voor «Ie ZuhlItollaiMlNcIie en Zeeuw^ehe Eilanden.
Bil BUI.
Zaterdag 19 November 1910.
Antirevolutionair
25sle Jaargang N*. 1608.
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
BOEKHOVEN.
SOMMELSDIJK.
Autonoom.
OS® OKU UITKIJK.
Buitenland
ENGELAND.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag,
iboianeaientsprijg per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
zonder 50
77 77 /7 77 77
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad f 7,50 zonder f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nnmniers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
ÜÏTGBTVEB
TeleSaos Intercoani. So. 8-
i Advertenties 10 cent per regel en 3/s maal. Reclames 20 per regel,
j Boekaankondiging 5 Cent per regel on maal.
Dienetaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nar.
Alle stukken voor «Ie stealaelse feest eiis*!, Idrerteiibèn en verdere Idmlnlttrafie franco toe te wensten aaü gfen Uaiieever
Autonoom beteekent «eigen baas.«
En 'tis een karaktertrek van eiken libe
ralen geest, dat hij is autonoom.
Liberaal of vrijzinnig drukt een vrij
heid uit van een Hoogere Machten
een gebondenheid aan eigen inzicht.
Wanneer de Christen zich vasthoudt
aan zijn God in alle levensomstandig
heden, zal de Liberaal zich blijven
toevertrouwen aan eigen kracht
Daarmee beweren we niet. dat de
Liberaal niet in een God gelooftmaar
bij steunt er niet op, hij leeft niet in een
volkomen afhankelijkheid van Hem.
God komt er bij de actie bijmaar
Hij is niet de auteur, de bewerker,
de grondslag, oorzaak en doel van zijn
werk.
In Hem bewegen we onsleven en
zijn we zei eenmaal de apostelmaar
dat beweeg, dat leven en dat zijn,
bestaat voor den I iberaal niet door
en met God.
Die autonomie macht of dat geloof
er aan (want in werkelijkheid is ze
een dwaling van de H. Schrift over
al geteekend met donkere kleuren)
heeft al veel ellende op aarde gewrocht.
Want zoodra dat beginsel naar
voren treedt, komen in Staat en
Maatschappij »kwesties« aan de orde.
De Liberale partij mag erop bogen,
dat ze in alle tijden kwesties heeft
gemaakt en opgeworpen
Wie zich aan Gods Woord houdt
en dat als fundament van gedachte
wisseling aanvaardt, heelt bij zijn
discussie een vasten grondslag. En de
rede dient dan verder te beslissen.
Maar als dat fundament zelf ont
breekt, en de rede van duizenden
verschilt van die van andere duizen
den, is alle grondslag weg en zijn de
meeningen verspreid als schapen zon
der herder.
Zoo komen ook de kwesties.
Er is geweest een Schoolkwestie
een kerkelijke kwestie een koloniale
kwestieeen sociale kwes'ie.
Die kunnen alleen ontstaan, als men
zich vierkant plaatst tegenover het
Woord Gods. En of nu een liberaal
dit doet of een ander, blijft precies
hetzelfde.
De Sociale kwestie bv. zou nooit
ontstaan zijn, als het geslacht, dat
nog niet geheel is uitgestorven niet
in flagranten strijd met Gods Woord
het individualisme op den voorgrond
had geschoven.
Maar toen men die autonomie van
het eigen Ik begon te leeraren, werd
de gedachte aan de broederschap in
Staat en Maatschappij onderdrukt
die broederschap, waarop de Bijbel
zoo telkens en telkens den klemtoon
legt.
Toen h t Liberalisme der vorige
eeuw dat beginsel hunner autonomie
in de wereld droegen, was het met
de Broederschap gedaan en verrees
noodwendigerwijs de Sociale kwestie.
En zoo is 't ook met de andere
kwesties. Zoodra op eenig terrein Gods
Woord wordt losgelaten en 's men-
schen wil wordt daar autonoom
tegenover geplaatst, scheurt zich de
eenheid des volks Want tegenover de
duizenden, die ontkennen en mis
kennen, staan evenveel duizenden, die
belijden.
Zeer zeker kunnen de oogen der
Christenen gesloten zijn en zij. mede
verantwoordelijk zijn aan een kwestie
maar dan ligt em dat niet in onwil,
maar in onkunde.
De autonomie als beginsel om God
te onttronen om zelf plaats te nemen
in 't gestoelte der macht, is een ge
vaarlijke leer. Een onzalige leer, die
niets dan verderf uitgiet op de wereld.
Vooruit knaagt.
Vooruit kan zijn spijt en bittere
teleurstellingen over de benoeming te
Sommelsdijk en Nieuwe Tonge niet
verbergen. Geen wonder, de druiven
zijn te zuur
En nu knaagt het.
