roor lie Knldbollandsciie en Keenwiche Eilanden.
Zaterdag 11 November 1911.
Antirevolutionair
gö*le Jaargang N". 1710.
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN,
De mensch zonder Godsdienst,
Eene minuut is voldoende.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
n ti zonder 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad ƒ7,50; zonder 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
SOMMELSDIJK.
Advertentiën 10 Cent per regel en maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */8 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentie» en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
Er is een wetenschap, die we noemen
de Sociologie of leer der Maatschappij.
Deze is weer een onderdeel of tak van
een andere wetenschapde Ethica of
de leer der geestelijke en zedelijke
vraagstukken.
Dat lijkt nu heel geleerd voor een
krantenartikel, maar de eenvoudigste
kan 't begrijpen. Zie;
Er zijn in de scheppingsorde engelen,
menschen en dieren en planten. Over
de engelen nu geen woordmaar ze
komen alle vier hierin overeen, dat
ze zoo maar niet daar heen leven; maar
dat ze alle gebonden zijn aan levens
wetten, die we gewoon zijn ordinan
tiën te noemen. Ordinantiën ot regelen
door God zelf besteld en waarvan af
te wijken de zonde is. Toen dan ook
het menschenpaar Adam en Eva de
ordinantie Gods brak en at van den
verboden boom, had de zonde, dat is,
de overtreding van Gods wet, haar
intrede in de wereld gedaan. Aan de
naleving der Goddelijke bevelen of
ordinantiën is voor eikindividu, of engel
öf mensch, öf plant öf dier zegen ver
bonden. En schade of vloek vloeit voort
uit de miskenning dier bevelen. Een
engel, die God naar den Kroon staat,
verandert in een duiveleen mensch,
die zijn levensregelen vertrapt, wordt
een onmensch; een dier, dat uit zijn
natuur uitgroeit is voor zijn heele
omgeving gevaarlijk; en een plant,
die uit haar natuurlijken bodem wordt
overgeplaatst naar een haar vijandigen
grond kwijnt en gaat dood.
Er zijn dus in de Scheppingsorde
regelen, levensvoorschritten maar een
ander is dat des engelseen ander
dat des menscheneen ander dat der
planten en dieren.
Al dadelijk een groot verschil tus-
schen menschen en planten met dieren
de mensch is een zedelijk wezen en
daardoor neemt hij in de schepping
een afzonderlijke plaats in, en wordt
hij geregeerd langs andere voorschrif
ten dan die wezens bij wie van zede
lijkheid geen sprake is. De mensch
heeft een wil, heeft verstand, heelt
een ziel, »een ziel te verliezen«, en die
wil, en dat verstand, en die geest en
die ziel stooten en bonzen zoo maar
niet dag in, dag uit tegen elkaarze
leven daar zoo maar niet heen zonder
stuur of richting; neen, ze zijn aan
wetten onderworpen. Dat lichaams-
en dat zieleleven zijn gebonden aan
een Hoogere Macht, die 't regelmaat
en harmonie heeft ingeschapen.
Welnu, de Ethica leert de wetten
kennen, waarnaar die mensch in zijn
zielsuiting leeft. De Ethica bespion-
neert dien mensch; hoort hem in zijn
woordenziet zijn dadenslaat dien
mensch gade in zijn denken. Hoe hij
denkt. Wanneer hij denkt. Waarover
hij denkt. Waarom hij goed of ver
keerd denkt. Waarom hij goed of
verkeerd moet denken.
En voelt ge nu niet reeds, hoe breed
de beschouwing over een mensch kan
uiteenloopen, als gij den godsdienst
eruit schakelt.
Stel, er is een Godloochenaar en
een Christen. Beiden beschouwen den
mensch. Maar hoe anders valt die
beschouwing uit. Dan ziet men de an
tithese.
De Godloochenaar erkent geen
Godo'f-pn goddelijke rechten
geen ingeschapen Godskennis; geen
zondevalgeen offerande van Chris
tus; geen kruis van Golgotha; noch
Gods barmhartigheid, noch diens
rechtvaardigheid hebben ook maar
eenige waarde voor hem, zijn toekomst
in hemel en helhij telt ze niet.
Maar wie zóó God beschouwt, ziet
in den mensch ook een heel ander
wezen dan de Christen. Bij dezen laat
ste is een mensch een werktuig in
Hooger Hand een afhankelijk wezen
een wezen elk oogenblik van den dag
in gevaar voor de wrekende gerech
tigheid Godseen wezen dus, die met
al zijn reilen en zeilen, denken, spre
ken, werken, eten en drinken als uit
de hand Gods leeftniets waardigs
is en van genade alleen bestaan kan.
