Co.
1
An tirevo air
Orgaan
DAM
IN HOC SIGNO VINCES
bi Bedden,
ng met Hp Zaterdag 24April 1909.
leverancier.
en Beleening,
T. BOEKHOVEN.
J j
lUiIassiers
i en Coupons
24s'e Jaargang N°. 1444.
oorraad in:
CoiicitrreereMe prijzen.
SEB, Seimnslsdijk.
ulbouwers!
Klaver en -
er ËAicerne.
VOOR KUNSTWEIDEN.
9 L
86, ROTTERDAM.
EIRSÏE BLAB.
1
y
jj
'4
'TT
y Tr" S'
- - V..
loiiandsch
HOORN
DELFT,
DEN HAAG.
ee Millioen Gulden,
geplaatst en volgestort
L000.000.
rSCHAP verleent Cre-
gelden in deposito,
den aan- en verkoop
coupons, sluit belee-
longatiësi en verricht
lamheden tot het Kas-
ende. 2413
11 December 1908
en 4.214,769,48
- 1.533,402,46'/,
- 168,170,17
ENS, Directeur.
P. VAN FOREEST.
■President Commissaris.
delharnis en omstreken
)ER KOOGH
»EL,HA«taris.
Kassei en P. D. v.Steijn Jr.
A It AIM
19.
ires STEIJN Middelharnis
iPLAAT
res STEIJN Ooltgensplaat
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 60 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 per jaar,
Afzonderlijke nummers 6 Cent.
UITGEVER
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercom». So. 8.
Advertentiën 10 oont per regel en 3/j maal. Reoiames 20 per regel.
Boekaankondiging 6 Cent per regel en 4/j
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Oent per plaatsing.
1 Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Alle bukken voor «Se Redactie bestemd, Adverlenliën en verdere Administratie franco toe te Menden aan den t/ït«rever
irpetten, Linoleums,
(kleurde matten, Ko-
tansche matten, Wol-
tokosloopers, Kokos-
en van 2545
en Kleetlj es,
vat tot het vak behoort.
leggen der Hleeden
dt kosteloos.
unst Aanbevelend,
t Rozendaalsch
van vertrouwde firma
2506
ang de voorraad strekt
I, ook Jaapjeszaad.
'oegimlewey,
Teeldersj, Dirksiand.
irreerende prijzen.
adres is er voor uw
an bij 2560
VESSEL,
den 3,25, 2 persoons
den 5.Matrassen
Kapok Bedden 1 pers.
ƒ8,25. Veeren Bedden
•rentie onmogelijk.
4,50. Stoelen. 85 ct.
eering. Spotprijzen.
De eenheid zoek.
Wat gehaspel onder de liberale
partijen
En deze zullen nu nota bene ons
goede Vaderlandje vier jaren lang
moeten regeeren Of, als ze 't winnen,
daar nu wat van terecht zal en kan
komen. Vlak voor de stembus zitten
ze mekaar in de haren over Algemeen
Kiesrecht en l'ensionéering de twee
hoofdpunten der programswat zal
het dan zijn, als ze eens de meer
derheid mochten erlangen.
Dan begint het plukharen nog veel
meer en de werkman wordt weer,
net als tusscheu 1905 en '08, het
slachtofferer komt door onderlinge
atbreuk van 't werk totaal niets tot
stand.
De oud liberalen hebben 't aan den
stok met de democraten over 't Al
gemeen Kiesrechtde eersten willen
dat wel, mits de macht der Eerste
Kamer versterkt wordt, om daardoor
de hun inziens schadelijke gevolgen
die uit Alg. Kiesrecht voor de brand
kast enz. mochten voortvloeien, te
temperen. Maar de democraten willen
net andersomnl. de macht der
Eerste Kamer verkleinen door recht-
streeksche verkiezing en dus door
atschaffing der getrapte verkiezing,
zooals deze heden bestaat.
De oud-liberalen zitten met de
democraten, ook niet op één stoel in
zake de Ongevallenwet. De eersten
willen den invloed van den Staat op
die wet verminderen en het particulier
iuitiatief verbreeden, wat de lautsteu
nu niet zoo graag zien.
De Unie liberalen zijn het met de
vrijz.-democraten niet eens over de
Staatspensioneering. De eersten willen
die; de laatsten niet.
En zoo bevechten de heeren elkan
der te vuur en te zwaard.
