Woenskag 27 Juli 1910.
25ste Jaargang JN°. 1575
voor de Xuidbollandsrlie en J8eeuw§elie Eilanden.
I
II
Antirevolutionair
Orgaan
M
I
IN HOC SIGNO VINCES
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
zonder 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad 7,50zonder 4,50 per jaar
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
Advertsatiën 10 cent per regel en i/t maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en ®aal.
Dienstaamvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters eD vignetten worden berekend naar de plaatsruimte dia zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Twin- en Landbouw,
Geen Sta «friezen,
Onderwijskosten.
'n Stap vooruit.
Leeringen wekken.
Buitenland.
ENGELAND.
SPANJE.
DUITSCHLAND.
TURKIJE.
RUSLAND.
NICARAGUA.
ARGENTINIË.
Loting Nationale Militie.
1
1lli!
i reeds. De
lg het geheele
ehtig op boven
agveld
God.
handen
s lot,
landen
tempel gewijd,
ente geworden.
ij Leuthen, die
ergang.
L. P.
ren,
uw.
hart geven en
geven in het
zal het steenen
lemen en zal u
lind hart en de
lige geest,
oude geest is
erkeerd en we
el hart.
eregeld hart.
m
f'A
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
UITGEVER
T. BOEKHOVEN.
SOMMELSDIJK.
Tcleioom Inlcreoran. Mo. 2.
Ai8e stafelsen voor «Ie Kealactie toestemd, Adverftenliëfi en verdere Administratie irasseo toe te genten aan «Sen RJItgever
le nieuwe geest is
verstandige geest
geloovig hart.
gehoorzaam hart.
m teder, week en
gezegeld hart
begrepen Welke
iren gereinigd zon-
ardigen geheiligd
izus Christus, God
enschen wil, eene
iim, een Verlosser
B. Pascal.
>orn. als God zich
die zondigen, Als
e opgeeft, heeft hij
genezen.
Hieronymus.
lit verdragen, dat
en weten, maar ze
ook in hun jong
en schuld op ande
een ander vuil te
liet schoon.
kieschkeuriger op
:>nd steekt, dan op
;t.
2, Laurillard,
jjlid«leii§tan<lsc®0peraite.
Wat is Coöperatie 't Wil zeggen
.saamwerking. Ze heeft plaats, waar
de individueele werkzaamheden ver-
eenigd worden tot een gemeenschap
pelijke acte met 't oog op de voor-
deelen, welke uit die samenwerking
voortvloeien. Eendracht maakt macht
en de pijlbundel onzer vaderen blijft
jmg altijd het mooi symbool van
Jachtige eenheid door saambinding
en saamwerking.
Coöperatie is geen optellen, maar
^vermenigvuldigen van krachten. Co
öperatie is niet 't bijeenvoegen van
individueele krachten van één tot
twee, drie, vier enz. krachten, maar
het is een saambinden van aller kracht
tot een veelheid.
Iemand heeft eens juist opgemerkt:
»de alleenstaande mensch verliest de
helft van zijn waardede mensch,
die zich met een ander vereenigt, ver
dubbelt haar.« En 't is zoo. Wat is
een mensch met den besten wil be
zield, als hij alleen staat. Maar zoo
-ervaart hij hulp, ot al zijn verstan
delijke vermogens komen in actie en
met den ander staat hij en linantieel
m verstandig dubbel krachtig.
Wat Vereenigen is in 't algemeen,
coöperatie in economische zaken.
En omdat 't aantal economische
[verschijnselen zoo velerlei is, is er
ok een groote soort van coöperaties.
Coöperatie tot gezamelijken inkoop
van artikelen voor 't bedrijf.
Tot gezamelijken inkoop en ver-
nop van gebruiksartikelen.
Bou w-Coöperatie; Loterij-coöperatie;
rediet-Coöperatie.
Coöp. Melk-en boterfabrieken, en
aasmakerijen.
Of in groote trekken Landbouw-;
Nijverheid-, HandelscoöperatiesKar
tels en Syndicaten en Trusts Naam-
looze Vennootschappenzoogenaamde
Modelfabrieken; Verzekeringswezen in
al zijn vormen van Eaifleisenkassen
spaar- en voorschotkassenbanken
enz. enz.
Er zijn zelfs Coöperatieve apotheken.