'tls te vergeven aan een partij,
die glorierijker dagen gekend heeft.
Teleurgestelde hoop krenkt 't hart,
heeft een wijze gezegd.
Toch zal Vooruit er in moeten be
rusten.
Er in moeten oerusten, dat die twee
gemeenten een beslist antirevolutionair
tot Burgemeester hebben.
Berusten, dat geen enkel liberaal
sollicitant in aanmerking kwam.
Berusten, dat een zeer bekwaam
man door een Rechtsch Kabinet (59
41!) gezonden werd.
Alle praatjes van Vooruitalle ge-
mok en gewrok van dat blaadje baat
niet: 't Is mosterd na den maaltijd,
bewijs van onvermogen eener inge
zonken partij.
Draag uw leed met gelatenheid,
want het feit is onherroepelijk dat
niet een Liberaal sollicitant in aan
merking kwam.
En alle praatjes vullen geen gaatjes.
De Liberalen zitten er onder en
dat dienen deze nweldenkendeni te
begrijpen. Begrijpen ze dat niet, dan
zal hun dat wel geleerd worden door
de benoemingen.
Maar dat Vooruit zijn zeer zoo uit
schreeuwt, valt ons tegen. Wij dachten
dat 't den toestand onder de oogen
zou durven zien, zonder flauwe arti
kelen te schrijven, en zonder onwaar
heid te spreken.
Hoe 't zij 't zal de antirevoluti
onairen niet alleen geheel koud laten,
wat dat blaadje zegt, maar we ver
heugen ons in hooge mate.
En wenschen, dat ook in andere
Gemeenten van ons Eiland bij vaca
tures, Vooruit de tanden stomp knagen
kan.
't ls nu 5941Dat moet Vooruit
niet vergeten
Kan er schoon water vloeien uit
een vuile goot, vraagt Vooruit I Ja
dat kan. Maar in een riool vangt men
al 't vuil op en liever een vuile goot
die zuiver water geeft dan ee vuilnis
van 't riool
Patroontkracht.
Duitschland heeft den roem een
patroonsorganisatie te bezitten, zoo
hecht en sterk, dat de arbeiders niet
in staat zijn haar te breken. Ze is
niet uit eigen bewegen opgekomen,
maar gedwongen. Gedwongen door
de stakingen, groot en klein kort of
langdurig die herhaaldelijk uitbraken
en soms ook zonder eenigen noemens-
waardigen redelijken grond uitbraken.
Daardoor werd aan 't bedrijf groote
schade toegebrachtde handel tegen
gewerkt de geregelde afzet belet en
aan heel de fabrikage een slag toe
gebracht, die men niet zoo gauw te
boven was.
Om zich tegen een en ander te vrij
waren, verbonden de patroons zich
zoo, dat ze zich tegen alle risico dek
ten. En niet alleen ditniet alleen,
dat ze zich onderling verzekerden
tegen werkstaking, maar ze gingen
ook 't ontzettend wapen der uitslui
ting hanteeren en de arbeiders, die
niet staakten werden alzoo 't slacht
offer van hen, die wel ophielden met
werken.
Zoo staat en stond de patroonsmacht
in volle wapenrusting tegenover de
arbeiders. En nog eensdaar zijn
redenen voor, dat de patroons aldus
de handen ineensloegen.
De arbeiders hebben hun rechten
maar de patroons kunnen niet nala
ten, dat hun fabricage stop wordt
gezet om allerlei beuzelarijen.
Aan 't grootbedrijf is te veel risico
verbonden, dat zoomaar naar wille
keur kan worden gestaakt.
Maar op de patroons rust dan ook
de zeer dure verplichting, om hun be
drijf zóó in te richten, dat. de arbei
ders niet te klagen hebben.
Tegenover een onwelwillende or
ganisatie van arbeiders kan niet an
ders dan een hardvochtige patroons
organisatie geplaa st worden. Zoo is
■even. Alleen wanneer beide kapitaal
en arbeid zich reguieeren naar de H.
Schrift, om samen daarvoor te buk
ken, rekening houdend met de sociale
economische omstandigheden, kan er
rust en vrede zijn.
Natuur en Leer.
De groote staking in Frankrijk heeft
dan geen andere gevolgen gehad, dan
dat de geheele wereld er schik in
gehad heeft, hoe de Socialistische
minister roet reusachtige kracht zich
te weer heeft gesteld tegen Stakers
en opruiers. Zijn vroegere vrienden
liet hij in den steek en zijn verant-
-woordelijkheid voelende als Minister
der Republiek, die met zoo'n staking
stond ot viel pakte hij tillen, die debet
waren gestrengelijk aan.
