Woensdag 21 Juli 1909.
24ste Jaargang N°. 1469.
voor ile %iii<lliollun<l«clic en Keenwsche Eilanden.
Antirevo lutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
Alle «tukken voor «Ie Medactie kestemd, Advertentsëu en verdere Administratie franco toe te zenden aan «len Uitgever.
Volksgeloof.
Tuin- en Landbouw.
iif de Fers.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercomm. BI o. 2.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 unr.
IV.
üe leerstellingen van Voltaire, Rous
seau en de Encyclopedistendeze zijn
de oorzaken geweest van het ongeloof;
van de wegkwijning des Volksgeloots,
die zichtbaar werd toen de Neder
landen in hun spannende dagen
leefden en de Patriotten den Prins
tot heengaan noopten de Prinses be-
leedigd werd; het geloof in God ver
zwakte en een vaag deïsme, een
atheisme en neologie hare intrede
deed ook in ons Land.
Op alle terrein zonk het Volksgeloof
in God en Heilige Schrift in. En een
brutale Godont- en miskenning rijpte
in de scheuren van een losgewrongen
kerkbelijdenis en omvergeworpen
Staatsorde.
Wat leerden dan die mannen?
Een valsche wijsbegeerte, die den
mensch boven God stelde en het ge
loot aan de Openbaring beneden het
vertrouwen op eigen inzichten.
Die valsche wijsbegeerte stelde het
verstand voor ieder, oorsprong en
toetssteen van waarheid en recht. En
zoo verbrak men alle banden van
geloof en gezag.
't Geloof werd vooroordeel.
Gehoorzaamheid werd slavernij.
En die valsche filosofie, dat ongeloof
aan het Christendom vond ingang in
de harten van duizend maal duizenden.
Geen wonder trouwens
Die leer strookt immers volkomen
met den wil van het onwedergeboren
hart! Als God te zijn, was reeds
de booze influistering van Satan in 't
Paradijsen dat als God te willen
zijn, was de val van onze eerste ouders
Adam en Eva.
Die leer stemt ganschelijk overeen
met 't karakter en den wil van den
natuurlijken mensch. Hij is zichzelf
ten god en ten meesterlaat ons hunne
banden verscheuren en hunne touwen
van ons werpen.
De mensch in de hoogte.
God naar de laagte.
Verschrikkelijke leer! maar aan
lokkelijk omdat 't ijdele menschenhart
er zoo door gestreeld werd. De Rede
alles! Gods Woord niets.
En die leer ging aan het werk. In
't Gezin. In de School. In de Kerk.
In de Maatschappij. In den Staat.
Overal werd ze aanvaard, gevierd,
gehuldigd. Haar werd gebracht 't offer
van zijn gansche ziel, lichaam, kracht
en verstand.
Zoo verviel met 't verzaken van 't
geloof aan God elke band van geloof
en ondergeschiktheid en bleef er geen
ander richtsnoer dan individueel ver
stand, individueele smaak, indivi
dueele wil, individueele godsdienst
begrip.
Hier ging het gelden Een ieder deed
wat goed was in zijne oogen. Maar
daardoor werd het Christendom be
stormd. Ieder viel, want hij was immers
vrij om te doen en te denken wat hij
wou, het Christendom en de Kerk aan.
Alle band aan God en Zijn Woord
was wegwat wijsheid en eenparig
verzet zou er nu nog kunnen zijn
om te handhaven wat veler eeuwen
belijdenis was geweest
Het Christendom werd bestormd!
De Kerk schudde op hare grond
vesten.
Het Gezag der Overheden wankelde.
De gehoorzaamheid en 't geloof
zagen zich bij den wortel afgebroken.
In vriendengewaad, speculeerend
op de boosheden van 't verdorven
hartzich aanpassend aan de ver
dorvenheden onzer natuur, wandelde
de booze verderfengel als een Engel
des lichts onder de volken en in de
Staten.
Het Volksgeloof verduisterde meer
en meer. Het Volksongeloof nam hand
over hand toe.
Anarchie op 't terrein des geestes.
Liberalisme op 't terrein der politiek.
Egoisme en concurrentiegeest, het
ieder voor-zich op 't terrein der econo
mische toestanden.
Leervrijheid op 't terrein der Kerk.
Geen vrijheid, doch dwang de in-
konsekwente uiting van den geest
der eeuw, hoewel in de neutraliteits-
idee weer de positieve erkenning om 't
ongeloot in God niet tegen te werken
of er een krachtigen dam tegen op te
werpen door een positief stelling
nemen voor Gods Woord op't terrein
der opvoeding.
Het Volksgeloof in God en Zijn
Christus en den Heiligen Geest zonk in.
