i
Woensdag 8 Juni 1910.
35sle Jaargang N°. 1561
Antirevolutionair
Orgaan
voor tie %uidholland§ehf en Keeuwiehr Eilanden.
IN HOC SIGNO VINCES
H. Ch. Vegtel
en C. Warnaer
FEUILLETON.
De Vondeling.
faWHütnkuitej.1
T. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
Alle «stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
De Statenverkiezing.
Land- en Tuinbouw.
''4
j *S*
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
zoover 50
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad ƒ7,50; zonder f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent. Met Zondagsblad 7 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercom», lo. 3.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/a maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
li
In ons eerste artikel schetsten we
de beteekenis der Provincie en dus
vanzelf de zelfstandige positie, die elk
der »Zeven Nederlanden* innamen
als gevolg: 't sterke bewustzijD, dat
in de Statenleden leefde, dat ze waren
Koninkjes op hun gebied. Tot 1656
noemden de Staten van Holland zich
dan ook Edel Mogendenmaar den
30sten Nov. van dat jaar kenden zij
zich den titel toe van Edel Groot
Mogende Meeren.
De Statenvergadering van Holland
als de voornaamste telde 19 stemmen
de edelen één stem en de 18 steden
ieder één stem, die 18 stemhebbende
steden warenDordrecht, Haarlem,
Delft, Leiden, Amsterdam, Gouda, als
de groote, en Rotterdam, Gorkum,
Schiedam, Schoonhoven, Brielle, Alk
maar, Hoorn, Enkhuizen, Edam, Mon-
nikkendam, Medemblik en Purmerend
als de kleine steden.
Viermaal in 'tjaar was er een ver
gadering te 's-Gravenhage.
De Steden zonden een burgemeester
en twee of drie vroedschappen ter
Statenvergadering en ze werden ver
gezeld door hun pensionaris, hun
woordvoerders.
Volgens de ordonnantie van 12 Maart
1585 mochten de algevaardigden niet
anders stemmen dan met een impe
ratief mandaat, zcoals men dat tegen
woordig noemtd. w. z. niet anders
dan overeenkomstig den lastbrief, de
boodschap, die zij hadden meegekre
gen uit den stedelijken Raad; en slechts
dan Daar hun eigen oordeel, als 't
onbeteekenende zaken waren.
Na 1585 moest er eenstemmigheid
zijn in de Staten, anders nam men
geen besluit en ging heen, zooals men
gekomen was om naderhand maar
weer eens bij elkaar te komen en te
zien of men 'tniet eens kon worden.
Ja, de Staatsmachine werkte slecht
en toch was Nederland de
roem van Europa en had 't naam en
eere aan alle horen en toch
waren we toen groot in alles waarin
een klein land groot kan zijn.
Oorzaak Het Volk als Volk had
beginsel en karakterhet beleed den
Gereformeerden godsdienst, was Cal
vinistisch en dong naar het hoogste
ideaal op aarde: Nederland, banier
draagster van 't Evangelie.
Wilt ge 'n liberaal historicus daarover
hooren. Lees dan Dr. R. Fruin's Tien
jaren uit den Tachtig-jarigen oorlog«
zie hier 't citaat, blz. 275:
Zooals de protestanten boven de
roomschen, zoo muntten weder bo
ven alle andere protestanten de
gereformeerden uit in geloofsijver
en geestkracht.
In aantal waren zij tot nog toe
slechts een kleine minderheid zon
der al te blijkbare overdrijving kon
men in 1587 beweren, dat de gere
formeerden niet meer dan een tiende
deel der bevolking van Nederland
uitmaakten.
Maar de vastheid van hun over
tuiging, hun onwankelbaar vertrou
wen in de Goddelijkheid hunner zaak,
hun onbedwingbare moed en volhar
ding verzekerden aan hun Kerk den
voorrang en de heerschappij.
»Het Calvinisme was de hoogste
ontwikkelingsvorm van het Gods-
dienstig-Staatkundig beginsel der
zestiende eeuw.
