EISTE BLAB.
mm.
Zaterdag 4 September 1909.
24sle Jaargang N". 1482.
Antirevolutionair
Orgaan
voor de Znidliollandsclie en Zeeuwselie Eilanden.
Kookt uw
drinkwater en
uw melk.
IN HOC SIGNO VINCES
^el platen,
T. BOEKHOVEN.
Centrale A.B, Eiesv.
on 4921.
Imsterdamsche tijd.)
jelegen halten.
halten.
legen
halten.
n halten.
n halten.
en halten.
SOMMELSDIJK.
Ille «lukken voor de Medactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te «enden aan den Uitgever.
15 Sept. D. V. is de bepaalde dag,
niet waar?
Volgens afspraak zouden we dan
weer vergaderen over het bekende
punt: Organisatie.
Zijn de leden der Kiesv. al opgeroe
pen en is er al een Lid gekozen?
In «lk gevalOp 15 Sept. is er ver
gadering en dan moet dit punt
«Organisatie® finaal van de baan.
Broeders 1 de winter komt en dan
diene du» vooral die zaak in orde te
zijn.
De Secretaris,
J. v. d. WAAL.
Ken ander Ideaal.
Het grootste deel der vorige eeuw
was de triomt van 't Liberalisme.
Op alle terrein van macht en ken
nis, geld en goed, invloed en betee-
kenis waren de Liberalen de heer-
schende partij, niet meegerekend het
land beneden den Moerdijk, waar 't
Roomsch-Catholicisme zijn aanhan
gers bij duizenden telde en nog telt.
Maar boven den Moerdijk was Li
beraal het wachtwoord. Liberale
BurgemeestersLiberale Notarissen
Liberale Dominees; Liberale School
meesters; Liberale ambtenaren in
Departementen, Griffie's, Staten en
Raden, Liberaal de leden der Vroed
schappen; der kerkeraden der School
commissies. Liberaal de heer, libe
raal z'n stalknecht Liberaal de vrouw,
liberaal de keukendeerne.
Men dacht Liberaal; zong Libe
raal en verwenscbte Liberaal de
andersdenkenden, die geen plan had
den in 't groote koor mede te doen.
Men dacht Liberaaldat ismen
zou die fijnen wel krijgen 1 Hunner
zou nimmer de toekomst van Land
en Volk zijn. Stil zouden ze zijn,
die woelgeesten en onruststokers.
Onze mannen lieten zich niet uit
het veid slaan. Ze waren zich be
wust, dat de Liberale theorieën en
de Liberale praktijk noodwendig tol
afkeer wekken zouden.
En ze hebben goed gezien.
Bij den oproep van onze voorman
nen kwamen de kleine luiden uit
hun schuilhoek. Vroeger zwegen ze;
zwegen ze geduldig en duldendmaar
èèn schok slechts was noodig om
hen te doen opschrikken. En die
schrik kwam. De tyrannie van 't
Liberalisme over de opvoeding der
kinderen. De Onderwijskwestie greep
in de ziel des volks. En de verwaar-
loozing der Kerk zag men ten voeten
uit En na dien schok waren oogen
en harten vol. Toen kwam de uit
breiding van 't Kiesrecht. En het
volk nam die gelegenheid der stem
bus te baat om te doen zien, dat het 't
Liberale ideaal verfoeide Een an
der ideaal glinsterde voor 't oog.
Met de voorspiegelingen van 't Li
beralisme was 't poover uitgekomen
Het had beloofd eenheid des volks
en der Natie en nooit was de verdeeld
heid zoo scherp geworden. Het had
beloofd vrijheid, en de dwang lag
duimen dik op het leven. Het had
beloofd vrijheid van geloof en gewe
ten, en nooit werden geloof en gewe
ten vileiner aangetast ten ondergang.
Het had beloofd broederschap en
steeds verdiepte zich de kloof tus
schen arm en rijk. Het had beloofd
gelijkheid, maar de Liberale beeren
kregen de baantjes en benoemingen
en maakten goeden sier van de cen
ten van andersdenkenden.
Het oude ideaal lag in't stof. Men
trapte er op, liep er over heen. 't
Was een en al teleurstelling ge
weest.
Daarom mikte men op een ander,
een nieuw ideaal.
De Christelijke partijen zagen hun
aanwas grooter worden.
