si
a a
<g li°
rSj S
"P r^
a
Jg S
'1
bfi
G
Ml
Is
■s i
-I
Woensdag 8 November 1911
*16ste «laargang N°. 1709.
voor tie Zniflliollaiidsclie en Zeemvsclae Eilanden.
BIJVOEGSEL.
Oorlog lüsschen Italië gnTurkije,
Antirevo
Orgaan
J|£
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
Alle stukken voor €le KesSactie bestemd, Advertenties?, ess verdere Administratie franco toe te eenden aan den Uitgever.
Uit de Fers.
Huitenlaiid.
C^eBiseHg-d lieuws.
I'd
CÖ
s
O
I—I
s N
5.2
5 a
tar
P
3 4-3
•r*3W
p a
c3
5ö r
j
■-G
,n~j w
3
a
O
2
N
ÖD 2
T3
<D
CD «Ti
J g
:nBs
O bfi
o
rO .0,
fl S3
CQ
a
&D-G
.9 "9
r-3 .-H
G
O 4->
G
S3 -tJ
a> c3
w ta
bC
<D
f-t
CÖ
G2U
:nr o
N S3
..-a
g a
ter 0
I te" 03
E>
£.2
42 3
fH
,1"
CÖ
bD H
03
48
f-H
a
o3
G
bD
G
c3
G
_Ph
'rS
CO
GQ
?-l
bD
0Q~
&.2
O .C
:5° a
cj G
•4-3
-Ö
bD—.
"-4-3
CO n©
G -S
G
I G
1 f-*
2
o «+-<
'"G G
G
o
S3
O Tl
g
03
A 4-3
rG i r© G
|g 8 c
I S^'
ï+3 H CD
G
CO
G>
-.*2
JT3 O H D
O j G
U~3 9 O
bD
1 ~S c
2 na
*g .a G
o S3 -rt
s a
:j3= bD G
©l,.g= g
®*a p I
Ö+5
Ö.5
o
_2
""G G r—
rrj rH
&0 g te te
k. ter '3
'^i>
S g-S 0
-_ S m
b ri4 -P
te nffl-3
a "td M
2 o-Ö3 -g.
6EÖ g
B'S)S^
03 CO 03 O
ÖD te -p ^5 O
fl fl
cO
t3 j>
G j -i
i nG co
o3 G
G G4
|G
i-p--
fl 03
50 O
-Ö
- 03
03 rj
IP •P
I© 4-3
j TO -P
-a p
a
r—
be
rrt
G
N
G
-PH
s«t-i
p a
03 o
hi a w s
p>
i g-i gh gh
- -2
g
*G 'G
G co gj
CO °D
G
G Gh
^4 ,,iüj
-tp a
-2D-
N p^
P >2 "H
03 M TO
p
03
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
n zonder 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad ƒ7,50zonder f 4,50 per jaar
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
UITGEVER
Telefoon IafercoBam. No. S.
Advertentiën 10 Cent per regel en maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */8 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nur.
Een merkwaardige uitspraak.
De vorige week vergaderde de moderne
Ned. Protestantenbond. De heer J. van
Loenen Martinet voerde daar het woord en
wees o.a. op de toenemende belangstelling
in religieuese vraagstukken. Kenmerkend
voor onzen tijd noemde ook hij het, dat
onze groote liberale dagbladen zoovele
kollommen wijden aan de bespreking van
godsdienstige en kerkelijke quaesties.
Een citaat uit het in de N. R. Crt.
voorkomend verslag zijner rede, nemen wij
hier over
»Onze natie heeft de laaiste laren een
stuk geschiedenis op godsdienstig gebied
doorleefd. De liberale bladen hebben
onder den ban van een gewaande neutra
liteit die voor onpartijdigheid werd uit
gegeven, zich jarenlang gehouden, als lag
de religie buiten de machtige factoren die
het volksleven bezielen en drijven. De
man, die bet aanvankelijk kleinere groepje
Gereformeerden tot een machtige partij
wist te maken doorzag dit en heeft er
zijn voordeel mede gedaan, en hij is
ons in dezen zin ten voorbeeld ge-
weest«.
Hier wordt waarlijk Diet ten onrechte
hulde gebracht aan den man, die „Zondag
zijn vier en zeventigsten jaardag vierde en
ook de antirevolutionaire partij met zoo
schitterend talent wist te leiden.
