Zaterdag 19 October 1912.
BSTü BLAD.
Antirevolutionair
Orgaan
27"1* Jaargang N°. 1808.
IN HOC SIGNO VINCES
voor de Zuidhollandsclie en Zeeuwsche Milaiiden.
Man tel magazijn
„De Ster"
Rotterdam
W. BOEKHOVEN.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
zonder 50
Buitenland bjj roornitbetaling met Zondagsblad f 7,50zonder ƒ4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
SOMMELSD1JK.
Adrertentlën 10 eent per regel en */x maal, Reclames 10 per regel.
Boekaankondiging 5 Gent per regel en V, maal.
Dienstaanrragen en Dienstaanbiedingen 50 Gent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
ASIe slakken voor de Redacüe bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uiticever
Kiesrecht en Grondwet
Bij de overwegingen der Grondwets
commissie aangaande veranderingen
in de Grondwet, werd een ruime plaats
ingeruimd aan de bepalingen, die de
samenstelling en de bevoegdheid van
de Tweede en Eers'e Kamer raken.
Maar helaasgemakkelijk is de cri-
tiek, moeilijk de verbetering. Allereerst
moest men de aandacht vestigen op
art. 80 der Grondwet, een der zoo
herhaaldelijk aangevochten artikelen,
waarmee de democratie vooral het al
jaar en dag te kwaad heeft. In dat
artikel staat:
De leden der Tweede Kamer wor
den rechts reeks gekozen door de
mannelijke ingezetenen, tevens Ne
derlanders, die de door de kieswet
te bepalen kenteekenen van geschikt
heid en maatschappelijken welstand
bezit1 en, en den door die wet te
bepalen leeftijd, welke niet beneden
23 jaren mag zijn, hebben bereikt.
De wet bepaalt, in hoeverre de
uitoefening van het kiesrecht wordt
geschorscht voor de militairen be
neden den rang van officier bij de
zee- en landmacht voor den tijd,
gedurende welken zij zich onder de
wapenen bevinden.
Van de uitoefening van het kies
recht zijn uitgesloten, zij, witn dat
recht bij rechterlijke uitspraak is
ontzegd zij, die in gevangenschap
of hechtenis zijnzij, die bij rech
terlijke uitspraak de beschikking of
t beheer over hun goederen hebben
verlorenzij, die in het burgerlijk
jaar, voorafgaande aan de vaststel
ling der kiezerslijsten, van een in
stelling van weldadigheid of van een
Gemeentebestuur onderstand hebben
genoten en hun belasting niet
hebben voldaan.
Zie nu de strijdpunten. Kiezer mag
zijn een man, maar geen vrouw.
Kiezer mag zijn, die zekere kentee
kenen bezit, zeer zekerMaar welke
En ieder kent de toepassing der Grond
wet in de Kieswet van Houten daar
in staan de kenteekenen, als huur,
loon, spaarbankboekje, examen, belas
tingen enz.
Een ander bezwaar waren de uit
sluitingen Mogen uitgesloten worden
de veroordeelden enz. enz. Heel dit
art. 80 moest op de werf, zoo is reeds
door verscheidene politici beweerd;
beweerd, te meer, nu 't algemeen
kiesrecht in de lucht hangt.
Art. 80 der Grondwet sluit 'talge-
meene kiesrecht uit, al was 't alleen
door de uitsluiting der vrouw. Maar
stel al, men wil nog niet eens Alge
meen Kiesrecht, maar men wil toch
aan hoogstaande vrouwen, dat kies
recht verleenen, dan zou dit met art.
80 nog in flagranten strijd zijn.
Art. 80 is expres zoo gemaakt, dat
er geen Alg. Kiesrecht komen kan. En
wat het voorts voorschrijft over «ze
kere kenmerken« is zoo vaag, zoo
algemeen, dat elk Minister, die een
Kieswet te maken of te rapareeren
heett, met die uitdrukking of zeer veel,
of zeer weinig kiezers »kweeken« kan.
In één woordart. 80 staat op 't
oogenblik onder geweervnur, 't wordt
van alle kanten bestookt, en nu is de
Grondwetscommissie er ook bij komen
vertellen, dat al die tegenstanders gelijk
hebben en dat wegschieten van dat
art. 80 dringend vereischt is.
Goeddie Commissie zou dus mee
helpen afbrekenmaar ze moest op
bouwen ook 1 Er moest een nieuw
artikel komen. En en .nu
zit de Commissie met de banden in 't
haar. Wat zegt ze:
Des te sterker valt te betreuren,
dat geen enkel wijzigingsvoorstel er
in geslaagd is eene meerderheid op
zien te vereenigen.
