Zaterdag 5 Augustus 1911.
m
A ntirevo
26ste Jaargang N°. 1082.
Orgaan
voor de ^aiiilliollomlsclie en Zeeuwsclie Eilanden,
IN HOC SIGNO VINCES
sn-op-Zoom.
SOMMELSDIJK.
Alle stukken voor «Ie BSeduetie feesteend, Advertewfiësi en verdere Administratie fraaie© toe te zenden aan den Uitgever.
Na dsn strijd op Flakkes
OP smx SLITÜiJÜ.
ILasirï- era Tuiiifeouw.
4AT komen,
4535
Uwe orders
woordigers
Ooltgeiisplaat.
4,31
5,40
5,53
5,58
6,08
6,19
6,30
6,35
6,45
6,51
7,26
9,06
8,37
8,40
8,53
8,58
9,08
9,19
9,30
9,47
10,22
12,
06
31
06
16
26
27
38
48
59
04
17
4,45
6,10
6,45
3.56
7.06
7.07
7,18
7,28
7,39
7,44
7.57
8,30
7,30
9,05
9,40
9,45
9,55
8,30
8,39
8,50
9,04
9,16
9,27
9,30
9,32
9,42
9,47
10,22
12,
11,
11,09
11,20
11,34
11,46
11,57
12,
>6
SI
)6
5
5
6
9
0
2
)6
7
26
4,45
6,10
6,45
6,50
7,
7,01
7,04
7,15
7,27
7,41
7,52
8,01
9,35
9,38
9,49
10,01
10,15
10,26
10,35
3,55
1,
4,66
4.10
4,17
4,21
4,80
4,43
4,52
4,55
5,14
5,21
5,30
7,35
7,40
7,46
7,50
7,57
8,01
8,10
8,23
8,31
8,35
8,50
8,57
9,06
10,82
10,37
10.43
10,47
10,55
10,59
11,09
11,20
11.27
11,31
11.44
11,51
12,
4,45 7,30
7,39
7,46
8,01
8,05
8,13
5,25 8,20
6,39 8,34
5,43 8,38
5,50 8,45
5,64 8,49
6, 8,55
10,15
10.24
10,31
10,46
10,50
10,58
11,10
11,19
11,23
11,30
11,34
11,40
ND.
8,15
8,27
11,10
EN.
6,10
8,35
6,22
8,47
4,13 6,35 9,26
4,36 7,01 9,60
4,40 7,06 J 9,54
4,51 7,17 10,06
5,12 7,38 10,26
5,30 7,54 10,43
5,38 8,02 10,51
5,47 8,09, j -
6,30 8,— 9,10
6,39 8,10 9,19
6,47 8,18 9,26
7,15 8,38 9,60
7,38 8,52 10,06
7,50 9,02 10,17
7,55 9,05 10,20
8,25 9,30 10,45
,53
6,19
9,07
,04
6,30
9,18
,16
6,42
9,30
,36
7,02
9,50
,52
7,50
10,17
,16
8,14
10,41
,26
8,24
10,51
,37
8,35
11,02
6,30
9,19
6,54
9,43
6,59
9,48
7,14
10,08
7,38
10,07
7,54
10,23
7,58
10,28
8,20
10,62
6,15
6,25
6,35
6,59
7,10
8,44
8,55
9,07
9,33 10,05
9,44 10,16
,12 7,38 9,50 10,20
,23 7,49 10,01 10 80
,43 8,09
,53 8,19
,02 8,28
lossen Tan vee zyn
a markttreinen niet.
t niet verzekerd.
Deze Courant verschijnt- eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Ceat.
v zonder aö
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad f 7,50zonder ƒ4,50 per jaar,
4fzouderlijke nammera 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
ÜÏTGEYEB
W. BOEKHOVEN.
felefoon Istcreoaim. So. 8.
Advertentiëa 10 cent per regel en 3/j maal Reclames §0 per regel.
