Eilanden.
Mrs.
I
I
I
4
Zaterdag 5 Maart 1910
25ste Jaargang N°. 1534.
Orgaan
h
y
es,
A ntirevo lu tion air
IN HOCSIGNO VINCES
ier,
ONS ZONDAGSBLAD.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. met Zondagsblad 75 Cent.
SOMMELSDTJK.
Óoltgensplaat.
De Uitgever.
OP USTMIJÜ.
1
.t t
voor de Miiift!i@I!a.nflf»eit© en
I'heid vochtig
|n uitstrooien,
|jdige levering
1" en „Piatz."
2902
leas®, enz.
1, Qoes
Deze Courant -verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
j, w r .70nder 30
Buitenland bij vooruitbetaling met Zondagsblad 7,50; zonder f 4,50 per jaar
Afzonderlijke nnmniers 5 Cent
UITGEVEB
T. BOEKHOVEN,
Telefoon Intercom». So. 8.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
G-roote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
■%BSe Hit sikken voor «le ileilaeise bestemd, tilierJenilCB en verdere iilitiiiiistrafie franco toe te xeiiden aan den Uitgever.
'Magazijn
liiflerileefling,
[>522 en ?>24
lij de Kerkstraat
REAM.
rt Anno 1885)
.8 nitpMe
elüöeuis Cos- j
fte en Mm,
;GH im M- I
|fl8 fle nieuTSïo
Schotse)® siCr
beding iiaar
Sr.
'LAAT,
Idrr.inistraóië'n
jp Binnen- en
ïdsehe Effecten
en landerijen
vat betreft het
tegen koersen
den tegen zeer
34-05
.hade.
In— 4 °/0 's jaars.
tot de firma
E.Z. »A.
aar 1850 wer-
everd.
3132
Met dankbaarheid kunnen we
melden, dat een zeer groot aan-
cal onzer lezers ons bericht deden,
dat zij gaarne ons Zondagsblad er
geregeld bij wenschten te ontvan
gen.
r Met dankbaarheid, schreven we,
want we krijgen daardoor het be
wijs, dat ons streven op prijs ge
steld wordt.
Ons Zondagsblad kost vooral
aan de talrijke gravures veel
en als iedere a-onné ook het Zon
dagsblad er bij neemt, kunnen de
hooge kosten er eenigszins
it komen.
En wat is nu é-é n k w a r t j e in
de drie maandenBovendien krijgt
men daarvoor op het einde van 't
jaar een keurig boek, dat blijvende
waarde heeft, vooral voor hen, die
kinderen hebben.
Omdat het grootste deel onzer
lezers zich reeds opgegeven heb-
Skpn als abonné zenden we aan
r'llen (behalve die enkele
die het reeds aischreven) ons Zon
dagsblad er geregeld bij en ver
zoeken vriendelijk aan hen
die het Blad niet wenschen te
ontvangen, dit ons even te melden.
Dit is de gemakkelijkste manier.
Ons streven onzen lezers aan
bevelende,
SSeBanyi'ijiie datums.
23 Maartter visielegging en ver
krijgbaarstelling der voorloopige kie
zerslijst en bijbehoorende lijsten.
23 Maart tot en met 15 April:
gelegenheid tot reclame.
Tot 21 Aprilter visielegging en
verkrijgbaarstelling der reclames.
Voor 15 Meidifinitieve vaststelling
der kiezerslijst
On§ Program,
Art. 2
Art. 1 van Ons Program luidde:
De antirevolutionaire of Christe
lijk Historische richting vertegen
woordigt, voorzooveel ons land
aangaat, den grondtoon vau ons
volkskarakter, gelijk dit door Oranje
geleid, onder invloed der Hervor
ming, omstreeks 1572 zijn stempel
ontving, en wenscht dit, overeen
komstig den gewijzigden volkstoe
stand, in een vorm, die aan de
behoeften van onzen tijd voldoet, te
ontwikkelen.
Maar dit artikel behandeld zijnde
gaan we over tot art. 2
Dit luidt
Noch in den volkswil, noch in de
wet, maar alleen in God vindt, de
Autirev. of Christ. Hist, partij de
bron van het souvereine gezag en
verwerpt mitsdien eenerzijds het
beginsel van volkssouvereiniteit; ter
wijl zij anderzijds de souveriniteit
van Oranje eert, als onder de leiding
Gods in onze Geschiedenis gewor
telddoor de mannen van 1813 in
den Nederlandschen staat tot ontwik
keling gebrachten door de Grond
wet als zoodanig bevestigd.
