AN
ms\
IOER.
I in:
Woensdag 25 Augustus 1909.
m
Antirevolutionair
24sle Jaargang N". 1479.
Orgaan
1
M
;en,
leeden,
ikelen.
pons.
Kerkstraat
am.
Anno 1885.
amis.
dam.
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN,
tterdam.
rantie.
2643
sdijk.
5ten. 2125
k.
ton.
SOMMELSDUK.
Alle stukken voor de Bedaetie bestemd,
Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
Tuin- en Landiiouw.
Araagbaak.
Uit de Fers.
Binnenland.
Buitenland.
Plaatselijk flfieuws.
enhouwerlj
1111
2448
5- en
N
iTIèRES
N en
iEEDEN
OEKEN,
CHE en
ATTEN,
IEREN.
11 flegen-
1, Stoepen
aponnen en
eleplioon 4.
322-324
evorderd
IkNGBIJ-
ERMIN-
alle voor-
2605
de nieuw-
n de laatst
5 sins.
uigo zich
bezichti-
'alages.
atten, Paar-
huttingen-,
ren.
tten.
anco hui».
2752
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercomm. Bio. 2.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Werkeloosheid.
Om die plaag der menschheiddat
pijnlijk gezwel aan 't maatschappelijk
lichaam weg te nemen of te vermin
deren is in de eerste plaats noodig
een uitgebreid onderzoek in te stellen
en voort te zetten aangaande haar
omvang. Gelukkig verschijnsel, dat
ailerwege op zulk een onderzoek wordt
aangedrongen en de hand van wege
Staat, Gemeente en particulieren wordt
aan den ploeg geslagen. In Nederland
bestaat nu een Nationale Vereeniging
tegen de werkeloosheid. Haar doel
wordt omschreven als »op den be-
staanden maatschappelijken grondslag
mede te werken aan de bestrijding
van de werkeloosheid en van de na-
deelige gevolgen van werkeloosheid
in Nederland.® Dat doel tracht ze te
bereiken, door het verzamelen van
gegevens door het instellen van on
derzoekingendoor het jaarlijks hou
den van bijeenkomstenhet geven
van adviezen en inlichtingen aan
Overheid, vereenigingen en particulie
ren; door te adresseeren zoo noodig
aan de Overheid enz. om haar op te
wekken de hand uit te steken tot
bestrijding der werkeloosheid in be
paalde kringen en onder bepaalde
omstandighedendoor propaganda te
maken tot oprichting van plaatselijke
vereenigingen, die ook de studie tot
bestrijding der werkeloosheid zullen
moeten aanvattendoor eenheid te
brengen in de actie der Overheid en
van vereenigingen.
Zeer zeker is dit een grootsche
taak, die de Ned. Vereeniging zich
ten doel stelt.
En het was te wenschen, dat zij.
al zij 't ook maar eenigermate, slagen
mocht in haar uitnemende bedoelin
gen-
Het vraagstuk is urgent d. w. z.
het moet onder de oogen gezien wor
den; naar middelen moet worden ge
streefd om dat lijden te verzachten.
Want 'tis een ernstig feit, dat en als
mannen met spieren en vuisten, die
graag werken willen, op de markt
des levens hun krachten te vergeefs
aanbieden en de honger hen en hun
gezin aangrijpt.
Wie die wonde abstergeert d. i.
zuivert; verdient den dank eener Natie.
Maar eer we zoover zijn, zal er nog
veel leed geleden en nog veel strijd
gestreden moeten worden.
Want overdenkt slechts zoo maar
eens oppervlakkig de kwestie, waar
over het gaat. Er is tweeërlei wer
keloosheid, de zoogenaamde acute en
de chronische.
De acute is een gevolg van maat
schappelijke crisissen. Er is geen geld
aan de markt; de koopkracht is ge
broken bestellingen blijven uit
en de werklieden worden ontslagen.
Een oorlog kan de oorzaak daarvan
zijn; speculatie; misgewas. Gansche
Landen worden dan 't slachtoffer de
werkeloosheid is dan internationaal.
