voof «le Knidhollandsche en Zeeuw^elie Eilanden.
Woensdag 13 December 1911.
Jaargang N#. 1719.
An tirevotion air
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
zonder 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad f 7,50zonder ƒ4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
oïtosvss
W. BOEKHOVEN.
SOMMELSD1JK.
Advertentie® 10 osnt per regel en 3/j maal.
Reclames 10 per rsgel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s saaal.
Bienstaanvragen ®n Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Adverientiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen lO uur.
Alle stukken voor «Ie Kedactle feesteiu«i, Aslverteuliëii ess verdere Administratie frasico toe te «enden san den Uitgever.
AAIT ONZE L1ZEES
hebben wij het genoegen te berichten,
dat wij voor ons ZONDAGSBLAD,
dat 1 Januari compleet is, een keuri-
gen prachtband hebben gemaakt, dien
we verkrijgbaar stellen voor slechts
35 Cent.
Zij, die van de 52 ontvangen num
mers dan een keurig boekdeel willen
hebben, gelieve die afl. ons na num
mer 52 toe te zenden en we zuilen
voor de goede afwerking zorg dragen.
Evenzoo voor ons FEUILLETON,
dat zijn einde nadert, hebben we een
prachtband geslagen, die er wezen
mag. De prijs daarvan is slechts
25 Ce ist.
Wie het Feuilleton dus nu blijvend
wil maken, zende het ons toe en een
keurig gebonden boek krijgt men
terug.
Voor wie enkele afleveringen mist,
of zoek zijn, kunnen we, zoolang de
voorraad strekt, bijpassen.
Daar wij echter een beperkt aantal
banden hebben gereed gemaakt, is
spoedige opgaaf gewensebt.
DE UITGEVER
Aan Vooruit II.
We hadden geschreven, dat ve
verlangden naar den tijd, dat de Ge
meentekas geen melkkoe meer zou
zijn voor 't openbaar onderwijs. Voor
uit antwoordt
1. Het zal kunnen gebeuren, dat
er gemeentebesturen zijn, vooral
waarin de voorstanders van kerke
lijk onderwijs de baas zijn, dat ook
de belangen van de openbare School
opstal gezet worden.
2. Zal de redacteur durven ont
kennen, dat er soms door tegen
standers der openbare School gesold
werd met hetgeen hun plicht is, hun
eerste plicht.
Dat kan hij niet en als eerlijk
man durlt hij ook niet, want hij weet
wel beter.
3. Het gaat niet aan dat men
vraagt van gemeentewege, wat in
't belang is van de kerkelijke School.
Zij, dat zijn de mannen van den
Raad, hebben te vragen, wat in 't
belang van 't kind van den arme
is,, dat de Openbare School bezoekt
Daar moeten zij zich naar richten,
naar 't belang van den arbeider,
vrij van alle politieke ijverzucht.
Doen ze dat niet, dan schieten ze
in hunne plichtsbetrachting te kort
Een kort antwoord onzerzijds.
De Grondwet eischt in art. 192,
dat het openbaar onderwijs een voor
werp is van de aanhoudende zorg der
regeering, wat na 1888, na de subsidie
wet van Mackay; en na de subsidie
wet van minister Borgesius in 1900
en na de nog betere subsidiewet van
1905, die van dr. Kuyperbeteekent,
dat 't Rijk voor de Christelijke Scho
len evenveel zorg draagt als voor de
openbare.
Ieder, die de Wet op 't Lager
Onderw. kent, weet dan ook. dat art.
59 voorschrijft, dat de Christelijke
Scholen over elk dienstjaar een sub
sidie krijgen volgens denzelfden maat
staf als voor de Openbare School is
aangelegd, en wel mist de christelijke
School het voorrecht van art. 53 n.l.
een buitengewone subsidie, maar overi
gens staan ten opzichte van 't Rijk
openbare en Bijz. scholen finantiëel
gelijk. Het Rijk waardeert elke Chr.
School evenzeer als een openbare. Zij
staan voor 't Rijk precies gelijk.
