wr
BBS!
voor
BEST! BLAB.
f
iioek
Zaterdag 8 Januari 1910.
liines,
r^ndsm<i
ihmichine
1
A n tirevo lu tionair
Orgaan
ZHidhollandMcbe en Kceiïwsiïlt© Eilanden.
Bestuur Centr. Antra. Kiesv.
I
I
a
trooier,
erzekering
IN HOC SIGNO VINCES
E Middelkarnis.
WEIL, Goes
ELSDUR.
T. BOEKHOVEN,
Msle Jaargang N°. 1518.
s nieuws.
E.
uitgever:
SQMMELSDIJK.
Alle stsskken voor de Itetiuetie bestemd, Advertentiën en ventere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
9'oor Sluis en MSo>J.
f 1
3^ I
siasc, suurue
geslagen van zuiver
In al stofen vuilgezui-
gehalte van ruim 30 °/0
1 °/0 Vet en hoogstens
onderstaand schrijven
:ur dat ieder kan lezen
Lijnzaadkoeken gesla-
Lijnzaad, zonder eenige
|n welken aard ook en
ons tot eene betaling
boete aan eik onzer
vervalschen onzerzijds
iteerd.
bij2809
ekende bestaat gelegen -
iuiraeteeren van
j. Met voorschot.
ie nadere inlichtingen
conditiën te verkrijgen
11238
P. C. DE GRAAEF.
te. L. v. EESTEREN.
W. TERHOEVE.
3 hoeveelheid vochtig
e kunnen uitstrooien,
Ren.
j voor tijdige levering
2002
oren.
eemolens, enz.
lOSCll.
,ge men in zijn eigen
eist! Uk 2i 91
edeponeerd handelsmerk
bjj Joh v. Ballegoog.
A. C. A. Poots.
A. van Eesteren.
L. W. Zaaijer
A. van Oostenhrugge
2445
waschdag in Uw gezin
eid van Uw wasch wilt
iakkelijker wilt maken.
Uw zak wilt houden,
BA (JUS
1de eischen voldoet,
in 3 uren klaar,
ischmachines, 0, neen!
idag in werking te zien.
sen vertegenwoordiger
venden tot de firma
en Z.Z. 94.
if het jaar 1850 wer-
iën geleverd.
3132
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij voor uitbetaling f <t,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
Telefoon Intercom»:. So. 3.
Advertentie» 10 Cent per regel en 3/2 maai. Reclames 20 per re-gai.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Grooto letters en vignetten worden berekend naar de plaataraimte die zij beslaan.
Advertentie» worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Met 't oog op den Parifjdag
wordt het Bestuur dringend uitge-
noodigd ter vergadering op Woensdag
12 Jan. as (D.V.) te Middelharnis,
's middags 3 ure in de Chr. School
DE SECRETARIS.
Be openbare school
ontlerfiiUitil.
De openbare School is dezer dagen
door den dwazen ijver van voorstan
ders andermaal in opspraak en iu
miscrediet geraakt, zelfs zoo. dat blij
kens Ingez. Stukken in de N E. C. de
klacht ontlokt wordt»niet de chris
tenen», »maar de openbare onderwij
zers zijn zelf de oorzaak van de
ondermijning der Schook
Wat is er dan geschied Ditde
voorzitter van den Bond van Ned.
onderwijzers heeft onder de langdurige
toejuiching van een volle vergadering
- van openbare onderwijzers en onder
wijzeressen de meening uitgesproken,
dat 't Oranjehuis, in de school, noch
door vertelling, noch door een lied
mag worden erkend, tenzij slechts
edele daden te vertellen ea te befingen
zijn aan den onderwijzer echter ver-
blijve 't oordeel, wat hij zelf »edei«
gelieve te noemen,
Een openbaar onderwijzer, Socialist,
denkt over dat »edel« waarschijnlijk
iets anders dan een collega, niet-soci-
alist. E11 aldus is dan de weg geopend
om over 't Oranjehuis totaal te zwijgen
geboortefeesten te verachtenhet
»Kindje« in een hoekje te leggen en
het Koninklijk gezkg te minachten.
De openbare School moet neutraal
zijn, zei de voorzitteren dus moet
er uitgeweerd worden, alles wat een
andersdenkende kan kwetsen en tot
dat »alles« behoort ook 't Oranjehuis
en 't Koninklijk, 't monarschaal gezag.