Het Christelijk ideaal werd belonkt.
En thans zie rondom U. En vraag
dan, wat aanhang ze nog hebben,
die oudtijds Land en Volk voor hun
beginselen opeischten?
Ze zijn verdeeld in allerlei fracties
en velen hebben zich in eigen kring
afgewend van 't oude ideaal. Er
wenden zich nog meerderen af.
't Liberalisme is uiteengeslagen en
de slachtoffers zijn vele.
't Christelijk ideaal maakt front te
gen het Liberalisme.
Tot heden is de overwinning aan
de zijde van 't Christendom.
Dat 't zoo blijve nog vele jaren.
Christelijk Congres tegen het
Alcoholisme.
Allerwege wordt en is de strijd aan
gebonden tegen Koning Alcohol, die
geen andere ridderorden uitdeelt dan
roode neuzen. We zouden een open
deur in slaan, als we over de ellenden
van den drank gingen uitweidendaar
om wijzen we nu slechts op het Chris
telijk Congres, waarin tegen den Alco
hol gepropageerd werd. De volgende
onderwerpen werden er behandeld:
1. De stand der Christ, drankbestrij
ding in Nederland en in't Buitenland;
2. De Heilige Schrift en de Geheel-
onthouniDg; 3. Locaal option of de
keuze der burgerij om het aantal
drinkgelegenheden te verminderen;
4. Het kind en het alcoholisme5. De
ervaring van christelijke inrichtingen
voor vervaarloosde kinderen; 6. Het
werk onder de kinderen7. Inwendige
zending en achterbuurtswerk8. Een
verbodswet voor Indië9. De christe
lijke verpleging van drankzuchtigen;
10. De alcohol in de cantine; 11. De
alcohol op onze vloot.
Wat dit laatste onderwerp aangaat,
meldde het verslag het volgende: Hier
is een terrein, dat braak ligt, dat op
ontginning wacht. In vredestijd heeft
onze vloot een personeel van 8582
man. Wordt er nu van rijkswege
alcohol aan dat personeel verstrekt?
Meer speciaal jenever? Vroeger tot
1 April 1895 bestond de dagelijksche
zoo beruchte oorlam. Jarenlang is door
drankbestrijders aangedrongen op de
afschaffing van deze hartversterking.
Nog in 1899 noemde de Min. van
Marine het vrijwel onmogelijk. Maar
Min. Elles bleek er in 1905 anders
over te denken. Onder zeer bijzondere
omstandigheden is de commandant nu
gemachtigd jenever te doen verstrek
ken. Aan boord wordt van Rijkswege
geen jenever meer verstrekt In plaats
daarvan kan de bemanning koffie met
suiker krijgen, terwijl een scheepstoko,
die geen alcoholhoudende dranken mag
leveren, gelegenheid biedt om ver
snaperingen te koopen. Er zijn marine-
en kazernecantines. Het schenken en
drinken van jenever in die inrichtin
gen is van overheidswege geregele-
menteerd. He Overheid treedt dus hier
min of meer als schenkster op. Aan
één persoon mogen slechtstwee bor
rels per dag worden verkocht. Hier
hebben we, zegt spreker, een roeping
te vervullen. Wij moeten er bij de
Regeering op aandringen om uit de
cantiné den alcohol te verbannen.
Juist, zoon actie zou uitstekend zijn.
De Regeering mag niet optreden als
schenkster. Willen de soldaten, onze
Jantjes, zich versterken, dan moeten
zij door de Regeering geen gelegen
heid ontvangen om jenever te koopen.
Elke band tusschen Regeering en
cantinereglementeering moet verbro
ken worden. Zij heeft te waken over
het welbegrepen belang onzer «jon
gens® en voor hen als voor ieder is
de jenever een schade voor ziel en
lichaam. De drankbestrijders hebben
op dit terrein nog wel wat te doen.
Wonen in den Haag.
Tal van Kamerleden, een 45 tal der
100, wonen in den Haag.
Vanzelf rijst de vraagis dat in
orde
Zeer zeker zijn er menschelijke re-
redenen om liever in den Haag te
wonen dan in zijn district; ieder
kan die redenen begrijpen; 't Haagje
is een weeldestaden de omgang met
zijn medeburgers van rang en stand
is niet verwerpellijk. Maar toch
Er zijn bezwaren verbonden aan dat
wonen in den Haag. De band met
zijn district wordt daardoor in geen
geval hechterintegendeel zelf slapper.