God heeft gewjs door hem groote dingen
in ons vaderland gedaan. De calvinistische
beginselen laten hun invloed thans weer in
breeden kring gevoelen. En door zijn rus-
teloozen arbeid hebben ook tegenstanders
weer een oog gekregen voor de machtige
beteekenis der relegie voor het volksleven.
In die oplevende moderne actie zit ook
zonder twijfel een politiek element. De
hoogleeraar Eetdmans bijv, steekt het niet
onder stoelen of banken, dat hij tevens
politieke winst voor het staatkundig libe
ralisme beoogt.
Maar in elk geval spreekt uit dit alles
dan toch de erkenning, dat er tusschen re
ligie en staatkunde, tusschen iemands gods
dienstige overtuiging en politieke richting
een niet te loochenen verband is.
Slechts oppervlakkig en kunnen dat ver
band theoretisch en practisch miskennen.
Vrije Westfries.J
Op Zondag reizen.
De regeering wil alle moeite doen, om
den Zondag zooveel mogelijk rustdag te
doen zijn. Om te zien, of er op Zondag
nog meerdere treinen kunnen vervallen, zal
dezen winter nauwkeurig worden opgelet hoe
groot het aantal Zondagsreizigers is.
Nu doet hst echter pijnlijk aan, dat waar
het kabinet alles doet, om op Zondag het
treinpersoneel te doen rusten, de Prins
voortdurend juist op Zondag reist. Zoo o.a,
ook weer den laatsten Zondag. Zelf schijnt
't, dat de Prins den laatsten tijd nog meer
als vroeger, den Zondag als reisdag gebruikt,
't Zal wel niet zoo zijn, doch, men krijgt
wel eens den nadruk, alsof de opmerking
over deze zaak, onlangs door de bladen
gedaan, den prins geprikkeld heeft en de
Prins nu eens toonen wil, dat hij »ma!ing«
heeft aan al zulke opmerkingen.
Wij willen dit Zondagsreizen van den
Prins niet verder bespreken. Wij volstaan
slechts met ons leedwezen daarover uit te
spreken, en eindigen met de opmerking,
dat waar Zondagsrust voor een volk een
gewichtig en noodzakelijk belang is, ja waar
Zondagsrust een gebod Gods is, allereerst
en allermeest voor de overheid eene roe
ping ligt, hierin zelf voor te gaaD.
Door zoo voor te gaan, zal de Prins ten
slotte veel sympathie verliezen, van de dier
»Iuyden«, die altijd de hechlsche steun zijn
geweest voor het Oranjehuis.
(»De Hilver en Vechtbode.«)
Liberalistische Jongelingschap.
In een vergadering van een deel der li
beralistische jongelingschap sprak Mr.
Smeenge.
Hij klaagde er over, dat de liberale jeugd
nog zoo weinig van de liberale beginselen
afweet.
Daarom zou Mr. Smeenge hun eens iets
van die beginselen vertellen.
Wat zegt b.v, het liberale beginsel over
Zondagsrust
Het vindt Zondagsrust een best dÏDg,
maar de handel staat boven den Zon
dag.
Wel Zondagsrust, maar de handel mag
niet worden belemmerd.
Wat zegt het liberale beginsel over het
onderwijs
Ongodsdienstig is de liberaal niet, maar
de godsdienst moet verre van het onder
wijs blijven.
Onderwijs brengt kennis, kennis kweekt
verstand,
Mr. Smeenge prees de antirevolutionaire
jeugd boven de liberale.
De eerste maakt studie van het anlirev.
beginsel de tweede is nog zoo onbekend met
het liberale abc.
Geen wonder ook.
Hoe kan een zoo materialisch beginsel
als het liberale is, ook volgens de rede
neering van Mr. Smeenge bezieling wekken
in het hart van den jongeling, dat zoo vol
idealen is.
Welnu dan Autirnvlutioniare jongeling
schap, wijdt dan u v krachten aan dat zoo
heerlijk, zoo bezielend antirevolutionair be
ginsel. »Geiuige«.