Er zijn productie- en consumtie-
oöperaties in allerlei vorm.
Be laatste vinden het meest be-
trijding, om de eenvoudige reden,
dat men zich aansluitend aan zulk
een consumptieve broodbakkerij bv.
zich daarmee losmaakt van zijn vroe-
geren bakker en deze dus een klant
mist.
De Middenstand had vroeger voor
yoöperatie geen oog, maar toen hij
aan de lijve ging voelen, dat de groote
huizen hem in hun Kapitaalkrachtig
heid 't bloed aftapten, begon hij uit
levensbehoud de idee der Coöperatie
eens nader te overwegen, en er zijn
hu reeds steden, zoo bij Utrecht, waar
officieel bestaat een Middenstands
operatie. Het doel van dien Bond is
'tn door federatieve saamwerking de
idelijke en stoffelijke belangen van
5n Bond en dus den aangesloten
|ereenigingen te bevorderen om
rachtig op te treden tegen dat gene
'at de belangen van den Bond zou
tonnen schaden en ook tot gezame
lijken inkoop van daarvoor geschikte
lederen. Tot dien Bond traden reeds
ral van vereenigingen toe uit 't geheele
Band, die zelve reeds op coöperatieven
"Tondslag stonden.
Zoo, door Coöperatie, kan de Bond
'edkooper werken door voordeeliger
'"oopen in 't groot, maar hij kan zich
i door gezamenlijk optreden ver
ben tegen buitenlandsche gevaren
otdoor een eventueele wetgeving, die
den Middenstand schade zou berokke
nen.
Zoo'n Middenstands-Coöperatie kan
niet anders dan met vrucht werkzaam
zijn en de geldelijke voordeelen zijn
met gering.
Er wordt tegenwoordig van regeer'ingswege heel
wat voor den land en tuinbouwer gedaan, maar
van die bemoeiingen nog lang niet genoegzaam
geprofiteerd, omdat vele belanghebbenden 't
moge vreemd klinken, maar 't is waar I geen
kennis dragen van 't bestaan dier officieele per
sonen, instellingen en vereenigingen, te hunner
behoeve aangesteld en in 't leven geroepen, of
althans niet weten in hoe verre zg daarbij belang
kunnen hebben. Wij willen daarom in enkele
artikeltjes de aandacht op een en ander vestigen.
't Zal ieder wet bekend zijn,[.dat we sinds enkele
jaren hebben een Departement van Landbouw,
Nijverheid en Handel, aan het hoofd waarvan
staat Minister A. S. Talmatot vóór kort was de
Heer Lovink Directeur-Generaal, thans de heer
P. van Hoek. Behalve de bureelen van den Alge-
meenen Dienst zijn bij de Directie v. d. Landbouw
7 afdeelingen, n.i.1. Onderwijs 2. Veeteelt,
Akkerbouw, Tuin bouw en UitvoeriDg van verschil
lende Wetten. 3. Veeartsenijkundige Dienst. 4.
Aigemeene Landbouwwetgeving, Boscbbouw,
Domeinen. 5. Zuivelbereiding en Laboratoria. 6.
Verslagen en Statistiek. 7. Secretarie en Expedi
tie.
Van de inrichtingen voor Landbouwonderwijs
noemen we allereerst: de Rijks Hoogere Land-,
Tuin- en Boschbouwschool te Wageningen, welke
inrichting bestemd is voor de opleiding van we
tenschappelijk gevormde land-, tuin- en bosch
bouwkundigen voor Nederland en Koloniën,
alsmede voor de vorming van leeraren bij het
land tuin- en boschbouwonderwijs. Directeur is
de Heer L. Broekema. Buiten het gewone onderwijs
dat over 3 jaar is verdeeld, bestaat er nog gele
genheid de studie één of meer jaren voort te
zetten, terwijl bovendien over onderdeelen der
land-, tuin- en boschbouwwetenschap en daarmee
verwante vakken speciale cursussen worden
gehouden waarvan inzonderheid te noemen de
cursus in economische jgeographie.
Aan genoemde inrichting zijn verbondena.
Het Instituut voor Landbouwwerktuigen en
-gebouwen b. het Instituut voorphytopathologie.
