Zaterdag 14 Augustus 1909.
24ste Jaargang N°. 1476.
ssiers.
:te sz.
EB BLAD.
Antirevo lu tionair
Orgaan
Iplalen,
Ik, teer,
IN HOC SIGNO VINCES
'laat,
2865
li
4921.
JN Jr.
Ooltgensplaat.
p Binnen- en
Ische Effecten.
en landerijen
^at betreft het
tegen koersen
|len tegen zeer
z'416
[iade.
-4 °/0 's jaarg.
»NGE. - -
ires yoor
sn, Vernissen,
ïuren, enz.
Uioen Galden,
latst en volgestort
000.
AP verleent Cre-
en in deposito,
aan- en verkoop
»ons, sluit belee-
atiën en verricht
iden tot het Kas-
2413
«Va
AN POREEST,
sident Commissaris.
rnis en omstreken
4 KOOGrH
HAKMl».
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franeo per post 50 Cent-
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
T. BOEKHOVEN.
sommelsdijk.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/j maal. Reolamea 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing,
j Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
1 Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Alle stukken voor «Ie Reductie bestemd, Advertentiwi en verdere Administratie franco toe te «enden aan den Usjgever.
Zie naar Frankrijk*
III. fSlot.J
Wat mag de oorzaak zijn, dat zoo
veel ministeries zijn geroepen en zoo
allen bet een na het ander zijn ge
vallen Allerlei oorzaken hebben daar
toe meegewerkt.
Denk slechts om
de Antirepublikeinen,
de Legitimisten,
de Bonapartisten.
Denk om
den strijd tegen de geestelijkheid,
de Congregaties,
den schoolstrijd.
Denk om
de Wilson-kwestie of lintjeshandel.
het Panamaschandaal,
de Dreifushistorie.
het Boulangisme.
de Kiesrechtkwestie.
Denk om:
de revolutionaire wanbegrippen,
den Volkswil.
het intrigeeren der Kamerleden,
het jagen naar baantjes,
het geknoei en gekonkel der win
nende partijen.
het leger- en marinevraagstuk.
het opschuiven van Liberaal naar
Radicaal, naar Socialist.
Opmerkelijk! Dezer dagen bevatte
de »N. R. C.« nog iets van de corruptie,
het inwendige verval van Frankrijks
parlementairen toestand. Dit staat er
Ongehoorde taal.
De heer Briand zou tot de pro-
fecten gezegd hebben, dat ze in
hun administratie rechtvaardig
heid tegenover alle burgers zou
den moeten betrachten.
Maar wat voor onrechtvaardigs
geschiedde er dan?
Zelfs die personen, die verdacht
mochten worden niet geheel en al
dezelfde politieke overtuiging te
zijn toegedaan als een vóór de
regeering stemmend Kamerlid uit
dezelfde streek die ver
dachte mocht recht hebben op
eerlijke en onpartijdige bejegening
der administratie.
Wie dus niet met de regeerings-
politiek meegaat, werd benadeeld 'en
tegengewerkt, En de N. R. C. geelt
van dien treurigen toestand van wel
eer, die nu misschien door Briand
zal verholpen worden, een voorbeeld.
De ondersteuning volgens de
wet op de ouderdoms- en inva-
liditeitsverzorging werd geweigerd
aan een ouden werkelijk behoef-
tigen man van 77 jaar, die ver
dacht werd tegen de officieele
candidaten te stemmen.
Wat toestandWat onrechtWat
is zoo n parlement de stem des Volks
En Briand zal dit nu' eens veran
deren. Doch als «ongehoorde taak
klinkt het iederen Franschman in de
ooren. En men gelooft, dat ook hij
deze nu reeds betitelde«groote
sociale hervorming« niet zal kunnen
ten uitvoer brengen.
V
Denk om het dwaze stemmen bij
volmacht en het geknoei, dat daarbij
plaats greep, nu vlak vöór het reces
nog met een «vloek en een zucht«
afgeschaft, nu de nieuwe Kamerver
kiezingen weer in zicht zijn.
Er waren soms maar 30 leden van
de 600 present en die 30 brachten
alle stemmen uit. De andere 570
kamerleden bleven thuis. Voortaan
zullen ze nu de presentielijst moeten
teekenen en dan mogen stemmen.
Maar men knoeide ook. Een Fransch
parlementslid krijgt een stembiljet.