Br wordt gemeld uit Constanfinopel
Reejad bey richtte aan den Italiaanachen
commandant in Tropoiis den eisch om
zich over te geven. Dj EaUaamc'ie com
mandant weigerde. Resjad begon toen
een bombardement van de stad, dat 2
uren duurde. Daar echter het grootste
deel der Italiaansche troepen zich ia de
huizen verschool, werd bet bombardement
afgebroken. Rasjad stuurde toen zjjn ad
judant als parlementair naar de buiten-
landsche consuls en verzocht hen zich met
de bewoners buiten da stad te begeven,
daar het onmogelijk was den aanval op
de stad uit te stellen. De tusschen de
consuls en den Italiaanschen commandant
gevoerde onderhandelingen mislukten. De
commandant wilde eerst instructies uit
Rome vragen, maar Resjad wees dit voor
stel van de hand. Men verwacht ieder
uur het beslissende bericht van de over
winning der Turken.
De Marokko onderhandelingen.
Na de onderteekeking van het Fransch-
Duitsche accoord, krijgt men opheldering
omtrent de redenen, die deze ondertee-
kening een week lang hebben vertraagd
en waarover de grootste discretie, zoowel
te Berlijn als te Parijs, ward in acht
genomen. Volgens goede inlichtingen heb-
de moeilijkheden hun oorsprong gehad in
een eisch van Duitschiand, volgens welke
Frankrijk in de toekomst zijn recht van
voorkoop op denOomgronietzon uitoefenen
zonder daarover eerst met Duitschiand,
onderhandeld te hebben. De Fransche
regeering zou onmiddellijk geantwoord
hebben, dat een dergelijke eisch onaan
nemelijk wasdat men aan Duitschiand
geen bevoorrechte positie kon verleenen
onder de mogendheden, die het Berlijnsche
traclaat van 1885 mede hebben onder
teekend Eerstdaags is de authentieke
publicatie van het Marokko-verdrag te
wachten.
DUITSCIILAND.
De keizer nam op de voordracht van
den rijkskanselier het verzoek om ontslag
van den staatssecretaris von Lindequist
aan, en verklaarde er mede in te stem
men, dat de gouv. van Samoa, dr. Solt,
tot nader order met de leiding van het
ministerie van Koloniën wordt belast.
HONGARIJE.
De president der Kamer, Berzeviczy,
is afgetreden, naar aanleiding der tegen
de nieuwe legerwet gevoerde obstructie.
KRETA.
De Porie deed opnieuw stappen bij de
beschermende mogendheden naar aanlei
ding van een besluit tijdens een geheime
zitting der Kretenzer Kamer genomen.
De Griek8che regeering gat de Porte
de formeele verzekering, dat zij geen
Kretenzer afgevaardigde tot de Grieksche
Kamer zou toelaten.
CHINA.
De opstand, die in China is uitgebro
ken en die door de regeori ig niet kon
onderdrukt worden, draagt niet alleen een
anti dynastisch. maar ook een nationaal-
Ohiceesch karakter.
Na een langen tijd van achteruitzetting
die aanving toen in 1644 de Mand-
sjoe-tartaren het Rijk van het Midden
veroverden en het tegenwoordige vorsten
geslacht datder Tsing, den troon te Peking
beklom is het nationaliteitsgevoel bij
de Cüineesche bevolking wakker gewor
den en blijken de 880 miilioen Chineezen
zich niet langer door de 16 miilioen
Mandrjoes te willen laten aehteruitzetten.
Acbtei uiigezet worden zij toch, al die
jaren lang.
China heeft zich thans bet juk der
slavernij afgeschud, Cnineezendom tri
omfeert over de Tariaarsche veroveraars.
China's volk zal voortaan China regeeren
maar dat is niet genoeg. Het ganscbe ras
der Toariaren moet vernietigd worden.