En een veertig, vijftig jaar geleden
was in Nederland die toestand nog
merkbaar, totdat de restauratie kwam
in de denkwereld.
Een restauratie, die de Kerken de
eere begon terug te geven, die haar
ontrootd was. Van den Staat regelen
vroeg, die meewerken zouden om zijne
Christelijke grondslagen te handhaven.
Aan de school de neutraliteit ontwrong.
Aan de economie den doodenden
angel voor de maatschap ontnam.
In een woordna die revolutionaire
dagen, toen het ongeloot, als grootste
krankheid der eeuw zich hevig open
baarde, kwam de reactie, het verzet.
En zie nu reeds rondom u.
Het Volksgeloof wordt weer leven
dig. Staat en Kerk, School en Gezin
leven meer bij de Waarheid dan eer
tijds.
Er is een strijd gestredenEr is
veel leeds geledenEr is veel gebeds
gebeden. En nog is 't wel geen vrede
hier beneenMaar 't Volksgeloof
groeit en bloeit weer.
De kerken worden op tal van plaat
sen voller dan ooit. De prediking is
met de leer der Vaderen in over
eenstemming d. i. God op 't hoogst
verheerlijkt en de mensch 't diepst
vernederd. De scholen van Christelijke
beginselen uitgaande, verrijzen legio.
Overal, ja door heel Nederland
werkt de Geest des Heeren en waait
over het volk.
Ook over personen Die vraag
blij ve hier onbeantwoord
ISlot volgt
Openbaar onderwijs en de anti's.
Verleden week schreef »Vooruit«
naar aanleiding der raadsverkiezingen:
»Waar ïn de naaste toekomst,
de openbare school bovendien
sterk bedreigd wordt is dat een
reden te meer om de vrijzinnige
candidaten krachtig te steunen".
Nu was dat een praatje uit ver
legenheid aan argumenten; want 't
is een feit, dat de openbare school
eerst en het meest wordt afgebroken
door de socialistische onderwijzers en
voor zoover wij weten, heeft Vooruit"
nog nooit bezwaar gemaakt tegen dit
soort opvoeders der jeugd.
Laat ze dus eerst propaganda gaan
maken tegen die heeren onderwijzers,
voordat ze tegen onze mannen waar
schuwt.
Herzie uw school en zie dan naar
de Anti's
Maar 't is ook een feit, dat de tegen
standers van de openbare school tegen
woordig in alle kringen van liberalisme
aangetroffen wordenzelfs minister
Rink en mr. Rorgesius hebben 't niet
op haar voorzien.
Maar 't is ook een feit, dat dr. Bos
(vrijz. democr.) en de heer Roodhuizen
(Unie-lib.) propaganda maken voor
volkomen vrijheid op onderwijsgebied.
En zij staan niet alleen.
En 't laatste feit is dit en niet 't
minst sprekend, dat in Amsterdam
de kiesvereeniging »Vooruitgang« ver
leden jaar een motie aannam tegen
den antirev. wethouder van onderwijs
en hem bij zijn aftreding als raads
lid steunde.
O, wreedheid der historie!
Onze anti's zullen in dezen hun
taak wel juist opvatten en een voor
beeld nemen aan de Liberalen dr. Bos
en anderen. Zoo'n y>liberaah voorbeeld
zal toch zeker wel navolging mogen
verwerven door onze mannen.
Winst uit de nederlaag.
We hebben 'tin ons district verlo
ren. Waardoor?
Omdat de liberale partij de meeste
kiezers tot zich trok. Dat is al zeer
duidelijk.
Hoe kwam zij aan die kiezers
Door de burgemeesters, die vóór
15 Febr. vischten op alle wateren.
Door de valsche leuze van Staats-
pensioneering en 't leugenachtige duur
brood in de verkiezingsdagen.
Door de weinige actie op Flakkee
van onze zijde.
Door antipathieën tegen onzen Can-
didaat, omdat hij Gereformeerd was.
Daarvoor in hoofdzaak zijn we zelfs
achteruit gegaan.
Maar we slaan winst uit de neder
laag.
De organisatie wordt herzien. Ge
maakte fouten zijn besproken en goed
onder de oogen gezien.
Toekomstige plannen beraamd.
In één woordwe zullen niet stil
zitten in deze vier jaar. En onze
Centrale zal onder den zegen Gods
pogen het verloren terrein te her
winnen.
Propaganda dat is 't machtwoord.
Werven Kiezerslijsten Lezingen
houden! Vergaderen
En als een Geref. prediking de
harten in beslag neemt, dan staat de
toekomst niets donker.
Crediet geven.