Wat deed hij dan Hij stemde b.v.
vóór een ontwerp, om daarmede den
minister te behagen maar pas waren
de stembriefjes opgehaald, of hij ging
naar den griffier der Kamer om zijne
stem van «vóór® in «tegen® te ver
anderen. Zoo is het gebeurd, dat de
regeering 63 stemmen kreeg »voor«,
terwijl, bij het later nakijken der
briefjes, bleek, dat het ontwerp met
3 stemmen in de minderheid was
verworpen. Toch was het niet ver
worpen, want de in de zitting uitge
brachte stem geldt. Maar men vulde zijn
stembiljet »vóór« in om den Minister
zijn vriendschap te betoonendoch
men veranderde het, om aan de kie
zers te laten wetenik heb tegen
gestemd, om u, koning-kiezer, te be
hagen.
Wat corruptie.
En hoe staat 't met 't Gezag.
En een schrijver teekende den toe
stand onzes inziens naar waarheid,
toen hij deze forsche bekentenis gaf
Van 't oude gebouw is niet
veel meer overeind. De twee
hoeksteenen, die gezag en ge
hoorzaamheid heeten, wijken el-
ken dag meer uit. Er zijn nog
enkele sporen van eigenliefde.
De Ministers herinneren zich, dat
zij moeten handelen, zóo men den
eerbied voor hen uit 't oog ver
liest. Maar ze vergeten te han
delen, als men den eerbied voor
d« wet uit 't oog verliest. Het
kraakt. Het kraakt overal, maar
voornamelijk in de hoogte. Er is
een algemeene spotlach, die 't
geheele huis doet scheuren. De
bestuurdersjspotten met de ambte
naren, die weer spotten met de
hoofden van dienstdie weer
spotten met de ministers. Overal
zijn schokken waar te nemen,
die de muren doen schudden.
De gevel zelf trilt nu en dan.
En tegen die algemeene instorting
hebben wij niets dan woorden
der regeering en de redevoering
der Tegeering; de frase der re
geering. Sedert een kwart eeuw
wordt Frankrijk alleen bestuurd
door frases.
't Zijn harde woorden die de Matin,
het Fransche Blad, schreef; maar de
historie van parlement en natie na
gaande, zijn ze niets te kras.
En wat schreef een ander kenner
van Frankrijk tijdens de «wijnop-
roerlingen« het hoofd opstaken onder
aanvoering van Marcelin Albert, toen
soldaten tegen hun sergeants op
traden
«Deze voorvallen zijn ernstig
omdat ze den indruk geven van
een verdwijnen van alle gezag
van een voor een oogenblik so
ciaal en staatkundig uiteen vallen
van een geheele landstreek. Er
is een schok door het land ge
gaan, door Europa. De woorden
«sociale en politieke ontbinding®
zijn op aller lippen gekomeD. Er
was niet enkel een economische
en departementale wijnbouwers-
solidairiteit meerer was open
baring van zulk een ongelooflijken,
ongehoorden geest in 't leger van
zulk een groot land, dat 't geheele
N Volk een trillenden schok kreeg;
dat 't een oogenblik duizelde om
onmiddelijk daarna met dubbelen
aandrang te vragenWaar ben
ik, waar ga ik heen. De Fransche
democratie maakt een sociaal-
politieke crisis doorook inter
nationaal ernstig voor Frankrijks
bondgeüooten.«
En zoo zouden meerdere citaten aan
te halen zijn over de ondermijning
van 't gezagde revolutionaire geest
die 't volk in één oogenblik tot funiën
maakt. Leger en Vloot zijn niet te
vertrouwen.
Viviani beroemde er zich op de
lichten des hemels te hebjben uitge
doofd. Het zedelijk leven, denk om
de geboorte- en sterftecijfers, staat
laag. Er heerscht vrijheid, maar ont
aard in losbandigheid. Het Volk is
van den wortel des Geloofs losge
maakt. En daarom zal het altijd blijven
kraken in Frankrijk. Zie naar Frank
rijk.
Het Nederlandsche liberalisme leeft
uit dezelfde beginselen als 't Fransche.
't Zijn dezelfde loten. Alleen 't Neder-
landsch karakter is kalmerdaarom
zijn de uitingen van den liberalen
geest hier ook bezadigder. Maar de
liberalen durven ook in Nederland
veel aan. En wat zal de toekomst
baren
Wat is dat Het wil zeggen, dat
een partij zooveel zetels in den Raad,
in de Provinciale Staten, in de Tweede
Kamer hebben zal, als ze naar even
redigheid aan kiezers sterk is. Hoe
meer kiezers dus een partij bezit, des
te meer vaardigt ze, in een bepaald
aangegeven getal, af.
De Rechtsche partijen tellen nu 60
leden. Precies is dit niet, 't mocht
maar 56-57 zijn, indien 't'ging naar
't getal uitgebrachte stemmen.
