Woensdag 22 Mei 1912.
a78ie Jaargang N". 1765
Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidliollaiidsclie en Keenwiche Eilanden.
Het nieuwe onmisbare Premiebnek
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN.
Een oimistoar boe! voor elKen twintigste-eeuwer.
Vijf en twintig duizend vreemde woorden en zaken
BON
Het Kapitalisme
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag,
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
zonder 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad 7,50zonder ƒ4,50 per jaar J
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
CTÏTöBYEB
SOMMELSD1JK.
Telefoon Intercoms. No. 2.
i Advertentiën 10 cent per regel en */t maal. Reclames SO per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en maal.
Oienslaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing,
droote letters en vignetten vrorden berekend naar de plaatsruimte die zij bes'aan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Jlile PfphStep voor t?e ffedacMe bp«<ei»«d, Aolvertentiëii en verdere Administratie franco toe te zenden aan den tJit^ever
AANGEBODEN AAN ONZE LEZERS.
Wij hebben een gelukkige keuze gedaan. Onze administratie 1 iedt
onzen lezers een premie aan, zoo belangrijk, zoo practisch, zoo onmis
baar, Sjzoo buitengewoon goedkoop als nooit te voren werd aangeboden.
FOKKO BOS heeft een schitterend boek samengesteld. DE
VREEMDE WOORDEN,waarin hij de verklaring geelt van pl.m.
uit den Handel, Industrie, Techniek, Kunst, Volkstaal, Ariistentaal, Die
ventaal, Verouderde woorden enz. enz.
Bijna 500 pagina's, prachtig gedrukt op uitstekend papier voor
60 Cent voor de lezers van ons blad.
Het boek voldoet aan een algemeen gevoelde behoefte. Ieder hoort
voortdurend in het dagelijksch leven en ontmoet in zijn lectuur tal van
woorden en uitdrukkingen die hij niet begrijpt en .in het boek van
BOS zal hij niet vergeefs zoeken. Om u dit te bewijzen nemen wij een
willekeurige pagina en vinden daar duidelijke verklaringen en uiteenzet
tingen van: Madium, medulla, medusahoofd, meegig, meeleg, meeluk,
meeting, megafoen, megara, mehalla, mehari, meier, meikever, meilig,
meimus, meine deine, meis, mekajum, mekattering, melancholie, me'an-
choliek, melancholicus, melane, melange, melanit, melasse, melati, melee,
meieeren, meliniet, melioratie, melioreeren, melis, melisse, melodie, melo
dieus, melodrame, melogo, melojen, melomaan, melomanie, rnelos, melo-
type, melpomene, mem, membranen, membrun-honorarium, memonto.
Het is een schitterende premie. Een boek van groote waarde,
dat wij onzen lezers op deze Wijze voor slechts Zestig Cent afgehaald
aan ons bureau, franco per post Zeventig Cent aanbieden; pl.m. 500
pagina's, dus pl m. 1000 kolommen.
HET NIEUWSTE. BET BESTE.
Zonder Bon is de prijs 1.25. Franco toezending geschiedt uitslui-
tend na ontvangst van Bon en bedrag.
in te zenden aan ons Bureau.
De ondergeteekende wenscht als lezer te ontvangen:
1 Ex FOKKO BOS, »De Vreemde Woorden« a 60 Cent, franco
per post a 70 Cent
Woonplaats Naam
1
ij die zich nu abonneeren, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
De Maatschappij draagt sociale en
economische kwalen en 't kapitalisme
is daarvan de schuld. Men voege ons
na nu toe: »Houd rekening met de
zonde, die is de hoofdvijanck. Zoo on
bekend met den Bijbel en met't men
schenhart is niet een Christen of hij
weet, dat de zonde, de overtreding der
Goddelijke ordinantiën de hootdoor
zaak is van alle menschelijke wee en
ellendewaren er geen zonden er
waren geen wonden, zegt 't tekende
rijmpje. Dit s'aat dus vast, dat de
zonde als overtreding de schuldige is.
Maar die zonde draagt allerlei karak
ter verschijut onder allerlei vorm en
gedaantetreedt op in 't persoonlijke
leven, in 't gezinsleven, in alle leven,
bedekt en openlijk in verschillende
kleur en gloedsoms mat, soms hel
lichtendsoms als een fakkel, so s
als een hellen gloed. En nu beweren
we dit, dat op maatschappelijk ter
rein in onzen tijd 't kapitalisme de
doodsvijand is, wien te bestrijden aller
plicht is, omdat ze 't geluk van mil
boenen in zijn hand heeft en dies ver
woesten kan.
