming tijdens dezen maaltijd er in zat, zal
ieder kunnen getuigen.
Lof ook aan den eigenaar van het Hotel
en ziju helpers, of liever helpsters, die in
één uur tijd zoo veel en zooveel goeds
hebben weten aan te dragen.'1
Nog voor het einde van den maaltijd
nam alweer de heer Van der Koogh het
woord, om allen dank te zeggen die mee
gewerkt hadden om deze Excursie der Hol
landsche Mij. van Landbouw zoo uitstekend
te doen slagen. Nadat nogmaals de heer
Lodder 't woord gevoerd had en de heer
Vernède den dank der Excursionisten aan
den Secretaris der Mij. had uitgebracht
voor diens leiding, terwijl deze weer op
zijn beurt de heeren J. van der Koogh en
A. A. Mijs bedankte voor de hulp die zij
hem bij de uitvoering van dit planhadcjen
geboden, moest aan de ^gezelligheid een
eind gemaakt worden, daar de extra-tram
stond te wachten en deze, ter wille van
den dienst, niet later dan het aangegeven
uur mocfit vertrekken.
Een hartelijk afscheid van onze gulle
gastheeren en de terugreis begon. Wat er
op dezen terugreis al gesproken is over
landbouwbelangen en niet-landbouwbelau-
gen, zou mij te ver voeren. Laat ik vol
staan met te zeggen, dat de proefvelden
noch de cichorei, de prachtige tarwe noch
de bieten, dezelfde belangstelling genoten
als 's morgens.
Maar van tijd tot tijd rinkelden de ra
men van de tram van een uitbundig lachen
zooals alleen menschen kunnen lachen, die
een welbesteden dag achter zich hebben.
DE BALKAN-OORLOli.
Tusschen Serviërs en Bulgaren.
Ben Servisch detachement, gekampeerd le
Bonegrad op 20 K.M. afstand van de
grens, werd door een detachement Bulga
ren aangevallen. Na een gevecht dat den
geheelen dag duurde, werden de Bulgaren
door de Servies verslagen.
Tusschen Grieken en Bulgaren
De rechtervleugel van het Grieksche leger,
opmarcheerend in de richting Neorokop,
stiet den 15en Juli op een sterke Bul-
gaarsche troepenmacht te Brodi, op 30
K.M. ten NoordOosten van j Serres. De
Bulgaren werden verslagen.
Roemenië en Bulgarije.
Het orgaan der liberalen, de //Averul'/,
Boekarest meent, dat op het oogenblik,
nu Roemenië al zijn troepen in het veld
heeft gebracht, van onderhandelingen geen
sprake meer kan zijn Er blijft voor Bul
garije niets anders over dan onmiddellijk
en geheel aan de eischen van Roemenië
toe te geven. Zoo niet, dan zullen de
Roemeensche troepen verder marcheeren.
De nieuwe Turksche veldtocht.
Uit Parijs wordt gemeld, dat gedurende
de wekelijksch audiëntie der gezanten bij
Pichon, die Woensdag plaats had, een ver
klaring bekend werd, die de grootviziers
Saïd Halim pasja, den vertegenwoordigers
der groote mogendheden te Gonstantino-
pel gegeven had. De gezanten hadden
zich naar den Turk^chen premier begeven,
ten einde ophelderingen over de huidige
militaire operaties van Turkije te erlangen.
De grootvizier antwoorde, dat Turkije zich
wederom geheele vrijheid van handelen
veroorloofde en geen rekening meer hield
met het te Londen onderteekende vredes
verdrag.
De cholera in het Servische leger.
De correspondent der //Frankfurter Zei-
tung// te Belgrado heeft van een met hem
bevriend Servisch officier d d. 5 Juli den
volgende brief uit Uskup ontvangen //De
cholera woedt op de geheele linie Kriwo-
lakKuprulu. Tot voor twee dagen kwa
men te Kriwolak en Kuprulu dagelijks
160 gevallen met doodelijken afloop voor.
Men kan zeggen, dat in deze geheele streek
het aantal sterfgevallen aan cholera per
dag minstens 150 bedraagter waren da
gen, waarop het dubbele aantal overleed.
De sanitaire maatregelen zijn ten eenenmale
onvoldoende. De soldaten sterven aan den
weg of worden in verlaten loopgraven ge
bracht en daar aan hun lot overgelaten.
