A n tirevo lu tion
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
W BOEKHOVE
N
Woensitag 8 Mei 191 i
a7"u Jaargang N". 3761
«oor tie %ui<lhollaii<l*clie en Zeeuwsehe Eilanden.
Het gezin verwoest,
Tweede Kamer-tumult. n,
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag,
Abonnementsprijs phr drie saanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent-
zonder 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad f 7,50 zonder f 4,50 per jaar,]
Afzonderlijke nummers 5. Cent, Met Zondagsblad 7 Cent.
OTTOSVSB
SOMMELSD1JK.
Telefoon Intercoi
Mo. 2.
Advertantiëü 10 cent per regel en s/, maal. Eeelames 20 per reg«t.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en »aal«
DienstaanTragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij bes•-atv
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
He stuRheri voor «Se üe«Sae*!e netdeMad, Adverfienfi^n ff» erdere idininistrftiie franco toe le zeiideo aan «less liiljgever
ln ons vorig artikel over de sociale
en economische kwalen der maatschap
pij noemden „we als één van die
verbreking der maatschappelijke ban
den en stipten we even aan de ver
woesting van 't gezin. Stipten we 't
aan, niet omdat die zaak zoo licht is,
maar omdat we er breeder op in
wilden gaan.
Het huisgezin verwoestis dat niet
de zwaarste beschuldiging, die h ;t
kapitalisme treft. Immerser mogeu
maatschappelijke banden verscheurd
worden, banden tusschen patroon en
knechtboer en arbeiderkapitalist
en werkman't is al treurigmaar
wanneer de kiem der maatschappij ver -
stikt wordtwanneer men den voet
zet op de stekken der maatschappe
lijke en staatkundige levensuitingen
en verhoudingen, wat zal dan nog de
toekomst, dan nog 't leven van land
en volk baren P
En 't kapitalisme heeft menige kiem
vermoordallerlei stek vertrapt.
In proza en poëzie hebben allerlei
schrijveis van naam en gezag, van
Rechts en Links op dat verwoestings-
werk gewezen want 't gezin is 't
fundament van Maatschap en Staat.
Het gezin is een heiligdom trek uwe
schoenen van uwe voeten, voor ge dat
betreedt. Het gezin is een scheppings
werk een fijn organisme van man en
vrouw en kinderen, wier Ievensbestaan
valt of staat met de macht van 't ka
pitaal.
Zwaar is de dagtaak naast en met
de machinesen als dan de werkman
thuis gekomen, in zijn gezin niet vindt
de verkwikking, die hem in de fabriek
was onthouden, dan wordt het huiselijk
leven een hel en öf het gezin trekt
de kroeg in, of de kroeg komt in 't
gezin.
Dagdienst nachtdienst,Zondagsdienst;
nog pas vermelden de bladen werk
tijden op Rotterdams schepen van 24
en 36 uur. We spreken hier nog niet
eens van dien veel te langen werktijd
zeil, maar hoe komt dan zoo'n vader
thuisdood op. De gansche week is
zijn gezinsleven door zulke zwoegende
nachten in wanorde. De nacht wordt
doorgebracht op de schepen, op de
werven of waar ook en vrouw en kin
deren missen den vaderlijken steun
en de vaderlijke hulp.
En was dat 't eenige nog maar.
Maar de machine vraagt geen spier
krachtvraagt alleen oplettendheid,
en dus kan ook de vrouw in de fa
briek gebruikt worden.
En zie nu slechts om u, als op
Flakkee de groote drukte komt en vele
vrouwen mee. naar 't land trekken;
hun kleine kinderen overgeven aan
een buur vrouw,om ze 's avonds daar van
daan te halen wat gesloof, wat getob,
wat gejaag, gedraaf om dan nog 't
huishouden in orde te krijgen, dan is
zoo'n vrouw eene slavin
Dat is nog maar enkele weken, dat
ze zoo moeten tobben en 't geld ver
zoet den arbeid.
