voor lie Znidbollanilsclie en Zeeuw§elie Eilanden
dam,
straat
Woensdag 8 December 1909
24sle Jaargang N°. 1509.
m.
I
1
Antirevolutionair
Orgaan
Centrale Aire?, toerei,
i
IN HOC SIGNO VINCES
FEUÏLLETON.
De Vondeling.
>k
ting
10.50, 18.
3.50.
de beste.
r26.
azijn
13—«e
edreven,
tide zaak.
ertrouwdst
JIF,
ulden, iets
dden 5 gld.
en Matras,
n vanaf'10
oorten van
de 10 gld.
terdam.
^eklenrde J
wollen
doeken
in alle
prijzen
Vergadering der Centrale op Woens
dag 15 December, 's middags half 2
uur te Oudklerg».
De Agenda worde, waar ze zeer
belangrijk is, zoo spoedig mogelijk op
de Plaats. Kiesv. besproken.
Alle Kiesv. worden dringend uitge-
noodigd hare afgevaardigden te zenden.
De Secretaris,
J v. d. WAAL.
Rapporten der Staatscommissie voor den
LandMw.
Bij Konk. Besluit van 20 Juni 06
werd ingesteld eene Staatsco emissie,
aan welke een onderzoek werd opge
dragen a omtrent den oeconomi-
schen toestand der landbouwers in
Nederland, mede in verband met de
verschillende rechtsvormen, onder
welke de grond wordt gebruikt, en
b omtrent den oeconomi.schen toe
stand der landarbeiders in Nederland,
mede in verband met het klein grond
bezit.
Door deze Commissie zouden naar
gelang van hare bevinding aan de
Regeering rapporten worden uitge
bracht en voorstellen worden gedaan
Terstond met haar tweeledig onder
mek begonnen, heeft de Commissie
allengs meer haar krachten vereenigd
op het onder b bedoelde, meest ur
gente deel harer opdracht, waarmede
zij is gereed gekomen. De Staatscom
missie heeft dan- als resultaat van
haar onderzoek en van hare overwe
gingen aan de Koningin aangeboden
een achttal Rapporten en voorstellen
betreffendedenoeconomischen toestand
der landarbeiders in Nederland met
Bijlagen.
Haar uitgebreide arbeid van onder-
oa k over 't geheele Land heeft zij
neergelegd in een vijftal boekdeelen,
waaruit we, in enkele artikelen in
ons Blad, iets zuilen overnemen.
Waar de Commissie bestond uit
zooals bijna van zelf spreekt, zeer
bekwame mannen op landbouwge
bied; waar allerlei vóórwerk, vragen,
inlichtingen zijn verkregen van aller
lei betrokkenen, belangstellenden en
ter zake kundigen, is dit uitgebreide
werk der Commissie in den waren
zin des woords een Standaardwerk,
dat zijn groote waardij en beteekenis
niet spoedig verliest.
Behandeld worden o.a. Algemeene
Beschouwingen over den oeconomi-
Echen toestand der landbouwarbei-
dersTrek van de plattelandsbevol
king De physische toestand der be
volking ten platteiande De werking
der woningwet ten platteiandeEen
en ander aangaande de algemeene en
vakontwikkeling der landarbeiders
Verstrekking van grond aan landar
beiders Bescherming van landarbeid
door de wetLandarbeidersverzeke
ring bij ongevallen, ziekte, invaliditeit
en ouderdom.
Waar uit deu rijken inhoud slechts
een keuze kan worden gedaan, be
palen we ons tot een overnemen uit
't verslag van betgeen gezegd is over
het onderwerpVerstrekking van
grond aan landarbeiderseen onder
werp, dat ook op Flakkee belangstel -
ling ervaart, omdat hier veeJ grond
aan hen wordt uitgegeven en de ar
beiders hoogelijk met hun stukje gr-md
zijn ingenomen; maar ook anderzijds
schaduwzijden zich openbaren, waar
voor de boeren niet blind zijn. Het
land wordt op Flakkee niet door Staat
en Gemeente uitgegeven, maar daarom
dient er toch juist over geschreven.
Vermelden we dan wat de Commis
sie omtrent dat punt zegt op bldz.
