Woensdag 23 October 1912
voor de Zuidhollandeelie en Zeeuwsclie Eilanden,
"47,u> Jaargang N". 1809
A ntirevo l
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN.
SOMMELSD1JK.
in en buiten de Kamer.
Buitenland.
De Bato-Oorlog.
Deze uoürant verschijnt eiken Woensdag sn Zaterdag
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. niet Zondagsblad 75 Cest.
jf zonder 50
Buitenland bij rooraitbetaliilg met Zondagsblad ƒ7,50 zonder ƒ4,50 par jaar,
ifzemderlijlte nummers 5 Cent; Met^ Zondagsblad 7 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercomm. Ho. 2.
I AdveztMEd.ëïs Hl eentper regei en 4/s maal, i&eoiamas So per r©gei.
J Boekaankondiging 5 Oant per regel en 4/j maai.
1 Dienataanvragen en Blanstaattbiedingen 50 Oent per plaatsing.
Groote letters en vignetten borden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën morden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
%!8e stmkken voor «Sr iteiiaf-fiH oenteod, idvertentiêo e» verdere JkdlniSfilstrat.te franco toe te %enOe«i aan «let» &Tit«rever
Mr. Borgesius.
Een paar dagen geleden werd in de
Kamer door mr. Treub, gevo'gd door
den voorzitter en minister Talma het
ieit herdacht, dat mr. Borgesius sinds
1877 zitting had. Waardeerende woor
den werden gesproken en ook in de
woning van den jubilaris stroomde
het van de kopstukken der Rechtsche
en Linksche partijenuit vroegere
districten, kaartjes en telegrammen,
't Is ook een herdenking waard en
j[4;n waardeering. Niet, dat we de be
ginselen waardeeren, waar deze Staats
man uit leeit: de door-ons steeds te
bestrijden liberale beginselenin geen
geval: deze zijn voor 't Land in de
vroegere treurige opvatting van uit
sluitingen en negeering een ramp ge
weest en ze zijn 't nog in de misken
ning van God Almachtig in 't openbare
leven en de veel te hoog aangeslagen
beteekenis der Rede voor 't geestelijk,
zedelijk en godsdienstig leven van ons
Volkmaar wel mogen we waardeeren
den ernst waarmee zoo'n strijder voor
die beginselen optreedt Als 't blijkt,
dat zoo'u Staatsman 35 jaar voor een
ideaal strijdt zij 't ook ons vijandig;
als 't blijkt, dat hij dit met energie
doet, uit liefde voor zijn volk en par-
tijgenooten als 't blijkt, dat geen offer
hem te zwaar, geen toewijding hem
>te groot is om dat ideaal te bereiken,
dan hebben we respect voor 200'n
Staatsman. En blijkt dan daarenboven,
dat zoo'n man op de neutrale zone
gekomen, dat iswetten indient zon -
der bepaalde liberale kleur, maar toch
voor Land en Volk uitstekend werkend
als Ongevallenwet, Gezondheidswet
enz dan verdient zoo'n Staatsman eere.
Over zijn fouten in zijn Kamerloop
baan en in zijn ministerieel leven
zwijgen we niet op zoo'n dag; ze zijn
aan te wijzen. Maar de hoofdzaak blijft,
dat mr. Borgesius een lange rij van
jaren al zijn gaven en talenten heeft
besteed om zijn doel te verwezenlijken;
zijn ideaal te bereiken en Nederland
gelukkig te maken naar zijn inzichten.
Zoo iemand verdient eere.
En 't verblijdde ons, dat ook van
Rechts blij Ken van sympathie voor
dezen veteraan in de politiek, voor
dezen grijzen staatsman vloeiden.
Verschil van beginselen sluit geen
waardeeriDg van den persoon uit.
En mr. Borgesius was een Persoon
lijkheid met welomschreven program
Vijf ?aar zitting.
Krijgt de Commissie voor Grond
wetsherziening haar zin, dan zal een
Kamerlid in gewone omstandigheden
(sterven en bedanken uitgesloten) 5
jaar zitting hebben. Ze wil art. 85
voortaan aldus lezen: »De leden der
Tweede Kamer worden gekozen voor
vijf jaar«. Thans is de zittingsduur 4
jaar. Waarom die vermeerdering mei
één jaar? Zij zegt: Verlenging van
den zittingduur met één jaar zal rus-
tigen en gestadigen arbeid bevorderen.