Eoekaankondigisig 5 Cent per regel en 4/i
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinadag- en Vrijdagmorgen 10 uur.^
mi m
V. (Slot).
Wat eisehen de Flakkeeërs?
En dat is bij deze Raadsverkiezingen
over 't heele eiland geblekenze
eisehen dat hij die zich als antirevolu -
tionair uitgeeft, ook als een flink,
heslist man optrede.
Die eisch is billijk is recht.
Wat heb je toch in vredesnaam aan
antirevolutionaren, die wel den mond
vol hebben van beginselen en nochtans
in den Raad met dien mond vol tanden
staan. Wat heb je aan menschen, die
vóór de verkiezing, met een zeteltje
in zicht, zich gaan ontpoppen als
anti's, maar waarvan men na de ver
kiezing de schouders ophaalt en vraagt,
wat moet van dat lid terecht komen.
Ja, hij is gekozenhij zit voor zes
jaar, tenzij een gewijzigde rooster of
een sterfgeval tusschen trede, maar
hoe hij zal optreden't hangt nog in
't duister, omdat 't een raadslid is,
die zijn bekeering aan een zeteltje in
zicht te danken had,
Laat de antirev. partij op Flakkee
goed uit haar oogen zien, om niet den
eerste den beste, die zich ontpopt, als
candidaat te stellen maar met voorhij
gang van zulke bekeerlingen, kieze
men veeleer de beproefde mannen.
Veel liever een armen arbeider, die
altijd trouw geweest is aan de vlag,
dan een of ander burgerman, die nog
beginnen moet zijn sporen te verdienen
En hierop wilden we in dit slot
artikel wijzen laat onze pirtij vooral
zoeken naar arbeiders in den Raad. Er
zitien al heele en halve burgers genoeg
in. Er zitten boeren in. Er zitten heeren
in. Maar waar zijn op Flakkee de
Gemeenteradenwaar m je nu ook eens
een of meer flinke antirev. arbeiders
kan vinden.
Zeker, we weten de bezwaren wel.
Maar'die moeten dan maar overwon
nen worden. Een Arbeiders raadslid
kan niet vaak verletten dat kost geld.
Goed. Dan moet de Kiesvereeniging,
die hem stelde, de schade vergoeden.
Een Arbeiders-raadslid kan soms in
conflict komen met zijn boer ook goed
de kiesvereeniging kan dat conflict best
uit den weg ruimen en de publieke
meening is er ook nog. die in zoo'n
conflict een tr.rtig woordje mee kan
praten. Maar welke bezwaren er ook
mogen zijn van weinig tijd om 's zo
mers te vergaderenweinig tijd om
de zaken te overdenken, verlies van
tijd en dus van geldmoeite met zijn
werkgever enz. enz. de Kiesvereeniging
moet toch pogen arbeiders in den Raad
te krijgen.
Wie zijn het, die de antirev. partij
krachtig steunen op Flakkee. De arbei
ders. En zie, juist van hen ziet men
er zoo weinig in den Raad. Nu weten
we wel, dat er zelfs onder de arbeiders-
kiezers door vei keerd inzicht, verschei-
denen zijn, die liever een mijnheer of
een burger kiezen, dan hun eigen
lotgenoot. Een Raadslid, zoo denken
er nog velen, moet een hoed op hebben
en een witte boord op Zondag vooral.
Och, och we zouden ze niet graag
den kost geven die dommen meteen
hoed op. Ze loopen er in elk dorp
van Nederland
Kom, kom, een flink raadslid, een
man van onderzoek en gezond verstand,
een arbeider met een pet op en op
klompie, staat in ons oog heel wat
h:oger, dan een mijnheer die in den
Raad gezeten de domste vragen doet
en de d'omste antwoorden geeft bij een
allereenvoudigst debat.
Mensch mensch een hoed op nu,
als dat een waarborg moest wezen
voor knappe Raadsleden, dan hebben
ze in de Liberale partij er een hoop
maar je moet ze niet nader kennen,
dan neemt je voor de wijsheid onder
dien hoed je pet niet af, maar trekt
hem nog een beetje dieper over je
ooren. 't Geld is geen verstand.