Wat hij heeft, is niets van hem alles
van God. Wat hij krijgt, is gift. Wat
hem onthouden wordt, is rechtvaardig
en moet den mensch doen zwijgen.
Zóó denkt de mensch zonder gods
dienst er niet over. Gansch andersom.
En daarom is de Christelijke levens
beschouwing zoo gansch anders dan
die van den Godsmiskenner. Maar dan
is ook zijn beschouwing over 't leven
der menschen in de maatschappij en
in den Staat een gansch andere.Daarom
moet 't wel, dat er in de politiek par
tijen zijnen dat de ondergrond van
die partijen eeniglijk en alleen ligt in
'f Geloof aan God óf aan diens ont-
of miskenning. Daarom ook gaan de
politieke partijen des te scherper tegen
over staan, naarmate 't inzicht ver
diept wordt, wie toch eigenlijk een
mensch is, en wat God de Schepper
is. Dan ontstaat werkelijk een klove,
ondempbaar, onoverbrugbaar. En dar
kan een Antirevolutionair nooit er.4
nimmer een liberaal zijn stem verlee-_
nen. Neen, dan moet hij tegen hen
te velde trekken.
OP OM UITKIJK.
ik mennie'
Voorbanden in alle mansmaten. I
Partijman.
Groen van Prinsterer was een par-3®n
tijman. Daarin stelde hij zijn eerea s
Maar anderen rekenden hem dat tof
een grief. Doordat »drijven« van Groen
zouden er partijen en partijschappen^"
ontstaan. De lieve eenheid in't Neder-m"
landsche Volk zou geschokt worden
als er een andere partij op kwam dams-
de Liberale als een andere par tij A
naar de macht stond en den invloed,m-
dan de Liberale. s.
Maar Groen antwoordde Ik ben juistre-
onpartijdig, omdat ik partij kies. Ofir-
zooals er precies staat; »Onpartijdigng
kan hij alleen zijn, die partij kiest.ei-
En dat is zoo. ten
De modderaar is partijdig. Vandaag en
helpt hij den Antirev., morgen denk,
liberaal. Vandaag stemt hij links, mor- -z.
gen rechts. Vandaag prijst hij 't Ka-fV
binet tegen een Anti, morgen staat
hij 't tegen een liberaal af te kammen.
Maar wie partijman is, verandert
niet en draait niet als 't haantje op
den toren.
Hij waardeert zijn tegenstander en
wil in eigen beginselen gewaardeerd
worden. Hij ziet 't goede in eens an
ders streven en prijst hetmaar wil
dat ook 't goede in eigen partij door
den tegenstander zal gezien en erkend
worden.
Wie partijman is, huichelt niet
moddert niet en is met zijn felste
tegenstander goeje maatjes. In de
hitte des strijds, bij de stembus, waar
en wanneer: hij heeft zijn standpunt
gekozen en aarzelt nergens, 'tls een
gemakkelijk leventje om partijman te
zijn. Maar een modderaar heeft een
slavenleven. Ilebt er meelij mee
Jongens-Overjasjes
en Mêemies. t,
Maten 17 van 2.10 tot 5.5tu
gulden in zwart, grijs en gekleurd
Maten 813 van 3.25 tot 8 glq
3644 4 9
Enorme keuze
broeken (mans- en jongens) ir
bruin en gestreept pilow en man
chester, mouwvesten, boeze
roens, truien enz.
Pr aclitso rteerin g-
in Sporthemden, alle maten.
f7.50 Men onze beMe zware
bnMing BROEK en VESTEN.
Gemeenteraad. n
ReclamesMededee-
lingen ens.
(20 Cents per regel.)
Een mooie genezing.
Tuin- en Landbouw.
De Phosphaatmeststof
»B e r u a r d«.
UITGEVER
Telefoon Interconun. Mo. 2.
me blab.
Een paar malen in m'n leven heb ik
»den deurwaarder in huis gehad*
gelukkig maar, om me te dagvaarden als
getuige in >kleine zaakjes.*
En zoo ben ik dan ook, in verschillende
streken des lands >voor den kantonrechter
geweest.*
'n Gemoedelijk man, meestal.
Bij de rechtbank gaat alles even plechtig
en statig en is er op ingericht, om be
schuldigden, getuigen en publiek onder den
indruk te brengen van de ^majesteit van
het Recht
Op 't kantongerecht is 't anders.
Wat huiselijker, gemoedelijkerhaast zei
ik wat meer joviaal.
Als voor de rechtbank een verontwaar
digd beschuldigde of een zenuwachtig ge
tuige es aan 't uitpakken gaat, maakt dat
daar direct den indruk van iets, dat in die
omgeving niet past, gelijk het dan ook
door den president, den deurwaarder en
desnoods door de agenten ook dadelijk
wordt onderdrukt.