Zoo is de natuur; de leer van deze
Socialistischen leider is anders. Die
is, en we herinneren aan 1903 ont
wricht den Staatbreekt de rails op I
«laat de telegraafpalen stukomsingelt
de peirons! dwingt de machinisten
tot stilstand
Maar zit zoo'n man aan 't roer van
Staat, dan is de volksleider, dan is
de volksmisleider een held geworden,
die 't schip van Staat veilig in de
haven brengt.
De Sociali tea van onze dagen za
gen aan hun Franschen voorman, hoe
de leer door de natuur verdrongen
wordt, als men eenmaal tot verant
woordelijkheid wordt geroepen.
Schreeuwerig zijn 't is niet veel
kunst, als men in de minderheid is
Maar 't moet tot daden komen en de
leer moet actie worden, dan kruipen
de schreeuwers in hun schelp en doen
als een ander,
Bartholomeus Boes is thans man van
Re .hts.
Hij is dat niet uit kracht van geboorte.
Zijn vader was een groot vereerder van
Thorbecke en stond bekend vanwege de
cn erteerbaar diepzinnige beschouwingen, die
hij op de soos, na 'n derde of vierde grokje
placht te houden over »de liberale idee,«
die dan in den grooten Thor sbe-lig haamd«
was. Zijn moeder had geen oog dan voor
»papa« was dientengevolge 'n tweedehands-
vereerster van Thorbecke en knikte wijzig
over hajr breikous, dat ze haar man volgde
in de hooge regionen der »liberale idee.«
Tóch is haar >Barth<s thans 'n man
van Rechts.
Hij is dal ook niet uit kracht van op
voeding. Op de lagere school had ie bij 'n
ouden meester gezeten, die 'm van de
Schepping vertelde. Op de Hoogere Burger
had 'm later de ieeraar gezegd, dat scheppen
»onzin« was. De stof was eeuwig en al
wat leefde had zich uit die stof ontwikkeld,
tot de mensch tenslotte uit 'n aap was
voortgekomen.
Grinnekend had Bartholomeus van ja
geknikt je kon het aan m'neer nog
zien
Op catechisatie had dominee hem verteld,
dat het ouderwetsche bijbel-geloof uit den
tijd was en een verlicht, redelijk mensch
onwaardig. Hij had dit aangenomen waar
zou het heen, als 'n mensch in zijn jeugd
al niet met z'n tijd meeging
Desniettemin is hij nü 'n man van Rechts.
Hij is dat óók met uit kracht van on
derzoek. Hij houdt niet van zulk onderzoek
't gaat hem gewoonlijk te diep of te
hoog. Hij neemt eenvoudig aan, wat zijn
geestelijke leidslieden hern als laatste vrucht
van hun onderzoek opd enen.
Boes is du eenmaal geen godsdientleeraar,
net zoo min als timmerman. Wie z'n huis
wil laten vermaken, zoekt een ervaren
bouwmeester, maar hééft hij dien eenmaal,
dan moet de timmerman ook weten hoe
hij 't uitvoeit. Zoo is 't ook met den gods
dienst. 't Moeilijkst is, om 'n keus te doen.
De godsdienstvormen wisselen zoo. 't Laatst
kwam er nu 't »Leger« bij't Heilsleger
dan 't heeft wat goeds. Alle godsdiensten
hebben wat goeds, maar ze zijn ook allen
eenzijdig en de »moderne godsdienstweten-
schap« moet tenslotte maar uitzoeken, wat
»eeuwig waari is.
Boes breekt zich daar 't hoofd niet mee
Hij heeft al moeite genoeg, om in de
tegenwoordige wereld vooruit te komen
wat vóór zijn tijd geweest is, raakt hem
niet en wat na hem komen zal, moet hij
afwachten, inzooverre hij er getuige van
zal zijn
Bartholomeus bracht hei tot candidaat-
notaris. 't Was 'n heele hijsch, óm 't zoo
ver te brengen 't leven wordt er niet
gemakkelijker op en 't wachten was
nu op het notariaat zélf. Al wachtend
trouwde hij 'n meisje van Links, gelijk
hijzelf, die niet »zonder« was, als hij intimi
inlichtte, wat beteekenen moest, dat ze »wat
had«, gelijk hij 't óók uitdrukte.
Daarenboven had ze nog wat te wachten.
Het notariaat schoot niet vlug op.
Rondom de kruin begon 2■Bartho<-
zijnde zijn naams verkorting in den echten
staatvoluit was te lang stel u voor
mijn lieve sBartholomeust kortaf »Barth<
was te plat 'n candidaat notaris is geen
klerkje x Barthodan begon bij de
kruin reeds te ontharen en zijn bu k rondde
zich tot de middagsvolheid des mannelijken
bestaans maar notaris werd hij niet.