Een hervormingskamp, die zoo
laat na 't ontstaan der hervorming
kwam, als dit bij ons plaats had
kon niet anders dan Calvinistisch
en ten voordeele van 't Calvinisme
zijn.
En op bladz. 277
Toen kwam ten laatste uit Frank
rijk 't Calvinisme naar Nederland
over, even scherp gekant tegen de
oude leer en de oude kerkregeering
als de wederdooperij, maar met een
eigen welsluitend stelsel van God-
geleèrdheid, met een eigen plan van
democratische kerkordedoordron
gen van een streng zedelijken zin,
en evenzeer voor de zedelijke als
voor de godsdienstige hervorming
der menschheid ijverend.
A! was dus 't raderwerk van den
Staat stroeftoch was ons Land groot,
beroemd, omdat in dat Yolk een
heerlijk beginsel leefde; een doel, een
godsdienstig, reformatorisch doelden
Christus aan de menschheid brengen
naar de Gereformeerde beginselen en
op dat erf van Staat en Kerk en
Maatschappij en School en Gezin de
belijdenis van God Almachtig.
Doch (vergeef ons deze historische
toelichtingwe zijn van ons onder
werp afgedwaald, omdat die historie
tot zulke schitterende herinneringen
aanleiding gaf.
De Staatsmachine was een zand-
wagen, die in 1795 zitten bleef en
door de Revolutie schijnbaar weer
werd voortgetrokken in beter spoor.
Dat betere spoor zullen wij aanwij
zen in een volgend artikel.
Wordt Vervolgd.
Stemt Rechts.
Wat is 't stil in NederlandDe
Candidaten zijn genoemd, maar van
actie hoort men weinig. Geen wonder
De Staten zijn niet van dat belang
als een 2e Kamer, tenzij men er zich
degelijk van bewust is, wat dit betee-
kentditdat de Staten de kiezers
zijn der Eerste Kamerleden.
Maar laat men dat idee eenigermate
los, en legt men den klemtoon op de
dijk- en polderbelangen, dan is 't de
natuurlijkste zaak van de wereld.dat
deze onderwerpen, in de neutrale zone
gelegen, niet aller belangstelling wek
ken.
Doch een keuze doen voor een
Eerste-Kamerlid is van 't hoogste ge
wicht. Waarom? omdat de Eerste
Kamer wetsontwerpen verwerpen mag.
De wetgeving in Christelijkenzinkan
door een Liberale Eerste Kamer ge
stremd worden en tegengewerkt. Mr.
Keuchenuis, minister van Koloniën
viel, door de verwerping zijner begroo
ting in de le Kamer met 20 tegen 19
stemmen. En dat de godsdienst, de
belijdenis van dezen Christen-staats
man daar ook oorzaak van was, wijzen
de stukken uit dien tijd duidelijk
uit.
Onder 't Kuyper-Kabinet was er
een liberale le Kamer en ze verwierp
de subsidie voor de Christelijke
Hoogescholen en gymnasia. Wat deed
dr. Kuyper Hij ontbond de le Kamer;
hij stuurde ze naar huis. En toen kozen
de staten een nieuwe le Kamer
en deze was Rechts omdat er
zoovele Rechtsche Statenleden zijn
en de Subsidie, weer ingediend
ging er toen door. Dat was flink van
dr. Kuyper.
Maar hierin bleek ook de groote
beteekenis der le Kamer en der Staten.
Daaromachter een Rechtsche Tweede
Kamer moet staan een Rechtsche Eer
ste Kamer, dan pas gaat de zaak goed.
En de kiezers voor deStaten beschikken
over leven en dood van een Rechtsche
Kamer. Daarom kunnen we den kiezers
niet genoeg er toe opwekken, om dat
groote doeleen Rechtsche Kamer in
't oog te houden.
Kiest daarom de Candidaten
Herbergsluiting op Zondag in
Nieuwe Tonge.
Door de gemeente Nieuwe Tonge
circuleert een adres om op Zondag
de herbergen te sluiten, voor zoover
de Drankwet dit toelaat. Op welke
uren deze sluiting zal plaats hebben,
wordt door den Raad beslist.