Ja, men gaat zoo en dan zijn kiezers
eens opzoeken, men houdt als de ont
vanger of de notaris hier en daar
zitdagmen ontvangt dan eenige men-
schen die wat «op der hart® hebben en
daarmee is de band met de kiezers op
nieuw aangehaald
Toch is dit het ware niet.
Zoo mogelijk moet een Kamerlid
wonen in zijn district, opdat er altijd
contact zij en gevoeld wordt tusschen
zijn kiezers en hem.
Daarbij komt: het stadsche leven
maakt een Kamerlid op den duur blind
voor de eischen van 't platteland, dat
hem afvaardigde. Hij verstaat het
volk niet meer in zijn behoeften en
in zijn wenschen. Het stadsche leven
brengt hem in een heel ander milieu
in een andere omgeving met andere
denkbeelden enz.
Neen het wonen in den Haag heeft
voor een Kamerlid werkelijk bezwaren.
Splitsing der Scholen.
Nog kort geleden vergaderde het
Nederlandsch O nder wij zers- gen oot-
schap. De Voorz. sprak een inleidings-
woord, waarin deze passage onze
aandacht trok«Wanneer men ziet,
hoe zorgvuldig in die gemeenten (waar
schooltjes worden opgericht) de kleinen
tusschen 6 en 12 jaar van elkaar
worden gescheiden, omdat hun ouders
behooren tot verschillende kerkge
nootschappen, dan rijst de ernstige
vraag, of "deze splitsing geen gevaar
dreigt te, worden voor de eenheid van
onze natie, voor de kracht van ons
volk.®
Wanneer men zooveel schooltjes
gaat bouwen, als er kerkgenootschap
pen zijn, is er in groote dorpen en
steden een zeker gevaar. In kleine dor
pen bestaat dat gevaar niet, omdat
het aantal leden van zoo'n kerkge
nootschap teluttel is om tot schoolbouw
over te gaan. Hoogstens kan men op
een klein dorp drie scholen krijgen
of een Herv. met Geref. School, of
een Herv. met een Roomsche School
maar verder gaat die splitsing zelden
plus nog de Openbare School.
En we erkennen, dat een te groote
splitsing schadelijk kan zijn. Maar
niet op grond van hetgeen de spreker
zei, dat nl. de eenheid onzer natie en de
kracht van ons Volk gebroken wordt.
Dit woord onzer tegenstanders heeft
al de ronde gedaan sinds de eerste
Chr. School in de veertiger jaren werd
gesticht. Toen al klonk het, dat door
de splitsing van Openbaar en Bijzon
der onderwijs de eenheid der natie
in gevaar was, en de kracht onzes
volks werd gebroken.
Zeventig jaar zijn sindsdien voorbij
gegaan en de eenheid der Natie is in
niets geschokt en de kracht des Volks
in niets verminderd
De oprichting van kleine schooltjes
of schooltjes van allerlei kerkgenoot
schappen bevestigt de eenheid eener
natie. Wat noemt men een natie
Eenige millioenen menschen, allen met
èén schaar geknipt, met één geloof,
één belijdenis? Immers neen. Een
natie is veelvormig. En juist dan, als
ge aan die veelvormigheid het volle
leven guntalles naar zijn aardals
de visch in 't water en de vogel in
de lucht: dan pas is er eenheid in
de natie en geen tweeheiddan leeft
ieder uit z'n eigen beginselleven, onder
waardeering van de meening eens
andersdenkenden.
Splitsing in de Natie krijgt ge dan
pas, als ge het leven binden wil in
een zeker keurslijf, zooals dat vroeger
placht te gebeuren, toen de Openbare
School de eenig heerschende was Dan
komt er wrevel bij de tegenstanders
van zulk een Schoolen die wrevel
wordt vijandschap enz. Dan is wer
kelijk de eenheid geknakt; en de
kracht der natie ondermijnd; maar
wanneer elk zijn eigen beginselleven
kan uitleven, dan is er wel een be-
ginselenstrijd, maar die verzwakt de
eenheid niet. Integendeeleen strijd
om beginselen versterkt de natie in
elk opzicht; de historie kan het ge
tuigen.
