Kassiers.
machine
EERSTE BLAB.
V.
Antirevolutionair
Orgaan
l
Hophandel."
IN HOC SIGNO VINCES
[ELSDIJK.
grondstoffen, zie
a's uit de steden,
in prijs te ver-
op cent per
moeten worden
lijven leveren, en
teeken ik
Zaterdag 1 October 1010,
25ste Jaargang 1594.
fSTEIJN Jr.
MSPLAAT,
Interc. No. 4.
pteyn Ooltgensplaat.
ben.
ïïilandsche Effecten.
een.
uizen en landerijen
oten"tegen koersen
derden tegen (zeer
Indschade.
•ente-koers.
3veü."
IS!
taschdag in Uw gezin
van Uw wasch wilt
[kelijker wilt maken,
zak wilt houden,
LAUSS
eischenf voldoet.
3 uren klaar,
imachines, o, neen!
[ig in werking te zien.
vertegenwoordiger
LSDIJR.
1
voor de Znidliollandscfie en Zeeuwselie Eilanden.
uitgever
T. BOEKHOVEN.
SOMMELSDIJK.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te r.cnden aan den gJil^ever.
u
t JMeiischdoni valt als
bladeren af.
Voor ons huis staan twee hoornen.
En den ganschen 'dag, nu de herfsttijd
ingetreden is, léggen er bladeren
onder. Dorre, verschrompelde, nat-
ruine, ongave bladeren. Bladeren als
èekenen des doods.
Boodschappers van verwording en
vergaan. Ze liggen daar verlept,
zonder glans of levenwachtend tot
ze weggeveegd worden op één hoop
I om tot verrotting over te gaan.
Ze zijn mooi geweest, die bladeren
Lindeblaren zijn altijd mooi in hun
I jeugdige frisch- en groenheidNu
I wordt de lindeboom kaalde kroon
1 dunten wat zoo mooi sierde en tierde
als blad, ligt nu verstorven. Aanstonds
I staan naakte boomen voor ons huis.
Hun dorrende takken roepen nu al
a om ontferming uit den Hooge. Noch-
4 thanshet doel van hun bestaan is
bereiktze dienden tot schut en
schaduwdat is niet meer noodig
nu de herfsttijd genaaktdaarom gaan
bladeren nu dood.
Wat is die roeping? In allerlei
openbaring is deze toch dezelfde.
De eere Gods en de eere Gods alleen.
De hemelen vertellen Gods eer en
'tuitspansel Zijner handen werk: en
waar die dingen geschapen zijn om
Hem groot te maken, daar nog meer
ligt op den redelijken mensch de plicht
Hem te dienen en alle hulde te bewij
zen.
En dat mag een mensch niet uitstel
len, Want 't menschdom valt als
bladeren afvoor dat hij at valt, dient
dat doel bereikt te zijn. Voor hij den
geest geeft, moet hij zich dagelijks
afvragen Streef ik naar 't doel mijner
geboorte. En jaag ik dat doel na in
allen kring, waarin God de Heere mij
heeft geplaatst. Dat doel nastreven
is leven Alles wat men leven noemt,
zonder dat hooge doel, is geen leven
wel voortbestaan, 't Leven des men-
schen heeft een doeleen Goddelijk
doel. De mensch is er niet om zijns
zelfs wilhij is er om Gods wil,
opdat in en uit en door Hem de
heerlijkheid en eere uitgedragen zou
worden van God, zijn Schepper.
He mensch is nietsGod is alles.
En dit is 't leven, zegt de Heiland,
dat ze U kennen, God, en Mij, dien
"ij gezonden hebt.
Hch, wat wordt er in onze
weinig »geleefd« en hoe weinig ge
streefd naar 't doel der Schepping der
Wenschenkinderen. En toch 't moet
de eisch ligt er't moet spoedig
aanvangen, want 't menschdom valt
als bladeren af en als dan 't doel niet
nagejaagd is, (laat staan volkomen
bereikt, want dat zal in deze bedeeling
Wet geschieden I,) dan heeft de mensch
tevergeefs geleefd.
Ontzettende gedachte, die u de haren
teil berge rijzen doet. Te moeten leven
fe moeten leven en niet geleefd te
hebben; voortbestaan te hebben zonder
t® leven met dat eenige doel van alle
bestaanaan Gode de eer op aarde
dagen
Aan Gode de eere in ons gezin, in
onze werkplaatsin onze Kerkin
onzen Staat.
