Zaterdag 17 Mei 1913.
g8,le J aargang N". 1868.
ITER I
NT
voor de Zutdliollandsclie en Zeeuwse lie Eilanden.
NEN.
EISTE BLAB.
Co.
1
I
1
ND
Antirevolutionair
Orgaan
BOER.
IN HOC SIGNO VINCES
Effecten.
1 Veendam.
n 0/
ÏO©
im
'm
.VERZEKERINGEN.
Hotel Restaurant
R. C. t l ff LEE-Moonen.
W. BOEKHOVEN.
Stoffen, Lancaster,
eren.
K
SOMMELSD1JK.
Advertentiën 10 cent per regel en maal. Reclames 30 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en Vs*aal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Alle stokken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den tJitg'ever
straat 12-14.
et succes
ilden.
jen glas.
t waschtafel
t, J Tafel, 1
armerhlad, 3
In pitch pine
LHAR NIS
RES „STEIJN."
en f 5©,—
anaf f-100,tot
ten, tegen uiterst
3.
id op huizen en
4 V4 °/0. De rente
S4-
>owel ten onzen
5774
»teenhouwerij
173,175
Telef. 1946.
4M.
sering
epaste Oor-
in, Unnen
afelkleeden.
ïtie
diverse breedten
en 180 c.M.
s, Muslin.
uté's.
t, Vellen, Voet-
ichtschermen en
Wat men ook aan Minister Talma
ten laste legt
Ten laste legt Wie doet dat
Geen sterveling in Nederland.
Zelts de liberalen erkennen de
enorme werkkracht van dezen man
r erkennen, dat er nog nooit aan de
Groene Tafel een dominee heeft ge
zeten met zooveel sociale kennis, met
zulke talenten om een onderwerp te
verdedigen.
Of 'tde Arbeidswet was; of de
Visscherijwetof de Steenhouwerswei;
of de Invaliedenwetof de Ziektenet
altijd en in alles, bij elk artikel was
hij slagvaardig en volkomen der zake
kundig.
Dat de Liberalen tegen 't Pensioen
stemden; tegen de Invaliditeittegen
de Ziektewet, bewijst niet, dat die
wetten niet deugden, maar dat ze
hatelijk zijn tegen dit Kabinet en hate
lijk tegen de arbeidersbelangen.
Hoe vindt een Liberaal den moed
om de 70-jarigen hun 104 gulden te
ontzeggen, die ze aanstonds zullen
ontvangen, als dit Kabinet blijft,
f Het is ons een raadsel, hoe de po
litiek iemands hoofd zoo op den hol
kan brengen, dat hij zegt«Omdat
die wet van Rechts komt, daarom
moeten we ze niet.«
Voor Rechts hindert dat niet, maar
wel voor de 70 jarigen. Deze menschen
kunnen er uit leeren, dat ze niet bij
Links moeten wezen om hun belangen
behartigd te zien.
Trouwens, wie de historie nagaat,
vindt op elke bladzijde erkentenis van
onmacht bij 't Liberalisme om nu eens
een echte Nationale wet tot stand te
brengen. Een wet is er, waaraan
Mr. Borgesius zijn naam te danken
heeftde Ongevallenwet, een goede
wetmaar mede door krachtige hulp
van Rechts tot stand gebracht.
Rechts heeft altijd helpen opbouwen,
waar 'tden minderen man betrof.
Links, door de politiek vertroebeld,
trekt zich van Rechts at en steunt
de ontwerpen noode of in 't geheel
niet,
Ja maar, zegt men de Liberaal
wist wat beters en omdat dat er niet
kwam, stemde bij tegen.
Bedoelt men Staatspensioen? Och
arme.
Wie nu niet willens blind is, ziet
toch, dat er van Staatspensioen niets
komt, als Links wint.
Dat weet Links zelf ook wel. Als
het wint, komt er Vrije verzekering,
komt er premiebetaling of totaal
niets.