Maar in de steden en groote fabriek
plaatsen is dit veel erger. De vader
wegde moeder weg en de kinderen
of bij een ander geborgen of alleen
blijvend. Verloren is zoo'n gezin Ze
deloosheid en ver wildering nemen de
plaats in van fatsoen en orde. Weg
is zoo'n gezin.
Daarbij nog wat andersde man
werkt soms in fabriek Ade vrouw
in B, een half uur verder de stad in;
de grootste jongens weer elders; de
grootste meisjes eldersmaar eilieve,
wat komt er zoo van 't gezinsleven
terecht,
Maar op de fabrieken zelf, waar
jongens en meisjes samenwerken de
bladen hebben meer dan eenmaal ern
stige klachten daarover uitgesproken,
die ten hemel schreiden. Vroegtijdige
huwelijken zijn in de fabrieksplaatsen
aan. de orde van den dag. En wat voor
huwelijk is dat? Eeu fabrieksmeisje,
dat weiuig ot niets geleerd heeft van
de huiselijke zaken en trouwen gaat
met een jongmensch, die zelf 't hui
selijk leven nooit heeft gekend of
gewaardeerd.
En toch, Goddankde oogeri zijn
opengegaan Er komt verbetering, om
dat de werkman zelf zich gaat waar-
deereo. Hij voelt zich niet meer eeu
stang van een machine, maar een
mensch. Ook de wet steunt. Ook het
menschelijk gevoel van den kapitalist,
gedwongen door de omstandigheden,
begint te spreken. Er komt verbetering.
En 't is noodig. Want waar 't gezin
uit elkaar is geslagen, daar is de
Maatschap aan de verbastering, de
ontaarding, den ondergang overgele
verd
't Kapitalisme is een harde egoïst;
de Mamon is een wreede dienaar, als
de concurrentie hem nog scherpe scor-
pioenen in handen geeft om te slaan.
En geen rust mag gegund, voor aan
't kapitalisme de slagtanden ontnomen
zijn.
Itl en buiten de SL-tuier.
Amice
(ie weet dat een der socialistische Kamer
leden voor eenigen tijd heeft gezegd, dat zij
tegenwoordig in de Kamer nog iets anders
deden dan de gewone werkzaamheden.
Wat onder dat »iets anders» verstaan
moet worden, hebben de feiten uitgewezen
nl. obstructie voeren. De man die zoo'n
groote mond heeft, dat er plaats is voor
een dubbele töng, beeft weken geleden aan
gekondigd dat »als de rechterzijde eerst het
pantserschip aan de orde stelt, komt er
weer herrieWat zoo iets beteekent in
den mond van een socialist, wordt het
duidelijkst verstaan, wanneer ge let op de
vriendschappelijke bijeenkomstenvaneen
socialisten congres, waar men elkaar uit
maakt voor al wat leelijk is.
En toch heet het alles »pais en vreê.«
Herrie» in den mond van den socialist zegt
iets meer, als wat wij herrie» noemen.
Ge kunt begrijpen dat menigeen met nieuws
gierigheid vervuld was, nu de Kamer na
Paschen weer zamen kwam. Te meer, daar
ïhet Volk te kennen had gegeven dat het
spectakel zou beginnen.
De aanbidders van mr. Troelstra waren
present. De rooien» bezetten de tribune.
Hun »koning» zou de lakens eens uitdeelen,
of zou de zweep eens duchtig over de
ruggen der Kamerleden laten gaan. Ge be
grijpt dat de vredelievende broederen» met
verlangen uitzagen naar dien dag dat de
kapitalisten» er duchtig van langs zouden
krijgen. Ze waren present, nl. de broeders
der rooie garde«. Natuurlijk moest er herrie
komen. Verbeel je dat deze niet was geko
men De leiders zouden de klappen krijgen
welke zij anderen hadden toegedacht. Het
kostte heel wat moeite om het doel te be
reiken, want de Voorzitter was te goed bij
zijn positieven om zich te laten verschalken.