We spreken niet alleen onze warme
sympathie uit met 't intiatief der anti
revol. raadsledenwe noemen 't flink
en geheel op de lijn onzer beginselen
maar we hopen ook, dat de Rechtsche
meerderheid schouder aan schouder
zal zijn om 't voorstel tot sluiting
eenparig aan te nemen.
De Zondag is de dag des Heeren,
dien Hij heiligde.
De mensch heeft over dien dag niets
te zeggen't is Zijn dag.
En daarom were men uit de Gemeen
te, alles wat aan de rust en heiliging
van dien dag in den weg kan staan.
Broederstrekt in dezen een lijn.
En dat de grenzen bij niemand ver
flauwen.
Ons antirev. volk wil van de anti-
rev. raadsleden daden zien. Daar heb
ben ze recht op ook.
Geen modderaar Geen middelman
Wat heb jer an, zei de Genestet.
Magnesia-meststof.
Onder dien naam presenteerd zich een nieuwe
meststof, d. w. z. een artikel dat als zoodanig
ingang wil vinden. Maar we moeten er tegen
waarschuwen. In een brochuretie wordt het
aangeprezen met veel humbug, maar die aan
prijzing, al raakt zij in vele opzichten kant noch
wal, kan toch menig argeloozen lezer er in doen
ioopen. Het geschriftje moet den indruk geven,
dat Magnesia-meststof" (bevattende magnesia
en kalk) zeer voortreffelijk, ja eenig is, en het
brengt den lezer in den waan, dat men met de
aanwending dier meststof kan volstaan, dus geen
anderen mest noodig heeft. In elf punten
men had er evengoed honderd elf kannen neer
schrijven worden de voortreffelijke eigenschap
pen opgesomd, o.m.„Deze meststof beschermt
het gewas en geeft het kracht tegen slechte
weersgesteldheden..." „Ontwikkeld op buiten
gewone wijze de vormiDg van het gewas en geeft
het frischgroene bladeren.„Vernietigt alle
voor de planten schadelijke insecten en larven
en verwijdert alles, dat nadeelig kan zijn.
„beschermt de planten tegen onkruid en woeker
planten zooals mos, paddestoelen, enz." „Is in
aanmerking genomen de uitstekende resultaten
de goedkoopste meststof". (De cursiveering is
niet van ons). Al die voordeelen kan men ge
nieten, wanneer men, als eerste bemesting, on
verschillig de grondsoort, 2000 K.G. per H. A.
uitstrooit. De prijs dezer „goedkoopste meststof"
wordt echter niet genoemd. Nu die mag wel
hoog zijn want zooveel goeds en zulke voordeelen
zijn wel wat waarder wordt b. v. nog verteld,
dat M.-M. aan de groenten de kracht geeft om
een groote hoeveelheid stikstof uit de lucht op
te nemen dus stikstof-mest bespaart 1 't Kan niet
mooier. En ook potasch (kali) kan men er door
bezuinigen 1 "Wij Herhalen: de prijs kan moeilijk
te hoog zijn. Toch raden wij dringend: lezers,
houdt uw geld in den zak! Wij sulien al dat
moois nu maar laten voor wat het is. Dit willen
we alleen zeggenmagnesia speelt ongetwijfeld
bij den plantengroei een beduidende rol verhoogt
vaak de oogsten belangrijk. Hierop wezen we
ai meermalen. Maar ge behoeft er geen eitra
geld voor uit te geven, want als ge kainiet
aanwendt, dan geeft ge in een baal van 100
Kilo ruim 26 Kilo magnesium-verbindiDgen. Die
magnesia krijgt ge in de Stassfürter kalizouten
op den hoop toe. Dat is du» nöggoedkooper dan
in de hierboven genoemde goedkoopste meststof.
Houdt u derhalve bij de gebruikelijke mestoffen
en laat n niet door schoonklinkende beloften
van de wijs brengen.
C. B.
De Amerifcaangche
Kruisbesseniiieeldauw.