Maar en ziehier nu de groote
fout, die Vooruit maakt nu mag
de dorpsoverheid nooit in strijd han
delen met een Rijkswet. En dus mag
nooit de Raad eener gemeente de
fiinantieele verhoudingen wijzigen
door uit de Gemeentekas zooveel te
nemen, dat de Christelijke School er
't slachtoffer van wordt. De dorps
overheid moet hetzelfde standpunt
innemen als de Rijksoverheid d i.
Openbaar en Bijzonder onderwijs dojn
deelen in dezelfde gunst.
Op 't oogenblik is de toestand zoo
niet. De raad der Gemeente bemoeit
zich veel te veel met de Openbare,
en veel te weinig met de Bijz. School.
Ja, als die raad liberaal is in zijn
meerderheid probeert hij zelfs om de
Chr. School tegen te werken door
laag schoolgeld te heffen. De Gemeen
tekas is er goed voor.
Dat mag die liberale raad niet
doen, dan handelt hij in strijd met
de Rijkswet, die eischt gelijke waar -
deering en erkenning van 't goed recht
en ivettig bestaan van alle scholen
hetzij openbaar, hetzij Protestantsch,
hetzij Joodsch, hetzij Roomsch.
En omdat liberale raadsleden vijan
den zijn van de Chr. School en ze
door 't lage schoolgeld de Bijz. School
willen neerdrukken, wat door heel
Nederland al 50 jaar bekend is, daar
om handhaven we in onzen eisch de
School liever Rijkszaak, maar nooit
der Gemeente. Daar zitten de liberale
(de antirevol. mannen zijn zoo niet
raadsleden, niet vrij van alle politieke
ijverzuchtmaar juist andersomvol
van onder tot boven, van 't hoofd tot
de teenen, vol van politieke vijandschap
tegen de oprichting, stichting en in
standhouding eener Christ. School.
Daar de innige haat tegen 't Chr.
school- en geloofsleven
Wat, wil Vooruit onze mannen be
schuldigen van politieke ijverzucht?
Laat de historie van de laatste
5060 jaar rechter zijn in dit geding.
Eu dan staat op elke bladzij van de
Schoolgeschiedenis in 't vrije Neder
land een aanklacht tegen de liberale
Raadsleden, die met de dommekracht
van 't Gemeentegeld de Christ, school
hebben onderdrukt. En nog vult zich
dagelijks die historie aan met he
meltergende teiten door liberale Raads
leden bedreven, om de Christelijke
School te nekken. Er zijn gemeenten
in ons Vaderland, waar de honden
belasting nog hooger is dan het geza
menlijk bedrag van alle Schoolgelden.
Is 't, niet treurig Deze liberale Raads
leden willen daardoor een Christ. School
weghouden of haar bestaan vernie
tigen. De melkkoe of Gemeentekas
staat daar niet op stal, noch is ze
droog I
Wat? heeft Vooruit den treurigen
moed, na een Schoolstrijd van 60 jaar
tegen onrecht en dwang van liberale
Ministers, liberale Commissarissen,
liberale burgemeesters en liberale
raadsleden den moed om onze raads
leden met politieke ijverzucht te be
kladden.
Op 't orakel te Delfi, in 't oude
Griekenland, stond met gouden letters:
»Ken u zelf«. We adresseeren die
schoone waarheid U. redactieKen
u zelfzie in den spiegel van 't ver
leden en aanschouw dan eens wie ge
waarten vraag dan u zelf ook af
wie ben ik nu. En dan geven wij U
ons antwoordgij zijt nog net eender
als voor 50 jaar, maar ge hebt zoo den
kans niet meer om uw politieke ijver
zucht al te bot te openbaren. Als ge
't nu nog doet, doet ge 't op flu wee-
len voetenvroeger deed ge 't op
klompentoen hoorden de menschen
u, en toen is de tijd dan ook geko
men, dat ge als partij gezonken zijt.
liet volk hoorde en doorzag u. Het
liberale regime van ouden stempel
was uit
Neen onze Raadsleden zullen geen
politieke ijverzucht openbaren; maar
ze zullen ook niet een onwaardigen
strijd gaan voeren door middel van
de Schoolgeldheffing, tegen de Christ.