Denk om de klachten na den Japan-
schen oorlog en in 't vorige jaar, toen
èn in Duitschland èn in Engeland én
in Nederland de werkeloosheid ten
top gestegen was. Denk ook om de
verhuizingen naar de industriëele
centra.
Hoe zulke crisissen te voorkomen?
Door den Socialistischen »heilstaat«
te gaan formeeren Maar ons bedun
kens zal die nooit komen en kunnen
komen. Hem zelfs voor te spiegelen
blijft dus dwaasheid. Hoe die crisissen
te voorkomen op den huidigen maat
schappelijken grondslag 't Dunkt ons
onmogelijk. Temperen zou misschien
gaan als de menschen veranderden.
Er is een chronische werkeloosheid
seizoen werkeloosheid door afbranden
van fabriekenoverstroomingen
geldschaarschtegeldduurte eleva
tors vorst en ijsgang enz.
Er is een werkeloosheid als gevolg
van verhuizingen naar de steden.
Hoe nu tegen die alle te voorzien.
Veel raad weinig baat.
En daarom moet 't vraagstuk inter
nationaal behandeld worden en alle
economen moeten zich met de borst
toeleggen op een diep onderzoek van
't sociaal bestaan der volken.
't Is en blijft een lastig vraagstuk.
Een verblijdend teeken, dat ook de
Regeering de koe bij de horens pakt.
Zij heeft een Staatscommissie inge
steld tot onderzoek van de vraag, in
hoever zij over middelen beschikt om
snel en voldoende te worden inge
licht over den stand van de binnen-
landsche arbéidsaangelegenheden en
den omvang en den aard van wer
keloosheid in de verschillende vakken
en welke aanvulling deze middelen
behoevenwat zij doen kan, hetzij
door steun van personen of corpora
ties, hetzij zelfstandig, zoowel tot voor
koming of bestrijding van werkeloos
heid als tot leniging van de gevolgen
daarvan.
Zoo werken allen dus samen. De
goede gevolgen kunnen niet uitblijven.
Twee Ministers.
»Minister« Idenburg wordt Gouver
neur-Generaal en de heer de Waal
Malefijt zal Minister van Koloniën zijn.
Wacht op onze daden, voegde Thor-
becke eens zijn opposanten toeen
ook hier geldt hetlaten we wachten
wat de heer de Waal Malefijt presteert.
Noch ten goede, noch ten kwade
zouden we van dezen bewindsman
iets kunnen zeggen, want hij heeft nog
niets geopenbaard, wat hij aan de
Groene Tafel verzetten kan.
De dagbladpers van Links velt hier
en daar nu reeds een ongunstig oor
deel; afgedacht nu van het feit, dat
al heel gauw van die zijde over onze
mannen een lans gebroken wordt;
afgedacht van dat bekende en altijd
om de deur loerende »wij, liberalen,
zijn 't denkend deel,« wat ze echter
allen volstrekt niet zijngansch 't
tegendeelafgedacht van die afmakerij
vinden we 't onverstandig om nu reed»
een oordeel uit te spreken.
Ons dunkt, dat 't Departement van
Koloniën tegenwoordig niet meer zoo
zwaar is als oudtijds.
En door antirev. en door liberale
Ministers wordt met de Indiën het
beste beoogdhun maatschappelijke
en geestelijke welvaart.
De Gouverneur-Generaal Idenburg,
is een man, die van Buitenzorg uit,
de draden spannen kan tot aan "t
Plein te 's Hage.
In de Kamers trekt Rechts en Links
een zelfde lijn.
Geldbejag zooal» vroeger is uitge
sloten.
Welnu danwaar volk en verte
genwoordiging ministers en Gouver
neurs op 't zelfde aanbeeld kloppen
en op 't zelfde stramien voortborduren
is daar de taak voor een beginnend
Minister niet zeer vergemakkelijkt?
liulde brengend aan den afgetreden
Minister, hopen we gaarne, dat de
nieuwbenoemde alle angstige verwach
ting van liberale zijde beschamen zal
en onze meer blijde beschouwing over
zijn optreden niet zal doen verkeeren.
