'E,
i ten
Wan
k
Woensdag 15 September 1909.
£4"'* Jaargang N". 1485.
n.
tikelen,
ISON
AM.
ten.
Ie.
Antirevolutionair
'W
Orgaan
voor «Ie Kuidtaollandsclie en Zeenw^elie Eilanden.
I
IN HOC SIGNO VINCES
ORD,
ORTIAHREK,
Stoelen.
irotte 101.
75.
Die Emaille
T. BOEKHOVEN,
im.
g-
Alle stukken voor tie keilaciie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te xeiiden aan den Uitgever.
Met gelouterd Inzicht.
Tuin- en Lanillioiiw.
raag-baak.
Mlicieel WcdeeKc.
PïaaïseiMk Aleuws.
innen en
trui ven
n 10,i8
g de voor-
lliarnis,
|en
ilderde
ASTEN
l. 2184
reerende prijs.
Contant.
ster voor
w.
taftfli
kit Rund- ea
te bediening.
3n spoedigste
2332
inbevelend.
ïal gesneden.
ISBDKG
>7. - Tel.3943
nderdag van
itél MEIJER
fen over alle
unsttan-
2805
Meisjes,
2122
PE1/T.
I
Uv
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzouderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
SOMMEIjSDUK.
Telefoon Intercoiam. No. 2.
Advertentiën 10 Cent per regel en s/2
maai. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën wordep ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
De tijd komt, dat het Liberalisme
met nieuwe kracht en gelouterd in
zicht den politiek en strijd ingaat.
Nu is zijn verval allerwege merk
baar. De gelederen dunden van jaar
tot jaar. Zeker, schijnbaar was er in '05
een overwinning te boeken schijnbaar
had de Man in V erkiezingsleuzen mr.
Borgesius, het roer van Staat in han
den schijnbaar was de nederlaag der
Christelijke partijen een ondergang
voor jaren. En toch, ook maar schijn
baar. De overwinning in 1905 was
de laatste stuiptrekking des gebon
den leeuws; 't was een uitmergelen
van alle politieke krachteen alles
op 't spel zetten zelfs van politieke-
eer, 't was de vermetele, alles wa
gende, niets ontziende kracht van een
drenkeling,'wien 't leven zoo lief, de
dood zoo nabij is.
En toch, na die uitbuiting van 't
poiitieke weerstandsvermogen der kie
zers gedurende een viertal maanden,
bracht men het niet verder dan 52.
Wat daarop volgde is bekend een
ondermijning van eigen politieke be
teekenis en invloedde klove verdie
pen tusschen strijdgenohten het ta
fellaken doorsnijden tugschen Kabinet
en een groepeen aan elkaar aanval
len en neerwerpen een elkaar trei
teren en tegenwerken.
De Vooruitstrevenden botsten tegen
de Conservatende Radicalen onder
ling zouden den een den ander ge
bannen hebben.
't Was een hopelooze, treurig aan
doende verdeeldheid en ontbinding.
Tot 1909 kwam. Daarin de 00 te
gen 40.
En nu vraagt men in 't Liberale
kamp elkander af: Wat mag toch
dit zijn?
Wat mag toch dit zijn? Dit, dat
wij, die onder ons tellen zeer bekwa
me mannen mannen van geld, macht,
eer, invloed; mannen met ruim no
bel hart en trouwe vaderlands en
naastenliefde; dat wij zoo geslagen
zijn en wellicht voor langen tijd de
teugels uit handen hebben moeten
geven.
Wat mag toch dit zijn?
En 't onderzoek is nog niet afge-
loopen. Ja, we vermoeden, als we
zoo een en ander beluisteren uit Li
berale bladen, dat zelfs een voorloo-
pig onderzoek nog beginnen moet.
In elk geval, dat een onderzoek
naar de nederlaag voor eigen partij
leven nog geen goede vrucht heeft
gedragen, dat ,t onderzoek naar den
nieuw inteslagen weg nog vol hin
derpalen is.
Pas is dr. Kuyper van zijn buiten-
landsche reis teruggekeerd, of de N.
R. Ct. heeft als verwelkoming een
stortbad van hatelijkheden aan den
leider onzer partij.
Weer gaat 't tegen een persoon.
Weer vervalt men in de oude zonde,
die nog niets dan smart gebaard heeft
voor de liberale partij.
Weer toont men van Links, dat 't
onderzoek naar eigen scheuring en
désorganisatie nog beginnen moet.
Eerst juist dan zal de liberale partij
verjongd naar voren treden, als haar
inzicht in den politieken strijd ge
zuiverd, gelouterd isnu is het nog
troebel, onjuist, scheef.