Uit den aard der zaak zal de uit
werking van dit artikel in bijzonder
heden niet afdalen in de eerste plaats
niet, omdat zelfs over een en ander
nog geen gelijke meening bestaat en
in de tweede plaats omdat 't onder
werp, dat hier aangeroerd wordt zoo
omvangrijk is, dat in een krant daar
voor geen stee zou zijn.
Want immers het artikel spreekt
over het Gezag. Enj waar ter wereld
wordt geen Gezag ^uitgeoefend En
door wie En hoe sEn over wie
Heel 't menschenleven rust op 't
Gezag.
Het bestaan van Keizer-en Konink
rijken, van Republiekenvan Staat
Maatschappij en Gezin, van stad en
dorp rust op 't Gezag.
Denk U het Gezag weg van vader
over kindvan boer over arbeiders,
van patroon over knechtvan meer
dere over minderevan de overheid
over hare onderdanen, en eilievewat
toestand doorleeft ge dan.
Denk om wat onze vaderen deden
in 1567 toen ze van onder 't Gezag
van een Alva zich terugtrokken naar
't Buitenland.
Om den Tachtigjarigen Oorlog.
Om de Afzwering van Fi ips in 1581,
Om de Binnelandsche onlusten in
1650, toen het ging om het Gezag der
Staten Generaal tegenover het Gezag
vun eenige Hollandsche regenten
Denk om 1688, toen onze Stadhou
der Willem III zijn schoonvader, met
ondersteuning van het Engelsche volk
en onze Staten, uit Engeland deed
vluchten.
I enk om 1795, toen onze stadhou
der Willem V als balling zich te
Scheveningen inscheepte en zijn Land
nimmer weer zag.
Denk om het ingeperkt Gezag, dat
Koning Willem I door de door hem
geëischte Constitutie of Grondwet,
zich zelf oplegde, d. i. de inperking,
die hij zelf vroeg.
Denk om onze Grondwet, en de ar
tikelen. die het Gezag raken, en waar
bij dat Gezag besnoeid is.
Ga naar de Oudheid met uw ge
dachten of naar de binnenlanden
van Azie en Afrika, waar het despotis
me heerscht; dagelijks als een ge
woonte als een recht der heerschers.
Vraag in Europa naar 't gezag van
den Czaar der Russen of den Sultan
van Turkije of van NeerlanJs Konin
gin en zeg dan, of dat Gezag nu in
zijn uitwerking het zelfde is of zijn
kan.
Al dit bovengenoemde geldt het poli
tiek gezag.
Maar ge hoort dagelijks van werk
stakingen in de Maatschappijge
herinnert u de spoorwegstaking in
1903; ge kent uit Frankrijk de
staking der electriciensder post- en
telegraafambtenaren en veertien daag
geleden was er te Amsterdam aan
een school een onderwijzersstaking
Maar immers ook die stakingen hou
den onmiddellijk verband met 't,Gezag.
Ge hoort van ouderlijk gezag en
ontzetting uit die macht door rechters
en Voogdijraden. Ge hoort van Cura-
teele eens vaders of eener moeder.
Ga met uw gedachten weer terug
naar 't patriarchaal gezag van Abra
ham, Izaak en Jacob enz. zooals we
dit, uit Gods Woord kennen en zooals
't nog in de binnenlanden van Azie
voorkomt.
Ga naar Sumatra en ge merkt daar
't matriarchaal of moederlijk gezag
in plaats van dat des vaars.
Maar immerswaar ter wereld ge uw
voet zet, ge ziet u elk oogenblik van
den dag omringd door 't gezag Een
mensch heeft gezag en macht over zijn
naaste; over de voorwerpen, die zijn
eigendom zijn over zijn huis, zijn vee,
zijn grond, zijn geld. Die mensch leest
boeken, welke »met gezag« spreken;
hij leest gezaghebbende schryversci
hij leest Gods Woord, en erkent de
»autoriteit« of het gezag van dat
Woordhij leest artikelen van geleer
den, die in dezen of genen tak van
wetenschap met »gezag« bekleed zijn
en dat uitoefenen. Hij hoort de kritiek
van den eenen geleerde over den
andervan den eenen dichter over
den andervan den eenen schilder
over den ander en hij zegtdie criticus
kan wel gelijk hebben, want zijn woord
heeft beslist gezag.