Eilieve: zal dit huis, dat tegen
zichzelve gekeerd is, kunnen bestaan
Domme kiezer, die in zoo'n schud
dende, scheurende woning onderdak
zoekt
Roekelooze kiezer, die zijn eigen
toekomst in de waagschaal stelt, door
zulke partijlieden en twistende leiders
zijn steun to verleenen bij de stem
bus.
Een getuigenis.
Het aantal getuigenissen tegen de
openbare school is weer met een ver
meerderd door wat ds. Westerdijk,
modern predikant te Enschedé, dezer
dageu in een rede te Utrecht uitsprak.
De redenaar zei o.a.
Duitschers zongen in den Kerst
nacht voor Parijs het sStille nacht,
heilige naelita. Zoo iets treft men
aan bij volken, waar niet het
onderwijs is neutraal, d.i. gods
dienstloos.
üns volk is godsdienstige!' dan
men meent en daarom ziet men
ook allengs verzet ontstaan tegen
de neutraliteit in het onderwijs.
God is niet neutraal tegenover
ons, daarom kunnen wij ook niet
neutraal zijn tegenover den gods
dienst.
En wie beweert, het met deugd
alleen wel te kunnen stellen, leze
eens wat Prof. Bruine daarover
zegt in zijn sGodsdienst en zedelijk
levens,
Denkt ge, dat kinderen veel
van den Bijbel niet verstaan Ik
verzeker u, dat ge u vergist. Men
kan ze van Jezus nooit genoeg
vertellen.
Deze moderne predikant spreekt een
bekende waarheid uit.
De doop eischt eene Christelijke
opvoedinggeen neutrale.
Helaas, dit zoovelen uog verblind
zijn.
Ja, hun verkeerde handelwijze nog
met vrome praatjes bedekken en zoo
misleiden zichzelf en God den Heere.
Totdat hun oogen open gaan, maar
dan is 't te laatwant dan zijn hun
kinderen reeds of Liberaal of Socialist
geworden en vijanden van een geor
dend en ordelijk Kerkelijk leven
Punt 5 van het P. Kath. program.
Verleden week deelden we mee de
vijf punten van het Katholiek program,
die zoo overeenstemden met de onze.
Ze waren doorvoering der sociale
verzekeringherziening der tarieven
regeling der administratieve recht
spraakverdere gelijkmaking van
openbaar en bijzonder onderwijs en
invoering van gezinshoofden kiesrecht
met evenredige vertegenwoordiging
Dit onderstreepte trekt ons uiter
mute aan Trouwens in onze antirev.
partij vindt men heel wat voorstanders
en 't was te wenschen, dat bij een
komende Kieswetherzieiung zoodanige
bepaling kan worden opgenomen, dat
een evenredige vertegenwoordiging
doorgevoerd kan worden.
Waar nu de minderheden bij de
stembus vleugellam geslagen worden,
zal dat dan ophouden.
De Evenredige vertegenwoordiging
beoogt juist de Kamerzetels naar even
redigheid te verdeelen.
De stemmen, die in 't eene district
verloren gaan kunnen toch weer op
volle waarde gebracht worden, als ze
opgeteld worden bij de evenzoo verlo
ren stemmen in een ander district.
Zooals 't nu gaat, klopt het niet.
Verliezen we 't op Flakkee, dan heb
ben een 3000—4000 antir. kiezers enz,
tevergeefs een tochtje gemaakt naar
de stembus; alle geld, alle moeite was
tevergeefs; de uitgebrachte stemmen
hebben geen waarde, want de tegen
partij heeft overwonnen.
Maar konden onze 3 —4000 stemmen
ook eens opgeteld worden bij de stem
men van een ander district, waar we
't ook verloren hadden, dan kregen
we toch nog een candidaat van onze
richting in de Kamer.
Dat de Roomsch-Katb. punt 5 op
hun program hebben, zij voor ons een
spoorslag om ook aan de Evenredige
Vertegenwoordiging meer aandacht te
gaan wijden, dan tot heden is geschied.
op LirüSJü.
Ouze »Unie« vergaderde, als naar gewoon
te, in de Paaschweek.
De Unie »een School met den BijbeU.
Dat mag er wel bij gezegd worden egcn-
wooidig, want op het terrein van ons
christelijk onderwijs zijn tegenwoordig twee
»Unies«, die van zich spreken doen.
*Ouze« Unie zal ik maar zeggen.