Zoowel aan Ministerie als Kamer is
thans naar den gewonen gang van
zaken een tekort tijdsbestek toege
meten.
Ziedaar de simpele toelichting.
Men kan in 5 jaar rustiger werken
dan vier.
Om de waarheid te zeggen voelen
we voor die wijziging totaal nietsen
nog sterker gesprokenwe staan er
tegenover. Het is een nuchter feit, dat
iemand, die 5 jaar over een zeker
program mag werken, niets meer uit
voert, en waarschijnlijk nog minder
doet, dan iemand, die zijn tijd noodig
heeft.
Vijf jaar, denkt de Minister, 't is
nog lang dag'k laat violen zorgen
'k heb nog volop den tijd5 keer 365
dagen.
Maar vier jaardan is 't aanpakken,
natuurlijk, al is 't program uit den
aard der zaak ook één en een kwart
maal zoo klein.
't Is op alle gebied bewezen door
de ervaringGeef aan geen mensch
te veel tijd, want dan gaat ie lijntrek
ken. Maar krimpt den tijd in en 't
wordt haastje, rep je. En of dan de
uitslag in dit laatste geval slecht is
In geen geval slechter dan bijdelijn-
trekkerij. Meestaljis dan gauw goed,
omdat 't moet.
We betreuren het, dat de Commis
sie met die verlenging gekomen is.
En stel je daa enboven eensvoor.dat
je dan 5 jaar met een Liberaal Ka
binet moet zitien, terwijl nu maar vier
Goeje menschen, je ziet zoo'n Kabinet
liefst geen dag en geen uur en dan
5 jaar er mee opgescheept; je
z iu er kippenvel van krijgen, al was
't midden in Augustus. Neen 1 geen
vijf jaar 4 is al voor een lib. Kabinet
4 te lang.
Gezinshoofdenkiesrecht.
Zoo gemakkelijk het is om van
socialistisch standpunt het algemeen
kiesrecht te bepleiten, zoo gemakke
lijk is het ook voor den Antirevolu
tionair om het gezinshoofdenkiesrecht
te bepleiten. De twee standpunten
staan vlak tegenover elkaar, de klove
is principieel; en bij principieel ver
schil is; de uiteenzetting van dat ver
schil altijd het gemakkelijkst, 't Ge-
zinshoofdenkiesrecht verdedigen we
op grond hiervan, dat, aangezien een
Volk niet kan bestaan dan uit, noch
kan voortbestaan dan in en door ge
zinnen en derhalve in het. gezin is te
zien het natuurlijke, blijvende orgaan,
waardoor het maatschappelijk volks
leven zich in de eerste en voornaam
ste plaats openbaart, de Overheid,
waar het geldt de samenstelling van
de vertegenwoordiging van dat uit
gezinnen gevormde en s eeds zich
vormende volk, die natuurlijke, orga
nische formatie niet mag voorbijzien.
Waarna het gezin vertegenwoordigd
wordt door zijn hoofd, volgt daaruit,
dat, de uitoefening van het kiesrecht
aan het gezinshoofd als zoodanig be
hoort te worden gegeven.
Daar staat nu tegenover het Socia
listische standpunt, dat het Volk be
staat uit menschen, uit menschen in
en buiten 't Gezin, los van 't Gezin
vaak en dat deze allen voelende den
druk der Wet en den last van 't
staatsleven, ook allen zonder onder
scheid tot de stembus geroepen moeten
worden, om met 't stembriefje te pro
testeeren óf'als man, óf als vrouw, óf
als jongmensch of als jongedochter
tegen de huidige kapitalistische samen
leving.
Zoo staan de partijen lijnrecht tegen
over elkaar de één gaat van het Ge
zin uitde andere van het individu
in den Roofstaat. De een van 't orga
nisch verband, dat God de Heere zelf
legdede ander van het mechanisch
verband, dat de haat tegen 't Kapitaal
vlecht Daarom is 't antirev. streven
naar gezinshoofdenkiesrecht ook veel
beter; innerlijk sterker en in de toe
komst voor 't staatsleven ook veiliger.