De militaire partij wil desniettemin nie's
van een vrede weten, voor wij niet in
de nabijheid van Sofia staan. Het opper
commando verlangde, dat Pasitsch's samen
komst met Yenizelos en de Bulgaarsche
onderhandelaars niet te Nisch, maar te
Uskub gehouden zou worden, alleen om
zelf een hartig woordje te kunnen mede-
spreken. Het legerbestuur is overigens van
meening, met een verlies van 60.000 man
het einddoel te zullen bereiken ik geloof,
dat alleen door ziekten een veel grooter
aantal menschenlevens verloren gaan.
De Bulgaarsche wreedheden te Serres.
Een correspondent van de //New-York
Herald'/ heeft een bezoek gebracht aan
Serres, waar hij zich met eigen oogen
overtuigd heeft van de wreedheden, door
de Bulgaren bedreven. De eerste stad, die
hij op zijn tocht daarheen bereikte, was
Demir-Hissar, waar juist een Grieksche
bisschop en twee priesters werden begra
ven. Van deze drie slachtoffers waren de
oogen uitgestoken en de ooren, vingers
of handen afgesneden. Toen hij Serres be
reikte, vond hij daar in de straten geen
lijken meer liggen, daar deze reeds alle
waren begraven door de Grieksche troepen.
Op zijn wandeling door de voor driekwart ge
deelte uitgebrande stad ontmoette hij eeni
ge personen, behoorende tot het kleine
gedeelte der bevolking, dat aan de gru
welen der Bu'garen bad weten te ontsnap
pen. Dezen vertelden hem, dat niet alleen
comitadjis de stad plunderden, maar ook
Bulgaarsche officieren 't bevel ga v< n de stad in
brand te steken en allen die weerstand
boden, te mishandelen. Verscheidenen der
slachtoffers werden met petroleum over
goten en levend verbrand, terwijl anderen
in hunne huizen werden opgesloten, die
daarna in brand werden gestoken. Het feit,
dat de Oosfenrijksch-Hongaarsche en Ita-
liaansche consul niet in staat waren de
geweldplegingen tegen te gaan, zelfs ten
opzichte hunner landgenooten, wordt door
de Grieken als het beste bewijs beschauwd.
dat de Bulgaren zich als onbeschaafde
wilden gedroegen. Zes notabelen uit Serres
die door de Bulgaren naar de bergen waren
vervoerd, werden na hevig gefolterd te
zijn, ter dood gebracht, daar het bedon
gen losgeld niet op tijd kwam. De mis
handelingen, waaraan sommige Grieksche
vrouwen werden onderworpen, tarten alle
beschrijving.
Biiinculauri.
Het Persbureau Vaz Dias te
Amsterdam seint ons:
Wij vernemen, dat het voorstel
van Dr, Bos tot het aanvaarden van
driesociaal democratische ministers
portefeuilles definitief afgewezen is
in een bijeenkomst der Soc.-Dem.
Kamerfractie, Partijbestuur en re
dactie van „Het Volk".
De minderheid legde zich bjj de
meerderheid neer. Daardoor is het
aangekondigd buitengewoon Con
gres der S. D. A. P. overbodig ge
worden.
De Kabinetscrisis.
Uit de briefwisseling tusschen dr. Bos
en den voorzitter van de Sociaal-democra
tische Kamerfractie blijkt, volgens het Volk,
dat de weigering van de S. D. A. P. om
de drie ministerpoitefeuilles te aanvaarden,
tengevolge zal hebben, dat dr. Bos voor
de hem gegeven opdracht als Kabinets
formeerder zal moeten bedanken.
(Men zal zich herinneren, dat de, aan
dr. Bos gegeven opdracht sprak van het
samenstellen van een ministerie uit de ge
heele linkerzijde).
Uit het Volk blijkt, dat de verwerping
van het voorstel om drie ministersporte
feuilles te aanvaarden, in de bijeenkomst
van de Sociaal-democratische Kamerfractie,
het bestuur van de S. D. A. P. en de
redactie van het Volk, is geschied met 13
tegen 8 stemmen.
Verpachting van de Visscherij in
de Kaai en Haven.
Burgemeester en Wethouders van de
gemeente Sommelsdijk maken bekend,
dat zij op Zaterdag 2 Augustus 1913,
des voormiddags (e r r uur, in het openbaar
zullen verpachten
Het recht tot het bevisschen van de
Kaai en Haven dezer gemeente, en wel
voor den tijd van 4 achtereenvolgende ja
ren, in te gaan den ien September 1913
en eindigende den 3 ren Augustus 1917.