Wat waarborgen die kleeren Wat
die stand! We hebben er als zoodanig
maling aan. We lachen erom. Als de
uiterlijke vertooning niet in overeen
stemming is met het inzicht, de geest
vermogens van dien man, met zijn
adviezen en opmerkingen, dan is de
man te beklagen.
Neen, veel, veel liever een arbeider
op klompen, maar een flink beginsel
drager, dan een mijnheer, die niets
weet, of een burger, die zwijgtof een
boer, die maar ja knikt in den Raad.
Meer plaats in den Raad voor den
arbeider I Laten we dat in de toekomst
niet vergeten. We gaan nieuwe tijden
tegemoet. Wie oogen heeft om te zien,
hij zie
'n »PROLETARIËR«
Buiten fluit 'n snerpende sneeuwwind langs
de ramen. De weinige voorbijgarfgers stam
pen hard op de keien, om den bloedstroom
naar hun halfbevroren voeten te leiden.
Eugéne van de Werff kijkt hen na voor
de hooge ramen van z'n studeerkamer en
volgt met belangstelling de beweging van
den lantaarnopsteker, die, handen in wollen
wanten begraven, nek, ooren en schouders
in de verschoten bouffante gedraaid, leer op
den rug, 'n koudrop aan den neus, voor
de straatverlichting zorgt.
ï-Koud weikje«, mompelt Van de Werff
rillerig den rug krom trekkend. 2>En 'n
armzalig loontje, dat de man verdienU.
Plotseling heeft hij genoeg van het naar
buiten kijken, Iaat het gordijn zakken, schuift
de dikke overgordijnen zorgvuldig dicht en
zet zich iD 'n lagen, bruinleeren armstoel
bij 't vuu'.
De gezellige haard, waarin de kolen vlam
men, werpt 'n rossig schemerlicht in 't ver
trek en doet groote schaduwen grillig dansen
langs muren en kasten, 'n Schat van boeken
staat daar achter de saaien gordijnen en
schuin tusschen den haard en de ramen
verheft zich 'n massieve schrijftafel, met
groot uitslagblad, die alles bevatten kan,
wat een penvoerder voor z'n werk bij de
hand wil hebben.
De eigenaar van dit alles nam uit een
ebbenhouten kistje 'n sigaar, knipte er 't
roode bandje af en genoot van 't geurig
kruid. Zoo zit hij 'n kwartier, peinzend,
zoekend en sch'kkend 't matriaal voor z'n
arbeid, plan en teekening makend voor 't
gewrocht van z'n geest, dat hij straks zal
opbouwen.
Als hij daarmee gereed is, steekt hij de
studeerlamp aan op den hoek van z'n tafel;
rakelt het vuur op, zet 't tochtscherm weg,
warmt z'n voeten tusschen 'n schapenvacht
en 'n voetkussen onder z'n tafel en zet
zich aan den arbeid,
't Is 'n prettig stil werkvertrek vaag,
gedempt dringen de geluiden van buiten
hier door slechts de scherp-heldere secon
de-tik van de pendule doortrilt de stilte.
De arbeid wil vlotten, 't Eene blad na
't andere wordt afgevloeid, onder de presse-
pipier geschoven; een blos kleurt't gelaat
van den schrijver, 't Is 'n opstel voor het
socialischtisch maandschrift en getiteld »De
dageraad der Volksvrijheid in Rusland«.
Onder de pen van den vurigen scribent wordt
het een zegezangeen lied van vuur en
staal en bloed een wilde oproerkreet soms
het is hem of hij hóórt het bedwelmend
schetteren der Marseillaisse achter hooge
barricaden.
Zacht kreunend gaat de deur open.
'n Jonge vrouw verschijnt, in keurig avond
toilet, dat kreukelend achter haar aanruischt.
De schrijver, in z'n onderwerp verdiept
hoort noch ziet haar.