In 1907 werd deze ziekte voor de eerste maal
in ons laDd aangetroffen, in eenige bessentuinen
te Amerongen en Eist (U.Sinds heeit zij zich
verbreid en ze is er ook nu nog. Prof. Eitzema
Bos te Wageningen waarschuwt de kweekers met
nadruk, om toch. vooral op hun hoede te
zijn tegen deze ziekte, welke van hoogst ern-
stigen aard is en de teelt van kruistessen onmo
gelijk kan maken, terwijl haar verbreiding hier
te lande tengevolge kan hebben, dat andere lan
den hun grenzen voor den invoer van onze kruis
bessen gaan sluiten. Wanneer de Amerik. kruis-
bessenmeeldauw slechts één jaar ongestoord
voortwoekert in krnisbessenstruiken, in een bes-
sentuin of in een boomkweekery dan treedt deze
ziekte het volgende jaar zöö hevig op, dat van
den bessenoogst weinig of niets terecht komt
terwijl de struiken ook zeer ernstig schade lijden.
Daarom is het zeer noodzakelijk dat ieder bessen-
teler en boomkweeker zijn struiken nauwkeurig
en geregeld inspecteert, om dadelijk te kunnen
ingrijpen als de ziekte optreedt. Verdachte scheu
ten en bessen zende men onverwijld naar den
Directeur van het Instituut voor Phytopathologie
te Wageningen. Het eerste optreden der ziekte
is eindeiMei of begin Juni, maar zelfs tot begin Sept
*S HOOFDSTUK VH.
»Nooit,« zoo besloot hij bij zichzelven,
»zal ik mijne lieve pleegmoeder, mevr.
Van Waversberg, vergeten. Aan hare
knieën heb ik de eerste lessen uit de bij—
belsche geschiedenis ontvangen. Zij is het,
die mij op mijn zondig hart en op den
liefdevollen Zaligmaker gewezen hééft.
Maar nu dank ik den Heere, dat ik
fflijne eigen moeder nog heb mogen vinden,
en deze ook een gekende des Heeren is.
En zou ik mij dan harer schamen O God,
wil mij daar toch voor bewaren. Neen, de
Heere heeft ons in den weg zijner aan
biddelijke Voorzienigheid tot elkander ge
bracht, en alleen de dood zal eene tijdelijke
scheiding tusschen ons kunnen teweeg bren-
gen. Maar hier kan en wil ik ook niet
blijven. <t
In overleg met zijne moeder, Caroline
del, had dok Van Waversberg be
sloten, zijn ontslag als gemeentedokter aan
te vragen, om daarna naar de geboorteplaats
zijner moeder te reizen, en onderzoek naar
de verschillende familieleden te doen, en
of haar vader zijn grootvader dus
nog leefde, om dan' te trachten, eene ver
zoening dier familie, met de zoover afge
dwaalde, maar toch zoo heerlijk terecht
gebrachte Caroline Brindel te bewerken.
En van de uitkomst van die reis zou het
natuurlijk afhangen, hoe hij verder handelen
zou.
Toen dan twee dagen na de indiening
zijner aanvrage om ontslag, hem door
Burgemeester en Wethouders een eervol
ontslag was toegekend geworden, ging
dokter Van Waversberg, aan den avond
van dien dag eene afscheidsvisite maken
bij den Burgemeester, want reeds den vol
genden dag zou hij afreizen, en niet terug
komen, dan alleen om orders te geven tot
afzending zijner meubelen enz., en om zijn
moeder af te halen.
Toen de dokter aan het huis van den
burgemeester kwam, waren vooral de dames
buitengewoon vriendelijk. Zij drukten er
hun leedwezen over uit, dat het verblijf
van den dokter in hunne gemeente, en
daardoor dus ook de geuoegelijke conver
satie, waarvan zij zich zooveel voorgesteld
hadden zooals zij beweerden maar
ioo kort had mogen duren. Ja, zij gingen
zelfs zóóver, met hunne leugenachtige en
valsche vriendschapsbetuiging, die in de
z.g.n. »groote wereld,i helaas maar al te
veel gebruikelijk zijn, dat zij beweerden,
de noodzakelijkheid volstrekt nog ntet te
kunnen inzien van des dokters vertrek,
omdat nu gebleken was, dat een gewone
burgervrouw zijne moeder was.
