An tirevo lu tionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Zaterdag 30 Juli 1910
25ste Jaargang N\ 1576.
1
foor lie Ziiidli»llaiid*elie en ^eeuwsciae Eilanden.
T. BOEKHOVEN,
SOMMELSDXJK.
Alle staatokesi voor «Ie Medaetle bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te «enden aan desa Uitgever.
Mei® durf!
Ite Coöperatie.
Buitenland.
DU1TSCHLAND.
FRANKRIJK.
SPANJE.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
zonder 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad ƒ7,50; zonder ƒ4,50 per jaar
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
UITGEVER
feleffoos» InfercoHiin. Aio. 2.
Advertentie» 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
bi m
Wat maakt een volk groot 't Ligt
al besloten in een tweetal woorden
Heb durf
Neen, hoe hoog we 't intellect ook
aanslaan; hoe we kennis en wetenschap
ook respecteerenhoe veel waarde
arbeidskracht en kapitaal ook als
''zelfstandige econonomische factoren
mogen bezittenen intellect, en kennis,
en wetenschap, en kapitaal en arbeids
prestatie 't zijn alle te zamen mufie
krachten en dorre staken, nooit tot
hefboomen te gebruiken, alsdateene,
dat machtige, dat alles bezielende ééne
ontbreekt: Heb durf.
Gun den man van wetenschap zijn
vermogen om aan den voet staande
de hoogte des bergs te berekenen met
't fijnbewerktuigste instrumentmaar
hooger staat voor onzen geest de
kloeke, koene toerist en bergbeklim
mer, die met stok en proviand gewa
pend den kolossus beklimtde moei
lijkheden der bestijging aandurftde
kloven wil overtrekken met touw en
ladder ze overkomt en eindelijk op
den top zich moede neerzetafdroogt
van zijn moede voorhoofd de zilte
parels, die hem uitgeperst werden,
nog voor hij den top had bereikt.
Zoon reiziger is een manHij heeft
durf!
En zoo moet 't ook zijn in 't sociale
leven. De jonge kerels, die 't leven
ingaan, moeten verachten leunsels en
steunsels van Overheidsmachtmaar
met durf bezield den voet zetten op
't moeilijk pad naar socialen vooruit
gang.
Wat! Ziet naar onze Vaderen, die
dwars door ijs en ijzer durfden banen
zich een weg van victorie en handels
glorie
Op wien leunden ze Op luttele
geschriften van zeevaart kundigen
Up overleveringen en mondelinge ver
halen. Maar ze hadden durf en al
vroren ze vast in 't ijs, dan sloegen
ze 't schip stuk tot brandhout en
koesterden ziqh ver van hun vader-
landsche erve aan den gloed, dien dat
verspreiddemaar oek hun harten
waren verkwikt, omdat ze een daacl
gedurfd hadden éèn daad maar, doch
uiting van energie, die ons nu nog
beschaamt.
Het Nederlandsche Volk durft niet
genoeg. Als 't nog waagt (en 't waagt
veel!) dan is 't een erbarmelijke geld
speculatie, die de nationale levenssap
pen rooftde sociale ellende vermeer
dert; de economische verhoudingen
verergert. Wagen! ja! maar zulk
wagen is nog geen aandurven van een
njeuwe toekomst uit eigen kracht ge-
beren met eigen stalen volharding
losgewrongen uit den chaos van par
ticuliere, egoistische en sociale driften
en motieven.
Heb durf! waarde Nederlanders!
Kijk eens naar andere Landen, wat
men daar doet. Doet dat ook naar uwen
cardmaar doet het. Twijfelt niet aan
u zelf, maar srel al uw geld, uw talent,
uw zielskracht in beweging tot één
daad Pakt aan in handel, in industrie,
in organisatie, in scheep- en zeevaart
in school en kerkLaat los de Staatslijn
die uw scheepje voorttrekt, maar weest
u zelfweest Nederlandereen man.
Weest iemand, die elke zilveren koorde
van staatshulp veracht, maar de ijzeren
keten van energie en volhardingsver
mogen en dagelijksche teleurstelling,
die neerslaat maar weer opheft, met
eere draagt.
Stormen kunnen loeien, maar elke
storm slaat de wortelen niet los, doch
vaster in de aarde. Hebt durf Neder
landers
En laat de Staatshulp, kanker voor
een heroieke toekomst op alle terrein
des levens, varen!
Hoe kan de ambachtstand zich
tegenover 't groot Kapitaal handhaven.