Maar voor 't kantongerecht staat men
vaak, letterlijk en figuurlijk, dichter bij de
straat. Een ^woordenwisseling* wordt er
door den kantonrechter binnen enge perken
gehouden, maar een ^redekaveling* staat
hij soms toe en neemt daaraan ook wel
deel.
Uit den aard der zaak moet hij zich
meer dan hoogere rechters bemoeien met
huiselijke en familie-aangelegenheden.
Dat is er de laatste jaren niet minder
op geworden, met de wet op het Arbeids
contract, gelijk ik in deze rubriek al meer
heb opgemerkt. Steeds meer echter word
het
de
Verslag van het verhandelde
Openbare Vergadering van
Raad der Gemeente OOLGE
PLAAT, op Woensdag 8 Nov
ber 1911.
Voorz. de Burgemeester.
Aanwezig alle leden.
Na opening worden de notulen der vorige
»dering gelezen en onveranderd poedgeV»®
dosis gezona vfftdlaJua."1 éirskcwndo kennis
van de zaken, menschen, toestanden en
verhoudingen, waarover men oordeelen
moet.
Bijvoorbeeld. Een rechter kan zijn een
uitnemend wetgeleerde en hij kan er bij
zonder slag van hebben, om een schuldige
door de mand te laten vallen, zoodat ieder
hem als magistraat roemt en hij een hooge
betrekking krijgt
En dan kan het toch gebeuren, dat z'n
vrouw, die nooit 'n oog in een wetboek
slaat en zich door eiken mooipratenden
boef om den tuin zou laten leiden, veel
meer den slag er van heeft, om in het
kleine wereldje van haar huisgezin alles
billijk te behandelen, dan haar man, de
groote rechtsgeleerde.
Omdat zij dat wereldje kent.
En weet, hoe ze er mee omgaan moet
Aan moeders uitspraak zullen de kinderen
zich zonder morren onderwerpen, omdat
die billijk is en als vader ook in zijn eigen
familiekring recht spreekt, kan 't gebeuren
dat de jongens het als onbillijk in hun hart
veroordeelen
't Is daarom zeer de vraag, of op dezen
weg moet voortgegaan, dat de kantonrechter
uitspraak doet over wat billijk is of niet in
de sociale verwikkelingen. De zaken zijn
daarvoor niet zelden te intiem.
Zoo moet hij b.v. oordeelen over de
vraag, of er tusschen patroon en werknemers,
mannelijke en vrouwelijke, een ^dringende
reden* bestaan heeft om onmiddellijk zon
der in acht neming der opzeggingstermijn
de dienstbetrekking te doen eindigen.
Zoo heet het in wettisch-Hollandsch.
Het volk spreekt van bij den kraag nemen
en de laan uitzetten, als de patroon het
doet en van op slag er tusschen uitgaan,
als de dienende zoo handelt.
Ziehier nu, welke gevallen een rechter
zooal te behandelen krijgt.
Een arbeidster kwam een kwartier te laat
op haar werk en weigerde dat, na bezetten
tijd, in te halen.
»Dan 'r uitzei de patroon.
De rechter gaf hem ongelijk en hij moest
schadevergoeding betalen.
Een bakkersknecht, die reeds drie jaren
in dienst was, kwam gedurig te laat, nu
een kwartier, dan een half uur. De patroon
had hem meermalen gewaarschuwd, maar
't hielp niets. Totdat de knecht het fe gortig
maakte, op zekeren dag later kwam dan
ooit en van z'n baas te hooren kreeg, dat-
ie nu wel voor goed kon weggaan.
De rechter werd er in gemengd.
De patroon kreeg ongelijk.
Hij moest zijn luien knecht een behoorlijke
^schadevergoeding* betalen.
Nu komt het niet in me op, om beide
vonnissen of een, van beide af te keuren.
Om toch over de billijkheid want
daar komt het op aan te kunnen oor
deelen, moet men de personen zélf zien en
hoorenhen de feiten laten vertellen in
onderling verbandnaar alle bij-omstandig
heden vragen enz.
Doch hier wil ik maar op wijzen, dat er
kantonrechters genoeg zullen zijn, die de
eigenaardige »wijsheid« missen ik zeg niet
>kennis« of >verstand«om over al
zulke zaken uit het sociale leven een billijk
oordeel te vellen.
Hoe en door wie zulk een rechtspraak
dan gevoerd moet worden, is een zaak, die
de Wetgever goed moet overwegen.
't Zijn wel >kleine zaken,* maar ze
grijpen toch in ons leven vaak diep in.