Gegadigden gelieven hunne inschrijvings
biljetten, op zegel van fo.225 geschreven,
ter gemeente-secretarie in te leveren, vóór
of op den dag der verpachting.
Sommelsdijk, den 22 Juli 1913.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
BOUMAN, Burgemeester.
Iz. GEELHOED, Secretaris.
Sommelsdijk. Vrijdagmorgen had de
wed. H. Visser het ongeluk, terwijl zij de
lamp schoon wilde makeD, van een trapje
te vallen, waardoor zij haar pols brak.
Middelharnis. Zaterdag had het kind
van L. M. Langbroek het ongeluk een stuk
grffel in het keeltje te krijgen. Genees
kundige hulp was noodzakelijk om het te
verwijderen.
Onze vroegere dorpsgenoote Joh. de
Waard is in het gesticht Vrederust nabij
Bergen op Zoom Zaterdag aldaar over
leden
Op Woensdag 23 Juli, des namid
dags om hall drie, zal er eene openbare
raadsvergadering worden gehouden.
Stad aan 't Haringvliet. Meer dan
3 maanden is het reeds geleden dat in deze
gemeente een overlijden p;aats had. De
laatste aangifte was 12 April 1913.
Bij den heer G. v. Loon alhier is een
brongasinstellatie gemaakt. Dat deze inrich
tingen goed voldoen blijkt uit de vele
plaatsen waar zij reeds verrezen.
G. Esselink ingeschrevene voor de
nat. mil. der lichting 1913 moet op de
tweede zitting van den militieraad, die te
Dirksland zal worden gehouden eeu nieuw
geneeskundig onderzoek ondergaan,
De hevige plasregens der laatste da
gen doen veel schade aan den landbouw.
Het koren en hiervan vooral de haver, is
geheel ter neergeslagen, terwijl men onder
de aardappelen reeds rotten aantreft. Dit
laatste geval is zeker wel een der redenen
waarom de aardappelen zoo duur blijveD.
Zondag had W. Z. het ongduk in
de Kaai te vallen. Gelukkig bleef hij met
zijn goed aan een steek haken zoodat zijn
Zondagsch pak slechts voor de helft be
zoedeld werd of moeder de vrouw op een
half nat pak ook gesteld is, valt te be
twijfelen.
Den Boauiiei. Bij Kor». Besluit is tot
Gem. Secr. benoemd, den Edel Achtb. Heer
L de Winter, Burgemeester alhier.
De heeren P. G. Jacobs en J. Mijs Jnz.
hebben hun benoeming tot lid van den
Gemeenteraad aangenomen.
Spelenderwijze geraakte H. B. te wa
ter, hij kon zich echter weer spoedig redden.
Ooltgensplaat. De Fancy-fair ten voor-
deele voor het ^Groene Kruis« alhier heb
ben de stoutste verwachtingen overtroffen,
door oud en jong, rijk en arm is voorzeker
een steentje hier toe bijgedragen.
Wij laten hier de cijfers spreken.
Ontvangsten f 597,03
Uitgaven116,57s
Batig Saldo 2 480,45s
Dirksland. Door den Rijksveldwachter
J. M. Elenbaas alhier is in den nacht van
18 Juli proces-verbaal opgemaakt tegen J. S.
en G, O. te Middelharnis wegens visschen
zonder vergunning. Hunne netten werden
daarbij in beslag genomen.
De vrouw van J. Both (timmerman)
bezig zijnde met strijken stiet ongelukkiger
wijze haar jeugdig kind dat achter bazr
stond met het heete strijkijzer tegen het
oogje dat daardoor ernstig gewond werd,
zoodat in allerijl geneeskundige hulp moest
ingeroepen worden. Gelukkig keert zich het
ongeval ten beste, en denkt men dat de
kleine het oogje zal kunnen behouden.
Herkingcn. Tijdens het verrichten van
een lastige bezigheid op de stelling, tui
melde de metselaarsknecht J. v. O. alhier
daarvan af waarbij hij zich eenige ontvel
lingen toebracht en overigens tamelijk be
zeerde. Wonderlijk genoeg liep het daar
bij nog vrij goed af.
L.l. week werd voor de zooveelste
maal wederom een paard met veulen van
den Heer J. Warnear alhier een prijs toe
gekend. Een gevolg van den grooten toe
leg door genoemden heer aangewend ter
verbetering van het paardenras.
