«6sle Jaargang N". 1701
voor dr Znidhollaiiilsclie en Zeewwsclie EHanden,
zondsr 50
30 CENT
Woensdag 11 October 1911.
Orgaan
A n tirevo
IN HOC SIGNO VINCES
B i J V O E G S E L.
Oorlogskaart
W. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
Alle stukken v©or «le Redactie Oesteii&d, Advertentiën en verdere Administratie tranen toe te zenden aan den Uitgever.
Officieel €-«<edeelte.
Stukjes land voor arbeiders.
Binnenland.
FlaataelUfc nieuws.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad 7,50zonder 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercoms®. Mo. 3.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 inaal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/8 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groot© letters sa vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Diasdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Bij dit nummer behoort een
Uitsluitend aan onze
abonne's bieden wij aan
een groote
van Italië, Turkije, Tripoli enz. in
kleurendruk voor slechts
franco per post 32 Cent.
Op deze oorlogskaart \iudt men
de geheele Middellandsche Zee mot
alle landen daaromheen, met de
steden, rivieren enz. dus het ge
heele terrein van den Italiaansch-
Turkschen oorlog.
Tegen inzending van postzegels
volgt de toezending omgaand door
De ADMINISTRATIE.
Sommelsdijk.
BEKENDMAKING.
Generale schouw over de polders Oost- en
WeslplüiU Fiükkee onder Middelharnis en
Sommelsdijk, op Donderdag 26 Oo'. 1911
Dijkgraaf en Gezworens van voornoemde pol
ders brengen oij dezo ;er kennis van eige
naren en gebruikers van landen in genoemde
polders dai op voorgeschreven dag des na
middags 2 uur de tioven gemelde schouwing
zal plaats hebben over de wateringen, toe
drachten, dijk en wegslooien, zijlen dammen,
hekken enz. Gelasten m s dien een ieder
wien zulks aangaat dat de weg en scbeidslooten
op behoorlijke diepte en breedte gebracht en
wijders alles in goede orde worde opgeleverd
een en ander overeenkomstig de Keuren dezer
polders.
Middelharnis 7 Oct. 1911.
Het bestuur van de polders Oost- en West-
plaat, Flakkee.
De Secretaris, De Voorzitter,
J. M. VAN PA ASSEN. K. DE GRAAFF.
IV.
Hebben we in de vorige artikelen
gevt ezen op het doel der uitgifte en op
haar voordeelen; op de twee stroo
mingen onder de voorstanders van
verpachting in 't klein, nu willen we
met een enkel woord wijzen op de
nadeelen, die opgesomd worden.
Een eerste nadeel wordt geacht het
drukken van 't loon. En 't is een feit, dat
bet bezit van klein land die loonen
omhoog kan voeren in drukke dagen
van oogstwe wezen er reeds opmaar
'tis niet minder een feit, dat in slappe
dagen 't loon blijft wat 't is. De boer
redeneert zoo: Waarom zal ik'tloon
verhoogende arbeider heeft 't al goed
genoeghij heeft een stukje land, dat
hem verleden jaar zoo en zooveel op
bracht, en hij heeft dat en dat en dat
en datergo de arbeider verdient
voor zoo'n huishouden genoeg en dan
volgt het slot; ik geef geen cent erbij.
Het ligt niet in onze bedoeling om
op deze redeneering gegronde aanmer
kingen te maken hoewel die te maken
zijn, omdat immers 't den boer niets
en totaal niets aangaat, wat een ar
beider er nog bij verdient met zijn
vrouw en kinderen de boer heeft al
leen maar te vragen wat werkt mijn
arbeiderwat presteert hij wat komt
er uit zijn handen wat is zijn arbeids
kracht waard En daarnaar moet zijn
loon geregeld worden.
Maar we zullen daar nu niet verder
op iDgaan. omdat we dan weer tot
allerlei andere artikelen zouden moe
ten komen n.l. de verhouding van boer
en arbeiderde wet van vraag
en aanbodde loonstandaard op 't
platteland in verband met de dage-
üjksche behoeften van den arbeider
enz. enz.
We constateeren dus alleen maar
't feit dat als nadeel van de stukjes
land wordt opgegeven: 'c drukken,
't omlaaghouden van 't daggeld.