Ontzettende gedachte om voor Gods
rechterstoel te moeten verschijnen,
en te moeten belijdenIk ben wel
geboren, maar ik heb niet geleefd.
MensclienkindWat doen we op
deze wereld toch, als we niet leven.
't Ware dien mensch beter geweest,
dat hij niet geboren ware. Dat een
molensteen om zijn hals gehangen
ware en gezonken in 'tdiep der zee.
Gods eere is 't doel des levens.
Wie is tot die verhooging bekwaam
van de eere des Allerhoogsten
Geest des Vaders en des Zoons
leert ons levenLeven, vöör we als
bladeren afvallen.
En onze lindeboomen hooren ons
zuchten, maar antwoorden niet.
Een Kerk-Bibliotheek.
Dat is weer een uitvindsel van een
modernen redacteur Bij 't idee »Kerk«
behoort de prediking des Woords en
der Sacramenten de Kerk geeft dienst
des Woords verspreidt Zondags licht
over dat Woorden wanneer de
Leeraar op huisbezoek gaat spreekt
hij over dat Woord.
Wat zou men dan met een Biblio
theek doen?
En hoe vreemd misschien 't ook in
de ooren klinke, wij zijn groote voor
standera van een Kerk-Bibliotheek,
waar allerlei oude en nieuwe schrijvers
kunnen nagespeurd worden en gele
zen.
De dienst des Woords schatten we
zeer hoogmaar hij is niet 't ééne
noodige. Noodig is ontwikkeling des
geestes en Zondags en door de week.
Wat voorrecht zou t zijn, nu de lange
winteravonden komen, indien de leden
der Kerk uit hun Kerk-Bibliotheek
konden verkrijgen allerlei boeken zoo
voor hen, die de melk a als die de
»vaste spijzen« gebruiken.
Zoo'n Kerk-Bibliotheek moest bevat
ten Verklaringen en uitleggingen des
Bijbelsder afzonderlijke Bijbelboeken;
van gedeelten van Boeken en verzen.
Ze moet bevatten predikatiën uit
vroeger en later tijdze moet omvatten
de geschiedenis der Kerk van de
vroegste tijden tot hedenze moet.
omvatten alle Boek en Geschrift, dat
voor den eenvoudigen Kerkganger
licht over Gods Woord verspreiden
kan. En zijn er die boeken eenmaal
in, dan kan men tot uitbreiding over
gaan van zulke godsdienstige en goede
boeken, die met 't kerkelijk leven in
betrekking staan.
De leden der Kerk moeten boeken
bezitten door de Kerk gekeurd die
opbouwen in alle Christelijk geloof.
Die boeken moeten ontwikkeling bren
gen en komen dei- Kerk ten goede.
Zulke kennis kan 't weten verrijken
't geloof versterkende eenheid ver
zekeren den twijfel dooden en wer
kend in één richting beslist en zeker
't Koninkrijk Gods doen wassen en
toenemen. Zoo krijgt de Kerk rugge
steun in een Volk, dat niet verloren
behoeft te gaan, omdat 't geen kennis
heeft. En tegenover den wassenden
vloed van allerlei ongodsdienstige en
neutrale lectuur in onze dagen tegen
over den wast enden stroom van
oppervlakkige, nietswaardige geschrif
ten, die de Pers verlaten, en gelezen
wordentegenover dat ledige en in-
houdlooze veler persproducten zou een
lectuur geleverd worden, die de harten
verkwikt't denken verheftden geest
verheldert en de Kerk van Christus
opbouwt.
Bij elke Kerk een Bibliotheek van
geestelijke geschriften in de eerste
plaats en daarnaast nog anderen, die
de Kerk steunen kunnen.
Is dit denkbeeld ongerijmd?
*t* Ondanks de waarborgen achteruit.
Vroeger hoorde men nog eens uit
liberalen mond de bijzondere school
geeft geen waarborg voor goed onder
wijs. Tegenwoordig zwijgt men daar
over en dat is verstandig. Te meer
verstandig, omdat, stel de waarborgen
zijn slecht, toch het Bijzonder Onder
wijs bloeit.
Het publiek glimlacht om die waar-
borgenmaar stelt bijzondere eischen
omtrent den geest van 't onderwijs.