Nog een andere bedenking willen
we afsnijden, 't k pitalisme wordt vaak
vereenzelvigd met 't kapitaal. Dat is
zelfs een gron ifout in veler redenee
ring niet 't kapitaal is de schuldige
maar 't kapitalismedat is de uit-
buting door 't kapi aalde brutale
overmacht van dat kapitaalde ge
weldpleging door dat kapitaal op min
deren; de tyrannieke macht van d.it
kapitaal in 't bedrijfsleven en op de
groote wereld van geld, handel en in
dustrie.
Het kapitaal kan een zegen zijp,
als 't maar goed aangewend wordt
als de bezitter zich naar 't Woord
onzes Gods maar rentmeester gevoelt
van zijn rijkdommfn als hij er zich
maar van bewust is, dat hun dat ka
pitaal gegeven is om voor zich en
zijn gezin, voor de omgeving, voor
zijn werkvolk, voor school en kerk,
heilzame diensten te bewijzen tot be
vordering van eigen en anderen gees
telijk en stoffelijk welzijn.
Het kapitaal neen, daarmee zijn
we verzoend, omdat 't is een gave
onzes Gods, die Hij in zijn almachtige
souvereiniteit of welbehagen aan den
een geeft om ermee te steunen hem,
Wien 't de Heere ook in dat zelfde
welbehagen onthoudt^
't Kapifaal neen, geen woord
van protest zal van o^ze lippen komen
want dan zouden we den Gever in
den hemel aantasten in Zijn eeuwigen
wil, om. den een te geven, wat Hij
den ander onthoudt om Ziju eigen
wijze redenen, die in 't hemelsch heilig
dom verborgen leggen. Maar 't kapi
taal is 't kapitalisme niet. 't Kapita
lisme is de vloek van't kapitail, hoe
wel 't een zegen kon zijn. En 't ka
pitalisme verbreekt de maatschappe
lijke banden vernietigd 't gezin, en
schenkt een ellendig en onwaardig be
staan. De loonen worden neergedrukt
door aanwending van vrouwen en
kindei krachten, die veel goedkooper
zijn. De mannen doen elkaar concur
rentie aan en verkoopen hun kracht
tegen eiken prijs. De werkeloo-heid
spookt rond. Ontslag staat ieder oogen-
blik voor de deur. Werkstakingen zijn
niet v n de lucht. Bij ziekte en in
validiteit zijn vrouw en kinderen aan
ellm de ten prooi.
't Ka pitalisme is een verderf van't
leven En de organisaties der werk
lieden, de Regeeringen, de Pers, alle
klassen des volks, hetzij middenstand
of proletariër of bezitter van kapitaal
moet tegen dat bederf te velde trek
ken om te komen tot het scheppen
van menschwaardige bestaansvoor
waarden. Alleen door vereenigirig is
men tegen 't kapitalisme eenigermate
beschut. Kracht tegenover kracht.
Energie en beleid en saamwerking van
de minderen tegenover het Kapitalisme
is de eenige factor, die hier steun
kan verleenen.
Alles wat werkman is, alles wat
middenstand is moet zich organisee-
renalles wat boer of patroon is,
moet door coöperatie probeeren de
allergunstige voordeelen te beding >n,
om daarmee 't kapitalisme te scha
den en tot de geringste prijzen de
beste waren te verkrijgen.
Zooals de zee de rotsen afknaagt,
1 ze uitholt,- zoo moet ook 't kapitalisme
uitgehold en afgeknaagd worden opdat
het Recht weer zegeviere en de Macht
van den Mammon bezwijke.
Pi opageeren we nu den klassenstrijd
der Socialisten. In geen enkel geval
We willen den strijd tussehea kapitaal
en arbeid verzachten, niet aanspitsen
en daarom onze goedkeuring met al-
lerb i sociaal werk van Regeering en
onde.danen. De klassenstrijd is wéft
anders't is een opzettelijk ophitsen,
een aanvuren tot den strijd, zelfs daar
waar 't kapitaal rechtvaardig is en
billijk optreedt. De klassenstrijd is de
kanker der samenleving, omdat 't de
spleet verbreedt, met opzetomdat't
den twist verbittert met woorden en
daden, 't Is een juichen en vreugde
vuur ontsteken als 't kapitaal genekt
kan worden.
Zoo n strijdt is uit den booze dui-
velsch.
Maar 't Kapitalisme nekken, zooals
't tegenwoordig optreedt onverschillig
om anderen en alleen op eigen voor
tuigang bedacht't is plicht.
Zie naar Frankrijk.