En toch stemmen ze tegen de Pen
sioenwet. Tegen de Ziektewet.
't Is in één woord een heillooze, on
verantwoordelijke politiek, die de
Liberalen hebben gevoerd.
En zou men aan zulke politici zijn
stem geven.
Van de arbeiders, die hun toekomst
begrijpen, niet één, die aan zoo'n
partij nog steun verleent.
Zij zouden hun eigen belang met
voeten treden. En zoo onnoozel is de
arbeiders wereld nooit.
Mr. Van Houten schreef in zijn
laatsten staatkundigen brief
De eerste en voornaamste betee-
kenis van de aanstaande verkiezin
gen is die van een referendum
(volksstemming) over dwangver
zekering en tariefsverhooging.
Hoe komt de Oud-cninister tot zoo'n
kijk op de zaken
Niet één enkel leider van Rechts
behoeft ook maar de minst mogelijke
moeite te doen, om aan de kiezers het
tegendeel voor te houden.
De dwangverzekering is van de baan
en de Staatspensioneering is van de
baan door de aanneming van het wets
ontwerp Talma.
De pensioneering met premiebeta
ling is er; alleen de 70 jarigen krijgen
zonder premie thans hun pensioen.
Stel dat Links wint, dan kan 't cijfer
voor de Concentratie toch niet veel
hooger zijn dan 43; en ze heeft ge
zegd, dat ze dan de verantwoordelijk
heid voor haar eigen program, met
Staatspensioneering dus, niet aan
vaardt. Met de Socialisten kan Links
het brengen tot 43 plus 10 Socialisten
of 53maar dan, alweer naar de uit
spraak der Concentratieleiders, laat
men zijn program los en dus ook de
Staatspensioneering.
Of is men zoo onnoozel, dat in een
zoogenaamd Zakenkabinet het «neu
trale® vraagstuk Staatpensioen kan
behandeld worden. Maar dan vergist
men zich zeer, Voor de Oud-Liberalen
is dat vraagstuk een zuivere beginsel
kwestie. Voor de vrijz. Democraten
is 't ook altijd een principieel punt van
het program geweest om premie te
heffen. Alleen de Unieliberalen waren
hier de politieke scharrelaars.
Als er ooit een heviger strijd ont
branden zal, waardoor de Concentratie
uit elkaar springt en 't nieuwe Zaken
kabinet duikelen zal, is 't juist om
en door de Pensioneering. Daarover
zou een Liberaal Kabinet gewis en
zeker struikelen. De meeningen laten
zich op dat punt (want 't raakt ook
de portemonnee) niet samensmelten.
Dus: dat critieke puntje blijft van de
politieke agenda. Maar wat dan? De
wet Talma niet uitvoerenintrekken
Ho maar! dat gaat niet zondereen
nieuwe wet, die 't besluit der Koningin
inhoudt, dat de wet Talma wordt in -
getroken. En durft, de Concentratie
dan heusch te hopen, dat zoo'n wet
tot intrekking van 't Pensioen een
meerderheid zal vinden in de Kamer.
Neen, die meerderheid is er dan
pas, als de Oud-Liberalen zwart op
wit, bij handslag op plechtige verzeke
ring, de .gewisheid hebben dat
er geen staatspensioen voor in de plaats
komt dat er vrijwillige ver
zekering komt met staatssteun.
Dat intrekken van Talma's wet gaat
zóó gemakkelijk niet. Afgedacht nog
van de groote oppositie, die er in 't
Land zou ontstaan in de arbeiders
wereld, die al van 1885 heeft gewacht
op een pensioentje en die zich niet
meer met een kluitje in 't riet laat
sturen door Unie-liberalen en con
sorten.