Het eerste Instituut heeft ten doet de landbouwers
voor te lichten bij den aankoop en het gebruik
van werktuigen en gereedschappen, het verrichten
van onderzoekingen op het gebied der landbouw-
werktuigkunde, het geven van adviezen aan
landbouwers en landbouwvereenigingen over het
stichten en veranderen van gebouwen (boerderijen,
stallen, schuren, hooibergen, enz.Directeur is de
Heer S. Lako. Dit instituut is een hoogst nuttige
instelling en niet minder het tweede, waarvan
Prof. dr. Ritzema Bos het hootd is. Hier kan men
inlichtingen krijgen en worden onderzoekingen
gedaan in zake plantenziekten en de middelen
ter bestrijding daarvan. Bij het vragen van advies
zende men, zoo mogelgk één of meer exemplaren
der vermeende schadelijke dieren en aangetaste
planten in.
Nog bestaat te Wageningen en Rijkslandbouw
school met 3-jarige cursus, bestemd om aan
aanstaande landbouwers die kennis en ontwikke
ling bij te brengen, welke voor een richtige
uitoefening van het landbouwbedrijf onmisbaar
zijn. Tot deze school behoort ook eed éénjarige
voortzettingsklasse ten behoeve van hen, die
zonder breede vóórontwikkeling zich voor den
koloniale landbouw wensGhen te bekwamen. Di
recteur dezer inrichting is de Heer J. van Dam.
C. B.
Dit «Ie Pers.
De Friesche liberalen zijn geen »Siin-
friezeni.
Deze naam >Stanfriezen« is afkomstig uit
hetgeen gebeurde bij de huldiging van
Filips II te Brussel in 1555. Van alle
provinciën waren daarvoor edelen ontboden
naar Brussel. Uit Friesland was afgevaardigd
Gemma van Burmania van Ferwerd.
Knielende moesten de edelen den eed
van trouw aan den nieuwen koning afleggen.
Allen deden dit, behalve Gemma van Bur
mania, die wel den eed wilde doen, maar
niet knielende. Want zeide hij: De Frie
zen knielje ahnne for God.«
D. i. De Friezen knielen alleen voor God.
Het werd den stoeren Frieschen edelman
toegestaan.
Vandaar den naam van sStanfriezeni of
Standfriezen.'
Zulke Stanfriezen zijn echter de tegen
woordige Friesche liberalen, blijkens de
jongste verkiezing voor de Eerste Kamer,
niet.
De sociaal-democraten wilden den oud-
liberalen van Beyma niet. De liberalen
zeiven gaven hem prijs, en stelden den
vrijzinnig-democraat Lely er voor in de
plaats.
Ze deden een knieval voor de sociaal
democraten. (Leidenaar.)
Het Huisgezin geeft een paar cijfers
over de toeneming der onderwijsuitgaven in
ons land.
In 1878 kon men alles en alles voor
het lager onderwijs het bijzondere,
dat toen niet gesubsidieerd werd en lang
niet de vlucht van thans had genomen,
natuurlijk er buiten gelaten met even
7 millioen toe.
In 1908 was men de 29 millioen zeer
dicht genaderd.
Wel zijn in deze 29 millioen ruim 5
millioen begrepen aan subsidiën van het
Rijk aan de bijzondere scholen, maar
van den anderen kant vergete men niet,
hoeveél bijzondere scholen er nu zijn
tegen in 1878 en hoe daardoor in meer
dere of mindere mate een groot aantal
gemeenten ontheven worden van kosten,
waarvoor zij anders zouden komen te
staan.
Wel bedroeg in 1878 het inwonertal
in ons land ongeveer vier millioen zielen
tegen in 1908 vijf en driekwart millioen
maar ook dit in 't oog gehouden is een
sprong van 7 millioen tot bijna 24 voor
het openbaar onderwijs buiten alle even
redigheid met den aanwas der bevolking.
Waar nog bijkomt, dat de kosten ver
meerdering bijna uitsluitend op het Rijk
drukt.
De uitgaven der gemeenten gingen
slechts van 6 tot 9 millioen vooruit,
aldus vrijwel gelijken tred houdend met
de toeneming der bevolking.
Die van het Rijk stegen van nog geen
9 ton in 1878 tot bijna 20 millioen
in 1908.
De Standaard teekent daarbij aan
Het is goed deze cijfers eens te ont
houden.