Over deze rede is men in Ingezonden
stukken opgekomen en dat ze uitge
sproken werd onder langdurig toe
juichen heeft vrienden van de openb.
school naar de pen doen grijpen om
te protesteeren tegen den Bond, tegen
den voorzitter, tegen de openbare
School.
Voor wie de Openbare School lief
heeft, moet zulk een optreden van
den Bond dan ook een ergernis zijn
want geen beter middel dan om haar
te benadeelen, haar te ondermijnen,
haar den rug toe te keeren' is wel
dit, dat de eigen vrienden het er op
toeleggen, om 't Oranjehuis in mis
crediet te brengen.
Toch verwondere niemand deze loop
van zaken. Vroeger hadden we reeds
gelegenheid in tal van artikelen op
deze noodzakelijke konsekwentie te
wijzen
De Op. school is neutraaldat eischt
deswet; en nu is 't alleszins begrijpelijk,
dat een Socialist die neutraliteit door
trekt tot aan 't Oranjehuis, daar hij
een beetje mee op heeft.
Maar ook begrijpelijk, dat een ander
Openbaar onderwijzer, die 't Oranje
huis wel een goed hart toedraagt,
daartegen protesteert.
En zoo krijgt men onder de vrienden
van neutraal onderwijs ruzie over de
neutraliteit zelve, die tot niets anders
leiden kan dantot af breking van 't
openbaar onderwijs.
En wij kunnen toeschouwers zijn
we behoeven ook niet meer te zijn,
want waar 't stof u in de oogen vliegt
onder dezen bitteren strijd, kunnen we
slechts eenige stappen achterwaarts
doen om 't tooneel des te beter te
kunnen overzien en gade te slaan, om
ten slotte 't oog te vestigen op de
ruïne, waarop de voorstanders kunnen
gaan staan huilen.
Want de Openbare School wordt
op die wijs een ruïne. Het vertrouwen
in de zoogenaamde neutraliteit zinkt
weg. Men ziet in de neutraliteit terecht
niets anders dan een middel om pro
paganda te maken tegen den Staat
tegen Oranjetegen de monarchie,
tegen 't Koninklijk gezag en de Konin
klijke eere.
Die neutraliteit is geen neutraliteit
maar openbaring van haat en vijand
schap tegen alles wat hoog staat in 't
nationale leven, en niet 't minst tegen
de hoogste Gezagdraagster in ons Va
derland. Die haat durft men echter
niet best luchten't broodje hangt
ervan af.
E11 om nu die klip te ontzeilen
toch 't Oranjehuis haten, maar die
haat niet al te erg laten merken
daarom zegt men: We moeten neu
traal zijn. Maar door dat zwijgen
verraadt men aan de kinderen en
ouders zijn af keer tochalleen met
dit verschileen openbaar onderwijzer
kan zich op de wet beroepen.
De Openbare School doodt zichzelf.
De Neutraliteit is een onding, want
geen mensch is in zijn zieleleven neu
traal. En een opvoeder kan en mag
bet niet zijn. Een opvoeder is iemand.
is een persoonlijkheid,die zichzelf
geelt, zooals hij de dingen ziet. Hij
stort zijn ziel uit in de kinderen
vormt ze naar zichzelfgiet in hen
uit zijn beste gedachten en ideeën
laat heel zijn woord inwerken op dat
kind zet ze om en kneedt de harten.
Als een Openbaar onderwijzer zóó
optreedt, is hij niet in strijd met de
wet, want een openbaar onderwijzer
wil en moet ook karakters vormen,
anders ware hij den naam van onder
wijzer en opvoeder niet waardig. Maar
daarom is 't zoo ontzettend moeilijk
om socialist te zijn èn »neutraak
onderwijzer.
Daarom is 't zoo ontzettend moeilijk:
Christen-belijder te zijn en »neutraak<
onderwijzer of leeraar aan een Rijks
normaalschool
En zat er 't broodje niet tusschen,
dan zou op de Openbare School nog
wel wat anders gehoord worden dan
»neutraak onderwijs.
Nu is 't »neutraak, ja, ja
De Bond van Ned. onderwijzers
heeft de pennen in roering gebracht.