De Fransche Maatschappij en de
geheele wereld is opgeschrikt door de
daden der ruwe anarchisten, die spot
ten met alle gezag en orde. De auto
bandieten verspreiden schrik en ont
steltenis door de gansche Republiek
En een zucht van verlichting is op
gegaan, toen men las, dat ze dood
geschoten waren, en het huis, waarin
ze verborgen waren door een sterke
politiemacht, was in de lucht ge
sprongen.
Maar al zijn die bandieten
dood, er leven nog vele anderen in
Frankrijk en dat is de ellende, die
aan dat Land knaagt.
Er is in Frankrijk stelselmatig een
school van bandieten gevormd, die
publiekelijk hun anarchistische ideeën
propageeren. zonder dat de Regeering
er iets aan doet.
Groote kapitalen worden in 't werk
gesteld om de anarchistische leer te
verspreidenen reeds aan de kinde
ren van leiders en geleiden wordt het
ingepompt, dat ze, eenmaal g-ootge
worden het Gezag hebben te ver
vangen door de Rede.
Maar dat alles zou nog verholpen
kunnen worden, ware 't niet, dat de
Fransche sensatiezucht bij den dag
stetker wordt en de liberale met de
socialistische bladen alle berichten van
die bandieen haarfijn oververtellen;
ware 't niet, dat de bioscopen eiken
avond na een relletje haar films al-
draaien en 't publiek vergasten op
moord en roof en diefstal tot in de
kleinste bijzonderheden ware 't niet,
dat die anarchistische bandieten in
dien karaktertrek der Franschen juist
het besef voeden dat ze eens, om
ook een beroemden naam te krijgen,
expres hun boevenstreken uithalen
ze zijn er trotsch op, die bandieten,
genoemd te worden in de bladen
vertoond te worden als illustratie,
met portret, in de Stuiversblaadjes
opgevoerd te worden op de spectakels
van de laagste soort. Dat al'.es moedigt
die anarchisten aan want ze hebben
ook eergevoelze willen berucht
worden en hun daden kiezen ze zoo
dat werkelijk ieder zeggen moethoe'n
handige schurk is die kerel.
En de Fransche Regeering laat alles
toe. Ja, zij schieten na de misdaden
den boef doodmaar dan is 't te
laat. Ze moest 't zaad verstikken,
dan was er geen vrucht.
Zeer zeer streng miest tegen 't
anarchisme worden opgetreden En
zoo niet, dan zal de wereld nog van
andere treurige dingen hooren.
Wanneer 't anarchisme overal zijn
kweekelingen heeftde God-loosheid
wordt geprezen; de Bijbel wordt ver
acht't Evangelie vertrapt't Gezag
bespotwanneer dan nog de Pers en
't Publiek dat toejuichtwanneer dan
nog de Bioscope en de Comedie dat
duivelswerk steunenwanneer dan
nog de Scholen geen tegenweer kun
nen bieden in haar opvoeding en de
Kerk machteloos zich openbaart
ei lieve, wat moet van zoo'n Land ge
worden. Zedelijk en geestelijk wordt
't verwoest.
Iii en buiten de Kamer.
Amice
Minister Wentkold is heengegaan. Mi
nister Colijn zal tijdelijk als Minister van
Oorlog en Marine optreden. Van ganscher
harte hoop ik dat het hein moge gelukken
dat de Marine op voldoende sterkte wordt
gebracht. Zijn taak is niet gemakkelijk. Als
ik naga, welk een vreemde hou^jng de
liberalen in de laatste tijden aannemen, is
eigenlijk niet met zekerheid te zeggen.
Vooral niet nu de Chr. Hist, soms ook op
eenigszins eigenaardige wijze optreden. De
liberalen leven eenvoudig in de gedachte,
»onze taak is het Christelijke Kabinet een
voetje te lichten.Vooral nu de Bakkers
wet in behandeling geweest is, ben ik in
deze overtuiging gesterkt.