Begrepen Mijnheer A. had een
voorstel tot algemeen kiesrechtmijn
heer B. wilde algemeen kiesrecht voor
mannen en voor vrouwen, als ze er om
vroegen mijnheer C. wilde algemeen
kiesrecht voor mannen en voor vrou
wen totaal niemendal mijnheer D.
en nog anderen wilden gezinshoofden
kiesrecht, alleen de vaders dus; of
mijnheer E. en anderen wilden aan
iedereen kiesrecht geven, maar in 't
huisgezin mocht niemand 't uitoefenen
dan óf vader, of de weduwe, óf de
oudste zoon, als vader en moeder bei
den dood waren.
Daar zat nu de Commissie Ze gin
gen stemmen en alle voorstellen gingen
naar den kelderwerden gewezen van
de handgeen meerderheid noch voor
A, noch voor B, noch voor E.
Wat nu
Ja, juistwat nu Nu moet de Mi
nister van Binn. Zaken 't zelf maar
uitzoeken, want de Commissie kan hem
geen vaste lijn uitstippelen, die is er
niet.
Afwachten is dus de boodschap.
Wat voor nieuw art. 80 zal Minister
Heemskerk in dienenDat 't veran
deren zal, gewis. Maar zal er huismans
kiesrecht in staan? Wat de antirev.
willen
In de bladen wordt melding ge
maakt van een tot stand gekomen
Unie tuöschen Unie Liberalen Vrijz.
Democraten en Oud Liberalen. Ook
wel concentratie genaamd. Alles goed
en wel met dat zaakje! Maar waar
zijn de leiders 't over eens geworden
Om dr. Kuyper uit de Kamer te wip
pen? Neen, da's te laat: Ommen is
al vacant door dr. Kuypers doofheid.
Om dr. Kuypers invloed te breken
in de Kamer? Neen? want de Stan
daard wordt nog door Ministers en
Kamerleden (en door de Linkschen
volopdagelijks gelezen.
Om dr. Kuyper uit de Kanaalstraat
te krijgen met «woning te huur« op
een wit bordje. Neen, want niet beter
te weten, is dit huis zijn eigendom
en zoo niet, hij betaalt prompt de
huur.
Wat willen dan die verbondenen?
Een nieuw, liberaal Kabinet! Daar
hebben ze gelijk inhebben is heb
ben en krijgen is de kunst Maar als
in '13 dat Kabinet er nu komt, wat
is dan 't regeeringsprogram en nu zeg
gen de Bladen, dat men dan komen
zal met Algemeen Kiesrecht en
met Siaatspensioeneering.
Met staatspensioen En de debatten
zijn begonnen over Talma's premie-
wet en die wet wordt naar alle waar
schijnlijk aangenomen; en die wet
staat in 1913 in 't Staatsbladen dan
is er van geen staatspensioen nooit
geen sprake meer, al kwamen er nog
zooveel liberale Ministers.
Wat vreemd 1 Een concentratie op
een Algemeen Kiesrecht, daar men 't
niet over eens is, als er gevraagd
Hoogstraat i7'2
Ontvangt dagelijks de
laatst uitgekomen
NOUVEAUTÉ 'S.
wordt, wie men moet uitsluitenen
op een Staatspensioen, dat er nooit
meer komt, als Talma's wet is aan
genomen.
Onder de liberale leiders zitten ook
knappe koppenmaar hoe die bij
zoo'n politieke situatie (toestand), als er
thans gezien wordt, nrg van een re
geeringsprogram kunnen reppen met
zulke punten, is ons een raadsel.
Wil men een concentratie om dit
Kabinet te wippen, alles goed en wel.
Maar dat men dan op een Zakenka
binet aansture, met een program van
alles en nog wat. Doen een „echt"
beginselprogram maken, als de saam-
hoorigheid ontbreekt en 't gras voor
de voeten is weggemaaid, gaat ons
verstand te boven. En de heeren we
ten 't zelf ook niet. Wat dan Och,
heel die concentratie is een smoes 1
Men wil een liberaal Kabinet en nu
moet er een beetje, band wezen onder
de vrinden. Dat stembusbandje noe
men ze deftig concentratie. Maar 't
is er een van driedraads stopgaren.
OP DEN UITKIJK.
Tuinbouw.
Voor Aloes- en Bloemtuin ene.
ÏÏITGEYEB
Telefoon Interconun. Ho. 9.
Wal vreemd
Enka heeft zich geërgerd-
We hadden haar, als men weet, op een
oud-modischen disselwageD, door de Ve-
luwschen heidevelden uit rijden gestuurd,
in 't gezelschap van een aantal mystieke
»jannemannen« en daarover is Enka niet
goed te spreken.