Velen zijn opgeschrokken En roepen:
Zwijgbewaar de Openbare School
Te laatDe Bijzondere school wordt
regelde Openbare aanvulling I
Te laatDe Openbare School wordt
de School der Socialisten
Democratie.
Tegenwoordig verschijnt de berichte
of befaamde Democratie in zoo'n treu
rig gewaad, dat de nobelste mannen
van Nederland er van terug schrikken.
Amsterdam heeft een talentvol liberaal
burgemeester- maar hij treed af, omdat
de socialisten in den Raad zulke moei
lijkheden in den weg leggen bij zijn
richting en voorzichtig en zuinig be
heer, dat hij zijn verantwoordelijkheid
als hoofd der gemeente niet langer
dragen kan.
De socialisten hitsen de ambtenaren
op tegen de Gezagdragers
De uitgaven zijn stijgende, de in
komsten nietklimrnend in gelijke mate.
En de rijken gaan de stad uit omdat
de belastingen te zwaar worden.
Zulke democratie keert den staat en
stand van zaken om. Toch is dat de
ware aard van de huidige democratie
De Burgemeester heeft reeds ontslag
aangevraagd.
Wie zal in zoo'n toestand zijn plaats
willen innemen,
Democratie is een mooi woord, mijn
vriend.
Maar als een gemeente ermee in
schulden en moeiten raakt, gunnen
we de Democratie een graf op den bo
dem der zee.
*0.* Eereraad
en
Enquete.
Door rar. Troelstra is een wetsont
werp ingediend om te komen tot een
Enquete of onderzoek naar deLint-
jeshistorie.
Ook verluiden berichten omtrent een
Eereraad, waarin zitting zullen hebben
de liberale heeren, oud-minister van
Houten Marez Oyeris Cort van der
Linden en Lely. Het is ons geheel on
verschillig, wat men doen wil en
stellen in beide colleges geen 't minste
belang.
Had men met een eerlijke liberale
of socialistische Pers te doen, die
vertrouwen stelde in iemands woord,
dan zouden we aan een uitspraak
waarde hechten.
Maar 't is die Pers toch te doen om
dr. Kuyper te treffen, te blijven treffen
lot- op zijn dood tóe.
Ais er dus een uitspraak valt ten
gunste van dr. Kuyper, begint die Pers
toch weer aan die uitspraak te knab
belen.
Wat schiet je dus met eeu Eereraad
of Enquete op
Men zal dr. Kuyper nog trappen
geven na zijn dood; waarom zullen
we dan verlangen naar een uitspraak.
Is ze kwaad dan is er een eeuwig
gejubel.
Is ze goeddan is er toch ook een
voortdurend knagen en becritiseeren
van die uitspraakWat schiet men
dus op P Niets
OP HEI Ui r MUM.
Een bericht trok mijn aandacht.
Door verschillende landbouw vereenigin-
gen is het een Zeeuwsche onderwijzeres
mogelijk gemaakt, aan een Belgische land
bouwschool opleiding te zoeken, om eenmaal
zoo luidt het bericht haar opgedane
kennis te verspreiden onder de Zeeuwsche
boerendochters.
Waarom die juffrouw nu juist naar België
gaat en "of dat soms is, wijl ze in 01 s 'and
haar doel niet bereiken kon, heb ik niet
kunnen uitvisschen. 'k Heb er het Vrouwen
jaarboekje voor Nederland« op nagekeken,
dat uitgegeven wordt door het Nationaal
Bureau voor Vrouwenarbeid, maar geen
uitsluitsel gekregen,
Tusschen haakjes, dat is een mooi werkje
voor wie wat meer weten wil aangaande die
zijde der Vrouwen bewegiDgc, welke de
vrouw, die in haar eigen onderhoud moet
of wil voorzien, tracht aan arbeid te helpen.
Dat jaarboekje leert me, dat er zoowel
aan de Hoogeie Land-, Tuin- en Bosch-
bouwschool, als aau de Rijkslandbouwsehool
te Wageningen, benevens aan verscheidene
Rijksland- en tuinbouwwinterscholen ook
vrouwelijke leerlingen worden aangenomen,
maar ik kon niet vinden, of daar ook wer
kelijk gebruik van gemaakt wordt Wel
vond ik, dat de Rijkslandbouw-winterschool
te Veendam in den zomer van 1909 een
cursus voor landbouwersdochters gegeven
heeft, waaraan 26 lee.rlingen deelnamen.