»Eugène zegt ze zangerig.
Blij verrast ziet hij op, glimlacht z'n
vrouw tegemoet.
2>Je zult wel een kop chocolade willen
vraagt ze, en zet den dampenden drank voor
hem neer, Dan, 't zilveren schenkblaadje
tusschen de vingers, leunt ze op z'n schou
ders, kijkt in z'n papieren.
»Weet je, waar ik maar blij om ben,
Eugène
»Hoe kan ik dat raden kind?«
»Dat we hier geen Tsaar hebben en ik
niet hoef te denken, dat jij te avond of te
morgen op zoo'n barricade doodgeschoten
wordt«.
»Och kom Wat jullie vrouwen toch gekke
dingen zeggen kunnen.
Even blijft het stil. Ze strijkt hem met
de vingers door 't krulhaar. Hij, oplettend
geworden monstert haar toilet.
»Ga je nog uit van avond vraagt hij.
s>fa, naar 't strijkkwartet. Kan ik zoo gaan
»Je ziet er uit als 'n vorstint.
De grootste chic komt er ook. Je wilt
i toch niet, dat ik 'n gek figuur maak
s-Nee, natuurlijk niet amuseer je
»Zeg heb je d'r alleens over ge
dacht
Waarover, vrouwtje
»Over 't gaan naar Parijs 't moet
daar éenig zijn, *s winters*.
»Je wou het dus heel graag P«
v>Dai weet je wel. Je mag er trouwens
ook" weieens uit. Je zit hier altijd tusschen
je boeken je wordt bleek dus,
we gaan
»Toe dan maar afgesproken
Even later zit bij alleen, strijkt zich met
de hand over 't hoofd, leest wat hij 't laatst
schreef en vervolgt dan^Eindelijk, na
eeuwen lijdens, heeft dan het Russiche volk
den ban verbroken, waaronder het lag en
zich uit zijn doodslaap opgericht. Wij,
proletariërs der gansche aarde, volgen in
spanning den strijd tusschen lyrannie en
vrijheid en ons hart brandt, om dien strijd
mede te helpen beslissen
'n Bescheiden tik op de kamerdeur. »Ja«,
roept de schrijver, 'n komma zettend. De
dienstbode draait om den hoek van 't
tochtscherm, reikt hem 'n brief overs> Ze
wacht op antwoord, meneer
»Wie ze
s'n Meisje, dat 'm bracht
Van de Werff snijdt het beduimelde
couvert open. 'n Aanvraag van 't werk-
loozencomite, om te spreken op de groote
meeting, Donderdag, in 't Volksgebouw.
Na afloop zal men in optocht gaan naar 't
Raadhuis, z'n nood klagen, werk vragen.
Haastig krabbeld hij 'n toestemmend ant
woord en leunt dan even achterover. Dat
is net iets voor hem. Vuur zal d'r spatten
uit z'n tongbruisen, koken zullen z'n
woorden, de >bourgeosie« beangstigend in
haar weeldegenot.
Dan schrijft hij voort aan z'n peroratie.
»Wij, proletariërs «telkens de
tuur de zijner woorden hooger aanblazend.
Weer 'n tik aan de deurde meid met
'n kaarije. *E. Brahmerarchitect. »Me«
neer vraagt, of u 'm ontvangen kunt*.
s Da's, waar ook I »Jai Dat meneer hier-
komen*.
Eugene schuift papieren en inkt weg;
de architect treedt binnen.
»U hebt de plannen bij u, meneer
Brahmer
»Om u te dienenals u zien wilt
En de architect ontrclt z'n teekeningen.
Eugene heeft verleden zomer van 'n erf
tante 'n ^landhuisje* gekregen, een ouwer-
wetsch, wanstaltig gebouw, dat hij tot 'n
moderne, elegante villa wil laten ombouwen.