De liberale partij strijdt tegen een
persoon; in plaats tegen beginselen,
die een volk in gisting houden. Dat
is haar onvergeeflijke, domme fout.
Zag zij in, dat de geest des volks
omgezet is, afgedacht van wien en
waardoordat die volksgeest vijandig
staat tegenover den geest van onge
loof, die als een zware wolk neerhangt
over de liberale partij zij zou niet
meer tegen een persoon strijden,
maar de beginselen zelf aanvallen.
Eendrachtig kan de liberale partij
staan, als ze alleen haar beginsel stelt
tegenover dat van den tegenstander.
Maar dan moet ze zichzelf herzien en
de natie uit haar oogpunt bekijkenJ
Zichzelf herzien, door afstand te
doen van de idee, dat zij alleen in
staat zou zijn, een volk te besturen
door te erkennen, dat elke burger,
elke partij tegenwoordig gaven en
krachten bezit om een volk vooruit
te brengen zij moet leeren waardee-
ren en erkennenzij moet inzien, dat
't christendom, in staat is een volk te
reformeerendat 't liberalisme daarin
laaide, waar 't de geestelijke zijde van
dat volk betrof.
Ze moet inzien, dat de Natie haar
christelijken grondslag niet prijs wil
geven Dat de Natie nog prijs stelt
op handhaving van die christelijke en
historische grondslagen; dat zij met
haar leerstellingen buiten de Natie
staat, zooals die sinds een drietal
eenwen is opgebouwd en uitgegroeid.
De liberale partij kent het Volk, de
Natie niet meer; daarom erkent de
Natie 't liberalisme niet meer.
En dan, wanneer de liberale partij
zichzelf heeft herziene» in eigenwaarde
is gedaald; en ze dat ook practisch
laat ervaren aan den tegenstander,
dat ze nl. overtuigd is van haar vroe
gere opgeblazenheid om daarbij tevens
de Natie te laten, wat deze dierbaar-
is dan, dan pas, met zulk een ge
louterd inzicht kan ze den strijd kalm
tegemoet gaan. Maar dan is ze
niet meer de liberale partijdan is
er een andere geest in gevaren, waar
mee zelfs een antirevolutionair zich
verzoenen kan. Dan raken haar be
ginselen het centrum van 't volks
leven en de breede zoom van kiezers
aan den omtrek gaan dan weer met
dat nieuwe liberalisme mee.
Dan gaan ook de christenen mee.
Dan is er één partij in Nederland
met schakeeringen.
Doch zal ooit die tijd aanbreken
We twijfelen er aan
Want 't liberalisme is uit zijn aard
atheistisch.
En eer dat beginsel er uit is
GEDROOGDE PULP.
Meer dan ooit zal in dezen tyd van voeder-
nood de veehouder zijn aandacht schenken aan
de advertentiën, die betrekking hebben op al
lerlei voederartikelen. De periode om met wat
nieuws ter markt te komen kau mooielijk guns
tiger zijn. Zoodat de gedroogde pulp, waarmee
den laatsten tijd nog al wat gewerkt wordt, stel
lig best zal gaan.
Te meer, wijl de pulp zelve reeds lang bekend
is en met succes al jaren gebezigd wordt. Op
menige boerderij zou men ze niet graag weer
missen, de versche pulp. Toch zal die onge
twijfeld niet zoo heel lang meer iu den handel
zijn. Immers, gedroogd neemt de pulp veel
minder ruimte invan verlies is weinig of geen
sprake; bederf is uitgesloten.
Niettemin gedroogde pulp is voor velen nog
iets nieuws. En voor 't nieuwe zijn de meeste
menschen vaak wat bang. De boeren ook. Zij
willen er alles en nog wat van weten, voor ze
't eens met deze of gene nieuwigheid beproeven.
Welnu, laten wü dan een handje meehelpen,
hunne vrees voor 't nieuwe, waar dit de ge
droogde pulp geldt, te overwinnen. Bij eenig
nadenken zullen ze ook immers zelf wel voelen,
dat goed gedroogde pulp precies hezelfde is als
pulp waaruit men de waterdeelen zooveel doen
lijk heeff verwijderd. In water geweekt neemt
de gedroogde waar dan ook weer heel wat vocht
op en dijt de massa geweldig uit.
Dat men hierom bij 't vervoederen van ge
droogde pulp de noodige tijd voor degelijk
weeken dient af te zonderen, spreekt van zelf.