Xk
VEREENIGINGSLEVEN EN COÖPERATIE.
I.
Onder dit opschrift vinden we in de „Versla
gen en mededeelingen" van de Directie van den
Landbouw no. 4 1909, enkele zeer interessante
mededeelingen.
Het vereenigingsleven op landbouwgebied gaat
voort zich geleidelijk te ontwikkelen. Wanneer
men het aantal leden van land- en tuinbouw-
vereenigingen beschouwt in verband met het
aantal in ons land aanwezige bedrijven, dan is
de bewering, dat nagenoeg ieder land- of tuin
bouwer van eenige beteekenis zich bij eene ver
eeniging heeft aangesloten, zeker niet gewaagd.
Eenige getallenrijen betreffende de aantallen
leden van genoemde vereenigingen steunen de
aangehaalde bewering. Ze geven een overzicht
van alle provinciën.
Wij willen alleen die overnemen, welke op
hael 't land slaan.
De landbouwvereenigingen telden in
1905 100,328 leden,
110,818
117,184
123,281
129,166
De tuinbouwvereenigingen telden in:
1905 20,965 leden,
22,876
23,050
23,873
24,892
1906
1907
1908
1909
1906
1907
1908
1909
Nietwaar, er valt hier een geleidelijke groei t»
constateeren.
Hetzelfde geldt van de getallen, die ons een
overzicht geven van de waarde der totale aan-
koopen. Vertegenwoordigde die in 1904 't bedrag
van f 11,881,720, over 1907 was dit niet minder
dan f 18,601,571, eene vermeerdering alzoo van
ongeveer 57 pCt.
Deze vermeerdering betrof zoowel meststoffen,
voedermiddelen en zaaizaden als andere artike
len, terwijl ook het aantal vereenigingen, dat
aankocht en het aantal leden, die aan de aan-
koopen deelnamen, belangrijk stegen.
In een tabelletje zijn weer wat betrekkelijke
cijfers bijeengebracht.
1904. 1907.
Meststoffen voor i 6,132,081 f 9,335,911
Voedermiddelen voor. 5,422,870 8,671,087
Zaaizaden voor176,157 203,628
Andere artikelen voor. 151,612 390,951
Aantal Vereen, die kochten 855 996
Aantal leden56,192 74,442
Alzoo een mooie vooruitgang. Voor de toe
kijkers zjj dit een spoorslag zich ook aan te
sluiten. (Wordt vervolgd.
Vragen en Antwoorden worden kotteloog geplaatst
Antwoorden of mededeelingen
zjjn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
329. Weet U ook de voedende waarde op te
geven van honingklaver? Of vindt U ze niet ver
meld in de bestaande tabellen?
330. Is er een voor de hand liggende verklaring
te geven van 't feit, dat voederbieten 't land armer
achterlaten dan suikerbieten?
Antwoorden en mededeelingen.
398. Bestrijding van wit in de rozen Daartoe
bestrooit men de bladeren met bloem van zwavel.
Alleen bij hooge temperaturen werkt 't middel
't best. Dus doe men 't midden op den dag en
niet in de vroege morgenuren.
Onder het hoofdje
Koloniën,
schrijft de Merwebode:
Het aftreden van onzen sympathieken en
hoogst bekwamen Minister van Koloniën
wordt niet ten onrechte in breeden kring
betreurd.
De heer Idenburg had de achting van
alle partijen, wegens zijn groote kennis van
koloniale aangelegenheden en zijn warme
toewijding voor ons schoone Insulinde.
Gelukkig schijnt de oorzaak van zijn
aftreden slechts hierin gelegen, dat hij
bezweek voor den op hem uitgeoefenden
drang, om Indiê als Gouverneur-Generaal
te gaan besturen.
Idenburg op den Buitenzorgschen troon
Hoe zullen allen, die voor Indië het goede
zoeken in den weg der Christelijke beginse
len, zich verblijden!