De werkzaamheden waren geregeld.
De wijze waarop de Voorzitter de werk
zaamheden had voorgesteld waren van dien
aard dat er geen woord behoefte te vallen,
wijl eerst het pantserschip zou behandeld,
dan 21 Mei de ^ziektewet» en als er tijd
was zou er tusschen pantserschip en ziek
tewet met de Bakkerswet worden begonnen.
Minister Talma was gereed. Ge begrijpt dat
de socialisten vreemd stonden te kijken.
Ze dachten over de Bakkerswet een vloed
van woorden te spreken.
En nu
Wel, alles viel in duigen Dat mocht niet.
Mr. Troelstra deed dan ook net of de
Voorzitter van de Bakkerswet niets had
gezegd. Hij sprak tegen beter weten in
laat men dan de Bakkerswet begraven,
gelijk de rechterzijde dit begeert. Kunt ge
het brutaler en onbeschaamder denken
N.B. pas was gezegd, zij zal behandeld
worden, tusschen Pantserschip en ziektewet.
Indien men vóór "21 Mei met de Bakkers
wet niet gereed is, zal de vooftzetting
plaats hebben na behandeling der ziektewet,
Maar ge snapt er moest om der wille van
de »rooie vrienden« herrie komen. Die herrie
kwam, Vooral toen de heer Duys zeide dat
er geen voorstel was aangenomen. Toen
kreeg ge de poppen aan het dansen. Mr.
Troelstra schreeuwde en bulderde. Hij
stoorde zich aan wet noch orde. «Wij
worden geterroriseerd, sluit het parlement
maar». De socialist ontpopte zich in anar
chist. Anderen zou hij de geesel laten ge
voelen. Hij raakte de zweep kwijt, en stond
met de vuisten te slaan. Was ik Kamerlid
geweest, ik zou bij interruptie gezegd heb
ben, »man je doet je zeer!« Hij was zich
zelve niet meer meester.
De N.R.Ct. schrijft over de herrie »het
gehamer, getimmer, gebulder, geschreeuw
en gekijf was zoo ontzettend en oorver-
doovend, dat alle lawaai-records geslagen
schenen te worden. Het was een mengeling
van alle mogelijke geluiden, een woeste
Indianendans, een waanzinnige negeibrui-
loft.» Ge begrijpt dat de tribune bezoekers
lol hadden. Deze waren gekomen om de
macht van hun meestert te zien.
Ze applaudiseerden, ten teeken datve vol
daan waren. Mr. Troelstra boft dat hij op
het congres niet ter verantwoording zal wor
den geroepen. Hij kan zeker op een eere
diploma rekenen.
De Voorzitter deed wijs de Kamer te
sluiten. Verbeel je door te gaan met lui
die alleen om herrie te maken komen!
Maar het neemt niet weg, dat wij ons
schamen moeten dat onze volksvertegen
woordigers steeds minder eerbied toonen
voor orde en regel. Als mr. Lohman niet
telkens liad gewezen op het reglement van
orde, was het misschien anders gegaan.
Geen herrie, denkt ge misschien Ge hebt
het mis. Een volslagen anarchie. De rooie
vrienden moesten niet teleurgesteld worden.
Den volgenden dag ging het beter.
Men is met het Pantserschip begonnen.
Gij zult er wel meer van hooren.
Voor dat ik het vergeet.
Ge hebt den naam van Portuyn in mijn
vorige brief niet goed gelezen, wijl ge ver
teld hebt dat »Fortuge« verklikt heeft riioe»
het met de socialisten was gesteld. Het
hindert zoo veel niet. Het was niet om den
naam, maar om het ledengetal en het ge
halte te doen.
Ontvang gelijk voorheen mijn groet
MARNIX.
Uit de Pers.
Dinsdag kwam de Tweede Kamer, zoo
als onze lezers welen, weer bijeen.
Aan de orde was de regeling der werk
zaamheden, de samenstelling van het
werkprogramma.