Daardoor 't eerst werd Boes in zijn po
litieke grondbeginselen geschokt en begon
hij 'n defect te vermoeden aan de oude,
liberale vigelante, waar 'n halve eeuw lang
al wat iels was of wórden wou, de reis
mee had gemaakt.
Dat was immers jaren laDg geweest de
proef op de som 'n bewijs van achteren
voor de inwendige waarheid der liberale
idee Je stond Links, je was tnet mme liberaal
en je kwam erWas je '1 niet, je
mocht de primus ziju van 't corps of de
eerste onder de sollicitanten je kwam er
niet of je kwam er laat
Zoo sterk was de kracht der liberale
beginselen, dat ze den stomsten stoffel nog
aan 'n baantje hielpen, waar'n knappe »an i«
in jaren Diet aan reiken kon.
Bartholomeus Boes werd maar geen
notaris.
En als hij onderzoekend eens loodde
of zijn scheepje nog geen land naderde,
was 't altijd Nog een weinig geduld
je beurt kómt 'r zijn anderen, die
vóórgaan De ^liberale idee« vond
Bartho moest tamelijk beschimmeld zijn
vroeger hielp ze je gauwer aan'n plaats
de geur ging er af.
Doch ernstig ging hij aan haar veroude
ring gelooven, toen er 'n Kabinet kwam
van Rechts. (*Bé-bé«,) als z'n vrienden'm
noemden vanwege z'n naamletters en z'n
jaarlijks toenemend lichaamsgewicht, stond
er >paf« van. De »liberale idee« was
eeuwig, onverwinnelijk, onvergankelijk Zóó
had 'm zijn vader gecatechiseerd. Het was,
als Bartho aan z'n vrouw verleide, 'n zeer
tijdelijke»depressie« die snel zou overwaaien
en dan zou 't liberale »hoog« weer boven
de Noordzee komen te liggen 'a weer
kundige beeldspraak, waarvan Bé-bé 't
vaderschap had en waarmee hij den kring
zijner vrienden vele weken lang vermoei
de.
Evenwel duurde deze depressie vier jaar
lang. En Bartholomeus werd géén notaris.
Informeerend zei 'n vrind, die wat mèèr
weten kon, verlegen glimlachend »Je be
grijpt, amice 'r zijn veel liefhebbers en 't
gaat óók vergelijkend
HmjaVergelijkend
maar hij mocht toch ook vergeleken wor-
deD
XoeD kwam Links weer aan 't bewind,
maar B. B. vertrouwde 't niet recht meer.
Het liberalisme lag op z'n >dooien rug«,
meende hij, want notaris werd hij niet En
hij wóu dat toch; niet om 't geld, dat
kon-ie missen, dank zij z'n vrouw die wat
had maar om de eer 't liep zoo in
den kijker, dat je gepasseerd werd.
Dat eerst het Kabinet en later de Kamer
naar Rechts verschoof, had hij voorspeld,
hoewel ie er nooit een woord over gezegd
had. De Linkerzijde moest herboren worden,
vond hij. Maar ideeën dragen lang, eer ze
machtige partijen voortbrengen en Bo«S kan
daar Diet op wachten. Wie nü de ^liberale
idee« wil verdedigen tegen 't opdringend
socialisme moet Bechts staan, orakelt hij.
Bartholomeus Boes is nu man van
Rechts.
Ieder, die wil mag 't hooren.
Alleen twijfelt hij nog, welke partij hij
de eer van lidmaatschap gunnen zal.
Hij leest nu Standaard én Nederlander.
Wie bij hem komt, kan 't zien ze steken
beide in den krantenhanger.
Den eenen dag de Standaard vóór.
En 's anderen daags de Nederlander.
UITKIJK.
Met het oog op da politieke crisis,
was het Lagerhuis tot aan do nok toe
vol. De ministerieels verklaring werd
met groo'.e spinning verwacht. Alle
partjjleiders, behalve Asquith, waren te
genwoordig.
Minister Lloyd George, zeide, dat er
omstandigheden geboren waren, die vol
gens de meening dar regeering, het niet
wenscheljjk maakten, dat het Huis met
zijn werkzaamheden zou voortgaan.
Minister Aequith zal moeilijk voor Don
derdag a.s. zijn verklaringen kunnen
afleggen.
De verklaring van Lloyd George ver
oorzaakt in het Lagerhuis een enorme
verbizing. Alle afgevaardigden vroegen
zich af wat da verdaging, do verklaring
van Atquisb, zjjn conferenties met lord
Knoilijs, dan secretaris van den koning,
en vooral sommige passages uit de rede
van Lloyd George, te beteekenen hadden.
Op voorstel van Balfour werd het
Lagerhuis tot Vrijdag verdaagd.