Dat intrekken van Talma's Pensi
oenwet zou voor de Concentratie de
slechtste gevolgen hebbenèn er
kwam een groote scheur in de Link-
sche partijenhet nu met moeite
saamgeroepen gezelschap vloog uit
elkaarèn de oppositie in den Lande
zou tot groote omzichtigheid manen;
waar dan nog bijkomt, dat de in-
M
Gedempte Boerensteiger 63A, 63B
1 Rotterdam.
DINERS 60 cent en booger.
LOGIES MET ONTBIJT f 1 en f 1.25
Aanbevelend,
trekking van Talma's pensioenwet
ook het vraagstuk der finantiën naar
voren schoof; en in deze jaren een
netelig vraagstuk! Waaruit moet dit
Staatspensioen betaald worden? Uit
het Tarief niet, volgens Links. Goed,
maar waaruit dan En 't Zakenkabi
net ziet zich dan weer voor een prin-
cipiëele vraag gestelddirecte of
indirecte belastingenpensioensbe
lasting op arbeiders of verhooging
van successierechten of wijziging der
Inkomstenbelasting.
Neenmr. Van Houten behoeft niet
te schrijven, dat Rechts de Dwang
verzekering voor afgedaan voorstelt
en de kiezers misleidt Laat Links dan
maar eens den moed hebben om
Talma's wet in te trekken. Dat durft
ze niet. Dat is haar dood.
Op 23 Oct. heeft in de Centrale
Kiesv., Ds. Hogerzeil zich gepresen
teerd. Zijn rede viel in goeden smaak
en de wijziging van art. 192 der Grond
wet (onderwijs), was uit 'thart ge
grepen. De Pensioenwet Talma voor
de arbeiders zou hij met hart en ziel
gesteund hebben. Trouwens Ds Hoger
zeil beweegt zich op alle gebied, waarin
voor den onbeschermden Nederlander
van Rijkswege hulp en steun is te
krijgen. Alles wat den werkman en
den burgerstand, die vaak in de ver
drukking komt, op kan heffen, vindt
in hem een warme pleitbezorger. Ds.
Hogerzeil is geen onbekende in Neder
land. Bijna geen Provincie of hij is er
opgetreden. En een candidatuur voor
de Tweede Kamer is in meer dan 3
Provinciën besproken.
Dat hij tot de Ned. Herv. Kerk be
hoort, is aan de Centrale totaal on
verschillig. Hij zelf stelt er een eere
in, daar predikant te zijn en zou tot
den laatsten oogenblik voor haar pal
staan als een heldmaar dat is zijn
eigen zaak, niet die van de Centrale
Kiesv. Op deze vergadering vraagt
men niet naar een Kerk; niet naar
iemands kerkelijke belijdenismaar
daar vraagt men alleen onderschrijft
ge het aangenomen politiek progam,
gaat ge met 't getroffen accoord mee,
dat op 24 April bezegeld is. En dat
accoord was: pal staan voor de vrije
School. Dat en dat alleen is het strijd
punt, waarom het in hoofdzaak gaat.
Al was een candidaat een Jood, als
hij de Vrije School wil in deze periode,
dan was hij onze man. De Kerk staat
er bij dezen strijd mijlen buiten.
OP DEN UITKIJK.
fl
rr
>- -
mmm
- -a-~*
- - J-C" Si £pu=«» w -
©SÜ55 SKWiJHS
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nnmmers 5 Cent.
ÏÏIT9EYBR
Telefooa iatercovB. No. 3.
5883
-m,.
'f
6690
Pensioen aan 7O-jarigen.
i'
Dat zit nog.
Niet de Uniliberalen beheerschen
dan 't Zakenkabinet, maar de Oud-
Liberalen zijn de toonaangevers op 't
terrein der Verzekering.
r
Direct nabij de Hoofdateeg,
Ds. Hoger zeil.
Ze hebben groot gelijk
En daarnaast toch nog weer veel groo-
ter ongelijk.
Dat schijnt tegenstrijdig.
Maar 't kan toch zeer goed samengaan
zooals ik mijn lezers hoop aan te toonen.