Langen tijd zitten beide mannen over de
papieren gebogen. Eindelijk gaat de archi
tect heeD. „Dan laat ik de plannen hier,
meneer F. d. Werff. U kunt dan met me
vrouw raadplegen en ik hoor wel nader
van u.«
Eugene laat zelf zijn bezoeker uit. Bij
't opengaan der deur dringt 'n golf koude
wint naar binnen, die hem haastig naai de
»studeer« doet terugvluchten.
Zijn artikel is bijna af. Maar de »inspi-
ratie* week Eugene neemt uit 'n
aparte lade 'n echte Egyptische sigaretie,
leunt met den eenen arm op z'n stoel, laat
zich .makkelijk wegzakken, zuigt den fijnen
damp met wellust op, kijkt met halfdichte
oogen de blauwe wolkjes na en brengt zich
zoo weer in de ju'ste s emming.
Dan grijpt hij de pen voor 'n waardig
slot, waarin hij met alle registers open ,t
hoogste geeft, wat zijn woordkunst vermag
voort te brengen
»Wij, proletariërs der gansche aarde*.
UITKIJK.
Veeljarige prooven.
Proefvelden met het doel een vergelijking
te maken tusschen stalmest, kunstmest of
eene gecombineerde aanwending van stal
en kunstmest, zijn in bijna alle deelen van
ons land reeds gedurende tal van jaren
aangelegd. Deze proeven hebben ook thans
nog een belangrijke beteekenis de nieuwere
voeren de propaganda met de daad in die
streken, waar de kunstmest zicli nog baan
moet breken de oudere geven een antwoord
op de bedenking, vragenderwijze vaak ge
hoord: »Put kunstmest, eenige jaren ach
tereen gebruikt, den bodem niet uit
Het oudste dezer proefvelden in Friesland,
te Murwerwoude, dateert al van 1902, en
daarvan zijn behalve de kosten van aan
schaffing der kunstmeststoffen ook die van
den stalmest bekend. Gedurende de 8
proefjaren, waarover de exploitatie loopt,
heeft de volledige kustmest 5-maal en half
om half 4-maaI een hoogere opbrengst ge
geven dan de stalmest, terwijl deze laatste
slechts 2-maal een hoogere produktie
bewerkte dan de beide andere bemestingen,
en in één jaar de oogst bij de drie bemes
tingen gelijk was. Het volgende staatje
geeft over de 8 jaren de totale waarde van
den oogst, de gezamenlijke bemesturgskosten
en de verschillen tusschen deze en de oogst-
waarde
Oogst- Bem. Ver
waarde kosten schil.
Voll. kunstmest f 3022, f 602, f 2420
Stalmest f2911, f 706, f2205
Half om half f 2972, f661, f2311
De volledige kunstmest heeft derhalve
het gunstigst gewerkt, daarna half om half
en stalmest het minst gunstig. Op alle
andere proefvelden van dien aard in de prov.
Friesland was er, voorzoover zij op zand
grond waren aangelegd, totale op
brengsten weinig verschil en bleek de
kunstmest goed met den stalmest te kunnen
concureeren. terwijl de kosten van den eerste
belangrijk minder waren. Bij de eenige proef
op de klei bleek gedurende 9 jaren de waarde
der oogsten van het kunstmestperceel bijna
f 600, en van half om half f 371 hooger
dan op liet stalmestperceel. In Drente
werden proeven genomen op de e s c li -
gronden; verscheidene van de velden zijn
al voor liet 10e jaar geëxploiteerd. In slechts
10 van 53 gevallen gaf liet kunstmestper
ceel een kleineren oogst dan het stalmest
perceel in 28 gevallen Avas half om half
beter dan kunstmest, in 19 gevallen was
het omgekeerd terwijl de oogst dezer beide
perceelen in 6 gevallen even. groot was. De
gemiddelde oogst van al de proefjaren was
Stalmest: 330 ILL. aard. of 29.33 H.L.
rogge en 4802 K. G. stroo
Half en half: 382 H.L. aard. of 34.17
H.L. rogge en 5367 K.G. stroo
Kunstmest: 383 H.L. aard of 32.95H.L.
rogge en 5165 K.G. stroo.
