J
mus- EN
TWEEDE EL1E.
zwarte laponstoffen
echte Kanten
witte Rokken
en alle soorten Schorten
J.M.FABERT,
Manufacturen - Confectie.
r„OePC8lt'l
Zaterdag 14 September 1912 No 1798.
Twee Bladen en
Zondagsblad.
Hotel Restaurant
Oude Tonge.
Dit nummer bestaat uit
Land- en Tuinbouw.
Voor Huis en Hof.
Uit de Pers.
Reclames, Mededee-
lingen enz.
(20 Cents per regel.)
Rotterdam,
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT f 1 en f 1.25
Aanbevelend,
1 R. C. F. i i LEE-Moonen.
vindt fI bij
Opgericht 1823.
beslist kurkdroog
DEMI HUIK ALEX IMIOFE,
Plaatselijk Meuws.
INHOCSIGNOVJBES
Najaarsbemesting.
D. tijd voor de najaarsbemesting begint
weer te naderen. En de aanbestedingen be
treffende de te koopen meststoffen komen
al volop in de krant. Het aantal boeren,
dat knap van de handelsmest al profiteert,
neemt steeds maar toe. Daar zijn heel
velen, die 't begrijpen, dat het niet alleen
chilisalpeter is, waarvan men profiteeren
kan. 't Is waar, die meststof werkt heel
snel en zeker haast altijd en ook op alle
soort van grondmaar toch ze levert
enkel stikstof aan 't gewas. En daarmee
kan de plant niet toe. Ze vraagt ook kalk
en kali en phosforzuur. En zoo zal dan ook
op die akkers nog de chili 't meeste voor
deel geven, waar de boer de andere kunst-
mestsoorten niet vergat.
Dat we daar nu al over schrijven en dan
met het opschrift „najaarsbemesting" be
hoeft gewis voor menig landman niet te
worden uitgelegd. Hij weet 't al een heelen
tijd, dat kaïniet en Thomasslakkenmeel en
kalk, om niet nog meer te noemen, liefst
maar vroeg worden toegediend. De nieuwe
lingen in 't gebruiken van den handelsmest
geldt dus dit opstel in de eerste plaats. En
om de beteekenis van een najaarsbemesting,
met b.v. phosforzuurhoudende meststoffen,
weet een paar getallen te illustreeren, ver
tellen we nog dit.
Bij een bemestingproef op bieten gaf het
onbemeste perceel 28500 K.G. bieten, ter
waarde van f 349,12.
't Perceel, dat enkel 400 K.G. chilisal
peter kreeg, leverde 38554 K.G. bieten, met
een waarde van f 472,28. De zuivere winst
beliep f 77,16. Er mocht dus worden ge
zegd, dat de vier baaltjes chili hier best
werk gedaan hadden.
Op het perceel, dat 600 K.G. chilisalpeter
ontving (alle getallen slaan op 1 H.A.)
kreeg men een oogst van 39600 K.G. met
een waarde van f 485,10. Vergeleken met
't onbemeste perceel maakten zich de fl balen
dus uitmuntend betaald; maar de zuivere
winst bedroeg niet zooveel als van 't per
ceel waar men 400 K.G. had gegeven.
Maar nu 't perceel, dat behalve 600 K G.
chilisalpeter ook nog 1200 K.G. superphos-
phaat ontving. Daar oogstte men 43400 K.G.
bieten, een waarde vertegenwoordigende van
f 531,65, terwijl de zuivere winst zelfs
f 82,93 beliep.
Wat wij met dit geschrijf bedoelen
Ie. Te laten zien, welk voordeel men kan
hebben van wat chili.
2e. Te laten voelen, hoe het tijdig en
in voldoende mate aanwenden van andere
dan stikstofhoudende meststoffen de laatste
in haar werk zeer kunnen steunen.
De najaarsbemesting beoogt vooreerst het
aanbrengen van diverse soorten planten-
voedsel (meestal uitsluitend kalk-, kali- en
phosforzuurhoudend) en in de tweede plaats
helpt ze niet weinig mee, om 't voordeel
van eene overbemesting met Chilisalpeter in
't voorjaar zooveel te beter rendabel te
doen zijn.
Herfstbemesting van 't wintergraan.