136 van het eerste deel.
«Tweeërlei richting moet wel wor
den onderscheiden bij hen, die op
komen voor het verschaffen van grond
gebruik aan landarbeiders. Eenerzijds
de groep dergenen, die bij hun ijveren
voor deze hervorming geleid worden
door den wensch om den landarbeider
van geregelden loondienst te ontslaan,
hem zelfstandig ondernemer temaken
en alzoo aan het keuterbedrijf een
breedontwikkeling te verzekeren.
Maar daar tegenover staan dan zij
die den landarbeider als arbeider, (als
zoodanig), versterking van zijn eco
nomische positie willen verschaffen,
waardoor hij in de gelegenheid is om
den vrijm tijd, dien de loondienst hem
laat, productief (nuttig) te besteden.
De Commissie acht verwerpelijk
het standpunt ingenomen door hen,
die den landarbeider, die weinig ot
niets bezit, door steun van de Overheid
ineens tot keuterboer zouden willen
verheffen. Zoodanige sprong zou voor
den betrokken persoon, die nog niet
gewend was zelfstandig te werken en
die zonder voldoend eigen bedrijfs
kapitaal bij tegenslag gevaar zou
loopen in veel erbarmelijker staat te
worden gedompeld, dan waarin hij
als arbeider verkeerde, te groot en
te gevaarlijk zijn.
Een andere vraag is echter deze,
of de Staat den landarbeider die reeds
een eigen bedrijfje bezit, in de ge
legenheid behoort te stellen op de
maatschappelijke ladder op te klimmen
en keuterboer te worden. De Com
missie vermeent, dat de beantwoording
van deze vraag valt buiten het eigen
lijke onderwerp van dit rapport en
meer eigenaardig thuis behoort bij de
bespreking van den veconomischen
toestand der landbouwers. Wil de
Commissie dus voor den weinig of
niets bezittenden landarbeider niet de
gelegenheid openen, in eens zelfstan
dig ondernemer te worden, en acht
zij de vraag, of aan den landarbeider
met eigen bedrijfje nog bijzonderen
steun van Overheidswege ware te
verleenen, hier niet aan de orde, zoo
rest haar nog als derde punt te over
wegen. wit in verband met grond-
g bruik kan gedaan worden om dien
e onomischen toestand van den bezit-
loozen arbeider te verbeteren. Dit punt
zal h er nu verder worden uitgewerkt
Welke zijn de voordeelen aan dat
landbezit toe te kennen? Het stelt den
arbeider in staat zijn inkomsten uit
loondienst aan te vullen een arbeids
veld te verkrijg-n voor de vrije uren
en voor de arbeidskracht van vrouw
en kroost, zich eenigszins te vrijwa
ren tegen de gevolgen van werkeloos-
beid, betrekkelijk goedkoop aan win
terprovisie te komen en aan voeder
voor bet vee. Bovendien werkt het
eigenbedrijfje als een ouderdoms- en
invaliditeitsverzekering: ouda en in-
valiede| arbeiders, die niet meer in
staat zijn looarbeid te verrichten,
k-mnen toch altijd nog wel in het
eigen bedrijfje werkzaam zijn en zich
daardoor buiten de bedeeling houden
ook stelt het eigen bedrijfje den ar
beider in staat een der gehuwde
kinderen bij zich te laten inwonen,
die dan de verzorging en verpleging
als vergoeding op zich neemt. En ten
slotte vermeldt bet verslag nog als
lichtpunt de omstandigheid, dat de
trek van het platteland het minst
sterk wordt aangetroffen bij arbeiders,
die grond in gebruik hebben.
De Rechterzijde verkeert wat het
aantal personen betreft, die met ge
zag over de Koloniën kunnen spreken,
in gunstiger positi-s dan Links. Bij de
Juni verkiezing heelt Links bekwame
Indische specialiteiten verloren en
Rechts heelt er in elk geval de heer
Colijn bij gekregen, wiens reputatie
in lndië gevestigd is.