Het 6e Nationaal Congres van den
Middenstandsbond te Amsterdam zal
zich vooral bezig houden met het
vraagstuk van het crediet geven.
Een allermoeilijkst vraagstuk.
Vraag het onzen handeldrijvenden
en industrieelen middenstanders maar
eens, hoe ze zelf het gevaarlijke er
van voor hun stand inzien.
Hoor ze maar eens klagen over dat
op 't leitje schrijven.
Ze wilden wel om heel hun affaire,
dat dat crediet geven uit de mode
raakte.
Maar nu mag de theoreticus zeggen,
dat het onzin is om door crediet geven
klanten te lokken en te houden en
dat geen enkelen stand het goed kan
gaan en voorspoedig, die zich wil
opgericht houden op den schijnbodem
van een leven boven zijn kracht
maar weiger nu eens zulk een klant te
leveren, die boven zijn kracht leeft
en maar inkoopen doet, zonder te
betalen.
De winkelier, zegt men, moet zoo'n
man niet aanmoedigen en hij moet
zijn omzet niet baseeren op zulke te
veel koopende en te weinig betalende
afnemers doch ieder weet, hoe mooi
dat is in theorie en hoe moeilijk in
de practijk.
Waar is 'twas 't crediet geven uit
de modeieder kooper en verkooper
zou er wel bij varen.
Maar op 't platte land zal zoo'n
toestand, vooral in den winter, wel
tot de ijdele wenschen blijven behooren.
't Blijft ontzettend moeilijk dat
vraagstuk.
Shylockof het pond vleesch.
Sommigen onzer kennen het blijspel
van Shakespeare: de Koopman van
Venetie. Daarin komen voor twee
hoofdpersonen nl. Antonio, de koop
man of scheepsreeder, met Sbylok,
een Jood. Antonio was als borg geld
schuldig aan den Jood, maar kon niet
op tijd betalen en nu was 't contract,
dat, als Antonio niet betaalde, de Jood
een pond vleesch mocht halen uit
Antonio's lichaam
Dit ontaarde contract is echter ver
nietigd door Portia, die, verloofde van
Bassanio, zich als rechter verkleedde
en uitsprak, dat wel het pond vleesch
mocht uitgesneden worden, maar ook
niets meer of minder en dat hij niet
dood bloeden mocht. Daar zag de
Jood tegen opwant hij kreeg naar
de wet van Venetie zware straf, als
hij meer of minder dan één pond
wegsneed. Slot wasde Jood is terug
gekrabbeld en kreeg nog straf, omdat
bij op slinksche wijs iemand naar 't
leven stond.
Zie de liberale Persals een Shy
lock de Jood zouden ze dr. Kuyper
onder handen nemen.
't Mes is gewet. Shylocks plan mis
lukt echter en hij staat ten spot van
de rechters en getuigen. O, Liberale
Pers O, Shylock
Ambtenaars-souvereiniteit
Er is Goddelijke souvereiniteit.
Er is Menschelijke souvereiniteit.
Er is Volks-souvereiniteit.
Er is een souvereiniteit der Weten
schap en Kunst, enz.
Er is souvereiniteit in eigen kring.
Er is in Amsterdam een streven
naar ambtenaars-souvereiniteit.
Een ontslagen Gemeente-ambtenaar,
de heer Gulden, een socialist, is ge
kozen tot Raadslid.
Hij moet verbeelden de verpersoon
lijking van de almacht der Amster-
damsche ambtenaars.
Want die zullen in de hoofdstad
des lands het heft der regeering in
handen hebben.
Als in Frankrijk de elektriciens en
de postambtenaren. De ambtenaars
gaan vormen een macht, wien 't om
de macht der autoriteiten te doen is.
En willen dezen niet op al hun
wenschen acht geven, dan scheldt
men ze uit en plaatst zich vierkant
tegen 't Gezag. Men ondermijnt dat
en laat zich candidaat stellen als bru
taal protest tegen de goede handelingen
van den Gemeenteraad. De ambte
naren willen souverein zijn, maar ze
zijn 't niet; ze zijn dienstbaren en
ondergeschikten. Ook hun begrip over
Gezag is een dwaalbegrip en een der
vormen van ongeloof aan Gods Woord,
dat zich over 't Gezag anders u'tlaat.
Late kaïnletbemestlag op vla».
„Vlas heeft noodig een krachtigen bodem,
doch kan geen groote hoeveelheden gemakkelijk
opneembare stikstof gebruiken. Ter verbetering
van de qualiteit op die grondsoorten, die door
gaans miDdersoortig vlas leveren, is wel met suc
ces gebruik gemaakt van eene late kaïnietbemes-
ting. Het schijnt, dat de daarin aanwezige chlo
riden de vezel zachter en taaier maken, terwijl
de gewenschte gele kleur meer behouden blijft."