Het kan dus zijn, dat voor deze juffrouw
iets gezocht werd, als te Wageningen ge
boden wordt, maar dat Beigië dichterbij
gelegen was en ook om andere redenen
de voorkeur verd.ende.
Hoe het zij 't doel blijkt te zijn haar
zoo te laten opleiden, dat zij straks zélf
in staat zal zijn, onderwijs en leiding te
geven aan meisjes en vrouwen, die in den
land- en tuinbouw haar brood verdienen
willen.
Natuurlijk kost het weinig moeite, om
dit belachelijk te maken.
Met pen en teekenslift kan men de vrouw
schetsen, zooals ze met de kruiwagen het
stalvuil naar de mestvaalt brengtden ploeg
bestuurt of de bagger uit de sloot op de
kant plempt
Wrevelig kan men vragen, of we nu ook
al vrouwelijke boeren en tuinlieden moeten
krijgen en wie ten slotte de pap koken en
't kind kleeden zal.
Maar men kan gerust zijn.
De pap zal gekookt en 't kind gekleed
komen, ook al wijden eenige duizenden
ongehuwde vrouwen en meisjes zich aan
'tland- en tuinbouwwerk. En mij dunkt dan
toch, dat de frissche arbeid in de zuivere
lucht de vrouw, die werk zoekt, veel beter
past, dan om de schoonste uren van den
dag op een kantoorkruk te verleppen, razend
te typen of in een apotheek te staan ver-
bleeken bij kasten vol poederstof en potzalf.
Trouwens de vrouw en het meisje
hebben sinds onheuglijke tijden bij den
land- en tuinbouw hulp verleend.
Dat is vooral seizoen-arbeid.
En in het drukst van 't seizoen wordt er
niet gevraagd naar man of vrouw, maar
alleen naar een paar stevige werkhanden,
die van aanpakken weten. Dan moet de
kleine meid de pap maar es roeren en het
kind wat minder zorgvuldig worden gekleed
want hooi en rogge, aardappels en bessen
wachten niet, maar moeten geoogst, geplukt
en gedolven, als het tijd is 1
Ja, behalve dien seizoenarbeid is er het
gansche jaar door allerlei werk, dat bij den
land- en tuinbouw hoort, en door vrouwen
wordt verricht.
Het kan ook te ver gaan.
Dat stemmen we grif toe.
Het huiselijk werk, het huiselijk leven en
'twelwezen des gezins kunnen onder dien
vrouwenarbeid schrikkelijk lijdeD,
Met name bij de landarbeiders.
'k Was onlangs, met een paar dagen
Kerstvacantie, gelogeerd in een fraai dorp,
waar 's zomers nogal menscheD »buiten«
komen wonen, maar waar de buiienmenscheD
zélve ploeteren moeten om uit den schralen
grond een broodje te halen.
Met een gezellin bezocht ik daar enkele
woningen van arbeiders, waar 't er uitzag,
of in 1909 geen hemelwater gevallen was
en of het Rechtsche Kabinet een verbod
tot reiniging van huis en huisraad had uit
gevaardigd. 't Werd verontschuldigd met
't vele werk op het land.
2-Maar bracht mijn gezellin daartegen
in er is cü toch zoo geen werk op het
land, nu, met den winter kon je toch heel
wat opknappen thuis
Toen volgde een merkwaardig antwoord.
»Ja, ziet u, juffrouw, ik zit, om u de
waarheid te zeggen, viel liever op den akker
dau in huis. En in die enkele maanden,
dat ik dan es thuis ben, wil ik me niet
afsloovendat doen we 's zomers genoeg
op het land U
De s> troef* was er heelemaal uit.
Voor binnen-huiseüjken arbeid had ze,
en hebben velen met haav, geen hart meer.
Voor de eene is de fabriek, voor de andere
het land hoofdzaak en in huis wordt slechts
het allernoodigste gedaan, óók in de weken
dat het er geheel in orde zou kunnen zijn.
Dat is de schaduwzijde van vrouwenarbeid
buitenshuis en daarvoor dient ons oog steeds
open te zijn.