En ook, dat de portie's gedroogde pulp niet
te groot genomen moeten worden, In een opstel
van de hand van den Heer Ter Haar vonden
we opgegeven, aan kooien niet meer te verstrek
ken dan 4 K. G. per dag, aan mestvee hoogstens
6 K. G.aan kalveren al naar den leeftijd hoogs
tens ZK. G. en aan varkens 14 l1/, K. G.
Maar we onderstreepte daareven 't woordje
goed vóór gedroogde pulp. En wellicht zullen
enkele lezers, die trouw hun kranten inzien al
zeggen„Ja, da's wel noodig, er zijn immers
twee soorten van gedroogde pulpmet stoom
gedroogde en nog andere, de zoogenaamde vuur-
pulp En de laatste is immers minder goed
Zeker, er zijn voornamelijk twee wijzen van
drogen. Bij de eene methode bezigt men den
stoom voor 't drogen en bij de andere, niet, zoo
als de naam zou doen vermoeden, vuur, doch
de rook- en verbrandingsproducten, welke an
ders ongebruikt den schoorsteen zouden verlaten.
"Waarom den naam vuurpulp ook niet iheel
gelukkig gekozen mag heeten, wijl ze den onin
gewijde licht op het dwaalspoor zou kunnen
brengen.
Doch hoe men ook droogt, bij zorgvuldige be
diening der droogspperaten zal de voederwaarda
van de op beide wijzen verkregen gedroogde
pulp gelijk zijn. Aldus de heer Kellner, die
stellig geen onbekende is op het gebied der vee-
voedering. En 't gaat onzes inziens dan ook
volstrekt niet aan, de niet met stoom gedroogde
pulpproducten te kwaliflseeren als minderwaar
dig, gelijk we dit zagen doen in advertenties,
welke bedoelen, met stoom gedroogde pulp on
der de aandacht te brengen.
Wij achten goed gedroogde pulp een hoogst
aanbevelingswaardig voer en vreezen in 't minst
niet voo( teleurstellingen met die producten,
welke door de warmte der verbrandingsgassen
gedroogd werden. Laten er zich de koopers
slechts van overtuigen of de kleur der deeltjes
gelijkmatig is en er zich geen ««.arte (verkoolde)
stukjes tusschen bevinden. Voldoet 't artikel
aan deze voorwaarden, zoo lijdt 't geen twijfel
of de teleurstellingen, waarvan de adverteerders
van met stoom gedroogde pulp spreken, zullen
best uitblijven. In de betreffende leerboeken
wordt geen verschil gemaakt tusschen de met
stoom en met gassen gedroogde soorten. Jfin
zeker hebben er ook nog geen goed gecontro
leerde voederproeven plaats gehad, die aan 't
licht brachten, dat prijsverschillen van f X.
per 100 K. G. gewettigd zijn.
Waarom we op een en ander de aandacht
meenden te moeten vestigen
Omdat eene onzes inziens niet door den beu
gel kunnende concurrentie aanleiding heeft ge
geven tot het ontstaan van verkeerde voorstel
lingen.
Met vuur gedroogde pulp, welke reeds sinds
lang in Duitsehland en Oostenrijk vooral, heel
best bekend staat en algemeen gebruikt wordt,
zal er, dank ook de sind3 den aanvang van de
bereiding steeds verbeterde machines, niet min
der gewild op worden.
Ziedaar onze meening.
v ragen en Antwoor den worden kosteloos geplautet
Antwoorden of mededeeliiigen
zyn met hetKeU'de nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
335. Is 't onderwijs aan een landbouwcurcus
gratis
336. Wat zijn eigenlijk stamrozen Hoe ver
krijgt men ze?
Antwoorden en mededeelingen.
333. Stikstofverzamelaars
Alle peulvruchten, ook de klaversoorten zjjn
stikstofverzamelaars. Zij nemen onder gunstige
omstandigheden de luehtstikstof op.
334. "Over kalimeel hopen we binnenkort een
en ander mede te deelen.
HERHALINGSONDERWIJS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente Sommelsdijk maken bekend, dat voor
degenen, die het gewoon lager onderwijs, hetzij
op eene openbare, hetzij op eene bijzondere school
hebben genoten, in de lokalen der openbare lagere
school, gelegen aan den Binnenweg gelegenheid
bestaat tot het ontvangen van Herhalingsonder-
wijs.
Dit Herhalingsonderwijs wordt gegeven:
voor de Jongens, iederen Dinsdag en Vrydag ge
durende de maanden Nov. Dec. 1909 en Januari
Pebr. 1910 des avonds van 5 tot 7 uren en gedu
rende de maanden Oct. 1909 en Maart 1910 van
51/, tot 7en strekt zich uit over de volgende
vakkenRekenen, Ned. Taal, Aardijkskunde en
Natuurkunde
voor de Meisjes, iederen Maandag en Donder
dag gedurende de maanden Oct. Nov. en Dee.