De Pekiogsche correspondent van de
„N. "Y. Hera'd" seint aan zijn blad:
Volkomen vernietiging van de geheele
mandsjoe aristocratie is het cardinale punt
van bat p-ogramma dar Nationale Ver
gadering en der militaire Liga. Niet te
vreden met het ontnemen van alle staats
gezag aan' de Tariaarsche clan, wil men
van de gelegenheid gebruik maken, de
tnaudsjoa's alle voorrechten te ontnemen,
waardoor zjj als de heersehende klasse
zich kenmerken. Men wil de kroon dwin
gen een edict uit te vaardigen, waarbij
tiet afsnijden der staarten wordt toege
staan of bevolen dat dit uiterlijke feeken
van onderwerping geheel en al verdwijne
Men wil de mandsjoe-troepen ontbinden
en 'n bepaling in het leven roepen, waar
bij alle Tartaren verplicht zullen worden
Cüineesche namen aan te nemen, opdat
zij daardoor in de Chineesche bevolking
zullen ondergaan. Bovendien moeten alle
jaargelden, aan mansjos-geslachten ui -
betaald, afgeschaft worden. Op deze wijz9
zullen de mandsjoes als afzonderlijke
kaste uit China verdwijnen.
Blijken van diepen haat tegen het ver-
overaararas worden dagelijks aan den dag
gelegd. Waar de revolutionnaire troepen
de gelegenheid daarvoor vinden richten
zij bloedbaden onder de Tartaren aan met
ongekende wreedheid. Geheele mandsjoe-
geslaohten zijn uitgemoord.
Toch nog gehaald.
't Gebeurde op een onzer groote stati
ons, een kruispunt van spoorwegen. Aan
't einde van een der perrons staat de
sneltrein naar Rotterdam en Den Haag,
zwaar puff9Dd en hijgend, te wachten op
het sein tot vertrek, dat feitelijk al een
paar minuten geleden moest gegeven zijn.
Men is al twee minuten te laat.
Eindelijk alles is klaar, de chef
geeft een teeken dat men kan vertrekken.
De hootdconducteur heeft reeds het
fluitje in den mond, om het sein tot ver
trek te geven, doch hij fluit niet. Zijn
scherp oog heeft ontdekt, dat een zeer
zwaarlijvige dame aan komt schommelen,
alle moeite doende om hard te loopen en
den trein te halen.
Welwillend, zooals hoofdconducteura
altijd zijn, verdween het fluitje uit zjjn
mond en reeds was een damescoupé 2e
klasse geopend om de corpulente passa-
giere in te laten.
Deze kijkt in het voorbijgaan in alle
coupé's en blijft voor den geopenden
damescoupé staan, steekt baar hand naar
een binnen zittende jonge dame toe en zegt
Hè, is dat loopen, Truus, adjuu hoor,
de groeten aan je ouders, kind.
Instappen dame! klinkt het bevelend
van 's conducteurs lippen.
Neen, conducteur, ik hoef Diet mee.
Nou Truus, het beste hoor.
De dame had geen tijd meer om haar
nicht, ot wat het dan was, voor de tweede
maal de hand te drukken, want buiten
gewoon hard smeet de conducteur het
portier dicht, buitengewoon scherp floot
hij op zijn flail je en even zwaar als altijd,
puffend en hjjgend, verliet de trein het
station, in de richting der Residentie.
De trein was vier minuten te laat;
daarvan kwamen er twee voor rekening
der corpulente dame, die, onbewust van
da verstoring die zjj had teweeggebracht,
blij, dat zij „'t toch nog gehaald had,"
hjjgend huiswaarts keerde. (Centr.)
Een moordgeschiedenis.
De Weensche correspondent van de N.
R. Ct. schrijft d.d. 2 dezer aan zijn blad
Onlangs werd niet ver van Lunden-
burg het vreeselijk verminkte lijk van
iemand gevonden, die vermoord was. Zjjn
oogen warea uitgestoken, zijn hoofd ver-
brjjzeldooren, neus en lippen waren
afgesneden. Bij nader onderzoek had de
doode de k'ieeren aan van een zekeren
Thoman en werden diens legitimatie
papieren op het ljjk gevonden. Men dacht
dus dat Thoman vermoord was. Maar bjj
de schouwing zei de doctor, die Thoman
kende, dat deze twee wratten op de ee
ne hand moest hebben, die hjj nog on
langs behandeld had. Daar op de handen
van het lijk die wratten ontbraken moest
het dus dat van een ander zjjn. Er werd
e3n Dader onderzoek ingesteld, waardoor
aan het licht kwam dat Thoman den
man vermoord hot lijk onherkenbaar ge
maakt en in zjjn kleederen had gestoken
oin 70,000 kronen op te steken, waarvoor
hjj een maatschappjj'te Berljjn had laten
verzekeren. De verzekering die op toon
der luidde, zou door een van zijn mede
plichtigen opgeëiseht worden. De boos
wicht is na lang zoeken vannacht in
Brun, bjj het uitstappen uit den trein,
herkend en gearresteerd.