Zoo nu en dan, als 't den heeren ge
legen komt, wordt ook aan de linkerzijde
geklaagd over de toeneming der onder
wijsuitgaven en dan wordt er altijd bij
verteld, dat dit komt door de onzettende
sommen die het bijzonder onderwijs uit
de schatkist haalt.
Maar de cijfers leeren héél anders.
Die zeggen voor het onderwijs vijf
millioen, en voor het openbaar onderwijs
ongeveer vier-en-twintig millioen. De
openbare school ontvangst dus altijd nog
vijfmaal meer dan de bijzondere. De
minderheid van de natie ontvangt voor
haar onderwijs f 5.als de meerder
heid der natie metfi.naar huis wordt
gezonden. Van gelijkheid alzoo in de
verste verte nog geen sprake.
En heel geen aanleiding om le zeggen
dat de bijzondere school tegenwoordig
zooveel kost 1
We gaan toch vooruit
De heer Duymaer van Twist heeft de
schriftelijke vraag bij de Regeering ingediend,
of deze bereid is mede te werken, dat in
de richting van meerdere Zondagsrust op de
spoorwegen worde gestuurd.
Daarop antwoordde ze o. m.
»In verband met de Zondagsrust is sedert
eenigen tijd een onderzoek aanhangig naar
de bezetting van de treinen des Zondags,
ten einde gegevens te erlangen, om op
grond daarvan tot opheffing van meerdere
treinen op Zondag te kunnen overgaan,
voor zooverre dit met de belangen van het
publiek vereenigbaar is«.
Dat is een stap vooruit.
Als de Regeering nu maar niet te
schroomvallig is en om een handjevol rei
zigers Zondagstreinen behoudt, die best
vervallen konden
(»Onze Courant.v)
Indertijd deelden we onzen lezers mede,
hoe de liberale staatsman mr. van Houten
over het huwelijk dacht en dit maar wilde
afschaffen en vervangen door een onderling
contract.
Een z.g. huwelijk volgens dit stelsel is
Maandag in den Haag voltrokken.
De aankondiging van dit huwelijk luidt
^Ondertrouwd (volgen de namen
receptie 25 uur op Zondag 17 Juli
a.s. (volgt straat en huisnummer), te
's-Gravenhage. Onderteekening der hu
welijkscontracten op Maandag 18 Juli
1910 te 's-Gravenhage. Wettelijke
huwelijksvoltrekking 2>Zoodra de Ne-
derlandsche wetten in de individualiteit
van gehuwden waarborgen.
Zoo wordt er met de heiligheid van het
huwelijk omgesprongenen dan nam men
het Dr. Kuyper kwalijk, toen hij als zijn
meening uitsprak dat er zich in ons volks
leven paganistische (heidensche) factoren
openbaarden.
Wageningsch Nieuwsblad.
In het Lagerhuis werd gedebatteerd
over het ontwerp, waarbij de civiele lijst
des konings geregeld wordt. Het ontwerp
beveelt aan de civiele lijst te wijzigen in
overeenstemming met het rapport eener
commissie, dat voorstelt den koning
jaarlijks 470.000 pond toe te staan en
10.000 pond voor iederen zoon, die den
leeftijd van 21 jaar bereikt.
Geen toelage wordt vastgesteld voor den
prins van Wales, daar deze de inkomsten
ontvangt van de hertogdommen Cornwall
en Lancaster.
Een voorstel van Barnes om de toelage
des konings van 470.000 pond op 385.000
pond te stellen, werd verworpen.
Ten slotte werd met 197 tegen 19
stemmen het regeeringsvoorstel aangeno
men.
De koning van Engeland heeft
Dinsdag een proclamatie ge teekend, waarin
de datum van zijn kioning werd bepaald
in de maand Juni van het volgende jaar.
In het begin van 1911 zal de dag zelf
worden vastgesteld.
In de gansche provincie Santander is de
toestand voortdurend zeer ernstig. Door de
politie zijn alle mogelijke voorzorgsmaat
regelen genomen. Te San Puerto staken
6000 mijnwerkers. De troepen hebben
bevel ontvangen, om zich gereed te houden
voor vertrek naar het door de aigemeene
staking bedreigde gebied.
De //Berliner Lokal Anzeiger// bevat
een telegram uit Weeneu, meldende dat
men in officieele kringen er van overtuigd
is, dat het gerucht, als zou Turkije zich
aansluiten bij den Driebond, waarheid
bevat. Dit gerucht doet sinds eenigen tijd
de ronde en is afkomstig uit Konstantino-
pel en Rome.