Een tweede nadeel noemt men den
grooter wordenden landhonger der
arbeiders; zij zullen in mooie tijden
hooge pachtprijzen betalen; concurree-
ren met den grootsten boer, zooals dat
tegenwoordig ook al werkelijk plaats
heeft; een concurrence, daar de keu
terboeren zelf over klagendaar ze
zelf zoo onder elkaar ach en wee
overroepen een concurrentie, daar ze
zelf met bang gemoed aan meedoen,
maar toch meedoen aan 't loven en
bieden, omdat ze ot land, of vruchten
willen pachten. Maar o wee als
ze duur gepacht hebben en de
markt loopt tegen en 't weer
loopt tegen wie zal dan 't eindje
van den last dragen Dan zitten ze
met de handen in t haar Dan zitten
ze op lasten te zwaar om te dragen
en is treurige zorg er schuldenlast 't
noodzakelijk gevolg.
We zullen ook op dit zeer ernstige
nadeel niet ingaan 't Is ernstig, dat
geven we toe; maar de fout zit
em niet in 't stelsel zeil't zit em in
de dwaasheid der overmoedigheid
'f Is een ieelijke uitwas van de begeerte
en die zeer zeker afgesneden moet
worden. Zóó wordt een stukje grond
geen zegen, maar een vloek een blok.
een ijzeren, loodzware blok aan'tbeen;
en de arbeider, eertijds betrekkelijk
een vrij man, wordt em gebondene
aan den notaris, aan de Boerenleen
bank, aan de familie, die moeten in
springen om te helpen.
Een derde nadeel noemt men den
roofbouw en dus de uitmergeling van
den nationalen bodem. Nu, wie zal
ontkennen, dat een pachterije probeert
om er uit te halen uit den grond wd,
kan; om zooveel mogelijk te genieten
voor een beetje onkosten. Ieder mensch
probeert dat. 't Moet weinig kosten
en men wil veel verdienen. Maar zoo
dom is een Keuterboer niet, of hij
begrijpt, dat op den duur de grond
niet meer geeft, als hij dien laat ver
armen. Hij probeert dus om welde
gelijk te mesten en dank de
kunstmeststoffen kan bij thans zijn doel
veel beter bereiken dan eertijds 't Is
de kunstmest, die dat opgesomde na
deel van roofbouw bij vroeger ver
geleken, heel wat vermindert. Een
ieder, die rondom zich kijkt, weet dan
ook, dat de kunstmest voor't keuter
boertje (en voor den grooten boer
ook een ware zegen en uitredding is.
Een vierde nadeel noemt men den
langen arbeidsdag. En jadat is een
waarheid als een koe. Voor dag en dauw
opEn tot 's avonds laat »in de
hofies.cc 't Is werken voor zulke men-
schen. Maar, en dat wordt wel eens
vergeten, hoelang duurt zoo'n over
spanning. Niet ai te lang, want dan
kon geen schepsel dat uit houden. En
in den winter kan men een maand of
vier minstens uitrusten, 't Is waar,
dat een arbeider op zoo'n manier, geen
volle arbeider meer is, als hij op 't
land vau den boer komt. We hebben
eens hooren zeggen die en die arbei
der komt bij mij om uit rustenVoor
z'n eigen werkt hij van 's ochtends
3 uur af en als hij om 5 uur bij mij
komt, is hij al moe van zijn ochtend-
gezwoeg.
Een vijfde nadeel noemt men den
Vrouwenarbeid en als zesde den Zon-
dagsarbeid. En als zevendede opeen-
hooping van klein bezit En als achtste
doch genoeg
We hebóen de voordeelen en nadee
len opgesomd. En zullen 't daarbij
laten, om in ons slotartikel nog te
wijzen op het komend wetsontwerp,
waarmee deze Regeering de arbeiders
verrijken zal. Want dit staat vastde
Regeering van Rechts bewijst een
weldaad aan Flakkee en aan heel 't
platteland, waarvoor de »arbeiderij«
niet genoeg kan dankbaar zijn. 't Groot
grondbezit aanpakken is een durf van
deze Regeering, en alles,behalveConser
vatief; echt de mocratisch en sympat-
tiek voor den minderen man.
Slot volgt.
Air. G„ J. Goekoop. f
Zaterdag is te 's Gravenhage op éó-
jarigen leeftijd overleden het oud-lid der
Tweede Kamer de heer Mr. G. J. Goekoop.
Mr. Goekoop promoveerde in 1870 te
Leiden, \estigde zich in zijn geboorteplaats
Goedereede en trad op als ambtenaar van
het O. M. bij het kantongerecht te Sommels
dijk. Van 1872 tot 1879 was hij Burge
meester van Goedereede en Stellendam en
in eerstgenoemd j tar werd hij ook lid der
Prov. Siaten van Zuid Holland. In 1879
gek zen tot Gedeputeerde, vervulde hij dit
ambt meer dan 25 jaar.
Van 1884 tot 1904 heelt Mr. Goekoop
onafgebroken zitting gehad in de Tweede
Kamer voor het district Brielle,
Op 17 December 1904 werd hij tot lid
der Rekenkamer benoemd.