Te meer wordt zoo'n gemis gevoeld,
als men let op de wijze, waarop een
dilettand als de heer Duys over jus-
titieele zaken spreekt. Wie de stum
perachtige wijze nagaat, waarop deze
luidruchtige man over kwesties spreekt,
die hij b ijkens deskundigen noch
doorziet, noch begrijptmoet erkennen
hoe zwak de positie is van degenen,
die als dilettanten over zaken van
koloniaal beleid spreken moeten.
En nu zal niet ieder Kamerlid bij
koloniale zaken, bij mindere bekend
heid zoo ontredderd uit den strijd
komen als Duys, door meer de be
scheidenheid te openbaren dan deze
would-be-deskundige-juristmaar
toch zal het gemis bij Links gevoeld
worden aan een deskundige.
Een partij moet mannen hebben,
die op eenig terrein een meester zijn.
Adviezen zijnerzijds kunnen op prijs
gesteld worden en vaak gevolgd. En
't is een leemte in een partij, wan
neer er zulke adviseurs niet zijn.
Oorspaïelijï verbaal boor J. A. Sdialeïamp.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
Telefoon Iistercomai. Ko. 3.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte dio zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
j
kant ooi
ndsohe Beurzon
en.
Isohade van ge-
iljetten ea per
bec,
2255
eaux, Buf-
Rietmat-,
Fauteuils,
2927
en.
Jongens en
mana-werk-
boozeroena
Wordt Vervolgd.)
Koloniale specialiteiten.
Tiilai- en L-amllMHSw.
ENKELE GREPEN UIT DE VERSLAGEN DER
EI JKSLANDBOU WPROEESTATIoNS.
'Wageningen: Van de monsters lijnkoek
en lijnmeel beantwoorden een 46 tal (togen 81
in 1907) niet aan de eischen ran voldoende zui
verheid. In 37 gevallen was dit toe te ichryven
aan de aanwezigheid vaa een te hoog gehalte aan
de gewone in lijnzaad voorkomende onzuiverhe
den, zoodat de praohtUche zuiverheid onder 92
pol. daalde. De overige 9 monsters met onvol
doende zuiverheid bevatten geleeltelijk opzet
telijke toevoegingen van aan het artikel geheel
vreemde bestanddeelen, als rijst- koffie- en cacao-
doppen enz. Het vochtgehalte gaf in enkele ge
vallen aanleiding den inzender in overweging te
geven, een voorloopige korting toe te passen,
voor 't geval de partij spoedig tot schimmelen
mocht overgaan.
Het proefstation te Hoorn zegt, dat de toe
stand op het gebied van den voeder en meststof-
handel in dat deel van het land zeer bevredigend
ls geworden, een voldoening ongetwijfeld voor
dat proefstation zelf.
Van Goes: Enkele voaderstofien werden aan
geboden, waarvan vermoedt werd, dat zij de oor
zaak van ziekte-verschijnselen waren bij het vee,
Slechts in één geval kon als vermoedelijke oor
zaak de beschimmelde toestand worden aange
geven in de overige gevallen gaf een uitgebreid
onderzsek geen positieve resultaten.
Ook werden twee meststoffen onderzocht, nl.
Schiffur's Pflanzendunger en een monster Ame-
rikaansohe planteuroedsel. Het eerste was vrij
wel gemalen turf (sphagnum) met zeer weinig
hoornmeel, hel andere gedroogde fijngemalen
graminieën (b. v. hooi. Was de bemestings-
waarde dus vrijwel nihil, de prijs daarentegen
overtrof die van chilisalpeter met meer dan het
20-voudige.
Van Groningen: Bij 50 van de 996 mon
sters lijnkoek en lijnmeel dus bij ongeveer 5 pCt
was de botanische zuiverheid onvoldoende, In
't vorig jaar was dit 8 pCt. Van de 70 onder
zochte monsters katoensaadmeel was bij een 9-tal
de zuiverheid onvoldoende wegens een te hoog
gehalte aan haren en bastbestanddeelen. Van de
40 monsters sesamkoek beantwoordden slechts 6
monsters niet aan de garantie van 40 pCt.eiwit.
Het vetgehalte lag bij deze monsters echter aan
merkelijk boven de garantie van 10 pCf.
Van Maastricht: By herhaling wordt in
de raapkoek kleurstof aangetroffen. Olschoon dit
niet schadelijk behoeft te zijn, rijst toch de vraag
waarom het geschiedt. De veehouders dienen
steeds te eisohenraapkoek zonder kleurstof.