Daarom worden er reeds moderne
bijzondere scholen opgerichtdaarom,
omdat men zich met den geest van
'1 openbaar onderwijs niet verzoenen
kan.
Niet dus, dat Hervormden, Gere
formeerden, Lutherschen, Katholiek,
eigen scholen hebben, maar zelfs, zei
den we, de modernen en vrijzinnigen,
die met den geest van 't openbaar
onderwijs zich niet kunnen verstaan
De waarborgen Ieder glimlacht bij
dat woord, vooral als ze nog door
voorstanders eener Op. School wor
den uitgesproken.
Maar de geest I doorover wordt ern
stig nagedacht en de gevolgen blijven
niet uit.
Zijn er niet al over de 1000 Chr.
Scholen
En nog zijn we er niet
OP DliS ÜITSiIJR.
ThIïs™ ea Lanilliouw,
Ministerie vanLailioiiw, Nprlieifl en Handel
I
i J
j1 j
en Administration.
nden toe, die mede zich
3n verzameld,
aarna was de
J. a
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
n zonder oO
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad ƒ7,50; zonder ƒ4,50 per jaar,
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
Telefoon Intercoww. So. S.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/j maal. Reclames SO per regel.
Boekaankondiging 8 Cent per regel en maal«
Dienstaanvragea en dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nar.
wijsgeer
einde van den man, die
heeft naar de heillooze
89, waarbij onder den
eit als stelsel werd aan-
en Zijn Christus en Zijn
tgesloten uit alle gebied
leven, uit staat, uit maat-
inschap, uit school en
er. Een stelsel, dat ook
aanvaard en jaren aaneen
doch waaraan Gode zij
een einde is gekomen
pereeren der drie christel.
Chr.-Hist., en Room-
ze op kerkelijk gebied
in afstaan, nochtans hierin
reenkomen, dat God en
van het openbaar leven
sweerd, maar geëerd, en
op dit gebied behoo-
ïrikkelijk ziek- en sterfbed
leeren wat er in de ure
van den mensch die met
Heeren den Koning der
even niet heeft gerekend.
(Bruinisser Crt.)
£00 heeft ook elk individu een
ïoeping van Gods wege. Zoo ook de
Maatschappijzoo ook de Staatzoo
ook elke organisatie in die Maatschap
pij en in dien Staat. Zoo ook de school,
de Kerk, de Kunst, de Wetenschap,
de Handel, de Scheepvaart, de Indus
trie
Het tooneel kwam weer ter sprake.
Algemeen was onder ons de afkeuring
over 't bedrijf der oud-leerlingen en leer
lingen aan 't gereformeerd gymnasium te
Amsterdam, die het tooneelspel Julius Ce-
sar in den schouwburg wilden opvoeren en
tegen betaling daarbij toeschouwers wilden
binnenlaten.
Dat zal nu niet gebeuren.
't Wordt geen publieke tooneel-voor-
stelling. Maar toch zien de jongelui niet
van hun plan af en zullen nu »genoodig
den« vragen. In 't wezen der zaak maakt
dit geen verschil en 't is daarom goed,
dat wij er ons rekenschap van geven, du
de eerste verbazing en opwinding wat voorbij
is waarom we zoo sterk tegen een derge
lijk vermaak gekant zijn.
We willen daarin billijk zijn.
En eerst zien, wat er ten gunste van
deze jongelieden te zeggen valt.
De j ugd zoekt ontspanning en wie haar
aan alle kant den pas daartoe afsnijdt, is
geen goed paedagoog
Nu wordt echter die ontspanning in ónze
dagen zeer eenzijdig gezocht. Heel aardig
werd dat onlangs berijmeld
^Geoefend worden arm en been,
En dij en kuit en knie en scheen
En hand en voet en pink en teen
Maar wat er niet geoefend wordt,
Is 't hoofd alleen.
't Is sport, sport en nogmaals sport
Dat dan ook deze jongelui 't niet zoch
ten in voetbal- of worstelspel, maar een
vermaak kozen, waarbij de vermogens van
den geest worden geoefend en ingespannen
verdient op zichzelf genomen waardeering.
Ook valt er weinig critiek op de keuze
van het stuk.