Daarom: splitsing van scholen zal
de kracht onzes volks niet breken;
maar dan moet die splitsing ook ge
volg zijn van verschillend beginsel.
Zijn de beginselen dezelfde, dan is
splitsing dwaas. Ook in de Openbare
School komt splitsing. En die is goed.
Waarom? Omdat er onder de voor
standers dier School velen zijn, die
geen Socialistisch onderwijzer over
hun kinderen hebben willen. Die split
sing is goed.
OP DEI HlhSJK
Recht heeft, wie desondanks het N. M.
brandmerkt als een middel, veel erger dan
de kwaal, maar recht heeft ook, wie hem
vraagt, om dan andere, betere middelen
ter bestrijding aan de hand te doen.
5,35
5,43
5,53
6,05
6,15
6,22
6,25
6,35
6,45
9,05
4,45
8.29
8,37
8,47
8,59
9,09
9,16
9.19
9.20
9.30
11,50
7,20
6,54
7,04
7,06
7,15
7,25
7,35
7,40
7,52
8,30
9,40
9,50
4,25
5,38
5,50
5,55
6,05
6,15
6,25
6,36
6,46
8,36
8,39
8,50
8,54
9,02
9,11
9.19
9.20
9,30
9,05
4,45
11,50
7,20
6,55
7.05
7.06
7,08
7,15
7,25
7,37
7,47
7,55
9,40
9,50
n gelegen
4,20 4,45
4,55
5,02
5,12
5,20 5,25
5,30
5,43
5,54
6-
6,05
7,20
7,51
7,55
8,03
8,10
8,15
8,28
8,39
8,45
8,50
10,05
10,36
10,40
10,48
10,55
11,—
11,13
11,24
11,30
11,35
3,55
4,-
4,06
4,17
4,30
4,35
4,43
4,52
4,55
5,30
7,35
7,40
7,46
7,57
8,10
8,15
8,22
8,30
8,34
9,05
5,50
6,02
8,15
8,27
10,20
10,25
10,31
10,42
10,55
11,-
11,07
11,15
11,19
11,50
11,10
3,— 6,10
3,12 6,22
8,35
8,47
2,35
2,58
3,01
3,10
3,26
3,39
3,47
3,55
4,13
4,36
4,40
4,51
5,12
5,30
5,38
5,47
6,35
7.01
7,06
7,17
7,38
7,54
8.02
8,09
9,25
9,50
9,54
10,06
10,26
10,43
10,51
3,35
3,44
3,52
4,15
4,30
4,41
4,44
5,10
6,30
6,39
6,47
7,15
7,38
7,50
7,55
8,25
8>-
8,10
8,18
8,38
8,52
9,02
9,05
9,30
9,10
9,19
9,26
9,50
10,06
10,17
10,20
10,45
,33 3,53
,44 4,04
,54 4,14
,18 4,38
6,19
6,30
6,40
7,04
9,07
9,18
9,28
9,52
,31 4,41
,55 5,05
,05 5,15
jl6 5,26
7,50
8,14
8,24
8,35
10,17
10,41
10,51
11,02
3,43
4,07
4,12
4,28
6,30
6,54
6,59
7,15
9,19
9,43
9,48
10,04
4,51
5,07
6,12
3,36
6,15
6,25
6,35
6,59
7,10
7,38
7,54
7,58
8,20
4,56
5,07
8,44
8,55
9,07
9,33
9,44
10,07
10,23
10,28
10,52
10,05
10,16
5,12
5,23
5,43
5,53
6,02
7,38
7,49
8,09
8,19
8,28
9,50
10,01
10,20
10 30
laden en losaen ran vee zjjn
rijden markttreinen niet.
wordt niet verzekerd.
Steiger wordt eerst op nader
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercom». Se. 2.
Advertentiën 10 cent per regel en s/j maal. Reclames 10 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en Vjmaal.
Dienstaanrragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Cijfers zijn leerzaamleerzamer vaal: dan
menige christelijke romaD, Ik houd
van cijfers, van staten, van statistieken, van
jaarboekjes e. d. g. en mij in de cijfers
verdiepende, gaat me niet zelden een helder
licht op over de waarde van de bijbelsche
geslachtslijsten.
Cijfers zijn leerzaam. Niet het minst die,
welke onlangs openbaar gemaakt zijn over
den loop der bevolking in Nederland.