Bij de firma Ojsterbaan en Le Cointre
te Goes zal binnen enkele dagen verschijnen
eene beschrijving van de rampen, veroor
zaakt door den storm van 30 Sept. op 1
Oct. Deze beschrijving zal voorzien worden
van foto 's van de meest geteisterde punten
het koninklijk bezoek te Bruinisse enz. De
bate dezer uitgave zal worden afgedragen
aan het; comité voor de slachtoffers te
Bruinisse.
Wie in het belang van de slachtoffers
iets wil doen, vrage een lijst bij de uitge
vers aan tot het verzamelen van inteeke-
Sommelsdijk. Als een zeldzaamheid
kan gemeld worden, dat bij den heer A A.
Mijs, twee aardappelen gedolven zijn waar
van de een 11 en de ander 9 ons woog
tezamen dus 2 Kilo.
Zondagmorgen moest het varken van
J. Biurveld dat leed aan ziekte geslacht
worden.
De consumptie werd nog goedgekeurd.
Hiddeiharni?. De lotelingen van de
lichting 191 2 welke zich aan wenschen te
melden voor de zeemilitie kunnen zich
daarvoor ter Gemeente-secretarie aanmelden
en wel meer bepaaldelijk op Dinsdag 17
Oct. 1911 des voormiddags 10 uur.
Zondagmiddag viel de zoon van K.
Verhage doordat hij door een opening
viel vau de brug (welke zich op het eind
van het Westhavenhoofd bevind) in het
Haringvliet, gelukkig voor hem dat de vloed
ging en hij met de sterke stroom in de
buitenhaven terecht kwam en zich tegen de
steenen op de kant wist te werken zoo
doende kwam hij er met een nat pak af.
Als een bizonderheid kunnen wij
melden dat door A. Oosterling van 7 roeden
hofland 200 mud Koepeen zijn gedolven.
De postbode C. Vol werk uit Som
melsdijk die Maandagmorgen op de boot
wilde stappen toen deze reeds van de wal
ging, werd daarvoor voor de keus geplaatst
om of platgedrukt te worden of zich in de
kaai te laten vallen. Hij verkoos het laatste
en was geholpen door omstanders weer
vlug op de wal om inplaats van naar Rot
terdam met een nat pak huiswaarts te gaan,
Vrijdag reed de vrachtrijder P. Pee
man aan de Molenweg, alwaar zijn paarden
schrikten, op zij u tsprongen en wagen en
voerman in de sloot terecht kwamen. Daar
spoedig hulp aanwezig was liep dit incident
met eenige materieele schade af'.
Stad aan 't Haringvliet. Door het
afkeuren van den loteling L. Huizer is nu
aan de beurt van oproeping de loteling
W. van der Valk, getrokken hebbende no 7
Melden wij in het vorig nummer dat
van schipper van Eindhoven nog geen
tijding was gekomen, het laatst van de vorige
week is echter bericht ontvangen dat hij te
Breda ligt. Vermoedelijk is een brief niet te
recht gekomen.
Het voorbereidend militair onderricht
wordt in deze gemeente bezocht door 23
jongelieden. Een vijftal personen, die zich
bij den aanvang van de cursus aanmeldden
werden niet toegelaten.
Toen de landbouwersknecht C. K.,
Maandag j.l. met een wagen draineerbuizen
over den achterdijk reed, brak de as van
den wagen waardoor deze kantelde. Dat er
nu meer stukken waren dan wanneer er een
wagen met bieten omvalt, laat zich begrijpen.
Toen D. v. T. j.l. Zaterdag een mand
met aardappelen over een plank droeg, had
hij het ongeiuk uit te glijden waardoor hij
in een sloot terecht kwam. Druipnat en
bemodderd kwam hij thuis, waar zijn broertje
al stond, die een zelfde lot was overkomen.
Toen de landbouwer J B. met een
span paarden Zaterdagmorgen 5 uur over
den Zeedijk reed schrokken de paarden,
waardoor zij gingen steigeren. De arbeiders
die er op zaten sprongen er af, en juist was
de laatste er af, toen de wagen met de paar
den met helsch laawaai van den hoogen dijk
viel Een troepje andere menschen die onder
aan den dijk liepen, hoorden den wagen
vallen, en zette het op een loopen, doch
de vrouw van S. M. struikelde en kreeg
de wagen op haar lijf. De paarden keerden
weer om en holden met den wagen achter
z:ch het dorp over, naar de boerderij waar
zij in een sloot terecht kwamen. De dokter
constateerde dat de vrouw een rib had
gebroken,
Ik'ii Bommel. Bij het verrichten harer
werkzaamheden had da vrouw van W. d. G.
het ongeluk een splinter van een teerton in
de hand te krijgen,, waarvan bloedvergifti
ging het gevolg was.