School of andersom. De openbare
School moet door den Raad geholpen
worden, dat eischt de Grondwetgever
maar nooit om door die hulp een
christelijk levenselement te dooden.
Nooit om de Gemeentekas te plunde
ren ten koste van lui, die 't best be
talen kunnennooit om den Christen
vaders een hak te zettennooit om
door 't lage schoolgeld de kiezers te
lokken om op de Liberalen te stem
men en nooit om der liberalen toeleg
te bevorderen om door middel van
'tOpenb. Onderwijs jonge liberalen te
kweeken, die straks, gewillig loopend
in 't Socialistische gareel, Gezag en
Overheid gaan verachten en der Ker
ken verwoeden vijand worden.
Land- cm Tuinbouw.
Grepen uit het Verslag der
Landbouwproefveiden in Noord-
Holland, over 1910.
froor SBwis en Hof.
Uil de Pers.
Teleiooro. laetercoBSffli. IBo. 8.
Een mooi verslag, waaruit weer veel te
leeren valtOok voor landbouwers in andere
streken. Wij willen er hier en daar een greep
uit doen.
1. Variëieitsproeven. Te Anna-Pauwlowna,
bij L. van Zandwijk, werd op zandgrond een
vergelijking gemaakt met een 6-tal aardappel-
variëteiien Roode Star, Frisius, Eigenhei
mers, Geldersehe Kralen, Fransohen Blauwen
uit eigen boerderij. Uit de cijfers in het
Verslag blijkt, dat de Roode S'ar in opbrengst
ver boven de andere varië eiten uitb'onk, en
dat Frieius, Eigenheimers, Geldersehe Kralen
niet zoo heel voei van elkander verschillen,
terwijl de Eranschen en voorai de Blauwen
een minder goe l figuur maken.
I)e opbrengst liep bij iedere variëteit op
de verschillende bedden (een 7-tal) nog vrij
wat uiteen bij Roode Star van 67 tot 58
KG. grooten per 7-? Are: bij Frisius van 53
tot 42 K.G.bij Eigenheimers van 61 tot 38
K G.bij Geldersehe Kralen van 49 tot 38
K.G.bij Pranscben van 50 tot 27 K.G.
bij Blauwen uit eigen boerderij van 33 lot 20.
De verschillen zijn echter niet zoo groot, dat
zij den uitslag der proef twijfelachtig maken.
De kwaliteit van alle 6 varieieiten is uil—
stekend, volgens het oordeel van den proef-
nemei. Da Blauwen en Eranschen zijn vast,
Doch de andere variëteiten koken af, indien
ze niet oplettend worden behandeld.
2. Ook te Terschelling werd op gelijke grond-
grondsoort, bij J. J. Smit te Eormerum, een
varië eilsproet met aardappelen genomen. Zij
ving aan in 1908. Twee soorten de Eranschen
en Geld. Kralen werden van (oen af' voort-
gekweekt en hebben wat de kwaliteit betreft,
heel goed vo'daan, vooral de Geld. Kralen.
Deze stonden in opbrengst alle 3 jaren boven
de Franschen. De Terschellinger Rooden, die
in 1910 voor het eerst in de de vergelijking
werden opgenomen, maakten tegenover de
andere een zeer goed figuur, maar de R ode
Star, ook voor het eerst in 1910 beproefd,
stond ook hier ver boven alle andere varië
teiten (behalve de genoemde werd ook Fri
sius verbouwd) wat de opbrengst betrof.
De Frisius was slecht van kwaliteit en
//kringerig//. De overige variëteiten waren
best.
3. Diepe grondbewerking. Om den invloed
hiervan na - te gaan, werd in 1908 bij C.