Natuurlijk willen we er nog veel
meer dan 60; dat is van zelf; maar
naar 't stelsel beoordeeld, zijn er een
drietal kamerleden onzerzijds te veel
en dus voor Links te weinig.
De Evenr. Vertegenw. is aanbeve
lenswaardig, ook op dezen grond.dat
veel meer dan nu nog de Partij en
niet de personen* worden in 't geding
gebracht.
Tegenwoordig geeft ook de persoon
des Candidaats wel eens den doorslag
en eenigermate zal dat altijd blijven.
Maar bij Evenr. Vertegenw. komen
de beginselen naar voren en treedt
de persoon naar achteren.
De Partij is in actie. De Partij
»onderzoekt« de candidaten. De Partij
treedt met haar beginselen voorop.
En de personen volgen pas in de tweede
plaats.
Ook het resultaat zal zijn een Ka
mer met beginseldragersdie 't vaan
del steeds hoog houden.
De strijd om personen zal verzwak
ken. Die voor beginselen scherper
worden. Wat uitstekend is
Er zijn, het blijkt zoo, n'euwsgierigen
en belangstellenden naar den inhoud
der Troonrede. Er is zelis al advies
gegeven nl. de een: laa't het Kabinet
in deze troonrede reeds uitstippelen,
wat het in de vier jaar zal pogen tot
stand te brengende anderlaat 't
Kabinet zulks niet doen, want komt
't beloofde er niet, dan baart dit de
teleurstelling bij de kiezersen dus
laat 't Kabinet maar een Troonrede
geven voor één jaar.
Laten we een en ander overlaten
aan de Kroon en 't Kabinet.
Voor ons is de hoofdzaak Wat zal
den voorrang hebben verzekering of
kiesrecht.
En dan komt 't ons voor, dat in de
eerste plaats gestreefd moet worden
naar een pensioenregeling.
Van Staatspensioen zal niet veel
terecht komen. De Bladen melden,
dat Minister Kolkman aan de Kamer
mee zal deelen, dat er voor 1910 is
een tekort van 12 millioen.
Is dat zoo, dan wachten we van de
Staatspensioneering niets.
Blijft dus niet anders over dan pre
miebetaling.
De ouderdoms- en invaliditeitsver
zekering moet, dunkt ons. den voorrang
hebben. Daar snakt men naar.
En daarna de finale oplossing van
de Onderwijskwestie. Ook dat punt
diene afdoende geregeld. En als het
Kabinet voor die twee zaken zorgt;
dan zal 't Nederlandsche volk al dank
baar zijn.
Kan men dan èn Kiesrecht èn een
Tariefwijziging daarenboven nog tot
stand brengen, dan is ieder tevreden,
die niet al te radicaal of socialistisch is.
Is er dan nog tijd voor de admini
stratieve rechtspraak, uitstekend
Doch voorop gapensioneering en
onderwijs.
't Spreekwoord zegtGrijpt wat
rijpt. En de velden zijn wit om te
oogsten.
De liberale beginselen zijn ongodis-
tisch. Vijandig tegen Zijn Gezalfde.
En onbestaanbaar tegen de kracht
der Religie.
Wel zal de strijd zwaar zijn.
Alle macht zal zich van weerszijden
openbaren.
't Geloof tegen de Ongodisterij.
De Religie tegen zijn haters.
Het Christendom tegen zijn dweep
zieke bestrijders.
De Kerk tegen de Kerkverguizers.
De Dogma's tegen de Ver werpers.
De ongeloovige Wetenschap tegen
de prediking van Christus kruis.
De menschelijke geleerdheid tegen
des Christens eenvoudige belijdenis.
De wijsheid der rede tegen het
getuigenis Godes.
De menschelijke haat en onderdruk
king tegen der martelaren onderwor
penheid.
Een burgeroorlog der menschheid
want vreeselijk zal de toekomstige
strijd zijn. Wie zal heerschen op aarde P
GodJa dan neenMaar Hij zal
overwinnen.
OP ODX UITRUK.
Idministratiën.
rd handelsmerk
v. Ballegooij.
A. Pootg.
ran Eesteren.
T. Zaaijer
i Oostenhrngge
2445
ilm, Gaas,
rverioopers rabat.
)RN, DELFT
HAAG.
Maart 1909
ƒ4.521,677,39
- 1.414,125,95 V»
- 209,766,17
Directeur.
UITGEVER
Telefoon Intercom». So. 2.
Maar ze werd verleend aan een
naar den wensch der overheid
stemmenden mandie noch oud
noch invaliede, noch behoeftig was.
Evenredige vertegenwoordiging
De Troonrede.