1909 en Jan. Pebr. en Maart 1910 des nm. van
3 50 tot 5.50 uren en strekt zich uit over de
volgende vakken: Rekenen, Ned. Taal, Natuur
kunde en Nuttige Handwerken.
Voor het genieten van dit Herhalingsonderwijs
zal een Schoolgeld worden geheven van fo. 20
per maand en voor kinderen van Minvermogen
den van f0,10 per maand. Kinderen van Onver-
mogenden zullen het Harhalingaonderwijs koste
loos mogen genieten.
Ouders of verzorgers die h unne kinderen het
Herhalingsonderwijs wenschen te laten volgen,
worden verzocht daarvan vóór 25 September 1909
aangifte te doen bij het hoofd der Herhalings
school den heer L. Pen.
Sommelsdijk, 8 September 1909.
De Wethouder, De Burgemeester,
J. TIMMERMAN Mz. DE GRAAFF,
Inrichtingen,
ivelke gevaarschade of hinder kunnen veroor
zaken.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Middelharnis brengen ter openbare
kennis dat ter Gemeentesecretarie ter inzage ligt
een verzoek met bijlage van besturen der ge
meenten Middelharnts en Sommelsdijk aan Ged.
Staten van Zuid-Holland om vergunning tot
uitbreiding der Gasfabriek alhier, kadastraal
bekend Sectie B. No. 2307—2308, 1412—2732
2733. Op Vrijdag, den 24 Sept. 1909, des vm.
te 10 uren, zal iu het raadhuis dezer gemeente
gelegenheid bestaan om bezwaren tegen dit ver
zoek in te brengen en deze mondeling en
schriftelijk toe te lichten. Zoowol de verzoekers,
als zij, die bezwaren hebben, kunnen gedurende
drie dagen, vóór het bovengemelde tijdstip op
de Seorotarie der Gemeente kennis nemen van
de ter zake ingekomen schrifturen.
Middelharnis, 10 Sept. 1909.
Burgemeester eu Wethouders voornoemd,
De Secretarie, Do Burgemeester,
NIJGH. ULBO J. MIJS.
BEKENDMAKING.
Be BURGEMEESTER van Sommelsdijk,
Gehoord het advies van den Plaatseljjken
Geneesheer en de Gezondheidscommissie te
Middelharnis.
Gelast ieder die zulks aangaat om de mest
putten en verzameling van vuil binnen, deze
week, dus voor 18 dezer op te ruimen en
vervolgens de gemaakte mest telkens wekelijks
uit de mestputten te verwijderen.
Sommelsdijk, 13 Septamber 1909.
De Burgemeester,
DE GRAAPP.
Sonunelsdijk.* Evenals op andere jaren
zal in deze gemeente een collecte worden
gehouden ten behoeve de ruim ioo wedu
wen en weezen van oude en gebrekkige
visschers te Pernis.
De Stoorn-, Wasch- en Strijkinrichting
aan den Dorpsweg alhier is Maandag j.l.
in werking gesteld.
Zaterdag a.s. zullen de loteliugen van
de lichting 1909 K. v. Antwerpen, J. v.
d. Tol en I.. Groenendijk te Dordrecht
worden ingelijfd.
Met de jaarlijksche rondgang is door
de dames De Gast en Westrik aan de
Ned. Zendingsvereeniging te Rotterdam een
bedrag van f52,49 kunnen worden opge
zonden.
Een heerlijk resultaat vooral als men
weet dat vroeger hier nooit iets voor ge
daan werd in deze gemeente.
Middelharnis. Tegen Vrijdag 17 Sept.
zijn de lotelingen J. v. d. Doel, A. Witvliet,
P. Verolme en J. Koote van de lichting
1908 opgeroepen om te Dordrecht te ver
schijnen om bij hunne gamizoens te worden
ingedeeld.
J.l. Vrijdag is door A. Koudijzer
nabij het station een konijn gevangen welke
daar vrij rond liep. Den eigenaar kan hem
natuurlijk terug bekomen.