Amice
Zie zoo15 October is men begonnen
aan de wet, regelende de nooden der in
validiteit. Het is een pak van mijn liart.
Ge weet dat men van liberale zijde alles
heeft aangewend om uitstel te verkrijgen.
Toen min. Talma oorspronkelijk eerst de
ziektewet wilde behandelen, schreeuwde
men van die zijde, dat eerst de kwestie
van ouderdom ter sprake moest komen.
Daaraan bestond schreeuwende behoefte.
Hu min. Talma tijdelijk de ziektewet laat
rusten, en invaliditeit en ouderdom indient,
is het weer niet naar den zin van het
liberale element in de Kamer. Geen wonder.
Ze willen van een christelijk cabinet letter
lijk niets. Ze verschuilen zich achter de
leugen, dat ze zich in deze kwestie nog
moeten inwerken. Ik denk echter als gij in
uw zaken n(et meer ijver en doorzicht
betoonde, het vreemd zou gaan.
Stel je voor dat in 1891 het in de troon
rede reeds heette „maatregelen tot verze
kering van het lot van oude of verminkte
werklieden zullen worden voorgesteld". In
1893 verklaarde het ministerie Tienhoven-
Fok dat „met kracht de hand aan den
arbeid was geslagen". Ik noem u alleen dit
jaar. Telkens na dien is deze kwestie in
de Kamer ter sprake gekomen, en nog
bleef het wachten, wachten, wachten
De liberalen verklaren thans dat bet in
hun brein nog duister is. ik geloof bet
graag. Erg helder is het bij hen nog nooit
geweest. De domheid is op hun aange
zichten te lezeu. De verstgevorderden onder
de liukergroepen n.l. de socialisten beleggen
zelfs protestvergaderingen omdat alles
zoo onvoorbereid* is. De bewusten klap
pen natuurlijk in de handen. Snapt gij
het Aireede 1891 werd het vraagstuk als
»dringend noodzakelijk te zijn« verklaard.
In 1912, dus circa 20 jaar na datum,
moeten de heeren nog studeeren of protes
teeren tegen overhaastige behandeling.
Eerlijk gezegd, ik wist niet dat de.voor-
uitstrevenden zoo verregaa d achterlijk
waren
Ik snap het met den besten wil van de
wereld niet dat de liberale kiezers in hunne
afgevaardigden nog knappe koppen zien.
Wie na twintig jaar denkeu over deze
kwestie nog moei denken, is dubbel waard
naar buis gezonden te worden. Ik zou me
schamen, zoo iets te zeggen. Als een on
derwijzer op de school twintig keer iets
vertelde, en de leerling begreep liet nog
niet, wed ik om ik weet niet wat, dat bij
zou adviseeren den jongen van school te
nemen, omdat hij tot de stompzinnigen
behoorde. In een idiotengesticht was zijn
plaats. GSfu zal geen onderwijzer zoo dik
wijls iets uiteenzetten. Het zou trouwens
treurig zijn. Kijk nu echter naar de liberale
KamerledenHoe treurig het met hun
denkvermogen gesteld zijnHet geduld
raakt ten einde. Laten daarom de mannen
der rechterzijde toonen dat christenen beter
kunnen werken. Het zal hun tot eere
strekken.
Als IK lid van de 2e Kamer was, zei ik
geen woord. Ik liet de opposanten kletsen.
Ik geloof echter dat de oude politeke
leidslieden zich niet zullen wagen om op
te treden als de „broekies". Ge zult u
wellicht herinneren dat, ik meen mr. Bor
gesius, voor enkele jaren den heer Duys
een lesje heeft gegeven in parlementair
fatsoen. Ge weet dat de heer Duys altijd
praat, en nooit iets zegt. Mr. Borgesius
sprak toen, dat in vroeger jaren gewoonlijk
de jongeren een drietal maanden groenliepen.
Hij wilde zeggen, dat ze minstens drie
maanden zwegen. Dat behoorde tot het
parlementaire fatsoen. Kijk echter het
Kamerverslag eens na. Wat denkt ge wie de
eerste spreker was Ge moet het gelooven,
en ge kunt het bijna niet gelooven.
Thans geen socialist, maar de heer de
Jong afgevaardigde van het district Hoorn.