Her is op 't oogenblik al politiek, wat
de klok slaat en dat zal nog wel een paar
maanden zoo blijven ook. Wie wekelijks
en dagelijks »uitkijkt«, ondergaat daar ook
den invloed van, dat is niet tegen te spre
ken.
Ik stel belang in al, wat ik zie en zoo
heb ik in de jaren van mijn publiek schrij
verschap al heel wat onderwerpen van zéér
onderscheiden soort, behandeld. Maar 't is
mijn schuld niet, als ik de eerstvolgende
weken gedurig weer in de politiek terecht
kom, want Nederland weergalmt van de
politiek dezer dagen, van den Dollard tot
aan de Schelde, >van 't een tot 't ander
end
Nu zijn er menschen, die met elkander
een achtbaar, zelfs eerwaardig gezelschap
vormen en die van plan schijnen een partij
a part in den stembuszang voor hun re
kening te nemen.
Dat zal niet mooi klinken.
We hebben de sopraan en alt der Co
alitie tenor en bas van de Concentratie en
de »rooden« werken er door henen met
bromstemmen och 1 men hoort
wel eens een wanklank, maar de partijen
hebben al zoolang met elkaar gezongen,
het lóópt.
Als daar nu echter nog een stem door
heen zingen gaat, noch Rechts, noch Link
en gansch niet >rood«, dan zal dit slecht
harmoniëeren, vrees ik.
Maar laat ik ter zake komen.
Een zeker deel der Nederlandsch-Her
vormde predikanten, als wier tolk ds. Van
Hoogenhuijze optreedt, geeft de Chr. Hist.
Unie den afscheidsbrief, zegt de Coalitie
vaarwel en maakt zich op tot bescherming
van de belangen der Ned. Herv. Kerk.
Hoe gróót dat deel is, kan zelfs bij be
nadering niet worden gezegd,
^Talrijke, zeggen de bladen van Links,
die met hen in rapport slaan. In Juni,
vertrouwen we, zal het wel talloos* ge
worden zijn, want Links heeft men, laat ik
't maar verklappen, 't gebouw zijner hoop
gevestigd op de hooge hoeden dezer eer
waarden.
Dat lijkt sommigen bedenkelijk.
't Valt wat meê, zeggen wij.
Wie wat langer in de politiek heeft mee
geleefd, weet dat het met dat verschijnsel
der dominees-ongerustheid net gaat als met
dat der zonnevlekken't keert regelmatig
weer, maar verdwijnt ook wederom zonder
sporen achter te laten,
We hebben het meer gehad.
Denk maar aan 't jaar 1897, toen dr.
Bronsveld de woordvoerder was, zooals
nil ds. Van Hoogenhuize. 't Was curi
eus, hoeveel Bronsveldiaansche kiesvereeni-
gingen er in een half jaar opschoten, als
ware wonderboomen.
Maar 't ebde al gauw
De besten ontwikkelden zich tot chr.
hist, kiesvereenigingen en kozen reeds na
vier jaar Rechts in plaats van Links en
van de rest haalde geen io®/0 het vijfde
levensjaar.
Zoo zal 't nu wéér gaan.
Ja 't zal zoo'n vaart niet loopen, omdat nü
de Chr. Hist. Unie zooveel steviger is. In
1897 ging het tegen de gehate Standaarde
nü vinden deze predikanten zoowel »Stan-
daard* als »Nederlauder tegenover zich.
Ze hebben groot gelijk
Deze Hervormde predikanten
Maar let nu goed op, waarin ik hun
gelijk geef. Daarin hebben ze gelijk, dat
ze met hart en ziel staan voor hun kerk.
Dat eeren wij antirevolutionairen in hen.