Het proefstation kwam in het bezit van een
monster Haywards Shaeplich, een artikel dat,
volgens de inzender, in Zuid-Afrika veelvuldig
gebruikt wordt t»r bevordering van de gezond
heid bij schapen. Bij onderzoek bleek het gioo-
tendeels te bestaan uit keukenzout met 7 pOt.
ferrosulfaat en 1 pCt. bloem van zwavel.
Zaadcontrole: De kwaliteit der monsters
liet meermalen veel te wenschen over de voor
de gebruikswaarde geconstateerde minima waren
laag en doen vermoeden, dat de kwaliteit der in
den detailhandel verspreid wordende partijen,
dia niet binnen het bereik der controle vallen,
allicht nog steeds veel te wenschen overlaat.
ISoe staat liet met de Laiidbouw-ongerailea-
verzekering.
Wie niet onbekend is met hetgeen er op land
bouwgebied voorvalt, weet, dat er op het oogen-
blik groote bedrijvigheid heerscht inzake de
landbou w-ongevallen verzekering.
In] Friesland, Groningen, Noord- en Zuid-Hol
land, Zeeland en Overijsel zijn reeds provinciale
verzekerings-vereenigingen opgericht, en in Dren
the, Gelderland en Utrecht zullen er nog in deze
maand worden gesticht.
In Januari 1910 zullen over heel Nederland
deze vereenigingen in werking treden, welke ten
doel hebben, den land-arbeider of diens gezin
financieel te steunen, wanneer heui een ongeval
in het bedrijf overkomt, waardoor hy zijna gewone
werkzaamheden niet kan verrichten en dus ook
niets verdienen kan.
Voor den landarbeider zullen deze vereenigin-
HOOFDSTUK. I.
4
Van toen af begon hare ellende eerst
recht. Een dienst kon zij niet meer krijgen,
en het >uit werken gaanc werd steeds moei
lijker, doordat haar kind, een zoontje, aan
't sukkelen kwam.
De vriendschap van hare vriendin en de
moeder van deze, verminderde in dezelfde
mate, als Caroline's spaarpenningen ver
minderden
Toen had zij eindelijk wat knoopen en
garen en band ingeslagen, en met haar kind
waren toen hare zwerftochten begonnen bui
ten de siad, terwijl zij den nacht doorbracht
in den schuur of in een hooiberg van een
of andere msdslijd inden boer.
In den winter kon zij echtsr nauwelijks
genoeg opzameien om haar en haar kind
te voeden, terwijl het slapen in hooibergen
of anderszins, vooral voor haar kind, door
de koude steeds bezwaarlijker werd. Meer-
xpal^n kwam 't in haar op, naar haar vader
te gaan en om onderkomen te smeeken.
Doch het onbuigzame karakter van den
overigens vromen en streng godsdiensligen
man kennende, beefde zij daar telkens voor
terug.
Dikwijls droDg een stem in haar binnenste,
zich voor den Heere te verootmoedigen en
om genade te smeeken. »Hij die der ko
ningen harten neigt als waterbeken, tot al
wat Hij wil, Hij kan ook 't hart uws vaders
wel tot vergevensgezindheid stemmen., zoo
klonk 't haar dan soms tegen. Maar dan
was er weer een andere stem in haar, die
zeide: »Gij hebt Gods genade en uws vaders
gunst voor goed verbeurd, want gij hebt
willens en wetens u verhardt in het kwade.
En ach, dan was het de vrees, die de
laatste stem ter hulp kwam, en hoewel sij
eiken dag steeds dieper in ellende wegzonk,
zoo kon zij er maar niet toe komen, noch
om zich voor Gods genadeiroon neer te
werpen, en als een boetelinge in het stof,
te pleiten op het bloed der verzoening,
waardoor nog wel grooter zondaars en zon
daressen dan zij gerechtvaardigd waren ge
worden noch om tot haar vader te gaan
en zich aan zijne voeten als een smeekeiinga
neer te werpen. Eindelijk, toen de nood
ten top gestegen was, kwam zij tot het
wanhopig besluit, zichzelve en haar kind
van het leven te berooven. Daartoe liep
zij op dien stormachtigen Decemberavond
ia de buitenwijken van Den Haag, en wat
er van haar voornemen kwam, weten wij.