Het Evangelie zal overwinnen.
't Waren weer twee berichten, kort na
elkaar, die we aan 't schrijven brachten.
Het 39e Noordelijk Zendingsfeest had
maar een 1400 menschen gezieD. En op
een groote meeting, die de anti-militairisten
in dezelfde streek van Friesland hielden,
kwamen een 3000 geestverwanten, waar
onder 500, die heel uit Amsterdam de
reis hadden gemaakt.
Nu wil ik die twee getallen niet tegen
elkaar uitspreken.
't Zendingsfeest trof het al heel onge
lukkig met het weerin den regel komen
daar veel méér menschen. Maar dat er
zooveel anti-militairisten waren opgekomen,
om naar de denkbeelden van Domela
Nieuwenhuis en anderen te luisteren trof
me toch sterk.
Ik sprak daarover met 'n kennis, die bij
't leger is.
Hij haalde de schouders op.
Ik vond het toch een ernstig verschijnsel.
Zoo zei hij toen. Als dat waar i?, dan
moest je mee je best doen, om ook bij
de antirevolutionairen tal van anti-militai-
ristische haren uit te trekken 1
Dat liet ik me maar zoo niet zeggen 1
En zoo boomden we daar een heelen tijd
over zonder 't in alles eens te kunnen
worden.
Ik begon met er op te wijzen, hoe de
antirevolutionairen er steeds vóór spraken
en stemden, dat er voor Leger en Vloot
goed zou worden gezorgd. Meent de re
geering, dat er meer manschappen moeten
zijnmeer schepen moeien worden ge
bouwd dat er snelvuurkanonnen of nieuwe
geweren moeten worden aangeschaft en
kan ze dat ook behoorlijk bewijzen, dan
heeft de antirevolutionaire partij nooit tegen
gestemd.
Zoo merkte ik wat warm op.
Maar dat bedoelde hij ook niet.
Zijn grief betrof niet de partijdie treedt
correct op en de Kamerleden keeren de
partij niet den rug toe. Daarop is dan
ook niets aan te merken. Maar in anti
revolutionaire kringen, zei hij, wordt er
over Leger en Vloot niet zoo vriendelijk
gedacht. En soms gaat de pers in 't zelfde
spoor.
Laten we met de vloot beginnen.
Als een jongen heelemaal niet deugen
wil, dan hooren we wel eens als laatste en
uiterste bedreiging, dat hij maar naar 't
»schip« moet, waar ze hem wel mores
zullen leeren. En al krijgen ouders of
voogden nu zulk een jongmensch niet maar
zoo op 'n schip, ze vestigen toch den
indruk, of 's lands oorlogsschip een tucht
school is, waar de deugnieten, als niets
anders helpen wil, worden heengebracht
Met het Leger staat het eenigszins anders.
Een groot deel der jongelui weten nu een
maal, dat ze daarin worden opgenomen.
Doch al is 't zoo erg niet meer als vroeger,
toch wordt een >soldaat< nog vaak als
een niet-fatsoenlijke-jongen beschouwd en
er gaan over 't leger, de legerhoofden en
de legerinrichting tal van verhalen rond,
die aan de huistafel en op gezelschap
worden verhaald en nooit eens strekken
om de eer van 't leger te verhoogen.
De pers doet daar ook aan mee.
Zoodra ze maar iets ziet of hoort op
't gebied van bureaucratische langzaamheid
en vormaanbiddingals ze iets verneemt
aangaande de behandeling der soldaten als
de schoengespen wat kwelden of de soep
wat weinig oogen had als de marsch er
wat lang was of »zekere plaatsen* in de
kazerne wat tochten als de kapitein wat
zuur is of een begrootingspost verkeerd
uitkomt dadelijk is de Pers erbij en
laat je zoo wetenAch dat is weer bij
't Leger. Daar kun je letterlijk van alles
verwachten
Mijn kennis maakte zich werkelijk warm.
Dat waren, vond hij, anti-militaristische
vosjes, die wij in onzen tuin lieten loopen,
tot groot verdriet van de christeD-broeders
in het leger, die er hun werk door be
moeilijkt zien.
Ik had daar nooit zoo over nagedacht.
Maar 'k moest direct toegeven, dat er
iets van waar was en 'k nam mij voor,
dat ik esn wacht voor mijn pen zou zetten,
als ik weer over Leger of Vloot te schrij
ven had.
Wat niet wegneemt, dat ik mijn kennis
wel wat te antwoorden had.
Dat ons christenvolk nog eenigszins met
wantrouwigen blik zijn zonen nakijkt, die
op tde vloot en bij het leger worden in-
