voor de Znidltollandsclie en Zeeuwselie Eilanden.
EB BLAB.
Zaterdag 28 Juni 1913.
Antirevolutionair
Orgaan
c
IN HOC SIGNO VINCES
Hotel Restaurant
28ste Jaargang ÜN°. 1880.
W. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie tranco toe te zenden aan den Aitaever.
In de brochure door den Nat. Bond
van Protest kiezers de wereld inge
zonden wordt er de klemtoon opgelegd,
dat 't gaat om de saamstelling der
Volksvertegenwoordigingom 't Be
wind dat de kiezers hun stem moeten
kunnen verantwoorden aan Goddat
getrouw moeten helpen bevorderen
het stoffelijk en geestelijk welzijn onzer
natie.
Dat alles is juist. Ook is juist, dat
de Prot. kiezers volgaarne rekening
willen houden met de verplichting om
in 't bijzonder de protestantsche rech
ten en vrijheden in langen en zwaren
strijd door de vaderen verworven, te
handhaven en te beveiligen, zoodat
ze eens, ongekrenkt en onverkort,
aan een volgend geslacht kunnen over
gegeven worden als hooge en heilige
goederen waarvoor Nederland zijn God
nooit genoeg dank kan betuigen, maar
ook, waarop Nederland nooit genoeg
naijverig kan zijn.
Maar en nog eens maar als
de Bond van Prot. Kiezers zich terecht
op de Vaderen beroept, heeit ook alle
kiezer na te gaan wat de Vaderen
dan wel onder Protestant verstonden.
En dan zal de misleiding en verleu-
gening blijken, waaraan deze Bond
en de uitgestrooide brochure zich in
deze Verkiezing grovelijk hebben schul
dig gemaakt; dan zal blijken, dat de
Vaderen zich in hun graf zouden om
draaien, als ze onder de brochure
zagen staan
Beveelt »dws« aan: mr. Patijn. Hij
is «dusa in de lijn der VaderenHij
erkent de Protestantsche idee als hoog
en heilig goed op onze erve na zware
worsteling verkregen. Hij kan er zijn
God niet genoeg voor danken. En die
allen, de Jood Van Raalte en de Jood
Kohnstam, die aanbevolen zijnzij
kunnen er God niet genoeg voor
prijzen, dat de Protestantsche gedachte
in Nederland heelt wortel geschoten.
Al die menschen, liberaal van hoofd
tot teen, zij zijn volgens dien Bond
de ware belijders van 't Protestan
tisme. Met uitsluiting van alle Antirev.
en Chr. Historischen, die op dit punt
gansch onzuiver op de graat zijn.
't Liberalisme in al zijn kleurschakee-
ring dat is volgens dien BondPro
testant, vriend en voorstander! En
de rest is vijand! Daarom ijverde hij
tegen ons en voor hen. Vóór mr. Patijn
en tegen ds Hogerzeil, predikant der
Ned. Herv. Kerk.
Maar dan moet er toch een groot
verschil zijn in opvatting van wat
Protestant is. Als onder dezelfde leus
de Rechtschen worden veracht en de
Linkschen door den Bond worden
aangenomenals andersom de Link
schen door ons worden bestreden en
de Rechtschen worden gesteundmoet
er toch wel een hemelsbreed onder
scheid zijn in de opvatting van be
grip van »Protestant«
Wat noemt die Bond dan «Protes-
tant« Ja zoek maar in heel de bro
chure, maar ge vindt er geen letter
van
Ze verfoeit van harten de coalitie,
die zegt ze op onheilige wijze gods
dienst en politiek vermengt.
Ze werfoeit van harten de coalitie
door de wijze, waarop ze de antithese
stelt en ons volk al meer in twee
vijandige kampen verdeelt J
Ze overzet zich met krachtn tegen
de aanmatiging van 't ultramonta-
nisme, dat krachtens zijn wezen, niet
anders dan vijandig kan staan tegen
over de Protest, grondslagen van ons
Staatsleven.
Ze »wil tegenweer biedenaan iede-
ren aanslag op de tegenwoordige Ned.
H. Kerk met haar historische rechten.
Ze «plaatst zich vierkant« tegen
over de door de coalitiepartijen be
oogde oplossing van 't School vraag
stuk en de door de huidige Regeering
gewilde lariefwet.
Ze «heft opa de banier van ons
alom geliefd Oranjehuis met zijn fiere
wapenspreuk«Ik zal handhavena.
Uit deze uit de brochure gehaalde
verfoeiingen en verzettingen en tegen
weringen enz. enz. moet dus de ware
aard van 't Protestantisme blijken.