Gereformeerd is er de levenstoon niet,
maar ze kunnen zich verontschuldigen, dat
zulke stukken niet bestaan, al heeft ook
iemand als BilderdijJc tooneelstukken ge
schreven, die zijn daarom nog niet calvi
nistisch van opvattingZij kozen een st^
dat niet onzedelijk is, leering bevat, kunst
waarde heeft en dat bovendien bij hun
studie aans'oot, daar ze 't op hun lessen
hadden tertaald.
Met het liedendoagsche tooneel, zooals
het in den regel leeft van tooneelstukken,
pikant geschreven en meer dan dubbelzin
nig gespeeld, zijn ze dus niet in gemeenschap
getreden.
Niet de speciale bezwaren tegen het
tooneel van den dag en van deze eeuw
mogen dus tegen hen worden ingebracht,
maar alleen de bezwaren die er rijzen tegen
het tooneel van eiken tijd en in zijn zui
verste openbaring.
En dan stel ik op den voorgrond, dat
de professoren-curatoren die hun toestem
ming gaven tot de opvoering van Julius
Cesar, dit in theorie zeer wel kunnen ver
dedigen daar zijn het ook professoren
voor
Ons hoofdbezwaar tegen beroepsspelen,
ook als ze de meest gevoegelijke stukken
opvoeren en door taal en kleedij geen en
kele klacht doen rijzen, is de leugen
waarin zij leven. Door altijd weer, dag aan
dag, jaar in jaar uit, een ander voor te
stellen, dan ze zelf zijn ia te dringen in
anderer zieleleven en dat uit te beelden
verlangen ze inwendig, kunnen zichzelf
niet meer zijn en acteeren tenslotte ook
als ze gewoon hun eigen ik moeten laten
zien.
Dat bezwaar vervalt echter, waar het
spelen zeldzame uitzondering wordt.
Wie b v. in een vers, dat hij voordraagt
iemand sprekende invoert, doet precies
hetzelfde, wat een acteur op de planken
doet, als hij zijn rol speeltdoor stem,
houding en gebaar tracht hij bij den hoor
der de voorstelling te wekken, dat niet hij
spreekt, maar de persoon over wien zijn
voordracht handelt Nu zal niemand onzer
zulk een voordracht afkeuren.
En wie 't nu in 't debat wil winnen,
die neemt daar zijn punt van uitgang.
Als ge dan wel door woord en gebaar
den indruk wekken moogt, dat de persoon
dien gij voorstelt, spreekt en niet gijzelf
waarom mag dat dan diet door de kleedij
Door de geheele aankleeding van de om
geving
En waarom - als èén persoon dit mag-
is het niet aan twee, aan méér personen
geoorloofd En dan dan hebt ge het
tooneel reeds in beginsel.
Ja, zekerzoo staat men steik.
In de theorie, die buiten ons volksleven
omgaat
Maar dan nu onze bezwaren.
Vooreerst is een tooneelstuk heel iets
anders dan een voordracht. Dagen, weken
van te voren wordt er geoefend, gerepe
teerd de medespelers leven er in, gaan er
geheel in opmaken zichzelf en elkander
er 't hoofd mee op hol
Wie een voordracht wil doen, oefent
zich af en toe 'n uurtje. Maar wie een
opvoering geven zijn er van te voren om
zoo te zeggen al dronken van zij kennen
het stuk in 't laatst, maar het stuk heeft
hen. Ze zijn dagen-lang zichzelf niet, maar
leven met hun gedachten op de planken,
waar ze straks optreden zullen.
Dan is daar 't succes, de toejuichingen
van het pubiiek.
Wie eens 'n vers mooi reciteerde, krijgt
een bedankje, 'n Paar vrienden kloppen
hem eens op den schouder en zeggen dat
hij het kranig deed en daarmee uit.
Maar 't geslaagde tooneelspel heeft nog
een na roes van 't behaalde succes en
daarin de prikkel om voort te gaan op
dezen weg en weer nieuwe triomfen op de
planken te behalen, al is 't dan ook in
besloten kring.
Vervolgens gaat de amaleur-tooneel-
speler vragen, waarom hij wel zelf optre
den mag, maar niet naar een publieke
voorstelling gaan, als daar een onberispelij
stuk wordt gespeeld.
De tooneelspeler wordt comediebezoeker
dat gaat vanzelf zoo.