't Wordt meer en meer gebruikelijk om
het land, voor het wintergraan bestemd, te
bemesten met kunstmeststoffen, 't zij uit
sluitend daarmee of als toevoeging aan den
stalmest. Daar is niets tegen te zeggen;
integendeel. Moge voor andere gewassen
het; liefst half en half« (half stal-, half
kunstmest) gelden, bij het winterkoren heeft
men den zekersten oogst ('t minste gevaar
voor legeren) en het beste resultaat, als
men enkel kunstmest aanwendt. Deze be
mesting bestaat dan in minerale bemesting
in het najaar: slakkenmeel en kaïniet, en
een Chilie-gift in het voorjaar. Zoo doe*
vrij wel allen, en men weet niet beter of
het is zoo in orde. Dat is van den beginne
zoo geleerd en gedaan, en gedachtenloos
houdt men zich nu aan die oude sleur.
Gedachteloos, ja. Want als men toch eenB
even zijn gedachten liet gaan, dan moest
toch de vraag rijzen; Krijgt dat jonge
gewas, om zich voor den winter behoorlijk
te ontwikkelen, genoeg? Krijgt het alles,
wat het noodig heeft Is de bemesting
volledig En dan had men 't antwoord met
een; „Neen, niet genoeg; niet volledig. Men
gaf geen stikstof, en als nu in de bouw-
voor deze voedingsstof niet in genoegzame
hoeveelheid aanwezig is in opneembare
vorm namelijk, als salpeterstikstof dan
lijdt dus de jonge 'plant stikstofgebrek, en
is tegen den winter niet voldoende toege
rust".
Hierin ligt dan ook de verklaring van
het verschijnsel, dat zoogenaamde kunst-
mest-rogge en ja, ook vele akkers, die
stalmest kregen in 't najaar geen bevre
digenden stand heeft, last krijgj van uit-
winteren, in 't voorjaar te hol staat, en al
trekt zij later door de goede verzorging
zeer bij, in den oogsttijd tegenvalt. Wat in
de jeugd onthouden wordt, wreekt zich
heel de groeiperiode door. Dat geldt bij de
voeding van het kind, van het vee, ook bij
die van de plant. Natuurlijk hangt hier
veel af van den bemestingtoestand van
den akker; ook van de hoeveelheid neer
slag in den herfst, waardoor meer of min
der salpeterstikstof uit de bouwvoor wordt
weggespoeld. Men late hier echter niet te
Veel aan het toeval overMen zij er zeker
van, dat het gewas geen gebrek aan op
neembare stikstof kan hebben, zoo min als
aan mineraal voedsel. Daar is groot ge
vaar voor, dewijl toch door het voorafgaand
gewas, vooral in een niet te besten akker,
vrijwel alle salpeterstikstof verbruikt kan
zijn. Onze raad moet dus zijnGeef, waar
ge twijfelt, bij het zaaien of het opkomen
van het koren gemiddeld 100 K.G. Chili
salpeter per H.A. Neem ook op andere
akkers eens een vergelijkende proef, geef
op één perceel een kleinere of grootere
Chili-gift naar omstandigheden, en laat op
een ander stuk de Chili weg. Zöö komt ge
er achter, wat het beste is.
C. B.
Het beroep van Moeder; Terwijl
de jongen slechts één vak behoeft te leeren,
moet het meisje meestal opgeleid worden
voor twee vakken. Ten eerste: voor het
werk, dat zij als meisje buitenshuis gaat
vorrichten. En ten tweedevoor het nog
grootere werk, dat zij eens als huisvrouw
en moeder zal moeten verrichten. Wellicht
is het mogelijk, de tweeledige opvoeding
onzer meisjes te combineeren. Dat wil zeg
gen, dat men bij de opleiding tot een vak,
de opleiding tot huisvrouw niet verwaar-
looze. Moeder-zijn is het eerste en na
tuurlijkste beroep van 't meisje. Wordt de
opleiding hiertoe verwaarloosd, dan is elk
ander beroep ook maar ten halve geleerd.
Nu verstaan we echter onder moederberoep
niet alleen trouwen en kinderen krijgen.