B.v. de Tarief wet is anti-Protestantsch!!
Wie lacht daar? Stuurt ds. Hoogen-
huis een kist lijnkoeken en aan ds.
Kwast een pot Vitello, en hebt meelij
met deze schepsels, die hun Libera
listisch gedoe nog met een klets
praatje over de «Protestantschea ta-
riefwet willen bedekken. Antiprotes-
tantsch moet dus zijn de Vermenging
van godsdienst en politiek, maar was
't dan niet Marnix en al wat Geusde,
die in ons Wilhelmus, hoe toen ook
de staatkunde loeide, juist zongen
«Ik heb met den Heer der Heeren
een vast verbond gemaaktDat lied
zingen toch de Protestantenbonders
ook, niet waar? Is dan niet bij onze
Vaderen de echte antirev. leus «God
in 't Staatsrecht« erkend Naar onze
Vaderen te oordeelen, stond godsdienst
en politiek niet naast elkaarmaar
rustte er op. Antiprotestantsch heet
bij den Bondde antithese. Maar onze
Vaderen kenden die ook en hadden
tot zinspreukSteunende op den Bijbel
verdedigen wij de Vrijheida. De Vrij
heid werd dus toen al door anderen
gansch anders verdedigd. Blijft dus
over 't ultramontanismedie is dan
antiprotestantsch. Maar waarin hin
deren de Roomschen dan de Protes
tanten Dat dit beginsel van ultra-
montaan te zijn, bestaat, zeer zeker.
Maar wat voor last hebben de Protes
tanten daarvan. Of zit er dit achter,
dat de Bond de ultramontanen liever
't Land uitjoeg en schavotten op-
richte. Wil de Bond soms aan de
Ultramontanen misdrijven, wat deze
in de 16e eeuw onze Vaderen deed
ervaren Jadan is dat Bond-Pro-
testantisme even ergerlijk, even on
behagelijk, even afkeuringswaardig.En
toch we maken ons sterk, dat deze
Bond wat graag zijn handen zou was-
schen in Roomsch bloed, en dan ds.
Lieftink en mijnheer Differee beulen
plaatsvervangend beul.
Het Hoofbestuur van den Bond,
dat edele 12 tal (is dat getal gekozen
met 't oog op de 12 discipelen van
den liefdevollen Heiland l) ja, dat is
in elk opzicht bereid de moderne In-
kwisitie in te voerennu over de
Roomschen! Ze zouden er graag met
opgestroopten mouw aan willen be
ginnen
De Bond van Prot. kiezers, waarvan
we in ons hoofdartikel spraken, advi
seerde bij deze Herstemming in den
Rotterdam.
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT f 1 en f 1.25
Aanbevelend,
R, C. F. T. i LEE-Moom
vroegeren rol te blijvenstemt liberaal.
Vast houden dus aan de van meet af
gevolgde gedragslijnnoch een colitie-
man, noch een Sociaal-Dem. maar een
Concentratieman.
Ds. van Hoogenhuize geeft een ander
advies, afwijkend van de andere elf
heeren van 't Hoofdbestuur. Het be
stuur is dus al verdeeld en 't bestaat
nog maar één maand.'Zijn advies (met
ds. G. H. Wagenaar) luidt: Stemt
rechts.
En aan heel de circulaire is 't te
merken, dat ds. Hoog. zich diep schul
dig voelt. Hij schrijft
De liberalen verkoopen zich aan
de SocialistenHelp de zege ver
hindereno Protest, kiezers aan de
thans gecombineerde liberaal-socia
listische concentratie.
't Is of ge den smarttoon van Judas
beluistert: «ik heb vergoten onschul
dig bloed 1 Die lib. heb ik nu pas zoo
geholpena.
Ds. van Hoog., hij alleen, geeft 't
advies«Stemt toch asjeblieft rechts,
want nu gaan mijn oogen er pas voor
over: «De liberalen, die ik bij eerste
stemming hielp aanbevelen (ook mr.
Patijn) reiken de Soc. de hand om
alles uit te bannen, wat nog christelijk
denkt. Wat ons nog dierbaar is als
Protestanten en Hervormdenzij wil
len 't uitbannen Ia
Gelukkig, dat er nog één van 't
twaaftal berouw krijgt 't zal wel geen
invloed meer hebben op de Herst.
Er is door dien Bond, door dat 12 tal
te veel kwaad zaad gezaaid. Maar toch
verheugt 't ons, dat 't hart, 't geweten
van ds. H. nog kloptdat 't hem aan
klaagt en hij er naar wil luisteren.