Alhier circuleert eene lijst ter intee-
keniug inhoudende een verzoek aan zijne
Excellentie den Min. vanWaterstaat, om ver
andering in de geluidsignalen van de tram
in Flakkee inplaats van bellen te fluiten^
Den Bommel. Toen de tram verleden
week Station Oude Tonge gepasseerd was
en op Achthuizen onder deze gemeente
aanreed liep een jongetje op de lijn. De
machinist het bemerkte Stopte nog intijds
zijne machine. Gelukkig kwam dus geen
ongeluk voor. Zou het misschien niet beter
zijn om als voorheen de locomatief weder
te lateu fluiten, daar men van het bellen
weinig ot niets hoort.
Met het oog op het heerschen van
Cholera hier te lande moet vooral art. 10
der wet van 4 Dec. 1872 Staatsblad No.
134 niet uit het oog verloren worden. Dit
artikel stelt als verplichtingjde aangifte bij den
burgemeester wanneer een Schipperde haven
binnen wil varen als er een geval van Cho
lera aan boord zich voordoet.
- Aangezien men in sommige gemeenten
de binnen komende schippers ander drink
water geeft, zou dit misschien in deze ge
meente ook wel wenschelijk zijn.
Ter algemeene kennis is gebracht dat de
Ontvanger der directie-belastingen enz. in
December a.s. geen zitdag alhier zal houden
tot ontvangst van directie-belastingen.
Op Donderdag, 19 Sept. zal er
wederom kostelooze in- en herinenting plaats
hebben.
De milicien-verlofganger G. Bakker,
die eenige jaren geleden dienst deed als
voorganger in de gymnastiek ten dienste van
het voorbereidend militair onderricht/j zal
voor dit seizoen weder worden aangesteld,
als zoodanig.
De Inspfectie der landweerverlof-
gangers voor deze gemeente moet plaats
hebben te Oude Tonge, den 13 November
a.s.
Het zoontje van M. had het onge
luk al spelende in het water te vallen. Door
spoedig toegeschoten hulp werd hij weder
op den vasten wal gebracht en toog met
een nat pak huiswaarts alwaar eene wel
kome ontvangst hem wachtte.
Door den Weledelen heer J. Mijs
Dzn. is aan H. M. de Koningin wederom tot
1 Mei dispensatie gev raagd om alhier te
mogen blijven wonen.
Oude Tonge. Evenals* op andere jaren
zal in deze gemeente een collecte worden
gehouden ten behoeve de ruim 100 wedu
wen en weezen van oude en gebrekkige
visschers te Pernis.
In verband met voorkomende Cholera
in den lande, is het verboden alhier
mest aan te voeren.
Door den gelukkigen winner is de
hoofdprijs van de Oude Tongesche paar-
deverloting verkocht aan G. Heestermans
alhier voor den prijs van f 530.
In plaats van den heer P. Oomens
is tot wethouder benoemd de heer P. v.
Schouwen.
Dirksla nd Een kind van A. van Prooien
sukkelde onder een boerenwagen waarvan
een der wielen over het lichaampje ging.
Hoewel het knaapje hevig schreide bleek
het later toch geen letsel bekomen te heb
ben. Gelukkig dat de wagen ledig was an
ders zoude dit niet zoo goed afgeloopen
zijn.
Naast de schrikwekkende en alom
bekende mare zich hier een geval cholera
voordeed mogen we met gro ote blijdschap
mededeelen dat de lijder daaraan hestel-
lende is, terwijl hij totdusver bij dit ééne
geval bepaald bleef.
Tot Wethouders zijn herkozen de
heeren C. van der Poel en C. Warnaer.
De eerste heeft zijne herbenoeming aan
genomen doch de laatste niet. Indiens
plaats is gekozen den heer H. Kooman
die deze benoeming aannam.
Herkingen. De heer C. v. d. V. trachtte
de vorige week een partij zakken per fiets
te vervoeren op een weg tusschen twee sloten
gelegen. Het gevolg daarvan was dat hij
in de sloot terecht kwam en zich van droge
kleeren kon gaan voorzien.
De fairbank alhier die voor reparatie
van hier is opgezonden geweest en die thaos
opnieuw is in orde gemaakt, is j.l. week
door deskundigen goedgekeurd.
Stellendam* Zij die wenschen in te schrij
ven naar de levering van petroleum en
steenkolen ten dienste der gemeente en van het
Algemeene Armbestuur kunnen inschrijvings
biljetten vóór of op Vrijdag 17 Sept a.s.
in te leveren ter secretarie dezer gemeente.
Belanghebbenden wordt ter kennis
gebracht, dat zij die hunne suikerbieten wen
schen te bergen op de suikerbietenkade te
Stellendam daarvan opgave behooren te doen
vóór of op 17 Sept. a.s. ter secretarie dezer
gemeente onder mededeeling Van de hoeg
veelheden beteelde H.A,
II