Wil een mensch wat weten, hij
zoekt iets in een of ander botk op,
waarvan ieder zegt, dat het geraad
pleegd m et worden, want dat het
gezag heeft
GezagWaar ge staat of gaat,
oopt of zit, schrijft of denkt;zwijgt
of redevoertde heele mensch met
lichaam en ziel, verstand en kracht
staat roet de milioenen op de aarde
Hke seconde van den dag onder Ge
zag en oefent, moet oefenen gehoor-
zaamheid tegenover 't wettig gezag
breekt af het onwettig gezag.
Alle strijd op aarde loopt over 't
gezag en zijn overtreding.
Zóó begon de strijd in 't Paradijs
tegen 't Goddelijk Gezag.
En allo eeuwen door is 't gezag
de inzet van derr strijd geweest, als
gevo'g der eerste zonde onzer eerste
ouders Goddelijk en menschelijk
gezag.
Maar zeiden we dan te veel, dat
een Krant geen plaats is om over
de volle beteekenis van art. Z van
Üns Program te spreken
V Heeft mr. Troelstra dat gezegd?
»De School met den Bijbel« heeft
in een artikel dezen regel
Troelstra zal wel waarheid ge
sproken hebben toen hij zei»ik zelf
heb van een liberalen professor geleerd
hoe Oranje louter dient voor boeren
bedrog.»
Een lib. professor had dus gezegd,
dat Oranje maar boerenbedrog was.
Wonder zou 't niet wezen.
Mr. Cort van der Linden spreekt
van een vliegwiel», dat de staats
machine doet draaien.
Mr. van Houten spreekt van een
»ornament« of versiering.
Wijlen minister Pierson sprak van
't rhart« der natie.
Allen doelden ze op de onwaarde
van Oranje en 't Koningschap,
't Zou dus geen wonder zijn, als
mr. Troelstra goed gehoord had, dat
een lib. professor hem leerde, dat
Oranje voor boerenbedrog dient, 't Is
't liberale beginsel in volle consekwen-
tie.
De liberale beginselen zijn zoo en
niets anders.
En als ze in de praktijk huldigen
't Oranjehuis, dan is dit om den naam
»üranje«, maar niet om 't beginsel
van Souvereiniteit-
Liberalen zijn van huis uit anti-
koningsgeziudrepublikeinsch
Vlaggentcoi voor Juliana volop!
maar ui beginsel; vrij van 't monar
--~
chaal Gezag en voor den geopenbaar-
den Volkswil!
Bij de wieg van Juliana.
Een nieuwe schoolstrijd is ontbrand,
merkte een persorgaan dezer dagen op,
bij de wieg van Juliana.
Deze strijdzullen de Liberalen of
de Sociaal Democraten de baas blijven
in de School.
Aanleiding tot den strijd was het
beleggen van een »anti-nationaal»
Schoolfeest te Almelo, in de Kamer
besproken. Onderwijzers en socialisti
sche kinderen deden daar aan mee.
Voortzetting van den strijdDe rede
van Ossendorp over liet niet zingen
van Oranjeliederen en de behandeling
der Vad. Geschiedenis in de School.
Nieuw voedsel voor den strijdDe
circulaire van Burg. en Wetb. van
Rotterdam, dat de onderwijzers Oran
je liefde moeten aankweeken, of anders
de School verlaten.
Voortzettingallerlei moties voor
Ossendorps opvatting.
Voortzetting: mr. Troelstra roept
alle onderwijzers op tegen de circulaire
en de overheid moet eens durven om
er de sociaal-dem. onderwijzers uitte
bannen.
Bij de wieg van Juliana is de strijd
begonnen
Om 't Oranjehuis en 't Gezag der
Souvereine.
Tegen de Vaderlandsliefde en Oranje-
min.
Tegen »boerenbedrog« ook
Wat zal van dien strijd in de Op.
School worden
De Socialisten gaan er niet uit
Zoo komen de geesten openbaar
En buiten dien strijd staat de Chris
telijke School roepend, dat 't laatste
gedoopte kind in hare banken plaats
neme, waar 't behoort naar de afge
legde Doopsbeloften.
Vrijheid van spreken.
Een der eerste beginselen van den
Staatsburger is vrijheid.
Een der uitwassen die met geweld
desnoods moet afgehakt worden, is
losbandigheid.
Nu is elke vrijheid, en dit is haar
eigenaardig karakter, beperkt door de
omstandigheden des levens gebonden
aan de ordinantiën Gods voor alle
terrein van menschelijke openbaring.
De losbandigheid, het woord zegt 't
reeds, stoort zich aan geen omstandig
heden en ordinantiën.