Arme predikantdeze stembusstrijd
zal een donkere bladzijde blijven in
uw levensboek. En zal blijven werpen
een donkere vlek op Uw politieke in
zichten. Ge dacht zoo nobel van de
LiberalenGe beveelt ze aan en nu 1
nu rijzen u de haren te bergen. Ze
verkoopen zich aan de Socialisten,
roep ge te laat uitWat bittere ont
goocheling voor Uniet voor anderen,
die dat al voorspeld hadden
Dolend schaap der Ned. H. Kerk
Ziet ge nu pas, hoe die Lib. wat U
dierbaar is, willen vermorzelen? Uw
Kerk, Uw geloof, Uw Protestantisme
Neendat beoogde de Coalitie niet.
En toch gaaft gij haar den ezelstrap.
Uw zielekreet doet weemoedig aan
En te meer omdat thans Uw gepleegd
geweld op Rechts onherstelbaar is.
De Socialisten hebben, ook door UI
de macht in handenWaakt Gij nu
voor Uwe Ne H. Kerk Want't ge
vaar is veel nader bij als gij hadt ver
moed. En met U zullen de Antirev.
waken, die door U gesmaden.
Wat is de haat tegen 'tChristelijk ge
loof en zijn belijders toch groot. En
bij elke nieuwe stembus laait de vij
andschap al leller en feller op.
In Rotterdam Haarlem, Enschede,
in Franeker, in Dordt laat de Vrij
zinnigheid eigen candidaten vallen om
de clericalen te kunnen weren. En ze
nemen den Socialist .met open armen
aan.
Deftige kapitalisten uit Rotterdam
mannen van naam en eere buigen
willig den knie voor de proletarische
Socialistische candidaten en spuwen
vuur en vlam naar die mannen van
Rechts, die op alle terrein des levens
getoond hebben Gods Woord lief te
hebben en daarvoor alleen 't hoofd te
willen bukken.
Wat is de haat tegen 's Heeren
Woord toch groot aan de Linkerzijde.
En nog zijn we er niet.
De strij'd begint nu pas, want de
huichelarij dier liberale menschen met
kerk en christ, geloof komt hoe langs
zoo meer openbaar door hun innige
saamwerking met de S. D. A. P.
wier grondbeginsel Godsdienstloos is.
OP DEN UITKIJK.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fir. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nnmmers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Interconaaa. No. 2.
Advertentiën 10 Cent per regel en s/x maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/g maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewaoht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nnr.
Bond van Protestantsche Kiezers.
Voor uw district beveelt de Bond
van Prot. Kiezers dus aan
Mr. R. J. H. Patijn.
Het kloppend geweten.
Gedempte Boerensteiger 63A, 63B
Direct nabij de Hoofdsteeg,
Het clericale geboefte moet er uit.
Ditmaal vang ik aan met 'n vers.
Het werd gezegd, onlangs, op de Am-
sterdamsche Tentoonstelling »De Vrouw
18131913,< toen daar onlangs een 75
tal Friezen en Friezinnen, dames en heeren
uit Leeuwarden, uit Bolsward, uit Sneek,
uit Joure en uit andere plaatsen op be
zoek waren.
Ik schrijf het vers eerst af.
Wij staan in dsn rijzenden morgen,
In het weifelend, groeiende licht,
Met ons kind aan de knieën geborgen,
En verwachting straalt van ons gezicht.
We heffen de reikende handen,
Naar 't verre geluk dat ons wacht,
Wij zien over lichtende landen,
Hoe vrijheids-heil naad'rend ons lacht,
Wij richten de ruggen, ons zorgen,
En vreezen ligt onder ons, klein,
Wij staan in den groeienden morgen,
En de dag zal een heerlijkheid zijn.
Wie dit leest en nazegt, voelt wel, hoe
hier geen holle klanken rammelen, maar
hoe hier een warme, geestdriftige overtui
ging zich baan breekteen juichend geloof
in een schoone toekomst uitzingt, wat het
in visioenen reeds ziet.
'k Heb zoo een en ander gelezen van
die Amsterdamsche Tentoonstelling.
En ik kreeg er respect voor.
Er wordt daar veel goeds, veel schoons,
veel leerrijks geboden.
'k Heb gerild van afschuw, als ik de be-
schiijving las van het lot, waaronder hon
derden vrouwen en meisjes zuchten, die in
ons Vaderland met «huisnijverheid* wat
moeten verdienen, en 'k heb getrild van
verontwaardiging als ik las, hoeveel of hoe
weinig dat was.
Toch kan ik me met de onder-gedachte
dezer Tentoonstelling niet verdedigen.