»U behoeft zich toch waarlijk voor uwe
moeder niet te schamen, doktert, beweer
de juffrouw Edzinga. »Zij is eene door en
door fatsoenlijke eerzame vrouw, en geniet
hier de algemeene achting. Wat doet het
er dan toch eigenlijk toe, of zij al van lage
geboorte is
Ook mevrouw Edzinga beweerde, dat de
dokter naar haar inzien, toch veel te teer
gevoelig was op dit punt, want dat niemand
er zelfs aan dacht, hem minder te waar-
deeren dan tot dusverre. En zoo ging het
den geheelen avond door. Men putte zich
uit in vleierijen en lievigheden tegenover
den dokter, en deze, die wel begreep, welk
eene waarde hij daaraan te hechten had,
maakte zijn visite zeer kort, erklarende
dat hij nog veel te regelen had voor zijne
afreis, en weldra, na een hartelijk afscheid
van den burgemeester en zijn huisgenooten,
vertrok dokter Van Waversberg weer. Hij
bracht het verdere van den avond bij zijne
moeder door. En deze, o hoe gelukkigen
dankbaar was zij gestemd, nu de Heere
het alles zoo wonderbaar beschikt had,
dat zij haar kind, hetwelk haar eerst tot
een last was, nog had mogen wedervinden.
Ja, als zij terugzag op haren levensweg,
dan kon zij niet anders dan den Heere
danken, uit den diepsten grond haars harten,
die haar langs zulke diepe wegen had
geleid, maar alles nog zoo heerlijk ten
goede had doen uitloopen.
En ook dokter Van Waversberg, hoewel
reeds zoovele van zijne idealen in rook
vervlogen waren, hij gevoelde zich gelukkig
en dankbaar gestemd in den weg des Heeren.
»Ëen ding hoop ik nu maar,« zoo sprak
hij tot zijn moeder, »dat grootvader nog
leven zal, en dat ik hem verzoeningsgezind
zal mogen bevinden of met Gods hulpe
zal kunnen maken.
»0 mijn jongen,antwoordde Caroline,
»als dat nog eens waar mocht zijn, dan
bleef er op aarde voor mij niets meer te
wenschen over. Maar ach, ik vrees, ik
vrees ten zeerste. Vooreerst kan mijn vader
al reeds lang overleden zijn, denk eens
aan Hij zou nu al zijn, laat mij eens zien,
den hoeveelsten hebben wij nu, al 26 Juli
Wel, dan zou vader overmorgen, reeds 78
jaar oud zijn. En al was het ook, dat hij
nog leefde, dan vrees ik toch, dat hij niet
tot verzoening met mij te bewegen zal zijn.
Als mijne lieve moeder nog leefde, ja, dan
zou 't kunnen zijn, dat zij vader nog tot
vergeving wist te bewegen, maar o, hij is
toch zoo stug en onbuigzaam van karakter.
Ik heb er weinig hoop op.
»Maar kom, wat hoor ik nu riep de
dokter uit.t Zijn dat nu woorden van mijne
moeder, die al zooveel van de wonderbare
kracht van Gods genade ervaren heeft Is
de Heere dan niet machtig, om ook het
stugste harte te vermurwen Komt, laten wij
vertrouwen en niet vreezen. Ik hoop biddend
heen te gaan, en gij zult mij toch zeker
ook wel met uwe gebeden vergezellen niet
waar
Caroline schreide. Haar hart was vol
van de goedertierenheden des Heeren. Was
zij reeds dankbaar gestemd haar kind, haar
zoon weder teruggevonden te hebben. Zij
was overstelpt van geluk in het bezit van
zulk een zoon. Vertroostend, opbeurend
en bemoedigend sprak dokter Van Wavers
berg zijne moeder toe, en zij besloten hun
samenzijn van dezen avond met een innig,
ootmoedig dank- en smeekgebed.
Wordt vervolgd.
;.<j
1
"Ni
l