Hij zit net, en heeft zoo waar het grootste
woordGe weet dat hij onderwijzer is.
Hoog staat hij dus niet wat parlementaire
ervaring betreft. Hier is weer waar »een
mager varken schreeuwt het hardst* of
jbolle vaten klinken het luidst*. Wat hij
heeft gezegd Niet veel soeps. De man is
voor staatspensioneering. Zoover heeft hij
het gebracht, dat hij geen onderscheid ziet
tusschen een officier, in rijksdienst dus, en
een schoenmakersknecht. Een teeken dat
zijn onderscheidingsvermogen niet sterk
ontwikkeld is. Iemand die slechte oogen
heeft zoodat de lijnen niet worden opge
merkt, noemt men ikippig*. Misschien kan
van zulke denkers gelden menschen met
een kippenverstand*. In elk geval, de man
is liberaal, gelijk hij zegt Wellicht komt
de aap uit de mouw dat hij socialist is.
Voor het militairisme en de Bijz. School
heeft hij niet veel over. Hij liet het duide
lijk blijken. Ik geloof verder, dat hij in de
Kamer een lijst heeft opgezegd, welke
boeken en couranten hij leest of heeft ge
lezen. Hij somde op-: Het Huisgezin, Cen
trum, Patrimonium, Arnhemsch dagblad,
Gelderlander, de Vrije Westfries, de Volks
banier, enz. enz. Jammer is het, dat hij zijn
eigen blad, „Vooruit," niet als een mirakel
van wijsheid en betrouwbaarheid roemde.
Wie weet, hoeveel abonnés er gekomen
waren.
Ik kan niet nalaten één zin uit zijn rede
voering in den groentijd gehouden u te
laten lezen. Hij sprak„Wanneer men
vraagt, hoe het geld te krijgen, wanneer
>men geen tariefsherziening wil, dan ant-
woord hij, dat de rechterzijde nooit voor
»die bronnen vroeg, wanneer het gold sub-
»sidies voor het bijzonder onderwijs, ter-
»wijl de hoogere kosten voor het mifitai-
»risme gevonden worden uit de gewone
inkomsten*.
Ik geloof werkelijk dat de eerste spreker
van de linkerzijde het bewijs heeft geleverd,
dat hij even scherp in zijn denken is als
de heeren van de linkerzijde.
Een aanwinst voor de Kamer Hoorn kan
gerust zijn. Mr. Fok heeft het verworpen,
nieuwe uitvindingen zal hij niet doen.
Als in 1913 een liberaal ministerie ge
vormd moet worden, zou hij wellicht goed
zijn voor liberaal-minister, hij heeft immers
haar op zijn tanden »Ge kunt nooit
weten, hoe een koe een haas Vangt*, zegt
het spreekwoord.
Overigens deel ik u mede, dat de heer
Thomson tegen den heer Schaper sprak
„stemmen" nadat deze afgevaardigde het
„onaannemelijke" van het wetsvoorstel had
geconstateerd. Let eens op, wat ik u zeg:
„de tegenstemmers zullen urenlange rede
voeringen houden, om te, rekken".
Ontvang mijn groet
MARNIX.
Een vreeselijke oorlog staat op den
Balkan gevoerd te worden. Dreigend was
daar reeds lang de horizon, en de vijf
grootste Eurupeesche mogendheden hebben
nog fe spader ure het uitbreken van den
oorlog trachten te verhinderen. Helaas,
de pogingen mislukten En nu tegen den
win'er, juist tegen den tijd, dat er in de
gebergten van den Balkan zoo'n nijpende
koude kan heerschen, zullen de optrek
kend legers in dubbele mate de ver
schrikkelijkheid van hun gemeensehappe-
lijken vijand, nl. van koning wintervorst
moe en dragen.
DaarbijWelk een wreede strijd zal in
dien Zuid Oosthoek van Europa gestreden
worden. Van weerszijden zal geen barm-
hartigheid worden bewezenvooral van
Turksche zijde zijn als-van ouds de groot
ste gruwelen te-wachten. Met, de grootste
verbittering en hardnekkigheid zullen de
honderdduizenden elkaar bekampenhet
is in die streken weer de aloude stryd
tuss'hen Christen eu Turk, het Kruis en
de Halve Maan.