Maar welk 'n tooneel 1 welk 'n begin
- De roode -heeren zijn daarbij te keer
gegaan op 'n nooit gekende wijze, nog 'n
stapje, en de inktkokers vliegen als in
Parijs Weenen door de vergaderzaal.
Er was niet weinig publiek op de tri
bunes, dat zeker de lucht er van had, dat
er wel weer iets bijzonders zou gebeuren.
In het eerst ging het wel. De Voorzitter
stelde voor om met de begrooting van
het pantserschip te beginnen en op aan
drang van enkele heeren werd besloten
hierbij ook de toestanden onder het Marine -
personeel ter sprake te brengen.
Verder deelde de Voorzitter mee, dat
zijn voornemen was om op zi Mei met
de behandel ng der Ziektewet een aanvang
te maken.
Doch daar kwam de heer Troelstra met
een lange, zorgvuldig voorbereide reda
hij had stapels paperassen voor zich lig
gen, die grootendeels o/eibodig
bleken.
Nauwelijks toch was hij begoDDen met
de opmerking, dat verzuimd was mede te
deelen, wa: er zou moeten gebeuren tusschen
de afhandeling van het schip en 21 Mei,
of de Voorzitter viel hem even in de rede
met de mededeeling, dat hij voor genoem
den datum nog hoopte de Bakkerswet aan
de orde te stelleD.
Aan die mededeeling stoorde de roode
leider zich niet en ging met z'n speech
door. Hij wenschte z'n motie in zake de
ouderdoms-verzekering aan de orde te zien
gesteld.
Alles liep tot op dit oogenblik nog goed
en wel, zij het dan ook met een weinig
horten en stooten, maar daar kwam de
bekende sociaal-democraat Duys op het
tooneel, om kalmweg te verklaren er niets
van te gelooven, dat besloten was No. 1
aan het pantserschip te beginnen
Terecht was de Voorzitter over dit op
treden verontwaaidigd, Vraagt u dan het
s'enogram op beet hij den heer Duys toe.
En toen ontstond een oorverdoovend
lawaai en gingen de poppen aan 't dansen.
De Telegraaf geeft daarvan dit aan
schouwelijke beeld
De Voorzitter hamert.
De heer Troelstra: De heeren van
rechts schijnen er een koffiepraatje van
te willen maken 't Gaat weer over een
arbeiderszaak. Het is de schuld van
rechts als de Bakkerswet er niet k^mt.
De Standaard heeft op 6 April een
staahje geleverd van de meest perfide
(aktiek.
Een stem. Dat is niets bijzonders.
De heer Troelstra. Neen. maar het
was ditmaal bijzonder kras. Het heette,
dat spr. de Bakkerswet heeft vermoord.
(Oelach.)
De heer Duys (s.-d.) De dief roept
Houdt den dief.«
De heer Troelstra leest de bewuste
driestar voor. Spr. krijgt de schuld van
alles volgens Dr. Kuyper.
De heer Schaper (s.-d.JWat een ge-
meene kerel
De heer DuysHij is er niet.
De heer SchaperStil nou maar.
De heer Troelstra Ik behoef die
driestar niet te weerleggen. Hij is reeds
weerlegd in het blad van Patrimonium.
Spr. leest ook voor wat dat blad schreef.
Toen antwoordde de Standaard weer
mei een driestar waar boven stond Bij
je leest.
De heer DuysIn je hek
De heer Troelstra: De Standaard
vroeg of Patrimonium niet wist, dat
Dr. Kuyper de chef is van de anti-rev.
Kamerclub.
De heer Duys. De baas van Duympie.
De heer Troelstra zégt, dat een heel
bedrijf in onzekerheid verkeert, dat
duizenden gezellen en patroons in groote
spanning wachter.
Spr. steit voor de Bakkerswet bovt n-
aan de agenda te plaatsen.
De heer Nolens (r.-k.) vindt het beter
mo gen met het schip te beginnen. Hij
is verrast, dat de Minister na het schip
de Bakkerswet wil behandelen. Waarom
is men daarmede niet tevreden p Spr.
vindt dat zeer voldoend**mits de Ziekte
wet op een bepaalden datum beginne.