De bekende, ruien deriig-jarige, die in
't felst van den schoolstrijd w -.rd opgericht,
ter saambinding van alle vi ors anders der
christelijke scho d èo de »Unie v; n
Chr, Onderw.t, een soort valv rei nig ng van
klasse-onder*ijzers aan oize scholen, «elke
laatste Unie®in den laa'sten tijd méérover
de tong ging, dan iemand die »op den
uitkijk* staat wel wenschelijk acht,
t -tik
En nu trof het eigenaardig in de Paasch-
week, dat de grijze voorzitter der oude,
groote »Unie«, de heer Schimmelpenninck
v. d. Oye, in zijn openingswoord, nu ja
wel geen aanval deed op deze tweede
Unie daarvoor is de oud militair te
vredelievend geworden maar dan toch
een duidelijke waarschuwing meende te
moeten geven aan sommige, wat heetloo-
pende onderwijzers, die in de kleine »Unie«,
de overtollige stoom uit hun geprest gemoed
met vrij wat geweld in witte wolken weg
blazen.
Hat zit niet zooals 't hoort.
De heer Bijleveld, directeur eener Geref.
Kweekschool te Amsterdam, heeft in de
schoolbladen een soort »Open Brief* ge
schreven aan de Unie-onderwijzers, waarin
hij hun, hoog-erustig, waarschuwt tegen
den kwaden weg.
De heer Scholtens, ook een bekend, jeug
digen persoon in onze kringen, heeft den
bejaarden directeur van antwoord gediend
en getracht, hem den zwarten bril van den
neus te nemen. En, men begrijpt 1 dat
werkt La in ouze onderwijzerskringen.
Ijverig wordt- pro en contra de >Unie<
gepleit.
Ik doe het een noch het ander.
Deze zaak heeft twee kanten.
Ecnerzijds is ze een vak-kwestie en moet
besproken worden op school vergaderingen,
op bestuurs- en leden-vergaderingen, in
schoolbladen, in onderwijzersbijeenkomsten
en\ Het groote publiek luistert dan toe.
Maar anderzijds raakt deze kwestie toch
óók het wélwezen van ons gansche chris
telijk onderwijs en in zooverre is ze van
algemeen belang en gaat ons gansche mee
levend publiek er zich mee bemoeieD.
De christelijke school is ons te liefze
heeft ons te veel moeite en opofferingen
gekost en God heeft ons in en door haar
te rijk gezegend, dan dat wij zouder leven
dige belangstelling, en desnoods krachtda
dige tusschenkomst zouden aanhooren, wat
er in onze onderwijzerskringen tegenwoordig
wordt besproken en getwist.
Voor overdrijving wil ik me wachten.
Als er door onnadenkendheid en mis-
\e-stand wat papieren aan 't smooktn
raakten, schel ik nog niet dadelijk de brand
wacht op. Met 'n emmeitje water doe je
al heel wat en de buurt blijft er buiter.
Zoo geloof ik ook, dat we voor onze
christelijke school nog niet de stoomspuit
hoeven op te belleD. Met wat aangedragen
water, desnoods met 'n enkele straalpijp
op de leiding zal 't wel in orde komen.
Zeker er is wat roeriüg, beweging en
er worden weieens bedenkelijke woorden
gezegd en geschreven, maar is dat
nu op 'n korps van een paar duizend,
misschien 2500 man, zoo verwonderlijk
Er zijn hier en daar conflicten, ongezonde
toestanden, ongewenschte verhoudingen, ja 1
maar is het op een aantal van 1000
scholen zoo onbegrijpelijk, waar het toch
altijd zondige menschen zijn, die met elkan
der, met de besturen en met de oud.rs
der leerlingen moeten samenwerken
Redenen tot ernstige waarschuwing is er
altijdnu vooral I maar dan moet, dunkt
me, de waarschuwing zich niet naar ééne
zijde richter. Dat wekt verbittering en is
ook niet billijk. Naar mijn bescheiden
meening kunnen hoofden en onisrwijzers
beide een ernstige toespraak gebruiken en
moet men niet één der partijen den gan-
schen last optassen
Dit wil ik voor alle dingen hoofden en
onderwijzers toeroepen: Lijdt liever wat
schade en ongelijk, dan dat ge door alles
op haren en snaren te zetten, de zaak van
ons christelijk onderwijs onberekenbare
schade zcudt toebreng n! Want daarvoor
bsstaat gevaar!
Nu zijn het nog de lauwe half-vrienden,
4 e eigenlijk geen vrienden zijndie graag
een stok zoeken, om den hond te slaan
en neusvleugeltrekkend zeggen >Och 1 met
de christelijke school is 't ook al niet veel
meer gedaande onderwijzers worden al
even »rood« als die van de Staatsschool.
