oor lie Zuiilliollandsciie en Zeewwselie Eilanden. Zaterdag 13 Mei 1911 26ste Jaargang N°. 1658. Antirevolutionair ^s^heid rawr; IN HOC SIGNO VINCES •Él' SOCIAAL. WÊm W. BOEKHOVEN, SOMMELSDIJK. ïelefooa Mercomm. So. 2. Alle staifefcen voor ®Je Hedactle bestemd, AdverSenücn en vertier© Administratie franco toe te eenden aan den Uitgever. X Die Gildenorganisaties zijn door de Revolutie omvergehaalden ze konden gemakkelijk bezwijken onder de slagen der Vrijheidsmannen uit die dagen, omdat ze afgeleefd waren. Het Volk was ze moe; ze pasten niet meer in den tijd van opkomende nieuwe ideeën; en ze bezweken dan ook reeds door eigen zwakheid. Ome Centrale. De Coalitie IM3 DUN I/ITMIJH. Land- en Tuinbouw. Deze Courant, verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent. zonder 5° Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad f 7,50; zonder f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent. UITGEVER Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur. Paus Leo XIII heeft eens naar waar heid gezegd: »De vrijheid is niet slechts de moeder der hoogste goederen, maar ook der grootste euveldaden. ,Of wilt ge 't anders zeggen: de vrij- eid is eisch voor waarachtige bescha- ing en vooruitgangmaar ze kan ook ontaarden in ongebondenheid. Vrijheid is de aandrift van elke menschenzielwe zijn geen slaat ge schapen en de begeerte naar onafhan kelijkheid ligt diep in den bodem van elk menschenhart. Maar die vrijheid kan ontaarden en wanneer ze dat doet op economisch terrein, zooals 't Liberalisme dat voor heen leeraarde, ontstaat er wanorde in de maatschappij. Oudtijds was er in ons economisch leven dwang, toen de Republiek nog tierdevóór 1800; toen de Gilden zich in haar kracht openbaarden en de vrijheid van patroonschap enz. aan banden legdentoen ze zich met een muur van eigenbelangen omringden, waardoor geen burger doorbreken kon, 't slachtoffer werd van den dwang, JjKie de Gilden oefenden. Het was niet erg, dat de Gilden in dien vorm ineenzaktenniemand heeft daar ooit over getreurd, zelfs de be langhebbenden in 1800 voelden 't, dat er aan die Gilden een rem zat tot frissche ontwikkeling en veredeling van het Ambacht en tot ontplooiing van de kennis, die er onder het Volk was, maar die niet zoo gemakkelijk tot uiting komen kan, omdat er voor elk vak versperringen waren geplaatst, die niemand ongestraft verbreken kon Dat de Revolutie dien Gildendwang heeft gedood of liever: haar sterven heeft bevorderd, is haar nooit kwalijk genomen, maar wel, dat ze geen andere Vakorganisatie daarvoor in de plaats stelde. Zij brak wel af, maar bouwde niet op onmiddellijk daarna. En daaruit is de Sociale ellende mede geboren. Want voor den dwang die verkeerd was, gaf de Revolutie de Maatschappij over aan een vrijheid, die nog verkeerder was Uit den drop kwam men in den regen. Want die revolutionaire vrijheid bekommerde zich om het Sociale leven, om 't Ge meenschapsleven, zooals de Gilden dat leefden, gansch en al niet. Ieder voor zich, werd de leus. Eu wie nu de sterkste was in geld of bedrog, won het. Van dien tijd af is 'tbegonnen: ik den dooier van het ei, gij de schaal; het vleesch, gij de beenderen. Hen teugellooze wedstrijd of concur rentie ontstond. De arbeider werd 't slachtoffer. Het geld stapelde zfch hier op, en elders verzonk men in ellende. Weg met de leuze»Ben ik broeders hoeder P« mijns En weer werd een nieuwe kreet gehoord: Dood aan het Kapitaal! Ook die nieuwe leus was er een der Revolutie; der nieuwe revolutionaire propaganda. Het was de derde kreet in eenige eeuwen. Eerst: de Gilden! Toen: de Vrijheid! of Ongebonden heid! Daarna: Dood aan de vrijheid van het Kapitaal. NuDe vrijheid voor den Arbeid alleen En tochook die kreet zal verstom men, omdat ze revolutionair, dat is: eenzijdig isomdat het leven kent èn Arbeid èn Kapitaal. Nooit zal het Kapitaal doodgemaakt kunnen worden, want dan is de Maat schappij dood. Maar de eisch des levens, tegenover die der Revolutie moet zijn: Sociaal. Niet het Kapitaal ten troon. Niet de dood aan 't Kapitaal.