Te verwonderen zou het niet zijn, wan
neer de Ottomaansche regeering, vooral na
de ondervinding in den laasten tijd met
betrekking tot de Kretenser-kwetsie haar
heii zou zien in een aansluiting bij den
Driebond, Toch mag men tegenover het
bericht van die voorgenomen aansluiting
bij den Driebond eenigszins sceptisch zijn.
Turkije moet tot op zekere hoogte de
mogendheden der Triple entente, Engeland,
Frankrijk en Rusland, juist ter wille van
Kreta, te vriend houden en een zich in
de armen werpen van den Driebond kan
voor het Ottomaansche rijk noodlottige
gevolgen hebben. In elk geval staat vast,
dat de betrekkingen tusschen Stamboel,
Weenen en Berlijn, op het oogenblik zeer
goed zijn.
De politie nam den afgevaardigden
Rizanoer gevangen, die betrokken is in de
zaak der politieke samenzwering. Toen men
huiszoeking bij hem deed, vond men be
langrijke documenten.
De ministerraad besloot alle middelen
te baat te nemen ten einde den boycot
tegen Griekeuland te doen ophouden.
Laat in den avond gisteren publiceerde
de regeering een nota, waarin medegedeeld
werd, dat het geheime comité der samen
zweerders verschillende revolutionnaire
plannen gemaakt had, zooals o.a. een
aigemeene opstand, het ombrengen van
eenige ministers en Kamerleden, het vormen
van een nieuw ministerie, de ontbinding
van het parlemeut, nieuwe verkiezingen, de
afschaffing van den staat van beleg en het
vervangen van een aantal hooge ambtenaren
door anderen.
Een nieuw conflict is tusschen Perzië
en Rusland uitgebroken. Naar eenige te
Moskou verscheinende bladen vernemen,
ontstond te Asterabad in bet consulaatsge
bouw een gevecht tusschen kozakken en
verscheidene Turkmenische werklieden,
waarbij een der kozakken gedood werd.
Onmiddelijk beval de Russische consul,
dat een Russische kanonneerboot, die in de
Kaspische Zee tegenover een dorp in de
provincie Asterabad geankerd lag, vuur zou
geven. Verscheidene hutten werden omver-
geschoten en talrijke inwoners gedood en
gewond. De moordenaar van den kozak
werd in hechteuis genomen.
Niet zonder reden maakt men zich te
Washington ongerust over het lot der
Amerikanen, die als krijgsgevangenen in
handen van president Madriz van Nicaragua
gevallen zijn.
Reeds heeft het departement van Buiten
landsche Zaken te Washington zich tot
Madriz gewend, om hem onder het oog te
brengen, dat de Amerikaansehe regeering
het fusileeren der krijgsgevangenen niet
lijdelijk zal aanzien. Tevens werd Madriz
herinnerd, dat de voornaamste reden waarom
de Vereenigde Staten president Zelaya
dwongen zijn ambt neder te leggen, was,
dat ook deze gevangen genomen Amerika
nen ter dood liet brengen.
In een plechtige vereenigde zitting vaD
Kamer en Senaat werd heden het resultaat
der presidentsverkiezing openbaar gemaakt.
De heer Saenz Pena is tot president der
republiek gekozen met 264 van d>_ .00
stemmen, de la Piaza werd met 259 van
de 300 stemmen tot vice-president gekozen.
De Loting voor de 'ationale Militie,
lichting 1911is vastgesteld als volgt
Te OUDDORP, Woensd-.g 10 Aug.:
Voor Ouddorp 2 uur, Stehendam 3 uur,
Goedereede 3^ uur.
Te DIRKSLAND, Donderdag 11 Aug.:
Voor Dirksland 9 uur, Melissant 972uur,
Herkingen 9% uur, Nieuwe Tonge 10 uur,
Sommelsdijk 10,30 uur.
Te MIDDELHARNIS, Donderdag 11
Aug.: Voor Middelharnis 1 uur, Stad a./h.
Haringvliet 2 uur.
Te OUDE-TONGE, Vrijdag 12 Aug.
Voor Oude Tonge 10 uur. Den Bommel
1 o1/uur, Ooltgensplaat u uur.
i|
I'
lil
i k '9
t -!;
'T BI
IL.