Wat is nu de ordinantie,Gods bij
al ons sprekenhet voordeel en 't
belang van ons zelt. Jvan onzen naaste,
van de kringen waarin en waarvoor
we leven. Zeer zeker komt de zonde
daar storend tusschen inmaar de
bedoeling moet toch aldus wezen
God liefhebben en onzen naaste als ons
zelf.
Daarom mag vrijheid van spreken
nooit beletwant steltdat men God
niet erkent, dan toch blijft nog het
belang van zich zelf en zijn naaste.
En de vrijheid om voor eigen belan
gen of die van anderen op te komen
zoo op staatkundig als op Maatschap
pelijk terrein moet onverlet blijven.
Maar: vrijheid moet ook vrijheid
zijngeen losbandigheid.
De vrijheid kent haar maathaar
tijdhaar wijzeoverziet haar ver
houdingen tot theden, tot de toekomst;
houdt met alle feiten rekening
De losbandigheid houdt met niets
en niemand rekening. De Vrijheid
voelt zich gebondenen dies vrijheid
van spreken uitstekend
Maar gebonden door de omstandig
heden door levenservaringdoor
levenswetten, die rondom ons heer-
schen. En die levenswetten staan weer
met God in nauw verband, of sterker
God schiep die. Buiten Gods Woord
wordt vrijheid-dwang van den heer-
scher of losbandigheid van den on-
derdaa iwant buiten Gods Woord
leert men de levensverhoudingen
nooit goed kennen En die moet men
kennen anders wordt de vrijheid ge
dood
Land erhuiziDg naar onze Oost
De Standaard heeft er onlangs een ar
tikel over geschreven, dat mij uit het hart
gegrepen was. 'k Heb dit onderwerp aleens
meer ter sprake gebracht en 't was me een
ware verheugenis, toen ik zag, dat ook ons
hoofdorgaan de zaak tenminste de moeite
van bespreken waard acht.
»Uilkijk zei me indertijd zeker iemand,
»'t Is of je de meuschen met geweld uit
ons land jagen wilt! We kunnen ze zelf
zoo goed gebruiken En vooral onze chris-
tenmenschen deuk er aan dat elke stem
telt
't Was iemand uit een bloeiende, voor
uitgaande stad, waar veel meer menschen
in kwamen, dan er uit gingen.
Ik kon hem dus wel begrijpen.
Hij weet niet, hoe het op 't platteland
nijpen kan en hoe soms in de vruchtbaarste
streken armoede en achteruitgang worden
gezien.
De oorzaken Iaat ik nu rusten.
Maar het feit ligt er toe.
En daar is 't waarlijk geen wonder, dat
zooveel arbeiders als boeren trachten hun
bestaan te verheffen, door in een ander
land, waar nog grond te over is hun be
drijf onder gunstigen voorwaarden te her
vatten.
Het is nu eenmaal zoo, met name in 't
bedrijf van den veeboer, dat een bepaald
aantal bunders slechts een bepaald aantal
beesten voeden en daardoor insgelijks een
bepaald aantal menschen dragen kan.
Men spreekt van >inteDsieven« bouw.
Ongetwijfeld is ook hier door beteren
waterafvoer en voordeeliger bemesting de
grasopbrengst te verhoogen, maar véél
maakt dit niet uit. Slecht door grasland tot
bouwland te maken en den landbouw tot
tuinbouw te verfijnen, kunnen meer men
schen op dezelfde oppervlakte hun brood
hebbeD.
Maar ook hieraan komt een eind.
En elders kan men dat niet.
Waarvan dan 't noodzakelijk gevolg is,
dat de ouderen zich zoo goed en zoo kwaad
als 't gaat, zoeken te redden en de jon
geren een ander vaderland zoeken.
De tocht gaat naar Amerika.
't Zij naar de Vereenigde Staten't zij
naar Canada, Argentinië of waar ook.
En in de eerste io en 20 jaar zal dat
zoo wel blijven.
Maar nu staat het zoo, dat die land
verhuizers in het tweede en derde geslacht
reeds voor den Nederlandschen stam ver
loren zijn.
Zij vergeten hun landstaal.
Zij vergeten hun vaderland.
Amerika wordt geheel het land hunner
inwoning. En daar kan niemand hun een
verwijt van maken. In geslachten Vaderlan
ders blijven in een vreemd land, zou de
landverhuizing buiten de nationale gemeen
schap van hun nieuw vaderland sluiten dat
gaat niet
Het verlies is trouwens voor wie blijven
erger dan voor wie weggingen.
Engeland leert ons, wat een machtigen
i
i