Goedereede. Door den landbouwer
F. d. C. Fz. werd een koe verkocht voor
den kolossalen prijs van 340 gulden.
Vroege peren. Vrijdag 18 Juli werd
door de wed. D. Troost reeds een mand
rijpe peren geplukt.
Aan den heer hurgemeester dezer
gemeente is van 20 Juli tot 17 Aug. ver
lof verleend.
Door P. K. werd een kip op 21
eieren te broeden gezet, waaruit deze week
20 kuikens te voorschiju kwamen.
Ouddorp. Zaterdagavond zijn hier de
brandbluschmiddelen beproefd, die wederom
aan de gestelde eischen voldeden.
De hier in den omtrek staande ge
wassen staan er dit jaar goed bij. De
zandgronden steken cu weer gunstig af bij
de lager gelegen polders. Toch brengen
de gedurig terugkeerende regendagen veel
belemmering in de werkzaamheden. Hoe
wel de hooioogst bijna ten einde is, toch
wordt het voor de lagere weilanden zeer
moeilijk om alles nog goed binnen te krij
gen.
Met bezorgdheid wordt door den land
man de toestand ingezien, vreezende weer
een ongunstige oogsttijd tegemoet te gaaD.
VERSLAG van het verhandelde in
de openbare vergadering van den
Raad der gemeente Den Bommel
op 18 Juli 11., nm. 2.30 ure.
Tegenwoordig met den Voorzitter alle
leden, behalve dhr Jan Mijs.
Na opening der vergadering met gebed
worden de notulen der vorige vergadering
onveranderd goedgekeurd.
Na voorlezing van eenige ingekomen
stukken wordt overgegaan tot de beëediging
van den nieuw benoemden secretaris.
Nadat de secretaris de bij de wet ver-
eischte eeden in handen van den voorzitter
heeft afgelegd, wordt hij door dhr Borgdorff
gelukgewenscht met zijne benoeming.
Onderzoek geloofsbrieven.
De Voorzitter wijst als leden der Com
missie van onderzoek aan de heeren van
Weel, Jongeling en Rosmolen. Deze vin
den de geloofsbrieven in orde, zoodat bij
monde van dhr van Weel medegedeeld
wordt dat tot toelating der nieuw gekozen
leden kan besloten worden. Aldus wordt
besloten.
Benoeming Commissie in zake reclames
Hoofdelijken Omslag.
Als leden dier Commissie worden aan
gewezen de wethouders en dhr F. J. Knoop.
Benoeming Commissie tot het nazien der
Gemeente-rekening over 1912
Benoemd worden de heeren Knoop,
Jongeling en Rosmolen.
Af- en overschrijving begrooting 1913.
B. en W. worden gemachtigd tot het
doen eener af-en overschrijving groot f 50.
Dit bedrag zal van eenige posten worden
afgeschreven en geplaatst worden op post
Kosten verteringen siembureauxc.
Aankoop nieuwe vlag.
B. en W. stellen voor eene nieuwe vlag
aan te schaffen, hetgeen wordt goedge
vonden.
Thans niets meer aan de orde zijnde en
niemand meer het woord verlangende, sluit
de Voorzitter de vergadering.
MIDDELHARNIS.
Van de visscherij is te VJaardingen
binnengekomen de vischsioep »Albatros«,
st. J, de Waard, met 15 last haring.
GOEDEREEDE.
Door de Noordzee-visschers werd de
vorige week van f 50.— tot f 65,— besomd.
Het hoogste werd gemaakt door J. Tanis
Kz. bevarende de blazerschuit G. O. 11.
Een stuk geschiedenis.
INLEIDING.
Allerwege maakt men zich in den lande
op om het feest van onze 100-jarige onaf
hankelijkheid te vieren. En onwillekeurig
gaan onze gedachten terug naar den tijd
der Fransche verdrukking, die vooral in de
jaren 18101813 zoo zwaar op ons vader
land rustte. Toen de naam Nederland ver
dween, ons land een stuk van Frankrijk
werd, alleen de heugenis aan de machtige
Republiek van weleer, die in Europa den
toon aangaf, in de harten der ingezetenen
voortlevende, de hoop op herleving van 't
volksbestaan niet gansch deed ondergaan.
Toen de geweldige Napoleon, door ontem-
baren heerschzucht aangevuurd, ons heel
Europa slaafsch aan zijn voeten te zien
knielen, om zijn voet met minachtend ge
baar op eiken vorstenuek te zotten, tal van
legers vormde, saamgesteld uit jongelingen
van de aan hem onderworpen volken. Hoe
veel krachtige zonen moest ook ons vader
land leveren, door hem als kanonnenvleesch
tor slachtbank geleid. Soldaat te worden
stond gelijk met elkaar nooit weer te zien.