Wat te begrijpen is
Immers, al is het gezelschap, waarbij
'k haar indeelde hoogst achtenswaardig in
burgerlijk opzicht en al worden er niet
weinige goede chiisten-menschen onder ge
vonden, ondanks hun dwalingen en afdwa
lingen voor een propagandiste als
Enka, die reeds de voorhoede van haar
groep verre vooruit vloog en bij de S. D.
A. P. te land kwam is 't natuurlijk onuit
staanbaar, om in 't gezelschap der achterlijke
>jannemannen< gezet te worden.
En voor de orthodoxe belijdster is de
nabuurschap dezer mystieken almeê onprettig.
Enka heeft dan ook eerst in Het Volk
en later ook in een schrijven, direct aan
óns adres gericht, met kracht staande ge
houden, dat we haar onrecht deden.
Wat we nader willen bezien
'k Behoef zeker noch Enka, noch een
mijner lezers te verzekeren, dat ik volkomen
ernstig was en nóg ben en maar niet voor
de aardigheid er op losschreef, maar zij
'tin wat lossen vorm ook nü nog vol
houd, dat Enka zich zeer zeker misschreven
heeft.
Laat ik de zaak nader bezien.
Men weet, hoe 't Enka ging.
Eerst omhelsde zij de socialistische grond
ideeën, met name waar deze den bodem en
de middelen tot den arbeid aan de »ge-
mecnschap» brengen willen.
Maar ze bleef verre van de S. D. A. P.
Stichtte zelfs een eigen partij, die der
christen-socialisten.
Edoch, wat gebeurt?
Reeds na enkele jaren zegt Enkadat
dit, haar eigen kind, feitelijk een misge
boorte is geweest, dat het geen recht van
bestaan heeft, liefst maar spoedig verdwijnen
moet of in elk geval geheel gaan inwonen
bij de S. D. A. P., die het dan verder
bevoogden en bevaderen zal.
Nu van de vrouwen geen kwaad.
Maar ze willen toch wel eens wat al te
vlug van beweging zijn en Enka begreep
heel goed, dat ze deze dubbel-sprong binnen
zoo korten lijd, nader verdedigen moest.
Dat deed ze in haar brochure.
Waarvan ik 't slot becritiseerde.
Tot recht verstand is 't dus noodig, dat
ik dit slot nogmaals overneem.
Eerst herinnert Enka aan wat Petrus
overkwam op het dak. Ieder kent die be
kende vertrekking van zinnen*, waarin de
Heere tot Petrus sprak.
Eu dan vervolgde Enka:
Mij was het, oi ik geleid werd op een
hoogen berg, vanwaar ik nederzag op
de ontelbaren, die over 't rond der aard
strijden voor het socialisme, voor een
gemeenschap, waarin gerechtrgheid wonen
kan.
En een stem zeide »Ga heen tot deze
menschen en arbeid met hen.*
Maar ik antwoordde: »Geenszins,
Heere 1 want ik heb mij nimmer vermengd
met lieden, die uw Naam niet loofden
en uw eer niet bedoelden.*
Doch de stem geschiedde >Van heD,
die God verkoren heeft, om dit groote
werk te doen, zult gij u niet afscheiden.*
En wie deze stem gehoord heeft moet
haar gehoorzamen.*
Wat zegt Enka nu hierop?
2-Gij vergeet dat woordeken of
Het *oft in den eersten regel.
Zij is niet geleid op een hoogen berg,
noch naar 't lichaam, noch naar den geest
zi] heeft niet neergeblikt op die sociaal-
ellendigeD. Er is geen stem tot haar ge
schied, Zij heeft niet geantwoord. De stem
is niet andermaal tot haar gekomen. Zij
heeft niet den Heere hooren zeggen, dat
de sociaal-democraten door God verkoren
zijn, om gerechtigheid op aarde te doen
wonen niets van dit alles
Dat is alles oratorie. Bloemrijke wel
sprekendheid. Dichterlijke vrijheid.
Het moet alles dienen, om deze nuch
tere waarheid onder woorden te brengeD,
dat Enka in gemoede overtuigd was, zich
bij de S. D. A. P. te moeten voegen en
daarmee in haar hart vrede heeft.
Ik heb daarover verbaasd gestaan.
En zal dan ook Enka laten zien, dat
ze ongelijk heeft en zich in haar publieke
loopbaan in elk geval nooit zoo ongeluk
kig heeft uitgedrukt, als aan 't slot harer
brochure.