Daaruit blijkt toch, jammer genoeg, dat
de toename der bevolking percentsgewijze,
langzaam maar stadig achteruitgaat en dat
het aantal kinderen per gezin dezelfde neer-
waartsche beweging vertoont.
Over de oorzaak van dit feit behoeven
we niet lang te spreken. Die staat vast.
Buitengewone rampen, tegenspoeden werden
ons gespaard; de landverhuizing was niet
grooter dan voorheen, zoodat als aanneme
lijke oorzaak slechts rest de langzame ver
spreiding van 't gif, door de voorstanders
van het Nieuw-Malthusianisme in ons volks
leven gedroppeld.
Nu zal ik over de middelen ter bestrij
ding van dezen volkskanker niet uitweiden.
Allesn geloof ik, dat er niet genoeg voor
tegengif wordt gezorgd. Om dit tegengif toe
te dienen, wachte men niet op de pers. De
kwestiëo, die hier ter sprake komen, zijn
van te kieschen aard, om ze in voor ieder
verstaanbare taal, breedvoerig, in een blad
te behandelen. Toch moet er veel meer
worden gedaan. De vereeniging »Midder-
nachtzending< arbeidt tegenwoordig ook in
déze richting en verdient meer steun, om
ook gratis, gelijk N. M. dit doet, brochures
e. d. g. ouder de menschen te kunnen uit-
reikeD. Ook onder ónze menschen, die zoo
vaak door schoone praatjes, kwade lectuur
en verkeerde samensprekingen op den dool
weg worden gebrach'.
Een moeilijke, doch schoone roeping is
hier ook weggelegd voor de Kerk. Zij heeft
door haar ambtsdragers, te zorgen, dat
haar leden, tot jaren des onderscheids ge
komen, goed van kwaad weten te onder
scheiden en des Heeren ordinantiën kennen,
opdat ze niet onwetend en halfwetend zon
digen.
Wat is echter tot dusver vaak de zwakheid
van de tegen-propagande van kerk en par
ticulieren Dat ze te veel negatief optreden,
't ls ermee als b v. inzake het verzekerings
wezen. Wie in de laatste jaren naging, wat
prof. Fabius schreef over verplichte verze
kering en al wat daarmee samenhangt,
geeft toe, dat hij veel waars zegt. Dat zijn
critiek op de liberale Staatsidee juist is.
Dat er, bekeken door zijn bril op de
wetsontwerpen-Kuyper ook nog wel kritiek
is uit te oefenen, al acht men ook de
hoofdlijnen zuiver getrokken.
Maar wat is nu 't geval Wie niet vanuit
de studeerkamer over de volksnooden oor
deelt, doch die nooden bestudeert ter plaatse
waar ze dag-aap-dag, jaar-aan-jaar nijpen,
die vraagt om zulk een kritiek, waardoor
dan toch de weg geopend blijft, om in die
sociale nooden te voorzien.
Zoo nu ook op 't terrein der zedelijk
heid. Als b.v. mr. Van Houten ons in
gedachten verplaatst naar een wereldstad
en daar teekent het leven en lijden der
groote gezinnen in de hooge huurkazernes,
vragend of dan zóó ons volk gezonder en
krachiger wordt, als duizenden zijner zonen
en dochteren in die krotten en kamertjes
op die trappen en portalen, vaas en vies
en voos, zijn jonge leven doorbrengt, dan
erkennen wij volmondig van neen.
Als een ander met ons nagaat de misères
van vrouw en kinderen, waarvan de eerste
met hard tobben moet bijverdienen, wat
er aan 't kindje tekort komt en 't tal der
laatsten steeds vermeerdert en als hij ons
dan afvraagt, of die kinderen, menschelijker-
wijs, tot flinke mannen en vrouwen in de
maatschappij kunnen opgroeien, die in hun
jeugd een goede opvoeding hebben gehad,
dan moeten we met smart alweer neen
antwoorden.
Veel moet daartoe veranderd worden in
onze wetten en zeden.
Ook in onze zeden. Laat ik maar enkele
voorbeelden mogen bijbrengen. Welk een
contrast met de jaloerschheid, waarmee men
in Israel de moeder van vele zonen aanzag,
vormt het spottend, smadelijk, nu ruw-be-
ledigend, dan bijtend-ironisch spreken »een
hok met jongens* bij ons.