En herhaalde malen is 't antwoord
hetzelfde geweest,door coöperatie
alleen. Waarom? Omdat' één der
eerste voorwaarden van;; den Am
bachtsman isde concurentie van 't
Kapitaal bedwingen concureeren
dus met de concurentie, die hem door
de Kapitaalkrachtigen wordt aange
daan. Hoe kan hij de concurentie 't
hoofd bieden Door goed en goedkoo-
per te produceeren en te verkoopen.
Hoe kan hij goedkooper en goed
verkoopen. Ook door coöperatie. .aBSi
Maar nu staat de Ambachtsman, na
de beantwoording dier hoogst belang
rijk vragen nog voor de hoofdzaak.
Want, zoo luidt de vraag verder
Hoe is goed en goedkoop produceeren
mogelijk En dan moet aan zes eischen
worden voldaan
de ambachtsman moet; de noodige
bekwaamheid bezitten.
hij moet de productiekosten tot een
minimumbedrag terugbrengen.
hij moet zich kapitaal kunnen
verschaffen om grondstoffen en werk
tuigen te kunnen koopen;; om zijn
werkplaats in te richten naar de
eischen des tijds en de hoogte van 't
vak hij moet ook genoeg vertrouwen
genieten om te kunnen dingen naar
aannemingen,
hij moet reclame kunnen maken,
hij moet zelf contant betalen en
betaald worden.
hij moet zijn winst in de Bank
kunnen brengen, opdat ze weer winst
afwerpe; of in één woord alle zes
eischen genoemd
hij moet economisch van zessen
klaar zijn.
De ambachtsman moet de noodige
bekwaamheid bezitten. Deze krijgt
hij door coöperatie nietwel door
studie, ervaring en afkijken. Voor een
en ander zorgen Ambachtsscholen,
Vakscholen, Teekenscholen enz. plus
de dagelijksche praktijk. En wie niet
al te dom uitgevallen is, kan in onzen
tijd de noodige bekwaamheid erlangen
ook uit vakschriften en allerlei pero-
dieke uitgavendoor 't bezichtigen
van tentoonstellingen en andere zaken.
Wat dus de bekwaamheid betreft
(en een mensch is nooit te oud om te
leeren) kan in den tegenwoordigen
tijd te kust en te keur. En als de
ambachtsman maar wil, dan komt 't
kunnen er ok wel. Aan 't eerste punt
wordt dus voldaan, door energie,ij ver,
wilskracht en opoffering van verstan
delijke gaven en krachten.
Punt 2 nl. terugbrengen der pro
ductiekosten tot 't kleinst mogelijk
bedrag is al niet goed mogelijk zonder
coöperatie, tenzij de Ambachtsman,
uit eigen middelen genoeg heeft. Heeft
hij zelf geld genoeg, wat zeer twijfel
achtig is, dan kan hij de beste machines
aanschaffen, de beste knechts huren
de ruimste lokalen met de doelmatigste
en tijd-en geld-besparende werktuigen
en inrichtingen laten bouwen door
inkoop in 't groot al aanstonds groote
voordeelen behalenzijn winst in de
Bank op intrest zetten enz. enz. maar
dat terugbrengen der productiekosten
tot 't kleinst mogelijk bedrag kan hij
niet, zelf geen kapitaal bezittende
als hij coöpereert, want door zich
te vereenigén met zijn collega's komt
hij tot de crediet coöperatie Zij leg
gen allen een kapitaaltje in, maden
zich een bank en ontvangen daaruit
weer 't noodige om inkoopen te doen.
Komt daarbij nog een wisselbank,
dan is de zaak gezond. Want een
Wisselbank is een bank, waar hij
onmiddelijk op vertoon van een re
kening, ook .de gelden ontvangt. Hij
heeft b.v. voor burger A. een hek
gemaakt van f 125dat zou hij niet
contant betaling door A., tot 1 Jan.
onbetaald blijven, als wanneer de
rekeningen worden uitgeschreven.
Maar de Wisselbank geeft hem
onmiddelijk na 't leveren van 't hek,
de 125 gld. tegen een geringe vergoe
ding. En smid heeft dus direct na de
aflevering zijn geld, en geeft dat weer
terug, als burger A. de rekening komt
betalen op 1 Jan.
Door zich te coopereeren kan hij
dus niet alleen geld krijgen tot inkoop
uit de Credietbank, maar hij kan ook
over geld beschikken, als 't werk
afgeleverd is.
(Slot volgt.)
OP IMsa uifMiJi.
Wie hebben ze sterk gemaakt
Menschelijkerwijs gesproken dan.
Wie hebben de coalitie gemaakt, tot
wat ze du is
Hebben dat Kuyper en Lohman en
Schaepman gedaan en wie met en na hen
hun arbeid hebben voortgezet
Hebben het de deminee's gedaan De
kapelaans en de pastoors.