^ Maar Kapitaal en Arbeid in har monie samenwerkend. Die eisch is niet revolutionair. Is die des Christendoms. Daarom is de Oud Liberale school af te keuren. En zal de Sociaal-Democratie nooit tot een goed einde leiden. Beide stel sels zijn veel te eenzijdig en leggen den nadruk op één zijde van de Maat schappij. Maar deze heeft twee kanten. En ieder op zijn beurt moet eens zonnekant zijn. Te Ooltgensplaat vergaderde onze Centrale A. R. Kiesvereeniging met afgevaardigden van Schouwen en Dui- veland om verschillende zaken te bespreken, die zoo in de laatste maan den vooral in Staat, Provincie en Ge meenten aanhangig waren. 't Was een aangename vergadering en leerzaam, want zij gaf, vooral voor 't Gemeentelijk leven, een goeden kijk op wat er op elk dorp zoo ongeveer als hoofdzaak, roerde. Breedvoerig werd van gedachten gewisseld over onze organische en over den minderen of meerderen ijver die aan den dag gelegd werdover de finantiën, die voor een goede orga nisatie ook onmisbaar zijn en over samenwerking van de besturen met de Pers, een factor ook van 't Grootste belang. Voor één zaak was niemand blind n.l. voor 't gevaar, dat een bestaande meerderheid van Rechts zoo licht aan leiding geeft tot insluimering en tot verzuim van de plichten die op elk Rechtsch lid rusten, wat juist aan Links den moed geeft om de3 te ijveri ger op te treden. En als we dan van al 't goede, dat we hoorden,', iets aan de groote klok hangen, dan was 't zeker ditMannen van Rechts waakt Sluimert niet in op uw meerderheid Want ze is geslonken voor gij er erg in hebt. Met vertrouwen gaan we 4913 te gemoet, maar ieder zij propagandist in zijn kring en werke door persoon lijke bespreking, door persoonlijke onderrichting. En nooit onderschatte men de macht die zich thans openbaartde wrange vrucht van 't Openbaar onderwijs. Die vrucht komt onder de jongeren naar buiten, niet als Neutraliteit tegen over 't christendom, maar als vijand schap. De bittere vruchten der Open bare School in ontkenning en misken ning van Gods Woord komen in Flak- kee naar buiten. De openbare School geniet haar winste in't afvallige jon gere geslacht De Coalitie is toch maar een mooi stuk werk. En dat Links er jeloersch op, is nog al duidelijk, want nu mist 't de macht en de 'kracht om te regeeren. Menschen, die eendrachtig schouder aan schouder staan om de Regeering in handen te houden, worden altijd benijd door hen, die door machteloos heid gedoemd zijn om dat aan te kijken. Maar al dat geknaag en gesnauw op de Coalitie, maakt wel de tanden stomp der vijanden, doch vermindert daarmee in niets de macht en kracht der Coalitie. Integendeelze wordt er nog hechter doorwant de coalitie- genooten worden dan er dagelijks aan herinnerd, hoe belust Links op de teugels is en dat 't maar niet verkrop pen kan, hoe door de Coalitie en 't Sociale leven wordt vooruit gebracht en de benoemingen wat anders geschie den dan vroeger. Dat Links woedend is op zoo'n krachtige Coalitie is te billijkenZe is immers een dagelijksche aanklacht tegen 't Liberalisme»gij hebt niet kunnen regeeren«, »en nu doet'teen ander voor U«. De Coalitie is een aanklacht tegen Links»gij zijt in gebreke gebleven om te voldoen aan de behoeften des volks en daarom heeft 't zich van U afgekeerck. Dat Links ook poogtom met de Socialisten voorop een Coalitie te vormen, bewijst wel, hoe ze in onze Coalitie een kolossale macht ziet, die ze wel aan kan keffen als een schoothondje den voorbijganger, maar waarvan de Coalitie tot heden nog geen korrel ke last heeft gehad. Wat baat blaffenBijten is leelijker. JDaarom lachen we ook altijd, als we dat geblaf hooren eu denken 't hondje zit in huis. En komt ie naar buiten, dan geven we een flinken mep, dat ie afdruipt met den staart tusschen de pooten. 