Zoowel de gereformeerde, als de hervormde
of luiersche antirevolutionairen. Als hun
kerk hun koud liet, dan waren zij, met
alle respect gesproken, geen knip voor hun
domineesneus waard. Als de predikanten
niet meer pal staan voor hun kerk, wie
zullen het dan doen 1
Het is hun dure roeping,
Zelfs in hun vrees voor art, 171 der
Grondwet, waarin de uitbetaling der trac-
tamenten geregeld wordt, zie ik niet in de
eerste plaats vrees voor hun eigen brood
maar liefde voor hun kerk, voor welke zij
uit wijziging van dit artikel schade vreezen.
Dus daarin hebben ze gelijk.
En dat wilde ik eerst even op den voor
grond schuiven om met des te meer klem
en kracht te kunnen betoogen, dat zij toch
ongelijk hebben.
Wat ik dan nü ga doen.
Deze predikanten zien hun kerk door
vijanden omringd, met name door twee.
De eene vijand is Rome.
De andere vijand is Kuijper met zijn
als zij het zéér ten onrechte noemen I
afscheidingsbeginselen.
Ik spreek daarover nader.
Maar hierin hebben deze mannen on
gelijk, dat ze den allergrootsten vijand over
"t hoofd zien, n.l. het ongeloof. De leden
die de Hervormde kerk door overgang tot
Rome per jaar verliest, zijn te tellen en
worden ruimschoots opgewogen door de
overgangen in omgekeerden zin. Overgan
gen naar de gereformeerde kerken komen
eveneens slechts sporadisch voor. Maar
hoeveel duizenden er jaarlijks door de
prediking des ongeloofs van kerk en gods
dienst vervreemden, ddt is eenvoudig
niet te zeggen.
Dien gróóten vijand, zien ze niet.
Daarin hebben deze predikanten groot
ongelijk.
Ja, sterker nog! Als er te Utrecht aan
de hoogeschool professoren benoemd worden
in de godgeleerdheid, die van harte in
stemmen met het geloof, gelijk dat van
de vaderen overgeleverd is en de studenten
daarin onderwijzen dan verheugen
zich deze predikanten daar niet over, maar
ze mokken en mopperen, omdat die hoog
leeraren een weinig sterker het lijntje van
Calvijn aantrekken, dan zij zélf plegen te
doen.
Déünn hebben zij ongelijk
Doch daarin niet allèèD.
Groot ongelijk hebben zij, door niet te
kunnen of te willen inzien, dat wij met de
roomsch-kathohekei eenzelfden strijd hebben
tegen dat ongeloof de grootste vijand niet al
leen van hun kerk, maar van de gansche
chr. religie.
Wij zwijgen niet tegen Rome.
Net zoo min als Rome tegen ons.
Dat vragen noch eischen we van elkan
der Ieder verdedigd zijn eigen standpunt
en ik zou die dominees weieens willen vra
gen, ot ze uit hun kring iemand noemen
kunnen, die zoo historisch- juist en streDg-
wetenschappelijke het pleit voor Luther
opgenomen heeft, als ónze prof. R. H.
Kuijper het indertijd deed in zijn rectorale
rede en nu weer begonnen is in de »Stem-
men des tijds*.
Maar tegenover het ongeloof trekken
wij met Rome samen op; dat is onze
christenplicht
En dan die andere vijandKuyper met
zijn >afschetdingsbeginselen«.
Laten zij eens eerlijk zijn.
Heeft de beweging, waardoor in de vo
rige eeuw de gereformeerde kerken zijn
ontstaan, de Ned Herv. kerk goed gedaan
of kwaad P
Ik beweer van goed.
Het valt waarlijk niet moeilijk aan te
toonen, dat de orthodoxie in de Hervormde
kerk tienmaal sterker staat nü dan een
halve eeuw geleden toen het modernisme
er hoogtij vierde.
De beweging op kerkelijk gebied heeft
ook in de Herv. Kerk op menige plaats
de slapers wakker geschud en leeren vra
gen naar de oude paden.
Er ontstond een wedijver.
Die, zekersomtijds min-edel was gelijk
alle menschelijke actie.
™v3C