Op den 17 October heeft de Porte aan
Servië en Bulgarije den oorlog verklaard
met Montenegro was het sinds enkele
dagen in gevechten daar Griekenland
zich niet van zijn bondgenooten wilde
scheiden, gaf het aan zijn gezant te Kon-
stantinopel opdracht om aan de Porte de
oorlogsverklaring te overhandigen.
Volgens sommige berekeningen staat
Turkije tegen het viervoudig Balkan-
verbond er aldus voor
Tarkije De vier verb.
Balkan-Staten
Infanterie 872 000 532 000
Caval. eu ber artillerie 48,000 14,700
Totaal manschapp n 920,000 546,700
Tot. aant. st. geschut 3,108 1,742
Men dient hierbij echter in het oog te
houden, dat Turkije in het Europeesch
gedeelte van zijn rijk niet meer dan ruim
350,000 man ter beschikking heeft. Wat
bewapening en geoefendheid betreft, staat
het Turksche leger intusschen weer ver
boven de legers der verbonden Balkanstaten.
We laten nu hieronder eenige berichten
volgen. (Zie verder ook de rubriek Tele
grammen.)
In Bulgarije heerscht groot gebrek aan
artsen. Russische artsen worden aangezocht
om "tegen goed honorarium naar het oor-
logs ooneel te vertrekken. Ook de trans
portmiddelen voor de Bu'gaarsche gewon
den zijn schaarsch. Bulgarije heeft de hu'p
iogeroepen van het Russische volk.
Ook in Montenegro is groot gebrek aan
dokters, verpleegsters en verhandmiddelen.
Volgens berichten uit Oud-Servië is
reeds heden (18 Oct.) de algemeene op
stand uitgebroken.
Servische troepen hebben het spoorweg
station te Prichtina bezet en de verbinding
met Usknb verbroken. De lijn van Mitro-
witsa naar Uskub is thans in handen der
Serviërs.
Een indrukwekkend stuk, dat hi t hart
rillen doet, is de p oclamatie die de koning
van Bulgarije heeft uitgevaardigd bij het
begin van den oorlog. Waardig van toon,
ernstig van inhoud een document van
ernstige waardij. We laten ze in h <ar
geheel hier volgen
//In den loop van mijn 25-jarige re-
geeriug heb ik steeds naar het geluk en
den roem van Bulgarije gestreefd. De
Voorzienigheid heeft thans anders beslist,
en hel oogenblik is gekomen, waarop het
Bulgaarsche ras geroepen is om de wel
daden van den vrede vaarwel te zeggen,
en de hulp van de wapenen in te roepen,
tot verwezenlijking van een grooisch pro
bleem. Aan de andere zijde van het Rilo-
en het Rhodope-gebergte wachteD onze
stam- en geloofsgenooteu reeds 30 jaar
op hun bevrijding. Zij zijn niet gelukkig,
en wij moeten hen redden. Alle pogingen,
die, zoowel door de Mogendheden als van
de zijde der Bulgaarsche regeering, in het
werk zijn gesteld om hun betere bestaans
voorwaarden te verzekeren, zijn tevergeefsch
gewees.t. Het lijden van mülioenen Chris
tenen doet ons hart pijn, en ik herinner
aan de profetische woorden van den Tsaar,
die den grondslag legde van de vrijheid
der Bulgaren: //Het heilige werk moet ten
einde gevoerd worden.//
//Ons geduld is thans ten einde Om
de Christelijke bevolking in Tu kija te
helpen, blijft ons thans geen ander middel
meer over dan het wapengeweld. Wij zien
in, dat dit het eenige middel is, om het
leven en de eigendommen der Christenen
te beschermen De anarchie in de Turksche
provinces bedreigt zelfs ons nationaal
leven Na de bloedbaden te Istib en
Kotcha, heeft de Turksche regeering, in
plaats van aan de zwaar beproefden vol
doening te schenken, zooals wij gewenscht
hebben, de mobilisatie van haar militaire
strijdkracht bevolen. Ons geduld werd
daardoor op een zware proef gesteld. De
metischeiijke en Christelijke gevoelens, de
heiiige plicht om onze broeders, die mei
vernietiging bedreigd worden, te helpenj