Gelogen dat weet ik wel
Zelfs die christelijke onderwijzers, welke
pleiten voor een »school zonder hoofd*,
heeft men nog niet het recht >rood* te
noemen, alsof zij socialistische haren in hun
pruik hadden
Maar vermijdt ook den schijn des
kwaads
En het doet kwaad, als daar scholen
zijn, waar de verhouding tusschen hoofd
en onderwijzers zóó te wenschen overlaat,
dat het hoofd er over klaagt, de onder
wijzers er over mopperen het bestuur er
moeite mee heeft en de buitenwacht er
praatjes over maakt.
Een goede naam gaat gauw verloren en
wordt zelden teruggewonnen
En ons christelijk onderwijs hééft een
goeden naamheeft een plaats in het hart
en het gebed van duizenden voorstanders
ach laat er inschikkelijkheid zijn
laat de een den ander uitnemender achten
dan zichzelflaat de liefde van Christus
toch allen dringen, hoofden en onderwijzers
saam en die naam zal behouden blijveD.
Ik wéét, dit het moeilijk zijn kan.
Als een hoofd te doen krijgt met onder
wijzers, die zijn gezag maar half erkennen
die hun plaats niet wetendie hem zoo
heel niet in de hand werkendie van hun
eigen ideën geen afstand kunnen of willen
doen in 't belang van de schooldie niet
weten, wanneer ze praten of zwijgen moeten
ja, dan km 't hen lastig, bang
worden.
Maar zachtmoedigheid en toegenegenheid
kunnen hier wonderen doen. Laat zulk een
hoofd de hand in eigen boezem steken en
zich zeer nauw onderzoeken, wat er aan zijn
optreden schort, waardoor de verhouding
bedorven raakt.
En aan den anderen kant kunnen onder
wijzers moedeloos worden als hun hoofd
blijkt te zijn 'n autocraat, die zijn wil een
voudig oplegt; die van oveileg met zijn
personeel niet weten wildie slechts spreekt
van >mijn« school en >mijn« onderwijzers,
alsof hij 't een ware en het aldie tot in
toon en houding toe zijn meerderheid ge
voelen doet
Maar laten dan ook de onderwijzers de
hand in eigen boezem steken en onderzoeken
of zij niet door gebrek aan goeden wil,
door oppositie-zucht, door betweterij, door
honderd kleine speld prikken hun hoofd
binnen het gepantserde fort der autocratie
gedreven hebben 1
Nu moet niemand me misverstaan.
'k Nam opzettelijk wat schelle kleuren
in honderden scholen is 't Gode zij dank
nog zoo, dat hoofd en personeel als broe
ders samenwonen en samenwerken. Maar
er gluipen kleine vossen rond, dat is niet
tegen te spreken
Broeders, vangt die vossen met eikair
Eer ze den wijngaard verderven
In uw ambt staat ge als meerderen en
minderen, door Gods bestel. Maar als per
soon is het Christus' eisch, dat ge voor
elkander de minste zult willen zijn, gelijk
ook Hij kwam, om te dienen en niet om
gediend te worden
Gij, mannen broedersallen te zamen,
staat met het kiud in uw armen bij het
Kiuis ziet dan toe, dat ge niet een
van deze kleinen ergert
En a's het niet goed gaatals er wat
ging haperen één middel ken ik, dat
altijd is aan te wenden en altijd baatUw
gebed, zoo in de binnenkamer als met elkan
der 1
Daa door wordt de eenheid bewaard.
En de vrede onzer scholen
UITKIJK.
f oor Huis en Hof.
Wij vinden in „Moleschott" eenige zeer behar
tigenswaardige wenken voor moeders, waaraan
wij het volgende ontleenen:
Moeder, zoog uw kind, opdat het gezond blyve
en lang leve. Er sterven 4 maal meer fleschkin-
deren dan borstkinderen.
Bedenkt, dat uw kind een mensch is, dat niet,
zooals het vee in een jaar opgroeit, maar 15 416
jaar noodig heett om volwassen te wordeneerst
dan kan het spijzen en dranken der volwassenen
gebruiken en hun levenswijze volgen. Geef uw
kind daarom, ala ge het speent, slechts iuelk,
soep en andere zeer lichte kostjes. Laat het kind
niet snoepen, zoodat bet niet eten kati. Wie
jong snoept, is oud een veelvraat of drinker.
Licht, lucht en reinheid zijn de steunpilaren
der gezondheid. Geen kind kan hem ontberen
zonder schade voor lichaam en geest. Houdt uw
kind daarom niet in nauwe straten of steegjes
wascht en baadt het eiken dag. Slechte lucht,
vuil en duisternis hinderen het kind meer dan
de zon, wind of regen."