Rentenaar te Wijdenes. op zware klei, een
proefveld aangelegd. Van 2 gelijke akkers,
elk pl.m. 9 are groot werd één akker na
het gewone ploegen nog gewoeldde andere
werd alleen geploegd. In den herfst van 1909
zijn beide akkers gewoon geploegd en in 't
volgend voorjaar geëgd. Zij bleven onbemest.
In 1910 werden haver, peulen en voeder
bieten verbouwd, elk op 'h van het veld.
De gemiddelde opbrengst per Hectare was
op 't gewoelde perceel bijna f 667, op't on
gewoelde f 507.
Wel een groot verschilDe uilkomsten
waren dus in 1910 zeer in het voordeel van
de diepe grondbewerking. In het vorige jaar
toen eveneens drie gewassen werden verbouwd,
was de uitkomst evenzoo. De uitkomst roept
derhalve aan landbouwers en tuinders luide
toe Maakt uw grond diep los!
4. Zaad van vruchtbare planten. Bij K.
Molenaar te Wijdenes, opjzavelgrond, werden
de resultaten vergeleken bij bruine boonen
van gewoon zaad, boonen uit de zaadrijkste
peulen. Per Hectare was de uitslag
HL. K.G. Gelds-
boonen stroo waarde
Uitgez. zaad 45'A 1050 f 681
Gew. zaad 43'/* 980 f 647
Gevolgtrekking: Het uitzoeken der beste
planten gaf dus bij bruine boonen geldelijk
voordeel. In 1909 luidde de conclusie voor
spinaziezaad en bruine boonen evenzoo, en
in 1908 voor bruine boonen ook
G. B.
(Wordt vervflgd).
Is menschenbescherming een hooger doel,
we behoeven de dierenbescherming er niet
om na te laten. Bepaald zijn het in den
winter onze vogels, inzonderheid de kleine,
de zangvogels, die het dan slecht hebben.
Met hoegenaamd geen moeite, met geen
kosten in eenig opzicht kunnen we hen
helpen. Koevele kruimkens blijven er op
onze tafel liggen, waar we niets mee uit
kunnen richten, 't Is een kleine moeite die
kruimpjes te verzamelen. Ligt er sneeuw
veeg een plekje bloot eu strooi daarop neer
de door li vergaarde overgeschoten deelen..
Korten tijd na het strooien komen al vo-
gels opdagen en hun getal neemt bijna eiken
I dag toe.
Huismoeders, bezit ge een hooikist?
Wat is dat Niets anders dan een houten
kist, langs deksel en wanden dik gevoerd
met hooi. Men kan er zelf een maken, maar
men kan ze ook koopen. Waartoe men de
kist gebruikt Men maakt een gerecht aan
de kook en plaatst het dan onmiddellijk in
de hooikist, die men goed sluitde tempe
ratuur in de pan zal wel wat dalen, om
dat aan het hooi warmte wordt afgestaan
maar de warmtegraad blijft toch zóó hoog,
dat de spijzen gaar worden, wanneer men
ze er maar lang genoeg in laat staan. Als
de huisvrouw 's morgens haar etenspan
aan de kook brengt en dan in de kist zet,
haalt zij de spijs er 's middags uit gaar
en warm.
Tegen honden ziek te: Wij vinden
in de Ned. Sport hierover o.m. het volgen
de Van alle middelen, die men tegen hon
denziekte aanbeveelt, hebben wij er nog
geen enkel ontdekt, waarop men onbepaald
kan rekenen, en wij beschouwen een zoo
warm mogelijk bad nog als het beste. Men
plaatst den hond in een vat met lauw
water en giet er dan kokend water bij,
zorg dragende den hond niet te rakenmen
kan daarbij gaan tot 40 graden Celsius,
Dan neemt men den hond er uit, wikkelt
hem in een wollen deken en legt hem in
een goed verwarmd vertrek. Die kuur moet
2-maal daags worden herhaald, en wanneer
men er tijdig mee begint, dan is het succes
verzekerd.