Een vriend van me heeft het gehad met
een dienstbode, die z'n vrouw noode ge
huurd had, wijl ze buitentijds »zonder«
was geraakt en hulp hebben móést.
Het bleek een onmogelijk schepsel.
't Huiselijk leven was in minder dan geen
tijd een vagevuur geworden en m'n vriend
wilde liever al z'n vrije uren water-dragen,
messen-slijpen, kachels-aanleggen, schoe
nen poetsen, dan langer zóó voort te leven.
Hij had gelukkig de voorzorg genomen
halve-maands- betaling te accordeeren, maar
dan nóg zaten ze er bij opzegging u 3
weken aan vast,
Reeds hadden z'n vrouw en hij besloten,
om hun lieveling dan maar zoolang loon
en kostgeld te geven, als ze de deur maar
uitging, toen deze in een domme driftbui
haar bullen pakte en zeiIk ga heen
Vier handen deden de deur voor haar
openTien minuien later wou ze terug
komen, maar m'n vriend riep haar door
het deur luikje toe, dat de dienstbetrekking
geëindigd was door het moedwillig verlaten
van den dienst....
Dat is uit 't leven gegrepen.
En mijn vriends vrouw is waarlijk niet
kwaad jarenlang hield ze dezelfde dienst
bode. Maar men kan boffen
NogeensAls de Wetgever voortgaat
al zulke zaken uit het sociale leven den
Kantonrechter ter afdoening te geven, dan
is hij m.i. op den verkeerden weg.
UITKIJK.
Eene minuut is voldoends om te begrijpen,
waarom men aan de maag lijdt en hoe de Pink
Pilien de maagkwalen genezen.
Wanneer gij aan de maag lijdt, is dit doordat
dit orgaan te zwak is geworden, om behoorlijk
den arbeid der spijsvertering te verrichten. Of
wel, zij doet dien arbeid langzaam en dan is de
spijsvertering lang en smartelijk en heeft men
gedurende vele uren het gewicht van het voedsel
op de maag; of wel, zij doet haar verteringsarbeid
in het geheel niet en dan komt men na meerdere
uren van onwelzijn en van smarten, noodzakelijk
tot brakingen der spijzen.
De zwakte der maag is niet aan dat orgaan
eigen, het is het geheele samenstel van het lichaam
dat zwak ia, en gij kunt uwe maag niet verster
ken dan door geheel dat samenstel te versterken.
Het is de rol der Pink Pillen, geheel het samen
stel van het lichaam te versterken en zijn doen
dat met zekerheid en snelheid.
De Pink Pillen geven bloed met iedere pil. Dat
rijke en zuivere bloed verspreidt zich door ge
heel het lichaam brengt overal kracht en de maag
neemt daarvan haar deel op.
Naar mate gij de Pink Pillen neemt, voelt gij
uwe krachten herleven en neemt gij waar dat
uwe spijsvertering beter werkt.
Mej, Marie van Dijk,
Mej. Marie van Dijk, ten huize van Mevrouw
Yan den Broek, Esschendijk D, n. 55, te Boztel,
heeft ons geschreven
„Ik acht mij verplicht de Pink Pillen aan te
bevelen aan allen die lijden zooals ik geleden
heb. Ik ben sedert langen tijd gepijnigd door
mijn slechte maag. Ik heb lederen dag geleden
aan krampen, aan hoofpijnen, aan walgingen, aan
een brandig gevoel in de holle van de maag, aan
brakingen. Hoewel Ik vele middelen beproefd
en verschillende geneeswijzen gevolgd had, was
mijn toestand er niet op vooruitgegaan. Ik heb
mij eerst beter gevoeld op den dag dat ik de
Pink Pillen heb genomen. Deze hebben mij ten
slotte een volkomen genezing bezorgd.
Door hunne werking op het bloed en op het
zenuwstelsel zijn de Pink Pillen onovertroffen
tegen de bloedarmoede, de bleekzucht, de alge-
meene zwakte, schele hoofdpijnen, zenuwpijnen
en rheumatische aandoeningen.
Verkrijgbaar h f 1.75 per doos, en f9 per
zes doozen, bij het Generaal Depot der Fink
Pillen, Van Eeghenlaan 22 Amsterdam. Voor
Goedereede en Overflakkee de Fa. DIJKEMA
DOORNBOS te Sommelsdijk.
III.
Wij waarschuwden eenige maanden gA»
leden onze lezers, om ten opzichte van deze
sinds kort op de Nederlandsche markt ver
schenen meststof, voorzichtig te zijn. Wij
deden dit op gezag van Dr. Hissink,
directeur van het proefstation te Wage-»
ningen, de heer Elema, Rijkstuinbouwleeraar
die beiden aanrieden een afwachtende
houding aan te nemen. In de laatste weken