'k Zal niet ontkennen, dat deze allen
daartoe ieder op z'n eigen terrein, dapper
hebben meegewerkt. Maar zij alléén zouden
het toch alweer naar den mensch ge
sproken niet hebben klaar gekregen.
Wie hebben de coalitie sterk gemaakt
Sterk en machtig
Dat hebben de liberalen gedaanDe
oud-liberaien. En de sjonge garde.« En
de vrijzinnig-democraten. En niet te vergeten
de socialisten
Of dat soms een paradoxe is
Och, neen 't is een zeer gewone, heel
eenvoudige waarheid.
Er was een tijd, dat ik buiten woonde
en me daar verheugde in 't bezit van een
moestuin, dien ik thans, nu de groenten
elk jaar duurder worden, steeds meer ga
betreuren. Ik plukte er groote, malsche
doppers, zooals ze langs de deur niet
worden geventik haalde er schalen vol
aardbeien uit en kweekte kooien, die men
op de fruitmarkt tevergeefs zocht.
Maar mijn tuin had een inconvoniënt.
Hij paalde aan mijns buurmans weide-
kamp. En die buurman was norsch, bits,
nurksch, onhandelbaar. Koppig als 'n os
en dom als 'n varken. Hij stond bekend
als de lastigste baas van 't dorp bij wien
't makste paard uit baloorigheid kwade
kuren kreeg, omdat het zulk een meester
eenvoudig niet naar den zin was te maken.
Wijl hij nu in zijn kamp den ganschen
zomer 'n paar ossen vetweidde, en gezegde
kamp slechts door 'n greppel van mijn land
gescheiden was, versterkte ik mijn fron
tieren aan die zijde door 'n beg,
Maar ach op 'n kwaden morgen kom
ik buiten en zie tot m'n spijtige verbazing
twee ossen in m'n tuin loopen. 'n Kroten-
bed vertrappend en van m'n doppertjes de
malsche koppen afbijtend. Met 'n knoestigen
stok, dien ik als 'n vlegel op de ossenrug-
gen dansen deed, joeg ik de beesten naar
hun wettig domicilie terug en zag toen,
hoe ze m'n heg met hun logge lijven
hadden geforceerd.
Beklag bij buurman hielp niet.
>'tWas zijn schuld niethij lag 's nachts
op bed; sliep niet bij z'n ossen
Ik liet m'n heg opzetten en versterken,
maar jawelenkele dagen later daar
waren de ossen weer in m'n tuin en ver-
woest'ten m'n perkeD.
Toen ben ik aan 't werk gegaan.
'k Had net 'n week vacantie.
Ik heb alle mogelijke palen, die ik
bijeensleepen kon als schoorstukken tegen
m'n heg gezet. Ik doorvlocht ze met prik
keldraad. Kortom, ik maakte er een os-
dichte veekeering van, die dan ook het
gansche jaar stand hield, ook al gaf buur
man er als hij zich in de avoDddonkerte
onbespied waande, soms allernijdigste
schoppen tegen.
Die heg is de coalitie-heg.
En nu kan men begrijpen, hoe ze zoo
sterk geworden is in den loop der tijden
mits men het derde der vergelijking in 't
oog houde en dus niet meene, dat ik de
tegenstanders der coalitie ossen noem
Daar zijn ze in elk geval veel te verstandig
voor
Eerst was die coalitie niet sterk.
De gemeenschappelijke christelijke be
ginselen waren er wel en de gemeenschap
van belangen, daaruit voortvloeiende werd
ook wel gezien, maar de band was nog
niet hecht.
Door de herhaalde aanvallen echter der
vrijzinnige groepen op ons gemeenschap
pelijk christelijk erf, werden de coalitie
partijen wel genoodzaakt, om paal na paal
aan te dragen en de eerst zoo zwakke heg
maar aldoor te versterken. Nu kan men
zeggen de palen hebben het gedaan en
ook de paalzetlers hebben het gedaan,
maar evengoed: de tegenstanders, die ge
durig de heg wilden forceeren, die hebben
het gedaan.
Maar dat gelooven ze niet.
Dat is zoo aan alles te merken.
De sociaal-democraten hopen nog altijd
op den 3>grooten dag«, als de christen
arbeiders bij handslag beloven met hen te
zullen optrekken.
En de vrijzinnigen praten gedurig over
een verandering in de partijgroepeering,
als aan den eenen kant komen te staan
alle conservatieve en aan den anderen kant
alle democratische elementen.
Wat nu dit laatste betreft och
in de komkommerdagen mag een publicist,
z'n pen es even laten gaan ik zeg niet,
dat zoo iets in alle gevallen en in alle
omstandigheden onmogelijk is
Er zijn onder alle christelijke partijen
trappen en graden
Dat hoeven we niet onder stoelen of
banken te steken.