Wat waren zij eensgezind met de socia
listen om de Bakkerswet in behandeling
te nemen. Toen de behandeling er was,
bleek het allesbehalve dat het hun ernstig
gemeend was. Zij wisten dat de Chr. Hist.,
althans velen hunner, tegeii liet wetsvoor
stel waren, terwijl onder de antirev. en
Roomschen ook verschillend inzicht heersch-
te. Niet wat betreft het beschermen van
de bakkersknechts, maar wel waar het gold
de kwestie of de patroon verboden mocht
worden nachtarbeid te verrichten. Het
vrijheidsbegrip kon de liberalen onmogelijk
bezield hebben, gelijk dit bij velen van de
Christelijke zijde het geval was. Het vrij
heidsbegrip der liberalen is in de geschie
denis duidelijk geworden, wat daaronder
verstaan moet worden. Ik zou u geen
beteren raad kunnen geven dan in dezen
te lezen »uit liet diensthuis uitgeleid® door
Dr. A. Kuyper. Hebt ge daarvoor misschien
op het oogenblik geen tijd, dan zou ik
geen beteren raad kunnen geven, een blik
te slaan* in de historie van het Christelijk
onderwijs. Wat hebben zij de voorstanders
getergdWat hebben zij de Christenouders
vele millioenen laten opbrengen. De libe
ralen durfden heel wat meer (en zij durven
liet nog) aan een patroon in ziju werk
plaats het werken te verbieden. Zij durf
den zelfs de consciëntiën der Christenouders
geweld aandoen. Ware het mogelijk ge
weest, zij hadden de woorden des Ileeren
uit de harten der ouders en der kinderen
geweerd. Daarop ziende, kan ik niet anders
concludeeren, of de oppositie der liberalen
moet een geheel andere grond hebben ge
had, dan wel het bezwaar dergenen die
van Christelijke zijde tegen het patroons
verbod waren, wijl daardoor de persoon
lijke vrijheid werd aangetast. Op het punt
der .vrijheid heb ik niet veel vertrouwen
in de liberalen. Zij durfden in 1884 zelfs
de kerken sluiten. Zoo bezien, acht ik het
verbod om patroons het werk te verhin
deren, een kattebelletje® en vind ik het
optreden der liberalen in één woord be
lachelijk®. Het hoofddoel zal bij hen on
getwijfeld geweest zijn: hoe kunnen wij
het Christelijk Ministerie uit het zaal lich
ten Het is echter tót nu toe niet gelukt.
Na Pinksteren krijgen we de eind
stemming over de Bakkerswet in de Tweede
Kamer. Maar daarmede staat zij nog niet
in het Staatsblad. De Eerste Kamer moet
zij nog doorvaren.
Hoe het gaan zal Ik weet het niet, e
waag mij aan geen voorspelling. Wat mij
persoonlijk betreft, zou ik gaarne gezien
hebben, dat Minister Talma zich had kun
nen bepalen tot bescherming der knechten.
Het schijnt echter niet mogelijk te zijn het
patroonsverbod weg te nemen. Het publiek
schijnt in hun dwaasheid zoozeer op warm
brood gesteld te zijn, dat de patroon zijn
gezondheid en leven zou wagen om alles
in gereedheid te brengen, zoodat het brood
toch nog in gereedheid kan gebracht wor
den voor het ontbijt. »De dwaas roept.om
slagen.® Het publiek roept wel, het wordt
tijd dat er een wet komt om de bakkers
te beschermen, want het is schandelijk dat
zij geen nacht kunnen slapenMaar on
derwijl komt de bakker niet aan de deur,
of ze roepen ïbakker, heb je ook versch
brood?® Ze bedoelen dan »warm« brood.
Mij dunkt, als het publiek zoozeer met
liefde tot de bakkers was vervuld, dat het
had moeten beginnen het bewijs te leveren.
Het had niet moeten roepen om warm
brood.
De patroons vragen om een wet, wijl
zij weten, dat als de wet hen niet geldt,
het leven voor den patroon ondragelijk
wordt. Liever door de wet verboden te
werken, als door het publiek gedwongen
als slaven te zwoegen.
Het schijnt dat deze wet noodzakelijk is.
Niet alleen omdat de patroon zijn knechten
bij nacht laat werken, maar ook omdat
het publiek weinig barmhartigheid betoont
met de bakkers.
>De rug des zots roept om slagen.® Ik
voor mijn persoon eet nooit »warm® brood.
Als er alleen »warm< brood is, eet ik bij
zulk een gelegenheid niet. Misschien zegt
ge, dat het verkeerd is. Mij wel. Maar eer
lijk gezegd, als het brood een halven of
heelen dag oud is, eet ik het met smaak.
Versch brood nl. warm brood bekomt mij
slecht. Ware ik egoïst, ik zeide: gelukkig,
nu ben ik klaar, en kan geregeld brood eten.
Toch zie ik, moet zonder huivering de wet
»wet« worden. Als zij mij binnenkort ook
maar niet hinderen in mijn huiselijk leven!
Als ze de vrouwen ook onder zulk een
wet plaatsen, geloof ik dat er velen met
kapotte kousen zullen loopen. Mijn vrouw
stopt 's avonds laat de kousen der kin
deren zeer dikwijls, omdat zij daags geen
tijd heeft. Als er een vrouwenbond komt,
vrees ik, dat zij zich aansluit. En dan
Enfin, dan ga ik naar bed, als zij naar
de vergadering gaat.
Vriendelijk gegroet.
MARNIX.