En dan, natuurlijkgaat hij vragen
waarom hij wel een boek lezen zal, al
staat er iets berispelijks in, als het maar
van hooge letterkundige of wetenschappe
lijke waarde is en waarom hij dan niet
naar een tooneelvoorstelling zal gaan, die
hem hoog kunstgenot belooft - al zijn er
ook op het stuk zelf gegronde aanmerkingen
te maken.
't Een volgt hier uit het ander.
In elk geval het een op het ander.
En daarbij gegeven menschen, gelijk wij
allen, die tot hinken en tot zinken ieder
oogenblik gereed zijn, zouden we krijgen
gereformeerde schouwburgloopers, die zich
van de kinderen der wereld bijna niet meer
onderscheiden.
Dan is daar de les historie,
't Is gedurig in ons land gezien, dat al
wat afweek van de gereformeerde religie
of haar tegenstond, dweepte met dit toeval.
Toen ons volk uit het roomsche dienst
huis uitgeleid werd, moesten de predikanten
jarenlang tegen de kluchten en zotte spelen
waarschuwen, waaraan het zich voorheen
had overgegeven.
Toen het remonstrantisme opkwam, vond
het onder de lieden der wereld steun óók
omdat het losse levenstoon gedoogde en
het tooneelspel toestond.
Wat strijd met name de Amsterdamsche
predikanten te vieren hadden tegen het
tooneel daar ter stede, is bekend genoeg
En zegt men ten slotte, dat de gere
formeerde toch ook tot roepiDg hebben
het tooneel op de wereld te veroveren,
dan willen we daar in theorie niet over
twisten, al geven we het niet zoo grif toe.
Maar in de praktijk is dat van geenerlei
waarde. Er ligt nog zooveel, zoo ontzet
tend veel, om te veroverenveel tot moe-
deloos-wordens toe, dat we gerust het
tooneel voorloopig - en voorgoed - kunnen
laten liggen. Daar is de dichtkunst, de
muziek, de schilderkunst, de taal, de his
torie er is nog werk voor 'n eeuw
en langer Kom laten onze gymnasi
asten daar hun ideaal zoeken en deze
dwaze doolingen laten. UITKIJK.
DIRECTIE van den LANDBOUW.
OOGSTOVERZIOHT VAN 10 SEPTEMBER 1910.
Het onderstaand overzicht van den stand der
landbouwgewassen op 10 September 1910 is, met
medewerking van de Rijkslandbouwleeraren,
samengesteld naar gegevens, verstrekt door de
correspondenten van de Directie van den Land
bouw.
Konden in het oogstoverziclit van 15 Juli jl.
in het algemeen gunstige verwachtingen ten aan
zien van den oogst der meeste gewassen worden
uitgesproken, thans blijkt meer en meer, dat de
uitslag uiet aan deze verwachtingen beantwoordt.
De voedergewassen uitgezonderd, valt de oogst
van 1910 algemeen zeer tegen.
De maand Juli kenmerkte zich door lage tem
peratuur en sterken regenval. De temperatuur
was gemiddeld 2° beneden normaal. De neerslag
was buitengewoon groot, vooral in het zuiden en
oosten des lauds. Alleen in het midden der
i maand kwamen er eenige droge, zonnige dagen
voor.
In Augustus week de temperatuur weiuig van
de normale af, al kwamen zomersche, warme
dagen weinig voor. De neerslag was algemeen en
vooral in het noorden gering. Over het geheele
land genomen bedroeg de maandsom slechts de
helft van de normale hoeveelheid. Zware onwe-
ders kwamen niet voor In de eerste dagen van
September was het weer meest regenachtig.
Hebben de vele regens in Juli ongetwijfeld
veel schade veroorzaakt, het groeizame weer in
Juni en het gunstige oogst weer in Augustus, waar
door de oogst vroeg en over het geheel in goe
den toestand binnen kwam, in aanmerking ge
nomen, zou men, vooral op de klei,ong twijfeld
een beteren oogst hebben verwacht dan feitelijk
is verkregeD. Dit moet waarschijnlijk worden
toegeschreven aan den slechten toestand van den
bodem, als gevolg van de hevige regens en het
uitblijven vau den vorst in den winter van
1909/1910. Dientengevolge hebben vele gewassen
zich onvoldoende ontwikkeld, zjj hebben weinig
stroo gegeven en de opbrengst valt algemeen
legen,
1 I
él