Moeder-zijn heetm e t 1 ie f de v e r z o r-
gen, opvoeden, gelukig maken 1 En
dat is niet alleen de taak der echtgenoote
en moeder. Slechs zij heeft haar moe
derberoep gemist, die als oude jongejuf
frouw hardvochtig en verbitterd is, en die
zich gaat hechten aan hond, poes en pape
gaai.
De geheele levensenergie van de massa
is dermate gericht op geld verdienen, op de
luxe en het geluk, dat men voor geld kan
koopen, dat men noodzakelijkerwijs uit het
oog moet verliezen, dat geld, al is het zeer
zeker in veel gevallen een middel tot het
doel, niet het eenige middel en zeer zeker
niet het doel zelf is.
Rijkdom alleen is geen geluk. Eerst wan
neer men dat zal gaan begrijpen, zal de
rampzalige neiging om slapende rijk te
worden, verminderen.
Doch wanneer zal de beschaving zoover
zijn, dat deze eenvoudige waarheid, die
zeovelen in den mond hebben, ook in aller
hart zal zijn
Over het sluiten van inmaak-
flesschen. Niets dat onze huismoeders
zooveel moeite en hoofdbreken kost, dan
het nauwkeurig afsluiten der inmaakfles-
schen. In Zuid-Duitschland heeft een veel
jarige ondervinding geleerd, dat de volgende
manier eenvoudiger, gemakkelijker en vol
lediger afsluiting is, dan die met blazen of
perkamentpapier. Men neemt flesschen met
niet te wijden mond, zwavelt deze en vult
ze daarna met kompot of marmelade, die
zoo heet is, als het glas verdragen kan.
Onmiddellijk na de vulling, doch zoo dat
tusschen de kompot en de rand der flesch
eene 6 tot 8 cM ongevulde ruimte blijft,
worden halsopening en rand terdege droog
gemaakt. Nu wordt een flinke dot zuivere
wat die evenwel eerst niet tot eene
prop gedraaid is in den hals geperst,
maar zoo, dat zij niet met het vocht in
aanraking komt, want zij zou dan dit op
zuigen. Marmelades en kompots, die ge
woonlijk spoedig schimmelen of verschralen,
blijven bij deze afsluiting verscheidene jaren
goed.
VOOR DE KEUKEN:
Warme Appelpudding: De appe
len, geschild en uitgeboord, worden in een
pan gedaan met eenige lepels suiker, daarna
goed gedekt en in een heeten oven geplaatst
om zacht te worden daarna voegt men er
eenige geraspte bitterkoekjes bij.
Twee theekopjes melk gaar gekookt,
daarna voegt men er fijn gesneden sucaden,
krenten en gemalen amandelen bij. Ook een
eetlepel boter, een lepel suiker, een weinig
zout en een geklopt ei.
Bestrijk de vorm met boter en bestrooi
hem met bloem, bedek verder den bodem
en den wand met rijst. Vul de open gebleven
ruimte met de appelen en bedek ze verder
met rijst. Laat de pudding 1 a 1| uur in
het bain Marie koken.
Doe ze op een warmen schotel op en
garneer ze met geconfijte vruchten.
Observator.
Mannen, wordt wakker!
Wij hebben gezien dat ons in 1913 een
hevigen strijd staat te wachten.
Een strijd, waarbij 't gaat om de hoogste
beginselen.
Het zal in 1913 in de eerste plaats een
beginselstrijd zijn. Hei zal gaan om de
richting.
De vrijzinnigen zullen zich tot het uiterste
inspannen om het roer van staat om te
gooien en het schip een anderen koers te
geven.
Gewichtige belangen staan op het spel.
Dit legt aan onze mannen zware ver
plichtingen op. Wij zijn, voorzoover wij
kunnen werken en invloed uitoefenen voor
den gang van zaken mede verantwoordelijk.
Laten wij dit toch goed in het oog
houden en ook anderen hiervan overtuigen.
De vrijzinnigen willen strijden tegen onze
scholentegen de Christelijke zending.
Openlijk wordt 't uitgesproken.
En daarom roepen wij al de on-.en in
deze omgeving toe. Mannen wordt toch
wakkerDenkt toch aan uwe groote ver
antwoordelijkheid 1
Niemand zegge't baat toch niet, of
't zal ook zonder mij wel gaan. Ieder moet
medewerken.