Zij bedoelt het ware uit te werken wat
men zou kunnen noemen »De vrijmaking
der vrouw.* Zij laat zien, hoeveel er aan
die vrijheid nog ontbreekt. En zij spreekt
uit de onwankelbare hoop in de toekomst,
wanneer die vrijheid zeker komen zal.
Of, zooals Annie Salomons, de dich
teres van bovenstaande^ regelen, het zingt
>Wij zien over lichtende landen,
Hoe vrijheids-heil naad'rend ons lacht."
Misschien dat zulke regelen, geweld uit
't diepst van het vrouwengemoed sommigen
onder ons die tot nog toe minachtend op
dat «vrouwengedoe* neerzagen, tot de
overtuiging brengen, dat er in onzen tijd
wel degelijk een «vrouwenbeweging* is,
die steeds meer geestdrift zoekt, de hoof
den in gloed en de harten in vlam zet.
't Gaat, als met het socialisme.
Een tiental jaren geleden waren er genoeg
onder ons Christenvolk, die eenvoudig
zeiden: «Dat wordt nooit wat, onder ons
nuchter volk en in ons goede Nederland.*
Ze worden 't nu anders gewaar.
Zoo ook een beweging als deze.
Wij hebben er ons wel degelijk mee te
bemoeien; haar te bestrijden waar 't op
onzen weg ligt maar ons ook af te
vragen, welke elementen van waarheid er
in gevonden worden, waarmee wij winst
kunnen doen.
't Zijn vogels van diverse pluimage.
Ge yindt er de mannetjes-vrouw bij, die
eigenlijk bij vergissing bij de «rokken*
terecht gekomen is en er plezier in heeft,
in alles de mannen na te apen.
Ge vindt er de vrouw-op-leeftijd, die
niet bijtijds de huwelijkshaven met haar
bootje is ingezeild en nu in volle zee met
schuim zit te blazen tegen de geldende
orde van zaken.
En meer van die excentrieken.
Doch dat verschijnsel vindt ge bij elke
nieuwe beweging. Toen de Hervorming
zich baan brak, hebben er soms ook rare
kostgangers meegeloopen I
Dat maakt niet de kern der zaak.
Evenals de socialist, de echte, de over
tuigde, zich gebonden voelt in 't sociale
milieu, waarin hij verkeert en naar vrijheid
snakt, van vrijheid zingt zoo voelt
ook deze vrouw zich gebonden door de
wetten en zeden, waaronder zij leven moet
en hijgt naar vrijheid.
In alles wil ze zijn de gelijke van den
man. Wat hij kan en mag, moet zij ook
mogen als ze 't kan. Dat is kort
gezegd haar vrijheidsidee.
Nu leg ik er nogmaals den nadruk op,
dat hierin een element van waarheid schu It.
Doch dat laat ik nu zitten. Ik wil er dit
maal eens de nadruk op vestigen, hoe
onder die meelevende en vooruitstrevende
vrouwen zelf reeds het vermoeden opkomt,
ja de erraring wordt opgedaan, dat die
komende, met hijgend verlangen verwachte
vrijheid, haar nog niet het qeluk zal
brengen.
En dat wordt 'n kwaad ding.
Vrijheid is slechts 't middel.
Om het geluk te grijpen
En als ik nu de «vrijheid* krijg naar het
begeeren van m'n hart en het
«geluk* vliegt onderwijl m'n venster uit,
dan heeft mijn hart in plaats van voed
zaam brood een harden, kouden steen
Zoo denkt een man er over.
Of een vrouw het anders voelt
Een van de eerste eischen der «moderne
vrouw* is, dat zij op den weg van studie
en wetenschap dezelfde rechten hebben zal
als de man.
Het «huwelijk gedoe* is minderwaardig
werk. In het onderling gesprek te* behan
delen de vraag, hoe men van de restjes
eten, twee dagen gespaard, den derden
dag een smakelijk maar weinig kostbaar
middagmaal bereiden kan, is de vrouw
onwaardig. Dat is goed voor de keuken
meid en straks voor de koks van de centrale
voedsel verschaffing
Te bespreken de juiste uitlegging van
artikel zooveel Burg, Wetboek is veel
interessanter.
Zich te bemoeien met het poetsen van
het koperwerk, 't glanzen van het linnen
goed, het inmaken van vruchten
het is eigenlijk een vernedering voor de
vrouw. De man bemoeit zich daar immers
ook niet mee en 't is veel meer den mensch
en de vrouw waardig, als ze haar geest
ontwikkelt, haar verstand scherpt, haar oor
deel oefentals ze bewandelt het pad der
wetenschappen en lauweren plukt op het
groote veld der studie
AlweerIk wil de vrouw niet dom hou
den. Ook in onze kringen moet de vrouw