'tls weer in den examentijd. Wel wordt er eigenlijk 't heele jaar door geëxamineerd, in alles en nog wat, maar als des yoorjaars de examens voor onder wijzer begonnen zijn, gaat men in breede kringen weer spreken over den examen-tijd. In allerlei vakken en onderdeelen van vakken worden de zenuwachtige jongelui dan onderzocht en, als eenmaal de examens achter den rug zijn, dan moet ik, aan de hand van Dr. Verstrate's brochure over Opleiding en Examen toch eens een hartig woordje zeggen over ons hedendaagsch stelsel, dat ondanks de prijzenswaardige meegaandheid, het oude onbegrijpelijke geduld, de loffelijke humaniteit der examina toren juist geschikt is, om bij de massa onzer aanstaande opvoed(st)ers aller lust tot ware studie te dooden en ze niet hooger brengt dan de kunst van hersensproppen, om 'n goed examen-figuur te makeo. Maar dat blijft tot later Op 't examen wordt ook gevraagd het vak Aardrijkskunde en zooals je in mijn jonge jaren altijd hoorde praten over Bos en Bruins, zoo moet het nu Schuiling zijn, hoor ik. Dan is er nog allerlei aardijkskunde. Je hoort van natuurkundige en staat kundige en wiskundige en vergelijkende aardrijkskunde, handels- en historische- aardrijkskunde en weet ik wat meer. Wat mij op het idee bracht, dat er ook een onderdeel van 't vak is, 't welk men politieke aardrijkskunde zou kunnen noemen. Daar bestaan gelukkig nog geen volmaakte leer boeken voor, zoodat iemand, die er wat studie van maken wil, er nog behoorlijk zijn gedachten voor gebruiken moet. 't Is een interessante studie. Al staat men op tal van vragen. Ik verzeker u, dat deze politiek filosofische aardrijkskunde een heerlijk onderwerp is, om op zomersche wandelingen te overdenken. En wie dan behalve de politieke kaart ook de staat- en natuurkundige aardrijks kunde in z'n hoofd heeft, wat van volken en rassenkunde heeft gelezen en geen vreem deling is in de historie, die ziet zulk een ruim veld van gissingen, van stoute com binatiën van verrassende resultaten eu van onbegrijpelijke tegenstrijdigheden vóór zich, dat hij er wel twee dikke boeken over zou kunnen schrijven wat ik hem met klem afraad, omdat dan ook hier het mooie weer af zou gaan. Ga nu eens van Ameland naar Maastricht. Ge doorwandelt dan Nederland in zijn lengte en ge laat de Hollander, met Utrecht en Zeeland liggen. Wat een verschil op zoo kleine reis Zoowel staatkundig, natuurkundig, volken kundig als politiek Vergelijk eens de Friezen en Groningers met onze Brabanters en de inwoners van Limburg, Daar liggen twee of drie eeuwen van politieke ontwikkeling tusschen. In 't Noorden is alles beslist. De j-middenstoft is er wel, maar ze is er betrekkelijk klein, men staat er rechts of links, maar wat men is, dat is men goed ook. Met vasten tred stappen velen recht door naar 't uiterste eind van 't politieke erf, waar ze thuis hooren. Dat er nergens zooveel socialisten ge vonden worden, als in de Noordelijke pro- pincien is geen toeval, maar haDgt geheel samen met den aard van het volk. Heel anders wordt dit reeds in 't midden des lands in 't Geldersche bijvoorbeeld. Daar worden al de politieke partijen en nuanceeringen uit het Noorden teruggevon den maar alles van bleeker tint. De verschillen loopen er zoo niet in 't oog. Daar leven er honderden, waaraan men in theorie noch praktijk zeggen kan of ze antirevolutionair zijn of chr. historisch, christelijk of neutraal, rechts of links. De »middenstof« is er zeer groot. Maar de partij-vorming is er toch in beginsel aanwezig en eer de twintigste eeuw ten einde spoedt, zal ook de Geldersche middenstof wel kleur bekend hebben, al zal de tint, naar den aard van 't ras, altijd wat lichter blijven dan in 't hooge Noorden. Neem nu echter Brabant en Limburg. Daar was, mag men wel zeggen, vele jaren lang geen politiek leven, doch daar heerschte de politieke dood. Een beperkt aantal j>hooge oomes« deelde er de politieke lakens uit en in verscheidene distMcten werd slag op slag de man bij enkele candidaatstelling gekozen. Er waren weinig kiesvereenigingenmeetings waren schier onbekend; ernstige strijd was er niet en om de politieke vraagstukken bekommer de niemand zich. Alles was er zoowat middenstof. Niet, dat de kiezers nu eens naar rechts, dan naar links zwenkten ze zwenkten nietze bewogen zells niet ze lagen er en