Wat de motie-Troelstra betrefthet is
beter die bij de Invaliditeitswet te be
handelen. Thans is er toch geen -tijd
voor. De motie wordt trouwens stellig
verworpen.
De Kamer neemt zonder stemming
aan morgen met de behandeling van
het pantserschip te beginnen.
De voorzitter zegt, dat, wat de motie-
Troelstra betreft, in den loop van den
zomer nog iets zal worden beproefd dat
den heer Troelstra wel zal bevredigen.
Laat men thans dus van die mo'ie afzien.
De heer Duys verdedigt directe be
handeling van de motie Troelstra. Vol
gens de Memorie van Toelichting op
de Invaliditeitswet zal eerst de Tariefwet
moeten worden behandeld.
De heer Rutgers (a.-r.) ontkent dat.
De heer Duys Dan kent u de s' ukken
niet. Gelachrumoer.) Men hoort het
kabaal van de rechterzijde Spr. en de
zijnen hebbeo'er niets van gemerkt, dat
daar straks reeds besloten is, morgen het
pantserschip te behandelen. Dat is niet
besloten.
De Voorzitter Het is wel besloten,
(Rumoer.)
De heer Duys Wij hebben er niets
van bemerkt.
De heer Days spreekt verder, maar 't is
onmogelijk verder verslag ervan te geven.
Er ontstaan hevige tooneeltjes, zoo
als zich die nog nimmer in de Kamer
voordeden.
De heer De Savornin Lohman (c.-h.)
snelt naar den voorzitterszetel en roept,
dat de heer Duys buiten de orde is.
Ontzettend rumoer.)
De heer De Savornin Lohman h_udt
vol dat de heer Duys buiten de orde is.
De socialisten roepen hem van alles
toe. Het rumoer zwelt aan.
De Voorzitter hamei t, maar boven het
gehamer uit blijven de heeren Troelstra
en De Savornin Lohman elkander toe
schreeuwen.
De heer De Savornin Lohman Duys
was buiten de orde
De heer TroelstraU bent hier al
vijftig jaar buiten de orde
De heer De Savornin Lohman Leu
gens leugens
De heer DuysIk zie geen kans
Lohmau in bezadigdheid te overtn ffen
en zie van het woord af. (Hoongelach
rechts.)
De heer Troels'.ra vraagt het woord,
(Nieuw rumoer. Interrupties en
scheldwoorden.)
De heer Troelstra Ja, de arbeiders
zijn voor jullie slechts stemvee en werk-
vee, anders niet.
De Voorzitter hamert ontzettend,
maar er komt geen stdte. Met dreigende
gebaren staat men tegenover elkander.
Qeroep rechts Sluiten Sluiten
De heer TroelstraJa, laten we 't
heele Parlement maar sluiten.
Het is onmogelijk stilte te krijgen.
Te midden van een onbedaarlijk rumoer
wordt de vergadering door den Voor
zitter gesloten.
Van de gereserveerde tribune wordt
de heer Troelstra toegejuicht.
Wij hebben deze treurige scèje wat
uitvoerig meegedeeld, zoo schreef de
Graafschapper waar we dit aan ontlée-v
nen, om eens te kunnen laten zieD, hoe
'n kleine minderheid, als gelukkig de gociari-
democraten nog zijn, de Kamer wil liraa-
niseeren.
En als het hun niet naar den vleesche
gaat, dan maar herrie, dan maar, als het
mogelijk is, alles in het honderd gestuurd.
Nu zal men weer de schuld geven aan
den grijzen Staatsman Lohman, aan wien
al wat rood is 'n broertje dood heeft, maar
de geachte afgevaardigde deed niets anders
dan den Voorzitter er op te wijzen, dat
de heeren buiten de orde waren en dus
weer bezig waren den kostelijken nationalen
tijd te verspillen.