Want als de krijgers, als hun diensttijd om
was, met brandend verlangen naar hunne dier
bare betrekkingen wilden, klonk bet spottend
uit Napoleons mond„ik zal u ontslaan,
als ge 80 jaar zijt".
Ook op meer stoffelijk gebied drukte hier
des dwingelands hand. Het machtige Enge
land vergat zich met Napoleon te spotten.
Tegen dit rijk kon zijn krijgsmansgenie
geen oorlogswapenen ontdekken. Door den
handel, dien de Britsche natie met Europa's
vastland dreef en die het rijk maakte, te
fnuiken, zou hij der Britscheu luipaard
breidelen. Daar klonk door Europa het be
vel, dat niemand Engelsche koopwaren
mocht betrekken. Nu stegen de prijzen der
levensmiddelen ongehoord koffie, suiker en
tabak kostten ongeveer 3 gulden het pond,
Nog meer ellende volgde. Brutaal ver
klaarde Napoleon, dat, al wie geld geleend
had aan de voormalige Republiek, '/3 daar
van moest afstaan. Van Va deel werd dus
maar rente betaald.
Genoeg, om te zien, dat onze natie bij
den dag verarmde. E11 was 't verdiend Ja,
want de woorden van den verdreven Stad
houder Willem V, door hem bij zijn ver
trek in 1795 gesprokenGod heeft een
twist met Nederland om zijne zonde, be
helsden waarheid. Doel was de zedelijke
loutering des volks. Hoe schandelijk was
ons volk afgeweken, dronk het met gretige
teugen het gif der revolutie in. Hoe week
met den Calvinistischen godsdienst bur
gerdeugd.
En men begreep de slagen, kuste de
roede, vraag naar God, boog zich diep. De
Heere zond redding. Napoleon, die aan 't
volk een catechismus had gegeven, waarin
hij als een soort god moest geëerd worden,
werd geknot in de hoofdstad der kussen.
Zijn er woorden te vinden, om te schetsen
de blijdschap bij 't hooren van de ver
schrikkelijke nederlaag in Moskou Eu die
vreugde klom bij de tweede vernedering te
Leipzig. Hier greep men weer moed. Van
Hogendorp, Van Limburg Stirum, Van der
Duin van Maasdam hieven zich met de
aloude veerkracht in Den Haag, waar nog
een afdeeling Fransche soldaten lag, op,
tooiden zich met de geliefde Oranjekokarde
op straat, vormden een voorloopig bestuur
en riepen den zoon van den gevluchten
Stadhouder weer in 't land. Waarom hem
en niet een ander? Waarom hem den ko
ningstitel aangeboden Waarom wachtte
men van 't Oranjehuis redding? Omdat de
geschiedenis meer dan eens op die vraag
had geantwoord, 't Was niet de eerste
maal, dat een Oranje redding bracht aan
't hachelijk vaderland. Van dat Huis ging
als 't ware tooverkraeht uit. En daarom
was het een onuitroeibaar volksverlangen
in 1813 om weer een telg uit dat Oranje
huis aan 't hoofd van den Staat te zien
geplaatst.
De Heere voldeed daaraan, Hij gaf ons
't smaderlijk verdreven geslacht terug. Hij
had daaraan eene bestemming opgedragen.
Met dankbaarheid zien we er op terug. En
die zal stijgen, als we de werkzaamheden
van dat stamhuis meer van nabij gadeslaan.
Want God had 't geslacht der Oranjevor
sten uit Duitschland geroepen, om ons vrij
te maken van Spanje, voorvechter te zijn
van gewetensvrijheid, 't Calvinistisch geloof
te beschermen en om vrijheid van Staat en
Kerk te bevestigen. Handhaving van dat
geloof stond bovenaan op hun program.
Daarvoor hebben ze goed en bloed opge
offerd.
Waar wij nu onze onafhankelijkheid in
1813 aan dat Huis te danken hebben en
we weer 100 jaren onder zijne regeering
mochten leven, stijgt met de vreugdekreten
over dat heerlijk feit mede een jubeltoon
van dank over dat Vorstenhuis naar boven,
voelt ieder zich gedrongen om den Heere
te bidden, om de troonbelagers van nu in