Kaas heeft hooger voedingswaarde dan
algemeen wordt gedacht. De kaas bevat
meer eiwit dan andere voedingsmiddelen,
vooral de witte, verscfie kaas, zegt Mole-
schott. In de volgende tabel vindt men de
hoeveelheden verteerbaar eiwit aangegeven,
voorkomende in verschillende voedingsmid-
50 versch vleeschll.O
50 erwten 7.0
50 boonen 11.5
50 versche kaas 12.0
Oudere rijpere kaassoorten worden alle
goed verteerd, als zij lang gekauwd en goed
bespeekseld worden. Niettegenstaande ditt
is het niet aan te raden 's avonds kor
vóór het naar bet gaan zulke kaas te eten
delen
50 K.G.
aardappelen
1.0 H.G. (ons)
50
rijst
3.5
50
boekweit
4.5
50
maïs
5.0
50
roggemeel
5.0
50
tarwemeel
5.0
LEEFREGEL
't Hoofd zij koud, de voeten warm,
En stop te veel niet in den darm
Dit maakt den besten dokter arm.
(ISTaar Boerhave).
Observator.
Partijpolitiek.
De houding der Uniehberalen ten op
zichte van de Militiewet, waartegen zij, naar
meii weet, stemden heeft hier en daar recht
matige verontwaardiging gewekt.
Wat bewoog, zoo vraagt de heer J. H.
Gunning Wz,, in het Hbl., de Liberale
Uniegeroep tot deze even zonderlinge als
laakbare houding.
Wilde zij soms het Odium van deze
wet, welker aanneming zij niet kon ver
hinderen, op de rechterzijde ieggen Dit
is immers dwaasheid want de rechterzijde
heeft ditmaal het land een grooten dienst
bewezen. Er moest toch iets gebeuren
Eq heefs zelfs oud-minister Staal niet
erkend dat de binnen te halen winst
niet gering was en voorstemmen meer
dan wettigde
Moest deze wet tot een 'anti-nationa
le gestempeld worden door de onthou
ding van alle partijen, die niet tot de
Regeeringsmeerderheid behoorden Een
wet, die meer dan eenig andere in aan
merking kwam om tot een nationale ge
stempeld te worden, zelfs al was zij nog
onvolmaakter dan zij is en al voldeed zij
nog veel minder aan personelijke voor
liefdes en politie strijdprogromma's dan
zij doet
Heeft de grootste groep der liberale
partij zoodanig de justitie politieke voel
hoorns verloren, dat zij, trots de waar
schuwingen die haar in haar eigen orga
nen zijn toegediend niet begrepen heeft
hoezeer zij haar partij met deze houding
compromitteerde de ware gevoelens van
het volk miskende en haar paedagogische
roeping om het volk tot meer offervaar
digheid voor zijn hoogste belangen op te
leiden verzaakte
Rekende zij vraagt de schrijver verder mis
schien op de nationale onaandoenlijkheden
die nu ook weer aan den dag komt in de
kalmte, waarmee men links en rechts deze
zaak opneemt
En toch zoo gaat de schrijver voort
En toch, wie kan zich een oogenblik
zonder siddering denken wat ons te wach
ten staat wanneer straks de Engelsche en
Duitsche kanonnen »van zelf« losbranden.
En is ook afgezien van ontniddelijk drei
gend landsgevaar versterking van 's lands
weerbaarheid niet een plicht welks ver
vuiling hoog boven politiek gedoe en be
ginselruiterij uitgaat
Wordt het dan niet meer dan tijd dat
niet politici den inheemschen schroom
om zich te uiten overwinnen en den po
litici die de leiding van hun partij in
handen hebben duidelijk te verstaan geven
dat zij op den verkeerden weg zijn 1
Mogen de unieliberaien in de Eerste
Kamer de gelegenheid de eenige om
nog iets goed te maken niet verzuimen
en royaal en met een blij gezicht voor
de wet stemmen.
De Nieuwe Zutph. Crt. spreekt van
2>el'crdige partijpolitiek" en zegt o, m,