Let ten eerste op den laatsten zin
>En wie deze stem gehoord heeft,
moet haar gehoorzamen.*
Hier staat gansch geen >of.<
Hier staat het positief. Hier stelt Enka
zeer stellig de mogelijkheid, dat een kind
van God in zijn verborgen omgang met
den Vader een stem beluisteren kan, die
hem gebiedt, zich wel te vermengen met
lieden, die Gods Naam niet loven en Gods
eer niet bedoelen, en dat wijl God hen
verkoren heeft, om een gemeenschap te
stichten, waarin gerechtigheid wonen kan.
Hoe die stem nu geschiedt, kunnen we
in 'tmidden laten: hoorbaar, of door in
wendige sprake, of door innerlijke over
tuiging der consciëntie, het doet er niet
toe, hier is positief sprake van een
overtuigd worden van Godswege, wat Enka
dan noemt de stem, die men hoort.
Dat is met haar geschiedt.
En daarom moest ze gehoorzamen.
Meent in haar consciëntie schuldig te
staan, als ze zich niet bij de S. D. A. P.
voegt.
En bindt het alle geloovigen op het
hart, dat ze hun ziel niet bezondigen zul
len, als ze die stem hoorende toch verre
blijven van de S. D. A. P., want: »wie
deze stem gehoord heeft, moet haar ge-
ho irzamen.*
Zoodoende nu, en dat is de hoofdzaak 1
maakt Enka zich precies aan dezelfde
grondfout schuldig, als de valsch-mystieken,
waarbij we haar vergeleken.
Waar haar eigen >bevindingc om
den geijkten term maar te gebruiken
in strijd komt met Gods Woord of geen
grond vindt in Gods Woord, daar schuift
ze dat Woord opzij en roept zichzelf en
anderen op, om naar de bevinding te
leven.
Precies de grondfout van het valsche
mysticisme.
Hoe toch staat de zaak
We geven Enka dadelijk toe, dat Gods
Woord geen handboek is voor politiek en
economie en niet voor alle eeuwen een
vasten regel geeft, hoe de maatschappij
moet ingericht zijn.
Doch toen zij nu de Christen-socialisti
sche partij stichtte, voelde ze heel goed,
dat ze zich niet vermengen mocht met de
hedea, die Gods Naam niet loven en Zijn
eer niet bedoelen.
Op dat punt is de Schrift duidelijk.
Wat Het Volk tien jaar geleden op een
Pinksterfeest opnam:
>Mijn volk, dat lag in schande en pijn,
Het wil niet laDger lijden
Mijn volk zal eigen Heiland zijn
En dan verder
>Maar nooit zal zijn verlangen gaan
Naar hemelvaart. Het wil op aard'
Verlost en zalig wezen
Dat is, Enka weet het beter dan wij,
wat de groote massa der sociaal-demo
craten bezieltwat ze uitspreken met den
mond, bezegelen met hun vlammend sar
casme.
Als ze in 't gestoelte van deze mannen
zitten ging, zich met hen vermengde, had
ze Gods Woord tegen zich. Niet omdat
deze mannen socialisten zijn, maar omdat
zij, in hun groote massa, bewust of on
wetende, >roekeloos met God en gods
dienst spotten
En de geloovige, die niet op aard', maar
eenmaal daar boven met haar Heere en
Heiland hoopt zalig te wezen, voelde al het
schrijnende van het zitten in dit gezelschap
zag hoe Gods Woord waarschuwde en
stelde nu tegenover de klare strekking der
geopenbaarde waarheid de bevinding*
van haar eigen hart.
Zie, Enkal dat is uw valsche mystiek.
Waarvan God u verlossen moge
En nu wijst Enka ons op het voor
beeld van dr. Wielenga, die naar hij zeide
zooals Enka 't meedeelt voor Kam
pen bedankte, omdat hij >het kennelijk
gevoeld had, dat God hem in Amsterdam
had geplaatst maar ze ziet toch zelf
't verschil wel
De Schrift zegt wel, dat niemand, ook
Enka niet, zich vermengen mag met hen
die Gods Naam niet loven en Zijn eer niet
bedoelen. Doch de Schrift zegt nergens,
dat dr. Wielenga naar Ams erdam moest
gaan.
Dit is het Enka 1 dat gij met uw >be-
vindmg* Gods gebod, 't welk gij toont te
kennen, krachteloos maakt.
Dat heb ik willen veroordeelen.
UITKIJK.
Wanneer ik als bezoeker of als deskun
dige in een boomgaard kom zoo schreef
de Duitsche hortulanes Warneken dan
worden mij gewoonlijk boomen aangewezen,