De organisatie moet versterkt. Op dit
gebied is er hier en daar nog veel te doen.
En dm moet er vooral gezorgd wotden
voor de propaganda, v.n.i. door de pers.
't Is nu de tijd van zaaier. Er moet nu
worden gewerkt, zullen straks vruchten wor
den geoogst.
Daarom nogeensmannen broeders, let
op de teekenen des tijds, bedenkt uwe
roeping, ontwaakten tracht ook andere
die noch mochten dommelen wakker te
schudden 1
Oe Schoolstrijd.
Juist toen wij het bovenstaande hadden
geschreven, lazen wij in de bladen hei vol
gende bericht
»Op de a.s. algemeene vergadering
van den Bond van Ned, Onderwijzers,
zal een voorstel van de afdeeling Heer-
Hugowaaid en omstreken worden behan
deld, om bij de verkiezingen in 1913 in
ieder daarvoor in aanmerking komend dis
trict, vanwege den Bond van Ned. On
derwijzers, de candidatuur van hen te
bestrijden, die zich verklaren voor de
voorstellen, gedaan door de Grondwets
commissie inzake het ondeiwijs. Bedoeling
vaD het voorstel is, in ieder district een
of meer personen aan te wijzen, die
genoemde candidaturen op openbare
vergaderingen zullen bestrijden.
Een bevestiging dus van wat wij schreven.
De strijd zal in 1913 voor een niet gering
deel gaan om de school.
De vrijzinnigen willen den schoolstrijd,
die zij zelf meer dan eens voor gesloten
verklaarden, heropenen.
Welnu voor de bijzondere school hebben
onze mannen altijd gaarne en met zotter
vrucht gestreden.
En zij zullen dat, daarvan kan men zeker
zijn, in 1913 met onverflauwden ijver wéér
doen. Vrije West fries
Een jaar van voorbereiding.
Bedriegen de teekenen niet, dan gaan
wij een jaar van zwaren strijd tegemoet
De linkerzijde heeft het er nu eenmaal
op gezet, dat in 1913 een einde moet
komen aan het Christelijk bewind.
En dat zegt wat.
Immers die linkerzijde is nog altijd in
het bezit van een pers, die door de onze
zelfs van verre niet geevenaard wordt. Aan
haar kant zit het geld, het intellect, de
kunst. Zij behoeft geen middelen te ontzien.
Daarbij komt, dat alleen reeds met het geld,
dat onze menschen aan het christelijk onder
wijs betalen en dat de Liberalen in den
zak kunnen houden meer dan één duchtige
verkiezingscampagne te voeren is.
Wij hebben die overweldigende kracht
der linkerzijde niet te onderschatten.
Goed moeten wij het „weten, dat wij in
wereldlijk opzicht tegen haar niet opgewas
sen zijn. Ons betrouwen moet dan ook van
den aanvang af gevestigd zijn op God, in
Wiens hand het lot van ons volk berust.
Ziende op Hem, moeten wij ons nauw aan
eensluiten, al het persoonlijfee uit ons mid
den verbannen en alleen de zaak zelve over
houden, om daar voor te strijden met on
bezweken trouw.
Indien wij slechts vasthouden aan het
beginsel, dat de eere Gods gezocht moet
worden ook op het gebied van het Staat
kundig leven, dan zijn wij onoverwinnelijk.
Dan is iedere nederlaag slechts een tijdelijke.
Daarom kunnen wij te midden van den
strijd volkomen kalm blijven Geen middel
mogen wij aangrijpen, dat wij niet voor God
verantwoorden kunnen. Het is Zijn zaak,
waarvoor wij strijden. Zoo moeten dan ook
de wapenen, die wij hanteeren, die zaak
waardig zijn, al worden wij nog zoo door
den vijand geprikkeld.
De eigenlijke slag zal pas in de Juni
maand geleverd worden. Maar als goede
soldaten laten wij tot Juni toe geen tijd
verloren gaan om ons te oefenen, onze
medestanders te winnen, om weifelenden
te sterken, om de argumenten van den
tegenstander te ontzenuwen en op zijn
krijgslisten opmerkzaam te maken.