Maar dit mag, dunkt me, geen reden
zijn, om gassend, praktisch onderwijs in
land- en |luinbouw voor onze vrouwen en
meisjes te verwerpen I Het staat nu eenmaal
zóó, 'k heb het reeds meer opgemerkt, dat
duizenden vrouwen en meisjes, dis niet tot
een huwelijk geraken of eerst laat ten echt
gaan of voor binnen-huiselijken ai beid over-
Dodig zijn, móéten trachten buitenshuis hun
brood te verdiénen.
En wat zou dan beter, gezonder, passen
der, voordeeliger voor haar zijnDat ze
in de jachtende fabriek zenuwachtig het
garen om de klossen halen, dat ze krom
gebogen in 'n duffe zolderruimte, deltig atelier
genoemd, prik-pnk lijfjes naaien of tik-tak
kousen breien, dat ze b\j halflicht of onder
'n warmiestralende gasvlam boeken volpen-
nen of dat ze in de vrije natuur, waar
ze de longen volhalen kunnen met zuivere
lucht, gezonde land- en tuinarbeid verrichten?
Maar, zegt men de concurrentie
De landarbeider heeft tóch al'n benauwd
leven
Dat is zoo, maar de vrouw moet ook
niet als zijn concurrente optredenHet
veelal zware werk, dat hij verrichten moet,
kan moeilijk door vrouwenhanden worden
gedaan.
Voor haar het fijnere werk.
Met name den tuinbouw.
De landbouwgronden ieder weet het
kunnen veel meer productief worden ge
maakt, door den landbouw te verfijnen tot
tuinbouw.
Laat de vrouw dat beproeven.
Als echtgenoote en dochter, om de op
brengst van 't vaderlijk bezit te verhoogen.
Met 'n fltnken moestuin, 'n koude bak, zoo
mogelijk 'n warme kas, doet de vrouw al
veel. Zoogoed als zij kippen houdt en met
de eieren een mooie bijverdienste maakt,
zoogoed kan ze ook naast den huisarbeid
tuinieren, vooral als de viouwelijke hulp
wat overbodig is in het gezin.
Maar ze kan ook zelfstandig optreden.
In Engeland is 't volstrekt geen zeldzaam
heid, als een vrouw een eigen tuinierszaak
of bloemisterij bezit, die ze geheel naar
eigen inzicht drijft en waarmee ze in haar
onderhoud voorziet.
Zoo iets kan bij ons ook.
Maar vóór alle dingen is daartoe noodig:
Goed onderwijs, theoretisch en vooral, dat
niet te vergeten, praktisch! UITKIJK.
Zeven geboden om het licht der oogen tot in
hoogen ouderdom te bewaren:
1. Als de oogen bij het werk pijn doen ol
wanneer zij schemeren, of het zien onduidelijk
wordt, laat men ze rusten of afzien van het werk.
Na volkomen rust voor een oogenblik of langer
moogt gij het werk weer opnemen, maar zoodra
de oogen weer moede zijn, opnieuw uitscheiden.
2. Let er op, dat hst licht voldoende zij en
behoorlijk op uw arbeid Jvalle, het best is van den
linkerkant.
3. Als gij zwakke oogen hebt, leest dan nooit
in tram- en spoorwagens,
4. Lees nooit in liggende houding zwakte van
gezicht is niet zelden een gevolg van de verder
felijke gewoonte om in bed te lezen.
5. Lees niet veel gedurende het herstellen van
een ziekte.
6. De algemeene gezondheid moet door goeden
kost, voldoenden slaap, frissche lucht, lichaams
beweging, gezonde uitspanning en behoorlijk af
wisseling van handwerk, in goeden toestand
worden gehoudeD.
7. Gun u den no'ouigen tijd tot slapen! Wie
veel lezen moet, heeft in het bijzonder een niet
te korten slaap noodig.
Men moet vooral niet lichtschuw worden in
den winter, vooral niet het lichaam aan de bui
tenlucht ontwennen en door de droogwarme ka
mertemperatuur verweekelijken. Zeils bij ver
koudheid schuwe msn de fmscbe lucht niet, de
ongesteldheid wordt hierdoor verlicht ze verbetert
de ad-mhaling door den neus, verdrijft dedruk-
'4
I
J
Hl
J
J
- [li
ri