Als Minister wordt de heer Idenburg
opgevolgd door den heer De Waal Malefijt.
Sommige liberale bladen zijn tegenover
dezen, in den strijd des levens gevormden
en bekwamen man al heel onbillijk. Waarom
wachten zij niet op zijn bestuursdaden?
Waarom hem nu reeds als voor deze taak
onbekwaam, den volke voorgesteld? De
>Nieuwe Cour.« en »Het Hbl.« verklappen
het: zij meenen in de Waal Malefijt een
luitenant van dr. Kuypei< te treffen.
't Is fraai
Wij verwachten van de samenwerking
tusschen De Waal Malefijt en Idenburg,
straks gesteund in de Kamer door Colijn,
veel goeds voor onze koloniën.
Ongetwijfeld staat de Minister, die op
den zetel van Idenburg plaats neemt, voor
geen gemakkelijke taak.
De oppositie zp.1 hem meermalen trachten
te bestoken.
Moge den heer De Waal Malefijt, die
reeds over veel bestuurservaring beschikt,
kracht en wijsheid van Boven geschonken
worden
De nieuw Gouverneur-Generaal.
Zaterdagavond bevatte de St. Ct. het
bericht, dat bij Koninklijk besluit van 20
Augustus aan Harer Majesteits adjudant-
generaal, den adjudant in buitengewonen
dienst, den gepensioneerden luitenant-gene
raal J. B. van Heutsz, op verzoek eervol
ontslag is verleend als Gouverneur-Generaal
van Ned. Indië, zulks met dankbetuiging
voor de vele en gewichtige diensten door
hem in die betrekking aan den lande be
wezen, met bepaling, dat dit eervol ontslag
zal gerekend worden in te gaan met den dag
in de maand December a.s. waarop hij de
functiën van Gouverneur-Generaal voor Ned.
Indië aan zijn opvolger zal hebben over
gegeven en is benoemd tot Gouvern.-gene
raal A. F. W. Idenburg, oud-Minister van
Koloniën, en oud-gouverneur van Suriname
met bepaling, dat hij als zoodanig optreedt
in de maand December a.s. waarop de
tegenwoordige Gouverneur- Generaal zijn
functiën als zoodanig aan hem te Batavia
zal hebben overgegeven.
ZUID-AFRIKA.
Zoo krijgen wij dan d® Unie van Zuid-
Afrika.
De wereldgeschiedenis kent geen tweede
voorbeeld van zulk een snellen groei tot
een Staat.
Een wonder is 't in onze oogen wie
had het vijftig jaren geleden durven voor
spellen
De Unie Dezelfde grondwetEén Staat
van Kaapstad af tot aan de noordelijkste
grenzen van de Transvaal
Wat die grondwet beteekent
Wat kan ze anders beteekenen dan den
uiteindelijken triomf van de Boeren
Het Engelsche parlement bekrachtigt de
Afrikaansche grondwet, en die bekrachti
ging verzekert aan de partij, die in den
oorlog overwonnen werd, het onverdeelde
en onbetwiste gezag over heel Zuid-Afrika.
Voortaan zal dit vereenigd Zuid-Afrika
een onafhankelijke sou\ereine republiek
vormen, op den naam na.
In het wezen aal ze onafhankelijk wezen
slechts formeel blijft ze nog aan Engeland
verbonden. En zij zal de Engelsche vlag
laten waaien, totdat het haar goed mocht
dunken, om ze op te rollen, en in een
museum van oudheden op te bergen
Zuid-Afrika zal worden geregeerd door
de meerderheid der blanke mannelijke in
woners en die meerderheid bestaat uit
Hollandsche Afrikaanders.
Natuurlijk wordt het vernuft te hulp
geroepen, om dit makte feit voor Engelsche
oogen te bedekken, en de consequenties
voor Engelsche hersens te bemantelen.
Maar het feit zelf zal er niet door ver
anderen, en de gevolgtrekkingen blijven
dezelfde.