Niettegenstaande het slachtoffer onher
kenbaar gemaakt was, heeft de politie
ten slotte toch ontdekt, dat de vermoor
de eene kastenmakersjongen geweest is
met name Schuller aan wien Thoman
een betrekking beloofd heeft. Hjj had
Schuller in Weenen ontmoet voor het
bureau van een courant waar Schuller
bezig was met het lezen van advertenties
in welke betrekkingen werden aangebo
den.
Gevankelijk overgebracht.
Zaterdag is van Den Haag gevanke
lijk naar 's Hertogenbosch overgebracht
een inwoner van Tilburg, die zich te
's Hertogenbosch ten nadeele van een
te 's-Gravenhage gevestigde onderneming
heeft schuldig gemaakt door het doen
verzilveren van coupons, waarvan hij
wist dat ze 'waardeloos waren.
G as-ontploffing.
Te Rucphen, bjj Rosendaal, heeft Vrij
dagavond een acetyleen gas-ontploffing
plaats gehad in de R K. kerk, juist on
der den dienst. Met een hevige knal sprong
de gashouder uit elkaar, het gebouwtje
waarin het toestel was geplaatst geheel
vernielende. De pastoor en koster bekwa
men vrij ernstig letsel. De kerkgangers
bleven ongedeeerd.
Overreden.
Donderdagavond is bij de suikerfabriek
te Breda een werkman dier fabriek, de
36-jarige Th. M., gehuwd, vader van
kinderen overreden door een spoorweg
wagon, geladen met 10.000 K.G. pulp.
De wielen gingen hem over de rechter
heup. Zwaar gewond werd de man naar
het gasthuis vervoerd waar hij Vrijdag
morgen overleed.
15 man gered.
Men meldt d.d. 2 November uit Urk
aan de „Tel."
Zaterdagmiddag had de scheepmaker,
K. Hakvoord, alhier, zich met materialen
begeven naar het gezonken tjalkschip
„Ambulant" ten einde dit te lichten en
in de haven te brengen. Hij had echter
vergeten een of meer kleine vaartuigen
mede te nemen waarin men zich bjj le
vensgevaar bergen kon daar het aldaar
te ondiep is voor groote vaartuigen.
De „Ambulant kwam vlot en werd
op sleeptouw genomen doch tegelijk bar
sten de in de lekken gestopte voorwer
pen los en begon de „Ambulant" te zin
ken, terwjji er zich nog een 15-tal man
nen in bevondeD. Dezen het gevaar ziende
begonnen te schreeuwen waarna een der
hutpbiedende vaartuigen met volle zeilen
op de „Ambulant" afging en verward
geraakte in het wand van de Ambulant
waardoor een paniek ontstond. Hoewel
velen niet weten hoe zjj behouden zijn,
doch allen door golfslag en branding heen
behouden gebleven aan boord kwamen
er dus geen menschenlevens te betreuren
zjjn, zullen de belanghebbenden toch
nooit dezen dag vergeten. De- een viel
van schrik bewusteloos neer, de andere
schreide van bljjdschap, terwjjl men el
kanders hand drukkende, zwoer nooit
meer een tjalk te zullen helpen lichteD.
Intusschen heeft het schip van gebr.
Bos ernstige averij opgeloopen hetgeen
komt voor rekeniDg van den aannemer
Hakvoort, die door het mislukken van
zijn werk ook groote schade lijdt.
De Ambulant is thans verhaald naar
het noorden van het eiland Urk en zit
tusschen N, O. en N. W. ton van Urk
op ongeveer 12 voet water; alleen de
mast is zichtbaar.
Had men de komst van de stoomboot
diej Zaterdagavond zou aankomen ter as
sistentie, afgewacht dan had deze zonder
eenig bezwaar de Ambulant kunnen le
digen en binnenbrengen.
STORM.
Zondagnacht is in de nieuwe "Willems-
haven te Harlingen een hijsohmachine
op drift geraakt en omgestort op het aak-
C
A