liggen er nóg voor een goed deel op 't politieke kerkhof. Ze zitten van boven tot onder in de politieke watten. Van dien toestand zijn voor een deel ónze geestelijke voorouders de schuld. Die hebben twee en een halve eeuw lang Brabant en Limburg als een overwonnen land be schouwd en de bewoners alle politieke rechten onthouden. Dat wreekt zich nóg. Het maakt, dat de Brabanters en Limburgers nog wel belang stellen in 't bestuur hunner eigen gemeentedat is vlakbij, daar kunnen zij bijkomen met hun onvolgroeide politieke vingeren maar om de zaken des lands bekommeren ze zich niet zoo heel veel. Toch is dat aan 't veranderen. Waar drieërlei oorzaak voor is. In de eerste plaats is daar in 't Zuiden de liberale idee niet dood. In zulke politiek— achterlijke streken gaat het zóó, dat de menschen van nu ec zijn aangekomen op 'n punt, waar men b.v. in 't Noorden een 50 jaar geleden stond. En zoo zijn er in Bra bant velen nog, die meenen, dat men zeer goed christelijk (roomsch-christelijk natuur lijk) kan zijn in het huiselijk en kerkelijk leven en liberaal in de politiek. Daarover zal bv, in een stad als Eindhoven dezen zomer de strijd gaan bij de gemeen telijke stembus, 't Zijn daar allen roomsche raadsleden maar de meerderheid is er hbe- raal-roomsch begunstigt het neutraal on derwijs, waarlegen nu kras positie genomen wordt door hen. die de (roomsch-)christelijke beginselen ook op politiek gebied willen in toepassing brengen. Ten tweede doet ook in 't Zuiden de sociale kwestie haar invloed gevoelen. En zoo zag men al een paar keer de »kleine luyden«, aangevoerd door een deel der lagere geestelijkheid in conflict met de conservatieve hooge en groote oomes, die naar de eersten meenden voor de sociale nooden niet genoeg oog hadden. En in de derde plaats heeft de industrie in Breda, Tilburg, Eindhoven, Maastricht en vergelegen plaatsen, gelijk ook de mijn bouw in Limburg, het socialistische element versterkt, zoodat ook in deze gewesten te genwoordig week aaD week de >klassenstrijd< gepredikt wordt. Waartegenover de room sche partij dan weer genoodzaakt is, haar eigen politieke belijdenis krachtiger te pro- pageeren. Dat alles gaat langzaam. Maar de kerkhofrust is vertrokken. En mag het aan de eene zijde worden bestuurd, dat liberalisme en socialisme ook daarginds krachtig voortdringen er staat tegenover, dat waar strijd is, ook leven is en dat strijd staalt. Wij, als calvinisten, moet het nog gezegd worden verblijden er ons tevens over, dat ook in Brabant en Limburg de beginselen der Reformatie, al is 't met nog zoo zwakke krachten evengoed worden gepredikt als die der Revolutie. Wij hebben aan dat Zuiden een groote schuld, 't Past ons allerminst op de lieden over den Moerdijk uit de hoogte neer te zien. Moge er onder ons een wedijver zijn, om althans iets van die schuld af te doen en er de beginselen te verbreiden, die wij zelf met hart en ziel voorstaan. UITKIJK. Samengestelde Kunstmeststoffen. In sommige gedeelten van ons land zijn sedert jaren samengeste'de kunstmeststoffen in gebruik en daar vrijwel ingeburgerd. Zij hebben dit voordeel, dat zij in bet gebruik heel gemakkelijk zijn, daar men slechts één meststof heeft uit te zaaien; men heeft dus ook minder hoofdbrekens. Dit laatste mig echter in onzen tijd niet meer gelden, daar iedere landbouwer, die ecnuszins met zyn tijd mee wil gaan, althans het a-b-c der moderne bemestingsleer dient te kennen. Nadeelen kun nen zijn, dat met de samengestelde meststoffen het plantenvoedsel slechts in een bepaalde verhouding wordt aangevoerd en dat gewoon lijk het percent voedingsstof duurder is dan in enkelvoudige. Een onderzoek naar de meer of minder gunstige resultaten van dergelijke samengestelde meststoffen was dus zeer wen- schelijk en zulks te meer, omdat de praktijk niet zelden terecht of ten onrechte aan die meststoffen een speciale werking toeschrijft. In de laatste jaren bestond daartoe nog te meer aanleiding, omdat onder den naam van 'si

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1911 | | pagina 1