Als twee voornaamste punten hebben wij
daarbij op ons program rechtsgelijkheid
voor alle richtingen op het gebied van het
onderwijs, en tegemoetkoming aan de noo-
den en onzekerheden van de arbeidende
klasse. (Zeeuwsche Courant).
Gedempte Boerensteiger 63A, 63B
Direct nabij de Hoofdsteeg,
maakt natte kelders en vochtige woningen
ROTTERDAM, UTRECHT,
Groote Draaisteeg. Springweg 1
Vraag prospectus IVo. 32
Sonimelsdijk. Den landbouwer M. G.
van Nieuwenhuizen alhier, trof het ongeluk
dat een zijner koeien in een peen stikte.
Op Donderdag 26 September a. s.
nam. 2 uur bestaat er gelegenheid tot
kostelooze inenting en herinenting ten ge
meentehuize alhier.
Middelharnis.* Op 5 Sept. jl. vierde
Louis Bouwmeester, den bekenden en be
roemden tooneelspeler, zijn 7oen jaardag.
Zooals onze lezers waarschijnlijk weten
werd deze Louis Bouwmeester te Middel-
harnis geboren.
't Was s Sept. 1842. Bij de aanlegplaats
der boot (z.g.n. mestkaai) stonds destijds
een tent van Chauteur en Comp. (een
tooneelgezelschap) en het was met die gele
genheid dat de ooievaar over het Haring
vliet medeging en Louis Bouwmeester des
avonds te 8 uur aan den Oostdijk in het
huis van LeeDdert Jordaan en zijne echtge
noote Maatje van den Nieuwendijk, die de
moeder huisvesting verleende, het levenslicht
zag.
Nu, met zijn 7osten verjaardag, werd hem,
onder de vele telegrammen en brieven,
bloemen en bezoeken, ook een brief gezon
den van de dochter van voornoemden Jor
daan, die van den volgenden inhoud was
1842 5 September 1912.
Aan Louis, Federik, Johannes
Bouwmeester.
WelEdel Hoogberoemde Heer,
Daar het nu 70 jaar is geleden dat uw
stem voor het eerst werd vernomen te Mid-
delharnis in de woning bij den vischkoopman
Leendert Jordaan en zijne echtgenoote
Maatje van den Nieuwendijk op de Oostdijk
aan de Noordzijde thans geteekend D 116
een stem die later klonk als een klok over
heel Nederland, ja zelfs over heel de wereld.
Willen wij overgeblevene familie Jordaan
bij deze onze hartelijke gelukwenschen over
brengen op dezen dag en spreken daarbij
den wensch uit, dat God u nog veele jaren
moge sparen en dat u uw werk met lust
en kracht mag voortzetten tot heil en roem
van Nederland en voor u en uwe familie
en tot voortdurende herinnering voor ons.
Wij kunnen dit thans niet nalaten om op
u 70ste verjaardag onze blijken van belang
stelling te tonen.
Ja, heel goed ligt het nog in ons geheu
gen, hoe of u voor eeuge jaren voor de
burgerij van Middelharnis optrad als koop
man van Venetië. Dit was voor ons een
genoegelijken avond, ja, vooral nog te meer
om u eens te zien en hopen dat dit niet
de laatste maal is geweest, ja zeer dikwijls
hadden wij aan u gedacht en over u gespro
ken, maar nimmer ooit gezien na uw ge
boorte. Wel is waar, wij waren later zeer
teleurgesteld, dat wij nimmer iets meer van
u hebben vernomen, dit deed ons innig leed.
Zeer zeker is het aan onze familie wel eenig
lof waard als men nagaat wat onze ouders
Leendert Jordaan en Maatje van den Nieu
wendijk voor u en uwe moeder hebben ge
daan, waar u beiden liefelijk zijn verpleegd,
het was toch in den vreemde
Het zij ons gegund, dit schrijven aan u
te richten bij gelegenheid van uw 7osten
verjaardag en tot blijde herinnering aan de
familie Jordaan en uw geboorte plaats.
Moge u dezen brief met vreugde en in
gezondheid ontvangen.
Gods gunst en heil
Moogd u omweven
De.verdere dagen
Van u leven.
Namens de familie
Adrianes van der Stad
Geertruida van der Stad-Jordaan,
Middelharnis.