Want de grondwet dezer Unie beteekent
de begrafenis van de Engelsche opperheer
schappij in Zuid-Afrika.
Het is waar de schaduw blijft er nog
van het Koninklijke veto de koning heeft
de bevoegdheid, een gouverneur-generaal
te benoemen; en in rechtzaken blijft het
beroep op het Hoogerhuis.
Maar dat is dan ook alles in alle an
dere opzichten is Zuid-Afrika geheel vrij,
om zijn eigen pad te loopen.
En Engeland heeft in den laatsten oorlog
60,000 van zijn eigen soldaten, het leven
van 4000 dappere Boeren en het leven van
20,000 vrouwen en kinderen in de moord
kampen geofferd, om een overwinning te
behalen, die ten slotte op een groote ne
derlaag is uitgeloopen.
Al dat bloed hebben Chamberlain,
Rhodes en Milner vergoten, om een her
senschim te bereikenom er de Hollandsch-
Afrikaansche bevolking voor goed en
voor altoos onder te krijgen.
Waarop is hun pogen uitgeloopen
Waarop anders dan op een jammerlijke
mislukking
Vol verwondering en verbazing staan wij
hier een oogenblik stilwij slaan een blik
terug op den weg, dien het Afrikaansche
volk achter zich heeft, en de kreet wordt
ons naar de lippen geperst»Welk een
uitkomst door Gods bestel
God verhoort de gebeden Hij verhoort
de gebeden, die uit de diepte tot Hem
opklimmen.
Het wordt weinig meer geloofd de ijzige
tochtwind van het materialisme vermoordt
de menschheid maar die aan een gebeds-
verhooring gelooven, voelen hun vermoeide
zielen verkwikt bij zulke ontdekkingen, en
trekken met een psalm op de lippen voort.
Nóóit is een misdaad opmerkelijker ge
wroken dan daar in Zuid-Afrika.
De Pro-Boeren hebben geijverd voor de
Unie dat spreekt vanzelf. Maar de
Anti-Boeren hebben er niet minder sterk
voor geijverdde Steijn's en de Jameson's
sloegen de handen ineen. En zoo zijn de
fundamenten gelegd van een Zuid-Afrika,
waarin het Hollandsch-Afrikaansche element
het overheerschende is.
Vóór den oorlog waren er twee Engelsche
koloniën en twee Afrikaansche Republieken
in Zuid-Afrika.
De oorlog kwam, en alles werd Engelsch.
Zoo scheen het ten minste, maar het
liep anders.
De koloniën verdwenen, en uit de puin-
hoopen der afgestookte hofsteden is het
Vereenigd Zuid-Afrika opgerezen.
Doch welk een verantwoordelijkheid legt
deze zegepraal den Afrikaners op de schou
ders Zij zullen nu te waken hebben, om
het kostbare pand van een eigen volks
bestaan trouw te bewarenom aan hun
heilige verplichtingen als Christenen tegen
over de Kaffers te beantwoordenen die
gerechtigheid te beoefenen, waarvan ge
schreven staat, dat zij een volk verhoogt.
Onze beste wenschen vergezelle het schip,
dat met de Unievlag in top de zeeën zal
ploegen en we hopen, dat een gunstige
bries de zeilen zal doen zwellen
Ik weet, dat wij Nederlanders steeds
meer voor onze Afrikaansche stamgenooten
hebben gevoeld, dan zij voor ons.
Dat is ook volkomen in den haak. Want
kan een kind zijn moeder ooit zoo teeder
beminnen, als een moeder haar kind En
is Nederland niet het moederland der
Hollandsche Afrikaanders
Sonmielsdijk. Een fout te herstellen
is plicht. De Lever's Zeep Maatschappij
maakte ons er op attent dat niet 3 maar
in ruil voor 5 omslagen een Sunlicht-Zeep-
schaafje is te bekomen.
Onze dames-lezeressen zullen hiervan
zeker goeden nota willen nemen.
(Zie advertentie.
i
Hl
^1'