In Zuid-Holland hebben genomen proeven
aangetoond, dat ook op kleigrond de kunst
mest zeer goed de concurentie met stalmest
kan volhouden, en ook in Overijsel, Limburg
en Groningen waren de oogsten met K. en
half om half verkregen, niet zelden hooger
of in elk geval weinig lager dan met
stalmest. C. B.
SSuitenland.
TURKIJE.
Paa ia de booze bui boven het Westen
van Europa afgedreven, of in het Zuid-
Oosten komt weer een andere, niet minder
dreigend, opzetten.
De Turksche regeering is blijkbaar van
plan, thans met krach'ige hand een einde
te maken aan den verwarden toestand in
Albanië. De benoeming van Abdullah
pasja tot bevelhebber van de strijdmacht
aldaar kan beschouwd worden als een
eersten stap in die richting.
De berichtgever van de „Daily Mail"
te Saloniki heeft uit goede bron verno
men, dat Abdulla pasja, zoodra hij aan
de Montenegrijnsche grens is aangekomen,
een ultimatum zal zenden aan koning
NicolaaB van Montenegro, waarin hij zal
eisehen, dat deze niet langer gastvrijheid
verleent aan de oproerige Malxssoren.
Het leger, waarover Abdullah pasja
het bevel voert, telt orgeveer 60,000 man,
benevens drie berg- en drie ve!dbatt8rijen.
Zelf heeft Abdullah bij zijn vertrek
naar Skoetarie verklaard: „Mij is geens
zins een politieke opdracht gegeven, ik
ben uitsluitend belast met het opperbe-
velhebbersehap van het leger van het
Westen. Ik geloof niet aan een oorlog
met Mon'enegro; de toestand is zelfs
aanmerkelijk verbeterd"
Maar ondanks deze vredelievende ver
klaringen blijkt uit de maatregelen, ge
nomen door de militaire autoriteiten, toch
wel dat de toestand zeer ernstig is. Alleen
wordt nu verzekerd, dat de Turksche re
geering besloten heeft nog acht dagen
te wachten en a'sdan aan Montenegro
den oorlog te verklaren, zoo dit land bij
zijn tegenwoordige houding blijft volharden
Hiernaar te oordealen, schijnt dus de
houding van Montenegro beslissend voor
het al of niet uitbreken van den oorlog.
Niet zonder belang is daarom hetgeen
koning Nicolaas in een gesprek meteen
correspondent van de „Neue Êreie Presse"
heeft gezegd over den toestand in Al
banië en de mogelijkheid van een botsing
met Turkije. Z. M. zou zich dan in dezer
voege hebben uitgelaten„De Turken
hebben het zoover laten komen. Zij heb
ben hun beloften niet gehouden en zoeken
een vreedzame oplossing du het te laat
is. De Albaneezen nemen de Turksche
vredesvoorwaarden slechts aan, als een
groote Moger.dheid er voor borg blijft.
Dat eon groo'e Mogendheid borg blijft,
geloof ik echter niet .en de Albaneezen
gelooven het ook niet. Ik ben overtuigd
dat de onlusten niet zonder een grooten
schok zullen afloopen. Of Montenegro
bij een rol spelen zal, kan ik niet
rij zijn vrienden van den vrede en
grijpen slech-s in 't uiterste geval naar
de wapenen. Wij zijn tot, nu toe bet
slachtoffer van allo verwikkelingen, Ons
arm land koit;e bet onderhoud van de
gevluchte Maiissoren nu reeds 4 millioen
francs. Da handel aan de gr.nzen staat
stil. Wij lijden ook nog andere schade.
Dat kunnen wij niet langer urhouden.
Een snelle oplossing is noodzakelijk. Voor-
loopig !a*en wij het andeien over die
oplossing to zoekeD. Als wij zien dat dit
vergeefsch is, zullen wij die zelf vinden