Waa-op het volgende telegram werd
ont»a< gen
»Mijn hartelijken dank voor uw geluk
wenschen. Ze hebben mij zeer getroffen.
Brief volgt.
LOUIS BOUWMEESTER.
Door de LandbouwvereenigiDg alhier
zijn als proef 3 aardappelrooimachines ont
vangen, welke, wanneer zij blijken te vol
doen, zullen worden aangekocht.
Wegens het buitengewone hooge
water Woensdagmorgen, moesten de bees
ten van het buitengors weder aan den dijk
worden gebracht.
Een koe van B. Driesse geraakte in het
prikkeldraad verward, waardoor hij ge
noodzaakt was het dier thuis te halen.
Bij den landbouwer M. G. Bom be
vinden zich van de 7 gemeten aardappelen,
80 procent kwade.
Donderdagmorgen ontstond bij den
bakker G. van den Hoek een begin van
brand.
Doordien men het spoedig gewaarwerd,
had men het vuur weldra met emmers
water gebluscht.
Bij opening der muntgasmeters bleek,
dat bij J. N. alhier 55 2 ^-centstukken
er uit gehaald waren, waarvan tot heden
de schuldige nog bnbekend is.
Onze vroegere dorpsgenoot, de heer
C. Meijer, is aangesteld tot gezagvoerder
op het koopvaardijschip >Theodora« van
Rotterdam.
Stad aan 't Haringvliet, Het kohier
no. 3 der Personeele Belasting over het
belastingjaar 1912, is den 6en September jl.
invorderbaar verklaard.
De laatste dagen zijn de gorzen totaal
onder geloopen. Het water spoelde zelfs tegen
het huis van den heer J. Peekstok. Ook op
het land is de waterstand zeer hoog, som
mige producten staan reeds geheel onder
water.
Bij den heer L. K. overleed dezer
dagen een Oost-Indischen duif. Het dier
had den hoogen ouderdom van 23 jaren
bereikt. Zeker wel een bijzonderheid.
Den Bommel. Spelenderwijze had een
zoontje van C. Lodder het ongeluk in de
watering te vallenzijn zusje echter mocht
er in slagen hem weer spoedig op het droge
te brengen.
Naar verluidt poogt men alhier een
motor te krijgen die het overtollige'water
der polders Den Bommel, de Tille en den
Uitslag naar buiten zal verplaatsen. Dat
zulks voor genoemde polders van onbere
kenbare waarde zou zijo, zal wel niemand
ontkennengetuige den waterstand van
heden.
Ooltgcnsplaat. Ter gelegenheid van
zijn 40 jarig jubileum heeft den WelEdel-
Gestrenge heer Mr. A. J. C van Weel
aan iederen armen in deze gemeente f 2,50
gegeven, welke gift met dank aan den
milden gever wel zal zijn aangenomen.
Op Woensdag 25 Sept. 1912 des
nam. 3 uur zal worden aanbesteed de le
vering der voor de gemeente gedurende
den winter van 1912 op 1913 debenoo-
digde grove kachelkolen, cokes en anthra-
ciet.
Op Zaterdag 14 Sept. a.s, des nam. 3
uur zal worden aanbesteed het vervoeren
per scheepsgelegenheid van circa 25000
straatkeien van Gorinchem naar deze ge
meente.
Oude Tonge. Door te veel aan Bachus
gedaan te hebben met de kermis, viel J. v.
Etten in de volle Kaai met water. Hoewel
hij gered en met een nat pak vrij kwam.
De dochter van K, Mans, had het
ongeluk in den kelder te vallen en zich
leelijk te bezeeren.
Ook viel L. Kardux, Mr. Metselaar,
van de stelling. Nadat de val nogal hoog
was, is 't zeer goed afgeloopen.
Door 2 werkmannen is ieder de 2de
en 3 de prijs der verloting alhier, ten deel
gevallen. Voorwaar een Luitenkansje.
Op 18 September zal in deze gemeente
voor 3 gemeentens de loting voor de Nat.
Militie plaats hebben.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot
Gezworene van den polder *Het Rietveld,*
den heer K. Mijs, alhier.
Nieuwe Tonge. Op Donderdag 19 Sept.
om 12.45 ure zal de loting voor Nieuwe
ToDge te Dirksland plaats hebben.