Dorr een Onzichtbare macht was zij van
dat heilloos voornemen teruggehouden. En
nu was zij hier op dit eenvoudig zolder
kamertje van het leger des heils.
Alleen I Ja, en toch ook weer niet alleen.
HOOFDSTUK II
Het was een uitgelezen kring van bloed
verwanten en vrienden, daar in de prachtige
groote salon in het ruime fraaie heerenhuis,
aan het kanaal door den ritmeaster der
huzaren, Jaques Frederik van Waversberg
en zijne echtgenoote bewoond. De sierlijke
lichtkroonen en een prachtige candelabres
met honderden kaatsen, verspreidden een
zee van zacht, aangenaam licht, door de
Vorstelijk gemeubileerd salon, welke thans
door de vele groote en buitengewone
bloemstukken, als in een tuin herschapen
was. De van goud schitterende officiers
uniformen, in de deftige galakleeding van
voorname burgerheeren, leverde met de
keurigste en smaakvolste, van diamanten
en paaden schitterenden damestoiletten, een
overweldigenden aanblik op.
De tafels waren bedekt met de uitga-
zochtsle spijzen, vruchten en lekkernijen
waartusschen de glazen met fonkelende
champagne schitterden, wat met fijnste
bouquetten en fraaiste rozenstruiken en
bloemtafeltjes, welke op de tafels prijkten,
een buitengewoon prachtig geheel maakte.
Midden aan bocht van de in hoefijzers-
vorm aangerichte tafels, zaten ritmeester
van Warensberg en zijne gemalin Rosalie
Charlotte, Augusta von Bernstorf, de doch
ter van een Duitschen geheimraad, die als
gezant reeds aan verschillende hoven ver
keerd had. Zij vierden hun koperen huwe
lijksfeest, en waar beiden van hoog ade-
lijken en schatrijke familie waren, is het
wel te denken dat deze dag met een
schitterend feest gevierd werd en een uit
gelezen gezelschap uit de hoogste kringen,
daar in die salon vereenigd was.
Wat wel opmerkelijk was in dezen krmg,
dat een der Haagsche predikanten, een
vriend van den huize, ook tot de genoodig-
den behoorende, voor men aan het diner
beginnen zou, door den ritmeester uitge-
noodigd werd, om voor allen voor te gaan
in het gebed. Temeer was dit opmerkelijk
omdat deze predikant tot de Ned. Herv.
Kerk behoorende, niet iemand was, die
met looze kalk pleisterde, of de menschen
naar de oogen zag. Geen predikant op den
kansel alleen, en in de salons der rijken
aaar de wereld. Neen, waar hij ook ver
toefde en in welken kring hij ook verkeerde
hield hij, zonder stijf vormlijk te ziju, toch
steeds de waardigheid van zijn ambt op,
bedenkende dat hij ook van zijne houding
onder deze voorname en hooggeplaatste
lieden, aan God rekenschap zou hebben
te geven, en de Heere ook hunne zieien
van zijne hand zoude eischen, indien hij
hen niet gewaarschuwd had. En wel wetende
dat voor God pauperisme en arestocratie
wegvallen, en voor den Heere de adel der
zial, bij den geringsten handswerkman, on
eindig veel hooger staat, dan de adelijke
naam uit het oudst adelijke geslacht,
In welgekozen woorden en in boeiende
redenaarsstijl, had hij een treffende en
hoogst ernstige toespraak tot de jubilaris
sen en hunne familie gehouden, en hoe
sommige ook tegen het gezelschap van
dezen j-saaieni, streng pariteinschen pre
dikant hadden opgezien, moesten ze toch
erkennen dat deze ernstige leeraar toch
door zijne ernstige welgemanierdheid en
aangename toon, een prettigen indruk
maakte.
Wordt vervolgd.
UITGEVER
T. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
%8§e fstuSihera voor de iledaelie bestemd, Advetlentiëii esi verdere r%dtviingstra§ip ïranco loe ie bendes? aan den f ffgrever.
i