Kleedt uw kind eenvoudig, maar doelmatig;
niet fraaie, maar gezonde kleeding maakt de kin
deren sterk.
Leg uw kind vroeg in bed. Lucht de slaapka
mer, ze mag noch te koud noch te warm zijn.
Hebt uw kind lief, maar kust het niet. (Dit
voorschrift zal de meeBte moeders wel „te erg"
toeschijnen. Obs.Laat het niet van uw bord,
noch uit uw glas, lepel of kopje eten of drinken.
Laat het niet in nw bed slapen.
Loopt het neusje, loopt een oortje, zit een oog
dicht, braakt het kind of heeft het diarrhee,
heett het pijn inden buik of op een andere plaats,
laat dan uw geneesheer roepen en stoor u niet
aan het geklets (dit woord klinkt niet zeer vrien
delijk. Ubs.van kennissen. Ieder deel van het
kinderiichaampje is meer waard dan have en
goed.
Drop is een huismiddeltje tegen hoest, maar
dan moet het goede drop zijn. Aiies wordt tegen
woordig vervaischt, dus ook drop't spreekt
haast van zelf. De zoute drop wordt bereid van
salmiak, 50 milligram per stukje, suiker en drop
dan is zij echt. Hiervan mogen dan 5 4 10stukjes
per dag worden gebruikt. Maar de fabrikant en
koopman verkoopen graag veel, vele menschen
beschouwen het als een snoeperij, daarom is men
van het recept afgeweken. Conscentieuse iabri-
brikanten verwerken beete arabisehe gom, zuivere
rietsuiker en le kwaliteit drop. Maar anderen
knoeien en nemen meel met saccharine of drui-
vensuiker in plaats van rietsuiker, stijfsel, den-
trine of Iersche mos in plaats van gommet klei
of gips maken ze het produkt zwaarder, soms
worden schadelijke stollen toegevoegd, ook om
er de zwarte kleur aan te geveD. Er wordt zelfs
„drop" gevonden, welke in 't geheel geen drop
bevat, welke er door een toegevoegd essence wel
naar riekt, 't Is niets dan vuiligheid, waarin niet
zelden groote hoeveelheden salicylzuur aanwezig
zijn om het schimmelen te voorkomen.
Slechte drop is een uitstekend middel om be
halve zijn hoest nog andere kwalen te krijgen.
Hoe komt het, dat de influenza, in tegenstelling
met de meeste andere besmettelijke ziekten, zich
zoo verbazend snel verspreidt? Dit komt, zegt
dr. Bles, le door den korten tijd tusschen be
smetting en 't uitbreken der ziekte, 1 &3 dagen,
ioms rnsar 12 unr; 2e doordat bijna ieder vat-
brar is voor influenza; 3e door de groote levens
vatbaarheid der kiemen; ie doordat deze kiemen
op de slijmvliezen der bovenste luchtwegen (ueus
enz.) zetelen en daardoor zoo gemakkelijk in de
lucht en op anderen overgaan5e doordat vele
menschen, die reeds aan influenza lijden, hun
beroep blijven uitoefenen en met anderen verkee-
ren; 6e doordat bij herstellenden de kiemen nog
lang blijven leven en zij dus nog besmettelijk
zijn 7e doordat gezonden de kiemen kunnen
dragen, zonder ziek te worden en dus toch anderen
besmetten. OBSERVATOR.
12 ïti ten land.
TURKIJE.
Nog toeft de beslissing. Misschien zullen
eerst heden de troepen van het Jong-
Turksche Comité hun intocht in Konstan-
tinopel houdenmaar 't kan best zijn,
dat we over een paar dagen al weten in
wat zin de huidige crisis zal worden opge
lost.
De groote vraag is en blijft, of Sultan
Abdoel Ilamid II vrijwillig of gedwongen
afstand zal doen van de regeering dan wel
of de JongTurksche partij, bevreesd de
hartstochten te ontketenen door de hand
te slaan aan de oppermachtige!) beheerscher
der geloovigen, zich vergenoegen zal met
de verzekering, dat de eenmaal aan het
land geschenken grondwet zal worden
gehandhaafd en met de vorming van een
nieuw ministerie, saamgesteld uit mannen
die met moderne begrippen bezield zijn.
Over een paar dagen misschien, komt op
die vraag waarschijnlijk het antwoord in.
Voor het oogendik weet men alleen
met zekerheid, dat de goedgedrilde troepen
van het Comité voor Eenheid en Vooruit-
i is*