Zie daar enkele regels aangehaald uil het pas
verschenen werk over Plantenteelt, bewerkt door
den heer W. J. Mansholt, Rij kslandbouwieeraar
voor de provincie Groningen. Hoewel 't natuurlijk
niet mogelijk is, dat de vlasverbouwer nog dit
jaar met de in 't bovenstaande opgesloten wenken
zjjn voordeel doen kan, toch is 't niet kwaad,
hem er thans op te wijzen. Misschien zullen
velen bij 't lezen van dit opstelletje en denkende
aan bun minderwaardig gewas, het door den
heer Mansholt gezegde in bun oor knoopen en
er in ieder geval 't volgend jaar de proef mee
nemen. Wie weet, of ze na afloop daarvan niet
zullen zeggen: „hadden we dat nu maar eer
gedaan."
Ten slotte zij nog vermeld, hoe ook door den
leeraar aan de Rijkslandbouwschool te Wagenin-
gen, den heer J. Z. ten Rodengate Marissen in
zijn werk „bijzondere plantenteelt" vermeld wordt:
Het 9chijnt vast te staan, dat chloriden de kwa
liteiten van 't vlas verbeteren.
Vragen en Antwoorden worden kosteloos geplaatst.
Antwoorden of mededeelingen
zjjn met hetzelfde nummer gemerkt ala de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
318. Is 't nu niet de rechten tijd. om schuim
aarde op te doen?
319. Wat is 't nieuwste werkje over veevoede-
ring?
320. Op welke manier moet men Veekmollen
verweideren daar aan vangen geen doen is.
Antwoorden en mededeelingen.
315. Thomasslakkenmeel goed voor weiland?
Zeker 't Wordt hoog geroemd door velen.'t Werk
niet zoo snel als super, doch duurt ook langer.
316. Klaverruitere? Dat zijn een stel stokken,
die men bezigt voor 't ophangen van klaver, erwten
enz. Met 6 stokken maakt men één ruiter.
317. Aardbeiengelei. Voor een pond aarbeien
neemt men een pond beste witte suiker, waarvan
men de helft over de vruchten in een diepen
schotel strooit, dien men zoo een nacht over laat
staan. Den volgenden dag kookt men de andere
helft van de suiker met de helft van een half
flescbje bessensap tot stroop, voegt de gesuikerde
aardbeien daarbij en kookt het tot alles gelei is.
Zie hier een recept, dat we ergeDS vonden en
waarnaar al heel wat heerlijke Jam gemaakt is.
'tKomt wei wat duur, maar 'tis fijn!
Wie geeft nu inlichtingen over aalbessenjam
Bekwame mannen.
Het niet verkiezen van den heer Roëll
in Utrecht, heeft aan de linksche pers
woorden van bittere verontwaardiging ont
lokt volkomen begrijpelijk, want het heen
gaan van den oud-Kamervoorzitter is een
verlies, vooral voor de vrijzinnigheid. Doch
waarom heeft de vrijzinnigheid dah voor
dezen eminenten Staatsman niet een ze'.el
opengemaakt Dat ze dit niet deed, doet
wel een weinig aan de oprechtheid van
haar verontwaardiging twijfelen.
Doch vele vrijzinnigen gaan voort met
hun verkropt gemoed lucht te geven, door
vooral te schelden op den man, die den
zetel des heeren Roêl in de Kamer ver
overde en we zijn het dan ook volmaakt
eens met »De Stichtsche Crt.,« dat dit een
zeer onedele manier van doen is, die trou
wens de zaak voor de vrijzinnigheid niet
beter maakt. Want, zoo redeneert »De
Stichtsche«
Voelen dan de Liberalen niet, dat ze door
de bekwaamheid van hun mannen tegenover
de nietswaardigheid van de onze in het licht
te stellen, het verpletterende van hun neder
laag nog meer te doen uitkomen
Ziet, heeren als uw mannen sullen waren
en de onze genieën, o dan was het
geen wonder, dat gij de nederlaag hebt
geleden. Dan lag het shchts aan de personen,
en dan zoudt gij kunnen hopen om later,
als gij bekwamer mannen bezat, te winnen.
Maar zoo is het niet. Wij weten zeer
goed, dat gij. Liberalen, veel rijker zijl in
bekwame mannen dan wij. Daar hebt gij door
uw schoolwetten voor middelbaar en hooger
onderwijs en door uw eenzijdige benoemingen
wel voor gezorgd.
Maar als nu toch, in weerwil van uw