Prof. Fabius en de eerste de beste
Patrimonium-man denken over sociale
vraagstukken nu niet precies eender. Onder
de roomschen is eenzelfde verschijnsel waar
te nemen en geeft bv. het j>Centrum«
niet hetzelfde geluid als de »Maasbode«.
En als de Christ. Hist, partij, die nog te
veel in haar ontwikkelings tijdperk is, vol
groeid raakt, zal 't zelfde verschijsei; ook
daar zijn op te merken.
Dat nu nooit-ofte-nimmer de conservatieve
elementen van Rechts en van Links elkaar
vinden zullen, waardoor dan vanzelf de meer
democratische geesten ook elkander gaan
naderen, zou ik niet durven beweren.
Maar ik zou 't bejammeren.
Want als dat ooit gebeurt, dan staan
de christelijke grondbeginselen niet zoo
onaantastbaar, als thans, zoolang de coalitie
stand houdt.
In theorie, ja kan men wel zeggen, dat
de mannen van Rechts elkander altijd wel
weer vinden zullen, als de beginselen in
gevaar komen, die zij gemeenschappelijk
belijden, maar dat is theorie. In
theorie kan men de aarde uit haar voegen
lichten, maar de groote moeilijkheid is,
om 'n steunpunt te vinden voor den hef
boom, waar men dat mee doen wil.
In de praktijk komt daar politiek
tusschen.
Stel u eens voor, dat er een »demo-
cratisch« ministerie zit, steunend op een
democratischemeerderheid denkt
ge, dat die meerderheid zich niet tienmaal
bedenken zal om zulk een Kabinet ten val
te brengen Ook al kwam het bv.» met
een, overigens zeer bescheiden, voorstel tot
vergemakkelijking van de echtscheiding
't Is daarom zoo te hopen, dat in den
boezem der christelijke partijen zelve over
eenstemming wordt verkregen over de zoo
noodige sociale wetten.
'k Heb daarvoor goede hoop.
Maar zonder eenige vrees ben ik toch
niet. Er is hier tweeërlei belang, dat met
elkander moet worden verzoend er is geen
klassen- maar wel vaak een belangensUi)d.
En om in dien strijd als één man op te
trekken, moet er van twee kanten zelfver
loochening worden getoond.
De arbeiders moeten zich geheel vrij
houden van den invloed, die de socialisti
sche vogelaar op hen wil uitoefenen. De
gevolgen der zonde kunnen worden verzacht,
zij zullen nooit worden weggenomenwie
dat heimelijk hoopt en van een christelijke
Regeering verwacht, leeft in utopie.
De werkgevers moeten zich wachten voor
het Kains-standpunt. Het is heerlijk, dat
steeds meer de oogen open gaan voor de
behoeften van het arbeidende volk. Als
daardoor van allen, met name van de
werkgevers opofferingen gevraagd worden,
is dat niet, wijl er steeds meer behoeften
worden geschapen, maar voorloopig
tenminste nog 1 wijl steeds meer de
oogen voor de werkelijk bestaande be
hoeften opengaan.
De toekomst van ons volk zal er voor
een goed deel van afhangen, of deze twee,
die vaak verschillende en toch nog meer
gemeenschappelijke belangen hebben, elk
ander zullen verstaan.
UITKIJK.
Het eiland Helgoland is onder de oor
logshavens van het Duitsche rijk gerang
schikt. De chef van het marine-station
der Noordzee, admiraal graaf von Baudis-
sin, heeft voor de nog in aanbouw zijnde
haven van Helgoland en de Helgolandsche
wateren in 't algemeen, en een haven- en
zeepolitie verordening uitgevaardigd volgens
de wet der rijks-oorlogshavens, waardoor
dus de haven van Helgoland tot een rijks-
oorlogshaven is verheven.
Het resultaat der in Frankrijk gehouden
departementale verkiezingen kan men in
het kort als volgt samenvatten Van de
1446 zetels vallen er 194 aan de conser
vatieven, 164 aan de progressisten en 896
aan de vereenigde linker fractiën ten deel.
De regeeringspartijen winnen 13 zetels.
Daarenboven werden nog gekozen 142
geünilieerde socialisten, die 18 zetels win
nen.
Het verlies wordt geheel door rechts
gedragen. De conservatieven verliezen 6
en de progressisten 25 zetels.
Op den oud-minister-president Maura
werd te Barcelona een aanslag gepleegd
door een zekeren Roca. De dader, een
jongeling van 18 jaar vuurde onmiddelijk
nadat de oud-minister uit den van Madrid
komenden sneltrein was gestapt, drie rfe-