Bij den landbouwer v. d, M, werd
een paard zoo hevig door buikkramp aan
getast, dat het binnen weinige oogenblik-
ken daaraan stierf.
Naar wij vernemen zal in den loop
dezer maand weder een gezin van hier naar
Noord-Amerika vertrekken.
üoltgensplaat. Bij publicatie is bekend
gemaakt dat de lotelingen der lichting 1912
die verlangen bij de zeemilitie te dienen,
worden uitgenoodigd zich voor 1 November
e.k. ter gemeente-secretarie aan te melden.
Dezen winter zal er op de openbare
scholen herhalingsonderwijs worden gege
ven. Ouders wier kinderen wenschen deel
te nemen moeten voor 21 October a.s. op
gave daarvan doen ter gemeente Secretarie.
Eene openbar» vergadering van de
Raad dezer gemeente is belegd tegen Woens
dag 11 Oct. a.s. nam. 2 uur.
Aan de Universiteit te Leiden slaagde
uit deze gemeente de Heer F. Hers. J.Az.
voor zijn theoretisch Geneeskundig examen.
Oude Tonge. Door den Heer Burge
meester is een openbare vergadering van
den raad belegd tegen Woensdag 11 Oc
tober 1911, 6Y2 uur n.m.
Het schip van schipper Van den Doel
dat door de storm van 1.1. Zaterdag bij
het sluisje omhoog is gevaren is Maandag
j.l. met veel inspanning en moeite vlot ge
komen,
Dirksland. Op Maandag 16 en op
Dinsdag 17 October des namiddags 6 tot
7 uur kunnen belanghebbenden ter gemeente
secretarie aangifte doen van de namen en
het aantal der kinderen die zij gedurende
den winter kosteloos de Openbare School
willen doen bezoeken. Tevens kan dan
aanmelding geschieden van de leerlingen
voor de herhalingsschool.
Op Woensdag 18 Oct. a.s. des
namiddags 4 uur wordt ten gemeentehuizc
gelegenheid gegeven tot kostelooze inenting.
Het kohier No. 3 der Bedrijfsbelasting
1911 1912 is den 4 Oct. aan den ont
vanger Ier hand gesteld.
Zij die bij de Zeemilitie wenschen te
dienen moeten zich daarvoor aangeven voor
1 Nov, of meer bepaaldelijk 26 Oct. a.s.
des v.m. 10 ure.
Onze mededorpsbewoonster Mejuf.
N. Boogerd Echtgenoote van J. Nagtegaal
is voornemens zich Vrijdag a.s. naar Amerika
te begeven.
Ilerkingen. Zij die dezen winter, alhier
kinderen kosteloos of tegen verminderden
prijs de O. L, School wenschen te doen
bezoeken, worden verzocht bij publicatie
daarvan op 17 Oct. a.s, aangifte te doen
ten gemeente-secretarie. Wordende ook
bedoeld, zij die reeds kosteloos dezen zomer
de school bezochten.
Militieplichtigen ter aanvulling 1911
en ook die bestemd voor 1912 en die
wenschen te worden ingelijfd bij de Zee
militie worden meer bepaald verzocht op
24 Oct. a.s. des voorm. 10 ure daarvan
aaDgifte te doen alhier bij B. en Wefh,
De zitting voor den Militieraad zal
a.s. 13 Oct. te Dirksland plaats hebben
des voorm. 11 ure. Zij die een dienstplich
tig nummer trokken en reden tot vrijstel
ling meenen te bezitten dienen aldaar te
verschijnen en daarmede rekening te houden.
Het onderzoek of inspectie der ver
lofgangers der Landweer zal voor deze
gemeente worden gehouden op 7 Nov. a.s,
te Dirksland des nam. 1.30 uur.
Goedes'eede. Van de op de zandbank
zittende Zweedsche bark Wakefieldzijn
Zaterdag wederom 2 blazerschuiten met hout
op de kade gelost.
Nader zij gemeld dat de Zweedsche bark
tusschen Zaterdag en Zondag is stuk ge
slagen. Wrakstukken en lading spoelen aan
het strand.
Zij die in aanmerking wenschen te ko
men om bij de zeemilitie te worden inge
lijfd moeten zich voor 1 Nov. a.s. ter ge
meente secretarie aanmelden.
Zverdag lag het varken van P. v. d.
Houte <1 ,od in het hok.
Het cadaver is onder den grond gestopt
daar het voor de consumptie ongeschikt was.
Wegens gebrek aan dakpannen zijn
de gaten in de daken in lang niet gestopt,
